Philosophia ad usum scholæ accomodata. Auctore m°. Guillelmo Dagoumer, philosophiae professore in universitate studii Parisiensis. Opus ab ipso reformatum, variisque tractatibus auctum. Tomus primus sextus Metaphysica

501쪽

'o META PHYSICA Distinguo antecedens: & illi motus su neminores, suntque alii majores qui suas excitent impressones quibus occupatur anima , concedo : secus, nego : ergo , &c. Nego, consequentiam. Itaque simul dc eodem instanti varii sunt motus in partibus organicis nostri corporis : inter eos alii sunt majores , alii sunt minores : anima nostra non potest simul ad omnes attendere ; patitur impressiones. occasione majorum quibus plerumque tota occupatur, dc inde non patitur impressi nes occasione minorum qui sunt majores fiunt aliquando magis remissi ; Sc qui mianores ante, erant , quia aut perseverant aut augentur, majores fiunt , ideoque Iunc occasiones aliarum impressionum: lic, V. g.

objectum aliquod de die visum excitat quem dam motum in sanguinς nostro ; motus ille , quia alter major est quo distrahimur , non est occasio impressionum , sive sint. animi motus seu pathemata; sive sint sen-ntiones & ideae quas impressiones consequantur propensiones aut odia : at, quia ut videre est in eo qui profunde dormit

clauduntur oculi, laxiores fiunt nervi, nec ' transmittunt motus ad cerebrum aut membranas motus hic primum excitatus & peris severans , sa stus major excitat eas impressiones quae antea non excitabantur; inde

elationes & testimonia quibus, objectum

502쪽

M g T A P H Y s IC A. 491 fiat praesens, cum quo loquimur, quod audimus , quod gustamus, quod fugit, quod amamus , quod odio habemus , ex sic de

caeteris.

Hinc supra observatum est Sacerdotem Africanum nullo dolore tangi, dum igne CorpuS urebatur, quia non attendebat ad illos motus : hinc miles totu; ut infligat vulnera, sepe nullum patitur dolorem , dum infliguntur sibi : at , postquam aestus irae deferbuit , attentione jam data in suum corpus , maximo dolore memitur : hinc quidam ea attentione meditantur & student,

Ut murmura, tumultus maXimoS, non au

diant : quidam sunt praesertim Metaphysci, qui ita distracti sunt & abstraeti a negotiis terrestribus, domesticis 3c servilibus ut, licet

aliis seliciter incumbant, haec nec audiant, nec videant; inde aliquando nec gustant, . nec olfaciunt : hinc sunt qui nullo fere dolore panguntur aut absentia, aut amicorum parentumque morte , & nullo gaudio assiciuntur commodis fortunae & naturae : sunt qui nulla fere sollicitudine torquentur circa bona corporis SI animi, lis vero vix patiuntur aliquod ex laesione corporis; e contrario qui nimis attendunt ad voluptates sensiles, caetera negligunt , de, otio torpent inertissimo , apti ad fabulas , ' Aug, l. I . de Civ. Dei. a. Ση.

503쪽

garrulitates, naenias, ludos, nugas; apti ad Ornatum corporis & quaedam vitae sentientis commoda in quibas muliebriter insaniunt. Hac via explicari potest quomodo tot Mamtyres coporis sui jacturam passi fuerint fere sine ullo doloris sensu, aut saltem cum animi patientia; clim enim illi toti Deo adhaererent pro quo mori apud eos erat vivere , cum nihili facerent terrestrem hanc vitam, quia se habebant ut exules filios Evae in valle lacrymarum, quia cupiebant dissolvi & este cum Christo, certe corpuS suum non ita impense diligebant : carcererat, ergastulun , pondus, sarcina; ideoque, si quae veniebant incommoda, si exilio, virgis, cruristag o puniebantur, ibant gaudentes, quoniam digni habiti erant contumeliam pati pro Christo Iesu, qui quidam affectus iis inesse non possunt qui coelestia

non sapiunt, & terrestribus bonis fruuntur :cu pr litas excitat attentionem ad terrestria, gratia Salvatoris ad coelestia, ab attentione nascitur amor, ut amor excitat attentionem e porro qui amat corpus suum , aut

animae functiones, ut inclinant ad corpus plus quam Deum , non est Deo dignus : hae audiant Christiani, haec intelligant. Premes : si occasione motuum majorum essent in anima attendente sensationes, a Dfectus animi, puta gaudii, doloris, anima non posset non gaudere aut dolere: a bin

504쪽

M ET A ΡΠ YsICA. Issurdum consequens; ergo & antecedensia Distinguo ma jorent: quoad sensum, con Cedo : quoad consensum , nego : similiter distinguo minorem, nego consequentiam

Intistes : sensum sequitur infallibiliter

consensus; ergo nulla solutio. Nego antecedens : nam ad hoc satis est

quod possit esse alia impressio opposita in homine libero : atqui potest esse alia impressio &quidem opposita in homine libero,

V. g. per divinum auxilium, quod ex meritis Christi tribuitur hominibus lapsis, de

Vocatur gratia Salvatoris. Itaque sensus necessarius est, ex quo sequitur eum nullatenus peccare qui sentit; imo meretur gloriam aeternam , si appetitui resistat inclinanti contra praeceptum, si resistat, inquam , ex motivo a Spiritu sancto tmercedem autem humanam , si ex alio quodam motivo non malo ducatur. Objicies 1'. Si occasione propensionum in anima essent in corpore nostro motus ad arbitrium voluntatis, Pigmaeus posset opis primere gygantem , puer, Virum : Contra exisperientiam consequens; ergo dc antecedens. Distinguo majorem : si essent motus qui superarent praesentem dispositionem mechaianicam corporis, concedo : qui responderent viribus praesentibus corporis, nego: concedo minorem : pariter distinguo consequens.

Itaque non dico occasione propensionum

505쪽

w4 META PHYSICA. in anima sequi in corpore nostro motus quotlibet; hoc enim est contra experientiam qua infirmitas humana satis demonstratur: non dico eos excitari qui vires praesentes machinae corporeae superent; id unum dico, eos communicari motus qui structurae organicae partium , & quantitati motus in illo corpore exi s sentis respondeant : scilicet occasione volitionis nostrae motus de novo non producitur 4 sed communicatur tantum mutaturque determinatio ; quod quidem sufficit ad explicanda recte phoenomena: V. g. infans Don habet vires quas adultus ,

, licet aliunde sit generosior ; ossa quae sunt vectes, non sunt tam firma ; ligamenta quae sunt funes, non sunt tam valida; nervi qui sunt cordae, non sunt iis tensi; musculi laxiores sunt & nimium poros; sanguis ranto impetu non agitatur; mulier etiam furiosa, qui status est majoris sortitudinis ) non est ejusdem roboris cum viro; caro mus Culorum magis est fungosa; ideoque dissicilius implentur musculi sanguine& humoribus, dissicilius ideo turgescunt; ligamenta ossium molliora sunt & laxiora quam in Viris, ea praesertim quae sunt versus juncturas manuum, pedum, genuum, circa &

Instabis : si occasione impressionum in

anima essent ad voluntatis nutum in corpore

motuS qui responderent praesenti disposi-

506쪽

META PHY SICA. 49 stioni mechanicae, anima quando vellet, imis pediret motus quosdam novam ponendo de terminationem atqui anima quando vult, non impedit motus illos, nec ponit noVam determinationem; v. g.. anima ebrii non potest impedire vacillationem corporis, blaesas linguae voces, capitis dolorem; ergo, &C. Distinguo majorem: anima quandovellet, impediret quosdam motus novam ponendo determinationem , cujus determinationis praesens dispositio corporis mechanica foret Capa X , con Cedo : non foret, nego : distinguo minorem: nec ponit novam determinationem cujus praesens dispositio mechanica corporis non est capax, concedo : cujus est

Itaque anima quando vult, non impedit

quosdam motus, nec ponit novam deterin

minationem , quando praesens dispositio mechanica corporis non est capax hujusce mutationis : quippe ex Adami culpa sunt quidam motus in voluntarii quos anima non potest penitus coercere, quia ex illo tempore Corpora nostra sequuntur leges ordinarias mPlus quas Deus posuit, a quibus tamen pluribus immunis erat Adamus , cum anu male corpuS, gratia Dei magna, bestialem

libidinem non sentiret, inquit Augustinus sed , quando vult anima, impedit quosdam

motus , & novam ponit determinationem

cujus Proinde. tunc est cailax praesens dis-

507쪽

96 METAPHYsICA positio mechanica corporis, & in exemplis allatis optimum est nostrae responsionis sundamentum , puta ex hypotest quod incedat ebr Ius, non potest non vacillare : sed, si Q- persit ea vis men is qua suam nolit vacillationem, arbitrio suo sedet, & impedit vacillationis determinationem ponendo aliam: ex hypotest quod loquatur, non potest non blaesia verba reddere sono gracili, sed suo

nutu tacere potest. Quamobrem non impedit anima motus

quoslibet, non ponit quasi ibet determinationes , sed aliquos impedit, & aliquas ponit; enimvero in homine lapio, ut nunc est, motus triplicis generis distingui debent:

alii sunt naturales quibus corpus nostrum tanquam machina naturalis contervatur: V. g. motus pulmonum , cordis, sanguinis; alii sunt in voluntarii qui contra voluntatis Propensionem permanent, quales sunt moistus in febricitantibus; oriuntur etiam ii si ex legibus quas Deus naturae corporeae comis munes fecit, differuntque a naturalibus, quia naturales permittuntur a nobis, adjavantur, & faciunt ad conservationem conisporis ; in voluntarii vero sunt contra nutum voluntatis quae ideo, quantum in se est, eos coercet; nocent plerumque eidem conseris

vationi : denique liberi sunt ad voluntatis praescriptum, non quidem nova productione, sed communicatione & determi-

508쪽

METAPHYs Ica. 497. natione cujus est occasio anima rationalis. Ex his motibus intelligitur imperium animae in corpus; ex involuntariis ipsius servi tus : quamquam eorum domina fieri potest ratio, & paulatim eos coercere potest & frangere ; si teneatur ordo vitae quo indoles nostra temperetur; liber enim est homo, ut accipiat

quosdam cibos & potus quibus sanguinis

effervescentia minuatur atque proinde fiat minus promptus ad iram , luxuriam & alia viria; hoc enim observare debent populorUm Reistores, vitia & pravos habitus quorum dam hominum ex ipso sanguine, & corporis habitudine iraesertim repeti; quapropter ad emendationem sanguinis perveniendum,

ut ipsis perfecte medeantur ; inde jejunia sunt instituta; inde usus vini temperatus:

sed hoc caveant, ne, dum mutant cibos, alii accipiantur calidiores, transfundentes in sanguinem majus elaterium& animosiores.

Objicies 3'. Si unio substantialis animam

inter & corpus consisteret in illo commercio de quo prius, per illud commercium anima foret pars hominis, nec foret substantia totalis : sed anima non est pars; habet enim omnes suas persectiones. nec habet plures

quam suas, etiam unita corpori; ergo, &c.

Nego minorem & sequelam : habet enim anima unita corpori plures persectiones quam suas, si per unionem cum corpore perficiatur: atqui anima per unionem cuna

509쪽

498 METAPHYsICA Corpore perficitur, anima per unionem cum Corpore varias patitur impressiones quibus careret sine corpore : atqui persectio est animae quod illas patiatur impressiones ; quis enim neget persectionem esse quGd quis distincte videat, colores bene distinguat, aptet & societ, cantus dulcedine rapiatur , varias Gnorum modulationes distinguens, bene gustet & olfaciat: haec certe iri ordine salium physico meliora sunt, qu m si non essent viso, auditus. 3 c. enimvero illud est

in anima persectio quo judicat de pluribus de quibus sibi relicta non posset judicare: sed anima , ope sensationum. iudieat de plurimis de quibus sibi relicta non posset

judicare; v. g. judicat de existentia corporum , de numero, pulchritudine , mira Orbis universi dispositione , atque vario partium Concentu : porro sibi relicta de iis judicare non posset : quippe sub illis rationibus Corpora non possunt attingi ab id eis; ergo anima unita corpori plures habet persectiones quam se as. In stabis : si anima unita corpori plures haberet perfectiones quam suas, separata& sine corpore minus esset persecta : sed

, corpore separata non est minus persecta quam unita corpori; ergo, &c. Distinguo majorem : esset minus persecta Caeteris paribus, concedo : caeteris imparibus, nego : pariter distinguo minorem, de nego consequetulam.

510쪽

META PHYSICA.

Itaque anima separata, dum spectatur in ordine ad se unitam, vel spectatur it1

ut caetera sint paria, vel spectatur caeteris imparibus: v. g. si spectetur anima Beatorum separata a corpore, non est minus perfecta quam unita corpori, quia caetera non sunt paria ; nam caret illa praecipitatione , praejudicio ; ipsi proponuntur objecta nobilio ra , adjuvatur auxilio supernaturali & essicaciori quo Deum videt facie ad faciem rat in praesenti statu unionis praecipitatione& praejudicio laborat, terrestribus objectis manet irretita , & delectatione sensilium

Occupatur qua propendet in ea quae sunt carnis & sanguinis : at, si caetera paria forent, si anima Beatorum jam separata spectaretur in ordine ad animam, ut aliquando uniendam corpori, quando mortale hoc induet immortalitatem, jam mira uspersecta est qu m futura sit: hinc Theologi

aiunt ipsius beatitudinem nondum esse cominpletam ; scilicet post Resui rectionem alias. patietur impressiones quae ipsam non mo bnon sollicitabunt contra rationem ; sed juvabunt & excitabunt ad Deum magis colis laudandum : visio Christi Sanctorumque Corporalis concurret cum cognitione ad amorem Dei : ex omnibus impressionibus excitabitur perfectum gaudium & persecta requies; non audietur illud, quousque, Domine, vindicas sanguinem nostrum: hinc, si