장음표시 사용
101쪽
M propellat oculum omnibus cum viribus, , , quibus antea ipsam pellebat: quod in caus
, , sa est, cur lineae materiae coelestis , quae M oculum meum attingunt, quasque concipi- , , mus extendi usque ad illam materiam ter, , iii Elementi, collectam in corpore Solis, , , mihi non amplitis sint radii lucis , qui ib, , tum locum Solis lucidum exhibent, aequε,, ac alia. Ita ut lumen quod percipio ino ,,mni reliquo corpore Solis mihi exhibeat in illa parte vitium luminis, quod macula si Glet adpellari. Iam verb liquid b constat,
se illam portionem materiae tertii Elementi, , , quae fluctuatur tantummodo in superficie., Solis, infringere miniis conatum, quo ma' , , teria Solis propellit materiam coelestem ver- ,, .us meum oculum, quam si vis quaedam ae-
102쪽
is, qualis illi materiae Solis illam repelleret, &o, remoraretur, sicuti hic accidit, ubi mate- ria Vorticis Solaris opponit se conatui stellae, & per consequens impedit ne se ocu lo det lentiendum meo. , , Qubd si non possumus concipere comm se nicationem conatus & impulsionis alicujus, , stelis, cujus Vortex immediatε attingit il- . , , tum Solis , quid aliis fiet de Stellis, qua rum Vortices sunt infiniti remotiores ab , , illo Solis, & quarum impressio non posset, , se sentiendam nostro exhibere oculo, nisi , , per medios plurimos Vortices alios, quorum is materia movetur diversimodb, quique tot
quasi sunt obstacula istius communicationis. Certε, si omnia illa, quae modo diximus.
, , non forent demonstrativa circa Stellas Soliis proximas , essent sine dubio circa omnes,, reliquas, atque aded loco infinitarum Stellarum, quas noctu micantes in coelo con- Picimus, non detegeremus centum ex iis, , optimorum telescopiorum ope. In hac demonstratione unum quid prori- Dacu mis carpitur, scilicti qubd illa videatur sup-tat sveryonere aequalitatem virium mathematicam inter vortices, atque istiusmodi, quae in rerum na vibis ira tura non datur. Possumus, ajunt, & debe- imitamus concipere actionem vorticum in se invicem fieri singulis momentis per concussus . &radium, qui oculum percutit crebris concussibus, eundem omnino perficere effectum, ac radium prementem indesinenter. Igitur ill rum concussuum .ope impressio stellae e suo vortice transseretur in illum Solis, & perveniet usque ad oculum, qui supponitur loca- .
103쪽
tus in illo vortice & versus stellam conversus.
Di ρος- Id profectd rectissimi observatum est, at-n que nullus dubito, quin Perieatetici inlum sneseisda serint scrupulum in formanda sua demonstra-Demqn- tione, cum ad finem subjunxerint: si omni si '' illa, quae modb diximus, non forent d ri monstrativa circa Stellas Soli proximas, es is sent sine dubio circa omnes reliquas, qua- , ,rum vortices sunt infinith remotiores ab illo,, Solis , & quarum impressio non posset se sen- , , tiendam nostro exhibere oculo, nisi per meis dios plurimos Vortices alios, quorum m se teria movetur diverit mode, quique tot qua- , , si sunt obstacula istius communicationis. Adeo ut Demonstratio proprie spectet illos remotos vortices , vel saltem illos spectet prae aliis; nec proximi fuerunt adhibiti, in quibus necessum est fateamur conclusionem haud elle evidenten adeo, nisi ad reddendam . demonstrationem eΣplicatu & intellectu faciliorem.
Verlim praeterea adfirmo , Peripateticos jure supponere istam matsematicam virium &resistentiae intervortices aequalitatem: & ali quin illos non tam liberaliter concessuros fuisse C rtessio rem aded captu impossibilem, ac est istorum vorticum diuturnitas, hoc est istarum materiae portionum maximopere fluidae, quae se tangunt, & conatum adnabent perpetuum in se invicem , absque qubd confundantur: nihil enim magis adversatur experientiae, qua nobis occurrit quotidie in aere & aqua , nihil oppositum magis ideae , quam habemus naturae corporis uvidi , praecipuE corporis
104쪽
perfectδ adeo fluidi, ac est illud vorticis Cartesii. Et prosectb auferendo istam perfectam
resistentiae aequalitatem , & admittendo alte nos illos concussus , quid admittimus , nisi fluxum & refluxum perpetuum ex uno in alium vorticem ρ hoc est, initium confusionis, quae . sempi ubi occepit, augeri singulis debet m mentis, venti eveniret, si duo torrentes adverslis se invicem aequalibus cum viribus delari in eundem desinerent locum. Eo enim in casae vestigio aquae confunderentur post praeviam, quae continub fierec, reflexionem repercusti
Tandem verb juxta quas regulas acciderent isti concussus,& quo pacto probatur illos singulis moinentis reciprocis fieri debere vicibus e Idne ipsuin non supponeret aequilibrium mathematicum, vel mathematicum fere ρ Quip pe, si aequilibrium istud non nisi phy si cum est,
re, exempli gratia, nos conciperemus oppositos duorum vorticum conatus, instar duorum ventorum contrariorum, qui eos in se invicem impellunt, ita ut circumferentia nostri vorticis per aliquot minuta se diffundat per spatium vorticis stellae cujusdam vicinae , & proinde interrumpat pressionem , quam illa peragebat in nostros oculos momento antδ, cur non quotidie accidit, ut nunc haec, nunc illa stella per tria vel ouatuor evanescat minuta, ac dein adpareat Genuo Z.Haud novi tamen, D. Cassinum omni sua vigilantia & adplicatione umquam istiusmodi quid observasse in Parisiensi observatorio ; antequam autem finia- mus, de his denub agemus, & ostendemus
in genere & modo quodam intellectu omni-Ε bus
105쪽
hus facili , quam chimaerici isti sint conatus , istae resistentiar, isti vorticum concus
Denique tertia demonstratio Peripateticorum adverSlim Systema generale Mundi Casetesii sequentibus animadversionibus & ratiociniis continetur. .
Supponit Carietas Terram tabere pro- , , prium suum & peculiarem Vorticem in m segno Vortice Solari. Hancque praerogat, vam etiam Iovi largitur, nec ea Luna frui, tur. Εκplicat istam suppositionem modo,, pernaturali & admodum limplici, exemplo istorum magnorum aquae vorticum, MOS, , nonnumquam in fluviis est videre. In me- , , dio magnorum illorum vorticum exigui for- , , mantur, qui motui magni obsequuntur. & circa ipsius in gyrum aguntur centrum, , , faciendo eodem tempore, folia & paleaeis circa suum proprium ut circumagantur. , Nihil magis industrie excogitatum ad intel- ligendum,qua ratione Terra & Iupiter rota- ,, ti circa Solem a materia magni Vorticis So- laris, eodem tempore circa se rotari faciant ,, alios Planetas : quomodo Luna circa Ter ram rapiatur , & quatuor exigui Planetae, , circa Iovem. Verum infortunio quodam, , , ubi examinamus illam suppositionem juxta, , principia nostiae Philosopbiae, videtur illa omnino impossibilis.
106쪽
R,, Vel enim Vortex peculiaris , qui adsi-
,, gnatur Telluri, idem est quem habebat, , , ubi erat adhuc stella , vel est novus qui , , piam , qui factus, postquam alter est subver- , , lus. Contendimus neutrum posse esse. Igituris illa nequit Vorticem habere peculiarem. , , Non potest esse idem cum eo , quem olim habebat. Quippe juxta D. Carte- ,, sium stella non evadit Planeta , nisii clim, , suum perdit Vorticem. Juxta ipsum Voris tex aliquis non conservatur . nisi quia ma- , , teria ejus .tantum motus habet & viri im, is quantum materia illorum, qui ipsum cinis, , gunt, & ipsius materia illam perdit aequa, ditatem virium S motus , simulac Stella.
107쪽
H quae in centro exsistit, cum ipso nequit amplius tantum communicare, propter maculasse illam contegentes. Iam Terra non tantum est . Stella maculis obducta, versim etiam plu- , rimis magnis crustis immensae profundita- , , tis. Nequivit itaque illa. suum conservare,, Vorticem , debuitque omnino destructus esse & absorptus ut utar Cartesii verbo ab Vortice Solis. Restat igitur ut videamus , an Terra sibi novum potuerit Vor- , , licem formare , postquam illa Solem ver-oslis descenderit. A D. Cartesius revera hoc eligit, & ut e plicet mentem suam , hanc figuram delis, neat , quae refert Vorticem Soli , centrum S. est Sol. Parvus circulus VCι Vm
108쪽
, ipsis notata C. B. A. D. exhibet exiguum il- , , tum ellipticum Vorticem Terrae, qui Lu-
, , nam facit circa Terram T. rotari. Circu-
, , luS. N. A. C. d. est ille , quem describiti, Terra spatio annuo circa Solem. Cir- culus B. & D. minimam terminant diame- , , trum Vorticis elliptici Terrae. Supponitis praeterea, lichi Planetae & Terra circum- , , agantur circa Solem a materia coelesti, illam ,, materiam nihilominus celerilis moveri, quama, Planetas , pari ratione ac aqua alicujus fluvii, , celerius fertur, quam naves ipsius cursui ob-- , , sequentes. , , Ex hac suppositione concludit, materiam j, coeli non tanthm debere Planetas circa So- , , lem circumagere, verlim etiam circa pro- ,, Prium suum cen rum, ae illam debere com- , , ponere exiguos coelos circa ipsos , quIri eadem, Da maXimum, moventur ratione.
Secundo concludit . quod si occurrane, , duo Planetae eodem in circulo, quorum unus, , sit altero minor , S per consequens juxta, , ipsum progrediatur celerius quam alius, miniis mus verssis alium delatus majorem se debet, , jungere exiguo coelo, quod erit circa maxi- , mum, & aeternis cum eo circumagi. Atque hoc, ait, accidit Lunae ratione habita Telluris.
,, Quandoquidem ab illo peculiari Vortice , , Terrae dependet omnis sere Physica D. Cam, testi, & ille sit, ut ita dicam , praecipua, rota omnis ipsius machinae , debuit illum stabilire modo quodam , qui rem nulli co , , testationi obnoxiam reddat , nec hic ali- , , quid supponere, quod cum ratione in diti. D. bium vocari posset, quodque nequiret de-L 3, , , land
109쪽
is fendere cum omni possibili soliditate vi-
, , deamus quomodo res se habeat. Explicat primam suam suppositionem,ri cui reliqua omnia innituntur, scilicet ma- , , teriam coelestem , quae Planetam circa So- , , lem rapit, Planeta celerilis circumferri:, ,eXplicat , inquam, hanc suppositionem, , comparatione alicujus navis, quae descen ridit aliquo fluvio, quaeque lentitis fertur qua fluvii : comparatione speciosa, quae, , vero solidi nihil habet, quandoquidem ra- tio , Ob quam navis non ita cito fertur , quam aqua eam secum rapiens, non repe- , , ritur in Planeta, qui natat in . media mari teria coelesti. Illa ratio est, quia pars na- , , vis, quae eXtra aquam est , ostendit resi- , , stentiam in aere, qui non eundem cum , , qua cursum habet, & qui per consequens,, resistit motui, quem aqua navi imprimit : lud major est illa resistentia, sicut ictim, , Ventus est adversus , eb motus navis est,ileutior, comparatus cum illo aquae. AN que quo minor est illa resistentia , si cuticum ventus est secundus , ed celerior estri navis motus : vel lim hoc non accidit in ,, Planeta, qui est immersus modiae materiae, , coelesii: nihil ille habet, quod se opponat, , Omni motui, quem illa materia ipsi debet, , imprimere. Praeterquam qu bd ex se ipso,, ctim sit indisserens ad motum, &adquie- tem, ad hunc, vel ad illum gradum m , , tos, nullam adhibeat ille resistentiam, si, cuti loquitur D. Cartesius ipsemet, mat
, , Adfert deinde rationem quandam istius
110쪽
, , inaequalitatis motus Planetae , & materiae, , coelestis illam secum rapientis: scilicet, ait, , , licet exigua corpora istiusmodi, qualia sene, , partes insensiles materiae coelestis, simulis conspirantia ad astendum contra majus ali- , , quo I, possint habere pares ipsit vires, ta- , , men numquam pollunt essicere . ut illudia aded celeriter moveatur undiquaque , ac , , illa moventur, quia qudd si conspirant in ,, nonnullis eX suis motibus, quos cum ipso, , communicant, certissi in i in aliis differunt,
, , quos cum ipso communicare nequeunt. , , Verum quid refert an eXigua corpora,
, , quae majus aliquod propellunt, divertis prin, , dita sint motibus i Quid refert, num cum se ipso non communicent omnes istos diver-
Os motus, modo satis virium habeant illiri propellendo, modo illud corpus nullo m do iis resistat , modb omnia conspirent, , , sicuti hic supponimus cum D. Cartessio,
, , ad cum ipso communicandum motum, de , , quo agitur, & modb ea concipiamus omnia ,, adplicita . ejus superficiet ea ratione, ut
, , i plum propellant vers.s eum locum, qub , , ipsa mei propςlluntur. Certὶ enim hisceri circumstantiis politis concipimus , illud
,, pari cum iis celeritate debere ferri. ,, Interea e principio tam partim firmo, v o luti hoc est, concludit materiam coelestem se debere essicere, ut Planeta suum circa cen- , , trum rotetur, & componere parvulum coe- , , tum circa illum , quod movetur eodem
, , Vertim ne hanc suppositionem ejus ini, dubium vocemus, quantumvis pessime pro-