장음표시 사용
381쪽
37. . bl ET A 3 HYSICA. ipse non deficit, sed sola creatura; essiciens. illud est , qudd Deus, tanquam causae ciens prima vult quae futura sunt. Vidimus cur Deus , qui nos habet ita in potestate sua , ut nihil agamus nisi per ipsum, ex ipso & in ipso, permittat tamen mala quae posset impedire idem expone .
Objicies a v. Ille est causa malitiae qui fecit voluntatem defectibilemiatqui Deus. fecit , &c. er ΝΟ, &c.. Distinguo majorem : desectibilem ita ut sit causa ipsius defectibilitatis , concedo : K desectibi hias sit ab ipsa voluntate creata, nego: po id defectibilitas est a. nihilo crea- mae : lege S. Thomam. De Omnipotentia Dei. Facultas qui Deus producere potest vG-catur omnipotentia ; inde Dcus dicitur om
Nonnulli , dum agunt de omnipotentia , quaerunt an Deus possit hoc vel illud facere . quae philosophandi ratio mihi videtur ineptissima : hoc certum supponii debet, Deum posse omnia quae possibilia sunt, si sinc ratione sutui itionis de existentiae conis dingentia, producere: disputari itaque noni
debet an aliquid possit, sed an illud sit poti bile : porro sunt alii qui illud imEos.
382쪽
METAPHYsrc A. 3 2fibila volunt quoi se non concipitur; quasi vero mens nostra quae finita est , intelligat aut possit intelligere omnia ut ca veamus ab illis erroribus, sequentes regulα
Prima: Illud omne dicatur possibile quod
Concipitur resultans ex attributis consentientibus.
Secunda: Illud dicatur impossibile cujuς
attributa repugnant in conceptu suo I impollibilis est unio attributorum repugnantium impossibilis est repugnantia attribu,torum compatibilium. Observandum me loqui de conceptu is
idea; non autem de judicio, quippe plurima judicare possumus possbilia, quae nota sunt possibilia, & multa impossibilia , quae non sunt impossibilia..
Tettia r Licet aliqua non concipiantur, possumus tamen prudenter & certe judicare de iis; potest quippe aliud esse. motivum: V.. g.. ex insimo & immediato conscientiaesen su. prudenter judico me cogitare , ex re latione hominum , existere urbem Romam;. ex relatione sensuum nostrorum, existere solem , &c .l ex relatione Dei, tres esse personas in una naturi divina, : hinc non modo, credendi utilitas, sed necessitas ; atque insaniret homo ,. qui ea dumtaxat tanquam certa admitteret quae concipiuntur; ergo,
ratione auspice , debemus iis credere quae
383쪽
372 METAPHOICA: ab Ecclesia proponuntur , captivantes it tellectum in obsequium fidei : nempe fi
quaedam facta credamus , quia narrantura viris probis & fide dignis, cur ascensus denegatur iis quae Patres, Traditio , Christus, Moyses, miraculis, pietate, probitat
Quarta : Si agatur de aliqua propositi ne metaphysica de entibus naturalibus, dubius mane , si a te non Concipiatur. Quinta : Haec habe r ea quae possibilia sunt esse aequaliter possibilia , inter ea nulla esse quae facilius vel difficilius possint a Deo fieri; proindeque aequalem esse Dei potentiam in haec omnia di quapropter , si aliquod attributum sit contingens alicui subjecto, tam facile subjectum eo carebit quam facile recipiet. Hic exponi debet divisio potentiae divinae in ordinariam de extraordinariam.
Or3inaria est ea qua fit aliquid secun dum leges quas primum libere posuit.
Extraordinaria vero dicitur ea , qua, non
servatis hisce legibus , fit aliquid minimcisolitum : unde si , quod jam minime solitum est , v g. quod flamma ignis proinpellatur deorsum , & lapis ascendat, fuisset selitum virtute legum . quas alias posuisset, tunc potentia sic detrudens flamiamam, & rapiens lapidem sursum, suisset
ordinaria , & ea qu3 flammam sursum ,
384쪽
M E T A P H Y s I E A. Is Iapidem deorsum morisset, fuisset extraordinaria. Actio Omnipotentiae triplex Vulgo numeratur , creatio , conservatio & concursus et quanquam aliqui conservationem & conis cursum ad voluntatem reserunt ; & inde forsian dixerunt Omnipotentiam non distin gui vel virtualiter voluntate : quid se tiam patebit ex sequentibus. De Creatione
Ens, vel est substantia, vel est ratio, seu modificatio. Creatio definitur productio substantiae. Eductio definitur productio modificationis, quae subjectum praesupponit existens. Hinc sufius creatio dicitur productio entis ex nihilo sui, & ex nihilo subjecti; eductio vero productio entis ex nihilo sui, sed ex aliquo subjecto
Eductionem existere ipsa probat experientia , qua Constat ex tritico fieri farinam , ex farina massam, ex massa panem , en pane Chilum, &c. neque id negatur ab Epicureis , Peripateticis. &c. scilicet fiunt quotidie novae partium .dispositiones. De creatione difficultas. Athei, ne Creatorem agnoscant, substantiam quamlibet necessariam volunt , ideoque improducibilem ripsi Epicurei suas atomis increatas posueIuuia
385쪽
imb Anaxagoras , euius panspermiam V detur descripsisse Ovidius , aeterrue menIi non tribuit nisi dispositionem operis , a que supponit materiam ipsam aeternam esse fine principio : verum hoc me non it m vet; erant enim isti veteres in tenebris, Min umbra mortis ; movet me magis, qu61 quidam inter Christiantis in eam sentenistiam venerint non modo HermogeneS,CΟΠ-tra quem disputavit Tertullianus , cujus Iiber legi potest , sed etiam nunc plures item de viva voce, & scriptis, profitean-
Cartesius docuit extensionem trina diis mensione mensurabilem esse corpus haec sententia ex mult plici capite refelleturi, ac praesertim ex eo quod spatium mihi videatur necessarium & increatum; unde ex Cartesisententi 1 videtur sequi ipsam materiam esse increatam, quam tequelam nunquam admisit Cartesius qui postulavit ut Deus crearet materiam : hinc id unum ipsi pi terat objici, ipsium pugnantia fuisse locutum : seiu quid discipuli quidam 3 aperte
falli lunt materiam este increatam : sc - . tum Gallicum cum hoc titulo, Decree , venit in manus meas, in quo Auctor supponens materiam esse extensionem, supponit pariter ipsam esse necessariam & in. Creatam, vult ab aeterno extitisse, jam existere
386쪽
METAPHYsic A. Is quidem vortices initisun habent, & destinunt, alii aliis succedentes, ita ut in quovis instanti infiniti pereant, infiniti renascantur :sic vortex noster initium habuit ex alterius ruina , peribit ipse , sed aliti succedent pquapropter Deum creasse in principio coelum. & terram , nihil aliud est quam Deum potu ille de novo aliam di positionem partium mechanicam : nihil non movet Auctor ut ex ipso, Sermone Hebraico suum systema confirmet, ex ipsis Theologorum principiis ratiocinatur : agam ego contra homine Philosophicis rationibus : si itaque P R OP O SI TI O ..
Probatur : productio substantiae est creaia tio : atqui datur productio ' ubstantiae, nam substantia coMi ingens potest produci, &,s; existat, producta est, quia substantia contingens potest non esse ;, potest. igitur supponi non existens; in hoc statu non estim pol sibilis : porro, quod non existens pol
sibile est , illud , si existat, productum est ;
ergo substantia. contingens produci potest ,& , sit existat , producta est ; enimvero, .s substantia sit contingens, . existentia non est ipsi ellenitalis, existentia venit ab extrinseso, non ab intrinseco : atqui . datur substaritiai contuagens , datur macciaa, dRLot.
387쪽
M E T A p Η Y s r e L principium quod cogitat : atqui materiai Irincipium quod cogitat, nostrum vide-icet, sunt substantiae contingentes, & quidem plurimas ob rationes. I'. Substantia, si necessaria sit, omnes habere debet persectiones, quia, cum non repugnet substantiae ut sic intellectus, noti
repugnet voluntas, non repugnet vis a
tiva, certe, si necessaria sit, jam est intelligens, volens & potens, & quidem neces.sario , non modo in aliquibus e se is partibus, sed in omnibus, cum quaelibet futura sit substantia necessaria : porro hoc non admittunt Cartesii discipuli, nec admittunt
etiam ipsi Epicurei, apud quos quodlibet
corpus non est intelligens, non est volens rplus dico, quia non repugnat substantiae insic ulla virtus intelligendi, volendi, agendi , quae necessaria est, non modo intelligit, sed habere debet omnes intellectiones, ominnes ideas, omnes virtutes, sicque atomus quaelibet quae necessaria est, seu quaevis pars materiae habere debet omnes illas perfecti nes, debet esse infinito modo intelligens, infinito modo potens r quae quam absurda
sint, vident ipsi adversarii. Nec est quod dicas in spatio nostro
necessario triangulum necessarium non habere persectiones omnes, v. g. non habere persectiones circuli seiu habere tantum sua'.
atque necessitatem hujuste trianguli aliud non postulare.
388쪽
METAPHYs Ic A. 377Nam spatium, vel est ipsa res extensa, vel est ipsa extensio, quae non est nisi modificatio rei : si spatium sit res ipsa extensa, contendo quod tota sit ubi est , & tota in singulis loci quem occupat partibus,
ubique continens omnes omnino persectiones, proindeque reS extensa, cujus extenis
sonis triangulum est pars, persectissima est; si spatium sit extensio, mirum non
est si triangularis extensio non contineat omnes persectiones, quantumvis necessariast, quia nimirum modificatio non est commune subjectum omnium aliarum modifi-Cationum : v. g. volitio non est in intellectione , & vicissim intellectio in volitione, sed volitio & intellectio simul sunt in re intelligente & volente : at substantia commune est subjectum modificationur' , cui ultimo insunt ; adedque, si necessatia sit,
omnes habere debet persectiones. Et certe a . Si substantia necessaria non habet omnes omnino persectiones, habet ab intrinseco saltem eas quarum capax est ἔQuemadmodum triangulum in spatio neces.sarium ab intrinseco habet perfectiones
omnes quarum capax est : atqui neque materia habet ab intrinseco omnes perfecistiones quarum capax est, neque anima rationalis.1'. Quidem materia non habet ab intrinis . seco Persectiones omnes quarum caPaa
389쪽
est; nam praestantior persectio est motus, quantitas & determinatio motus: atqui Au tor Opers Gallici de quo supra fatetur cum Anaxagora quantitatem & determinationem motus non cite ab ips1 materia, licet sint in materia, hinc Epicurei, qui, postquam admisere atomos increatas, docent eas a seis
ipsis move, i, non ita sibi contradicunt, tamen , quia arguimus atomos a seipsis non moveri, ut patebit ex Pigysica, concludimus eas non esse increatas. Deinde an ma rationalis non habet ab intrinseco persectiones omnes quarum capax est. Adversarios voco ad intimum & imm diatum conscientiae sensum : si habeat antisma persectiones omnes; unde desideria haec adeo vehementia , plena impatientiae, sollicitudinis& anxietatis; unde tot nisus, iovimpetus, quibus expectat, timet, irascitur, dolet 3 cur extra se perpetuo Vagatur homo, ut tandem', quam optat, beatitudinis fruatur 3 cur inrelligit statum feliciorem, quo donari pollit cur irrequietum cor, mens altior, quovis numero, quaVis magnit
dine, quavis duratione 3 sumus tamen illigati& durationi, & spatio, & numero de Ditis. Haec audiant adversarii ; si necessitas modi fidet substantiam, modificat omnes substantiae persectiones : hinc aeterna duratio, hinc immensa extensio : N , quemadmodum erit tota in quovis instauti dur,
390쪽
M E T A P Η Y S I e A. 37stionis, ita debet esse tota sub qualibet parte
extensionis, qia ae nec mater ae, nec principiosog tanti nostro conveniunt. Dices: nihil hi ex nihilo; ergo no nexistit creatio. Fuit haec antecedens propositio maximὶ laudata apud Veteres, quae vera est , si intelligatur de agente creato, non autem de
Instabis : concipi nequit quomodo res non existens antea jam existat; ergo ci eatio non est possibilis. Nego consequentiam : nam plurima sunt facilia quae non concipiuncur. Deinde nego antecedens : nam concipitur substantia contingens : porrδ substantia contingens potest uora existere; ergo supponi
potest qubd non existat : in hac hypotest non est impossibilis; ergo supponi potest existens: jam vero. quod non existit, &supponi potest existens poste i, si sit res, illud sola creatione existit l, ergo, &c. Utrum Creatura possit creare. Recentiores docent produci posse a Deo
Creaturam quae virtutem habeat creandi,
sive sibi essentialem, sue sibi concessam, negat S. Thomas, quem sequimur.