장음표시 사용
91쪽
diffundent partes tertii Elementi, ad ibi confandas nonnullas maculas, quas illic subinde cernere est , non verb congregabuntur nec unientur penitus. Adeb ut primum Elementum compositurum sit solum vel fere solum corpus astri. Unde sequitur , illam comparationem spumae a Cartesio adlatam, cujus que haud magna in demonstratione habetur ratio, esse egregiam , & persecte explicare rem, ad quam illa adhibetur. Hae considerationes, & plures aliae, quas reseram , & ingeniosae & solidae mihi visae fuerunt, ubi cerebrum adhuc haberemCartesi no digestum more : verdin post inibi factam
mutationem , maXimam partem ingeniosae tantlim mihi adparuere. En, quae credam
nostros Peripateticos posse de hisce di
Primb evidens mihi videtur, comparati o-nem quod attinet , quam instituit Cartesius iniec illa tria Elementa, eorumque aptitudinem ad motum, ipsum illam instituere respectu habito ad motum Vorticis , quandoquidem numquam , vel sere numquam agitur . praeterquam de illo. Ac non nisi virtute sui principii isto in sensu sumti explicat situm Corporum in nostro vortice terrestri, in quo Partes materiae . quae minimum habent agitationis , & minimum aptitudinis ad motum, juscumque figurae & cujuscumque magnis tudinis illae sint, quamcumque proportionem, massae vel supernciei illae sortε habuerindicum simili male materiae subtilis , locataeaeperiuntur proxime ad centrum, veluti id fuid mistum in lappositionibus , quα demonstra-
92쪽
tionem praecedunt. Atque non nisi virtute motus Vorticis aer collocatus deprehenditur supra corpora terrestriora, & infra materiam coelestem& lapis vel globus tormentarius in aerem projectus e vestigio redit' versus vorticem terrestre M . Iam vexd nihil amplitis opus fuit, ut jure possemus ratiocinari, veluti id factum legitima plan atione, adversus Cartesium ex propriis ipsius principiis. Verlim opus tantummodo, ut inspiciamus numerum 2 s. quartae partis libi i Principi rum, ubi ille Philosophus conceptis dicit ve bis .materiam primi Elementi caeteris paribus majorem vim habere ad corpora terrestria
deorsum pellenda , quam globulos secundi, quia plus habet agitationis. Iam prosectb ibi
agitur de motu vorticis,& plus uno monuimus loco, non nos contendere, variationes Cari
sit, quarum exempla fuere adlata in conclusione primae' demonstrationis , legitimas ess selutiones ejus, quod ipsi objiceretur. Secundb, mentio nulla facta materiae , quae venit per polos Vorticis versει centrum, quo niam id nihil facit pro vel contra demon lir tionem, supposito principio, de quo modo fuimus locuti; clim haec ma eria, quae imservit replendo locum ejus, quae per eclipticam dilabitur, adsumat motum & determina- tionem ejus, quae est in centro, nulla ibi ab ipsa inducta mutatione. . Tertio . haud in magno pretio habita est comparatio lebetis aqua repleti, quam ignis ebullire facit quoniam ille motus non est motus vorticis, Est ille motus admodum luseu I. batus
93쪽
batus, quo partes ignis undequaque in vas i
tranteS agitant partes aquae in omnem partem,
non est motus totius masae circa aliquod itrum, qui cogit omnes partes conatum adhibere , ut ab ino centro recedant: atque in princlivi foret invenire rationes, qyare spuma im-ς moretur superficiei aquae , quarum optima Hr-
est, qudd illa spuma commistum habeat mul-
et tum aeris, vel corpusculorum igneorum, quae
ibi morantur, sicuti id adparet ex bullis, qui-' hus illa est reserta. . Verum ratiocinii ergo hic proponamus tur- bines ventorum qui secum abripiunt pulverem, vel eos quos videmus in aqua vortices, qui Pa- .leas circumagunt, & prae primis eXperimentum D. Hugentia D. Rohaltio adlatum. Vas scilicet εμρ- est Faventinum plenum aquae, in quod conji- citur contusa cera hispanica, coopertum crystallo. & cardini impolitum turbinato. Vasillud super cardinem circumagitur, ac statim cera Hispanica versus circumferentiam pro- lpellitur. Non primum illum motum bini isti Philosophi nos considerare volunt : quo-
niam motus vasis confert ad determinati nem motus aquae & cerae contuis. Verita .remorantur cardinem, atque considerant m
tum naturalem materiae inclusae.vasi , quae pergit vorticem componere. , , Atque eo in ,, momento, ait Ronaltius, aquam similem esse materiae fluidae, quae Terram ambit, , , illumque pulverem cerae Hispanicae partium materiae, quas ad solemus descendentes perri aerem videre. Etenim stum tempotis ille
pulvis cogitur adpropinquare ad centrum sui motus, quo versus ille propellitur ai
94쪽
γ, partibus aquae, quae conatum adhibent ad 1, inde recedendum majori cum vi, atque ibi ν, illa colligitur in exiguam quandam massam: ,, rotundam terrae similem. retne possibile exemplum aliquod reperire & experimentum aptius ad efficiendum, ut facilδ comprehendatur veritas, demonstrationis, de qua agitur. Illa aqua nonne perfectissim ε refert illam collectionem materiae 1 primi Elementi in medio Vortice ρ Atque partes illius cerae hispanicae , initio dispersae, ω postea se colligentes & reunientes , nonne 'sunt instar partium tertii Elementi, quae mix tae & confusae cum primo tandem congrega buntur , & corpus constituent crassum & opacum in centro omnino simile ejus , quod in nostri Vorticis centro est, vel in illo Iovis. hoc est Planetam 8 Atque haec ipsissima est conclusio Demonstrationis , qua concluditur. centrum Vorticis non futurum esse stellam, quandam nec Solem, sed opacum quoddam,
Iam verb.num illud opacum corpus ab , coalitu istarum invicem conjunctarum partium nonnumquam cum tempore evadat mago solidum, quam simile materiae subtilis volumen , ac deinde Centrum relinquat , ut exin spatiatum se proripiat e Vortice in Vorticem, atque ibi Cometam constituat, haud ejus ha betur ratio; atque in eo non impetitur Carte-hus. Ad secundam progrediamur Demonstra tionem. Incipit illa pag. 27α. Itineris per Nundum Cartesii hisce verbis. , Supponi debet cum D. Cartesio, Stellas.
is fixas non in circumsereatu unius ejusdem-ra quae
95쪽
,, que Sphaerae esse, nec a qui remotas a centa, , tro Mundi visibilis. Unas profundilis insi- , , maasse se in vasta isthaec Firmamenti spatia, is alias magis admotas versus centrum Mundi. α V I x Solis
96쪽
D Oportet etiam recordemur , illas Omnes ri habere suum Vortico cujus occupant cen-Mirum , illosque Vortices este tot quasi Sphae ras diversas locatas supra, infra & ad latera, , sibi invicem. Ita ut, exempli gratia, PON, , simus concipere Vorticem Solis, in quo no , , stra Terra reperitur cum aliis Planetis, in-
, , star Sphaerae fluidae, cinctae pluribus aliis si- , , milibus, quas illa diversis in punctis suae ex- is terioris attingit superficiei , pari rationeri ae globus aliis globis cinctus undique eos ,, Omnes attingit diversis in locis suae circum-
se Tertio loco , in memoriam revocandus D est modus, quo D. Cartesus lucem expli- eat, quae consistit in conatu, quem adhibet, , materia primi Elementi , ad recedendum, , ab illo centro, unde sequitur illa propellente, , materiam coelestem vel secundi Elementi,
, , quae est supra ipsam , in omnibus punctis, , imaginabilibus, ille conatus & ista pressio, , fiant in omnibus lineis, quae tendunt adri circumserentiam Vorticis, quarum aliquae, , necessarib incidentes in oculum nostrum .,
, ubi ille conversus est verssis Stellam , velis yersiis Solem, ipsum premunt & agitant eois modo , qui nostram determinat animam ad perceptionem, quam visionem adpella
97쪽
Hoc facit E intelligetur ex hac figura , irr
, qua exigua puncta, quae sunt in centro *irri culi , referunt materiam primi Elementi, is vel corpus Stellae , & lineae ductae ad cir- cum serentiam exhibent materiam coelestem, ,, cujus radii finiuntur in oculo locato in cir- ,, cum serentia Vorticisci Audemus adfirmat
non posse videre Stellas, si supponamus prii , , cipia Cartesii. , , Adjungamus figurae praecedenti quatuoris alios Vorticeρ, quos suppono esse Vortices quatuor Stellarum proximarum illi Solis ,, Oculum , qui in alia figura erat conversus se ad videnssum Solem, esse conversum verssis
98쪽
sari dum . exempli gratia, Stellam B, ex prin- cipiis Cartesii demonstratur illum eam nono posse videre.., Etenim oculus nequit videre Stelllam Bis nisi ope radiorum , vel linearum materim , , coelestis propulis illo conatu, quem Stellais B. adhibet ad recedendum a centro sui Voris licis , cujusque impulsio cum oculo comis municatur eum premendo, & movendo fi-Pamenta nervi ejus optici. Iam illud imo possibile est, si supponamus oculum loca, tum 'in Vortice Solis. Hac id probatur ra- tione. , Illa impulsio nequit communicari cum o- ,, culo, nisi duobus modis, vel quidem im- , , mediatd radio , vel linea materiar Vorticis Stellae quae in oculum desinit , vel me
99쪽
, , diatδ per lineam Vorticis Solaris, in quo
reperitur oculus, repercussam versiis oculum, , a Vortice Stellae. Sicuti si linea B. A. Vo ticis Stellae repelleret versiis oculum lineam di, A. C. Vorticis Solaris. Quippe impossibile, , captu est , Stellam aliquam pressionem in ,, Ocul O posse producere , nisi uno duorum, , horum modorum : Iam vero nec ad unum, , , nec ars alium confugi potest. , , Non potest primus adhiberi, quia Vor- , , lices Huxta Cartesium, singuli separatia gau- dent spatio, & motu suo omnino diverso.
, , Ita ut lineae unius numquam confundanturis cum lineis alterius: versim omnes terminen-
tur singulae ad circumferentiam fit Vorib, , cis, ac, si semel admitteretur illa commu- , , nicatio, vel potitis illa confusio , omnia quamprim lim redirent ad illud consulam, , chaos & impeditum, ex suo D. Cartesius is vult suum Mundum evasisse opesolarum lex, gum motus; ac praeterea, ctim nullum pumdatur in Vortice Solis, eX quo non se possimus Stellam videre, oporteret, ut mari teria Vorticis Stellae occuparet omne spa- , , tium Vorticis Solis, quod absurdissimum o- , , mnium foret. ,, Restat alter modus , qui nequit utilior is esse D. Cartesio, quam praecedens , juxta ipsius principia, quandoquidem , secunddmis ipsum, Vortices, licEt sortε inaequalis ma- ,, gnitudinis . semper debent esse exactε aequa- les viribus. Etenim, ait, nisi illa inter se is essent aequalitate, cerib certilis se invicem ,, destruerent. Jam illa aequalitas exinde ve- ,, nit, . qu bd Stella alicujus Vorticis semper
100쪽
, , uniformiter in gyrum acta, propellat materiam sui coeli verssis circumferentiam, &ri contra Vortices vicinos plano iisdem cum, , viribus , quibus Stellae aliorum Vorticum se materiam sui coeli propellunt versiis illius. , , Unde sequitur, ex ipsius mente, illos sem per, , se adversus invicem defendere: versim etiam inde manifestd concluditur, materiam Vor- , , ticis unius non posse illam alterius repelle-Gre , nec facere ut illa verssis centrum re- deat, a quo omni vi sua, & omni vi Stel- , , tete illam propellentis recedit. Igitur co- is natus, quem adhibet materia alicujus Stella se ad recedendum a centro, non potest se ex- , , hibere nostro sentiendum oculo, quamdiu , , in Vortice Solari versatur, quandoquidem, , communicatio istius impressionis arctissimδ, , impeditur a materia Vorticis Solaris, quae, , se omnibus viribus ipsi opponit, ac per consequens impedimento est illi pressioni org ,, gani, quae sola visionem objecti producit. rivertim qub haec omnia confirmentur, in mentem revocandum eit, in principiis Car-
, , tem, fion tantsim quidquid instingit istum
conatum illamque pressionem, verum etiam quidquid imminuit alterutrum, consequen- , , ter impedire effectum objecti lucidi in nostrum oculum : atque ea ratione Philoso-
phus iste explicat maculas Solis , vel illa, , lucis vitia, quae percipimus in nonnullis lo-- cis disci istius Astri. Quippe, juxta ipsum ,
, , partes tertii Elementi tibi invicem illigataeis in superficie Solis impedimento sunt mat , , riae primi Elementi, ex qua Sol componi-Qur , ne materiam coelestem verssis meum DProin