장음표시 사용
31쪽
28 Enarratio in Ethicorum Aristotelis
atque propagare cupiat, non sit improbandum, L cura. f. t.1. demunero. honor . ef e2ψ. . arbitrium tutelae. tam i cominus honesta ra-io tione, ' viam munire velit, iniustus ccnseri debct, coim laedat illam societatem, quam omni studio compitati Ἀ:rmale dcbcbat, i ut vim. Uda si ιIr.eap.flrte .c. neg. 2 c. devib/.. q. s. Accedit, quod, Vt recte coimni cmorat boc loci Arissotcles, non debeamus plura expeter quam Io nostra personae conueniat, cum, si modum' excedant, obruant nos potius quam quod illa, quae necessam sint expcdiant, c. qui in cap. opicit, M. . . caZ. clerici, cap. duo, a quaest ι idque iustiori ex causis locum habcbit, si minus probita ratione eodem nitamur, anfinita adsectemus, hoc enim iniusti proprium est l. . . de sentent quapro e. quod1ntersp Uruntur, Lutem υιdeamin j de intitem iurando. l. ne quidquam D .j deos procons. l. omneου. l. iubemm, C. adleg. Iul. repetund cap. quiano MAlli. de lemnon residentibus. cap. de multa,depresenuis.
Homines autem ista io ει, θροποι τα Homines autem hac votis plant, atq, persequunturiae, ταιευχον - δω- omnibuws expetunt, acpe non oportet. Sedoptare qui om G νῶιαμ ει - βου-ntur quod'cere non se
Homines autem ita, cte. Quod mortales horum commodorum studio deflagrent. res ipsa indicat, kleges supra a nobis in caussam deductae,&infinitae aliae, quibus huiusmodi cupiditati occurritur L 7constiterit C. finium exuviarum ιsi quu in tantam. C. unde vi, Lin re communi. F. de ster mi urbanorum. pria. irruptioncismum rexundorum, L silicitas. f. nepotentιores.' deos. prae . l. qui iurasiictionιpres,ssae iurisdomn. iud. Lunica, C. ne quu in resem iudicer, cap. gestum, extri dede is cap. auarim, de elect in . extr exsecrabitu.demeben Quod autem facultatem horum bonorum optare dcbeamus, argumentum praebet quod nos sine his δ' neoue tolerare, neque vitam tuerin possimus, . rurbo vicitu, de σε
32쪽
Ad Nicomachum, Librum quintum. 13
Ail necare F deliberis arnosicit adfiat. Rhodia de iactu. . cum in eadem. l. illicitas si ne tenuis.= de .pra . unde conatus consilia, haec praesidia comparandi inreprchensionem non incidunt, Et desunctus C. arbit. ω- res item,l quicuns. l. cum auctoritate C. Hemni agro deseri lib. D. a. s. definias rei priuata, LM.f. de locat undorumpatr eoae libro Ceterum ut Aristotcles mox subneetit, illa sunt tiligenda, qua nobis sunt bona, id cooest, quae nostrae per nar& conditioni congruentia sint, raeeap. quisequod . . . est cap. quodHcitdominus L in honoribuου φ.F. de munerib est honor. LI. g. ano philosiphios de extraord cognit. d. cap. quia nonnias, de a ricis non residenIibus.
Interpretatio Argy Textus grae Interpretatio Zuuin-
perplus, ed minus etiam ea το*λιο ιυρειlisu, te quodpia ect, eligat, verum perit in iis, quaesint plici λὰ τΠελατlis bara etiam, quodminus est , in iis, ter mala.SHquia etidetur est τω ἄπλωτ υκων. qua absilute mala t. Sed minin malum quodammodo ιι 'an δεκῶ γω, quia, detur etiam minuε
ni in autem Mnsemper, N. Istud autem iniusti studia etiam in illa distributione deprehendantur, qui ex duobus malis siue incommodis, eligimus fid, quod minus est, apparet ex g. illud, Ast de scieti it m 'IPas. de illa, item Laps ne inint. st seq. Mutim. l. 7s.societatem. fpro cis Lo α. 6 deadis pubcsgrauatos. s. de cen . oriensit. l. f. praeserissis munerιb inhonorab est l. rescripto. l. munerum eoae tit quibus cauetur, ita contractam societatem censeri, ut quae lucri eadem & damni ratio h beatur, item ut circa munera,item alia onera, qtue ciuibus imponi sistent, ordinis, proportioni , facultatum, habeatur ratio, neque orcm gerendum illis, qui subdole se subtra tundo talia onera in alium derivant, vel leoninam quandam communionem indutuunt.
33쪽
3o narratio in Etrii eorum AristoteIis Translatio Argy Textus grae Translatio Tu uin
Uauteminiquis, Ure. mare verba omnia, siue ab Aristotele ita con-eepta fuerint, sive,ut existimat ZuMinge , temeret marginali annota tione irrepserint sua interpretationem supra accepcrunt, σνομέα nesu id complecti, pillegitimum,' sed etiam quod iniquum sit, ut scilicet in demonstrando geminam operam accommodet,& generis, species, ut adoptio continet 2doptionem in specie&arrogationem La Friaw.ut etiam accidit in verbol is,t .ssisse b. . lex Instit.detur naturigent. ciuil praesidis, ι .F. de se.prae . Iurisdictionis,ls. g. lassis iurisdommiud actionis, Lactione1. Lari. f. de obli est act solutionis,ff. desilui faetendi, i verbum iscienae. f.de aer .pacti beneficii institutionis,&infinitis pene vocabulis, quae passim in iure nostro occurrunt.
Translatio Argy 'extus grae Translatio Zuuin .
34쪽
Ad Nicomachum librum quintum '
Cum autem,cte. Aristoteles secutus supra a se propositam enunti hionem, quod cognito uno contrariorum4 reliquii censeamur cognoscere,i lcq;etia in cauissis. Ima,fine,ite coniugatis euentro,apposite principio pilentis sictionis siue paragraphi inscrt, quod si concedamus illum, qui in legem committit iniust una ess qui easdem seruet, iussum, imos consectarium, quoq; videri, ut omnia, quae legitima sunt,quodammodo sint iusta, arg. Lb.1. de tutel. Inst/t de tritis in princip. G g. . Subiicit deinde, quod cum ea, quae scientia lcgum krcndarum, siue Iurisprudentia sunt dc finita sint legitima,horum quodque iustum esse dicendum. Quod conueni denim generi, ii uniuersoria sumatur, idem quoque spcciei a x conueniat necesse est. Si omne animal est corpus scia sibile, erit Slicinno si omne, quod uxoris caussa paratum sit lcgetur, quod cliam emtum erit cedet legato. quidearum. . interemi st de legat.s si in omni credito sequimur fidem alicuius, L .st . de reb. creus cert. fiet. idem quoque probabimus in mutuo, quod verbum credidi complcctitur,41. g. creditum. fdereb. cred cert. pet Hue pertinet illa iurisdcrinitio, quae de toto dicta sunt, eadem etiam in parte intelligenda, L qua vi toto .de rei vindicati
ipsa autem ego de omnia υ AH ἀγρεύου Lege aurem omnibus Abus dictant, contemnici aut ι πευαπάντων rebus ira loquuntur, ut vetcommunem omnium utilita χαθμενοι η ν κοιν communem omnium utilitarem, aut optimoria antpris συμφέροντωπα-ν, emspectent, veloptimorum, cipum, vel virtute, vel ali η τοῖς αeliin, moi veleorum, pen quosmma auo alio lati modo. κυώοις, υτ αρεών rerum estpotestas, πvessicu-ηmτ'αμον πνα Te dum virtutem vel secundu'Va autem G, cte.J Legum osses III ita loquantur et ait Mosorem , t ut communem omnium utilitatem spectent, . . g. .F. de iust ct iuri L AF de scap. GF mihist de re milit.
35쪽
3 Enarratio in Ethicorum AristoteIis
est testac vesseeundium virtutem, uti quemquam. s. de episse es Her. e. licet ergo.e.δ. q. .vel aliu quenda modum,ut successionis, p.Met,alevor es voti redem. c./.quissit dux marchio item c. . defud marchia, quo se quisq; iure aut priuilegioviatur, et D.Τde conster n. n. 6 legae . Cis quadrinas. l. r. I. de consi Lib. a. r. ct tot tit. C. de dignitat. ctritiseq. Meminisse autem conuenit, verba Aristotelis duplicem accipcre intellectum. unum, ut accipiatur deforma administrandae reipublicae regno scilicet. optimatium, item&populi motiratione, de quibus generibus tractandae reipublicae, in collatione politicorum cum nostris legibus disserimus. exhibetque triplicem illam gubernandae reipublicae rationem, ira . Ude ortitur ini sensus, ut verbis Aristotelis magis conueniat, ita sane scru- ιλ pulo non caret, quod' iustitiae finis non consistat in ornandis reipublicat moderatoribus, scd in concilianda hominum integritate, . .gι. eiustor fur devincienda illa communi societate, l. rvimfideissi est iuri 3c deniq; animae silute curanda. l. r. c. desimma Trinitas. Alter intellectua est, quem supra exposui,&quioruio iustitiae accommodatior sit.
II siuare uno modo, cte. J Iura opertinere, ut vitam beatam fetuit secietate cociliare possint,intelligimus ex prooemio Digestorum, Codicis,
delego. Lut vim. Τ de iust iniuri Porro non totius corporis solum, sed etiam singularum partium, ut illis, quod felix& decorum sit constet, pud nostros Legislatores excubasse apparet, ex collatione singulorum ti- tulorum, cum generali iurist constitione, quippe cum turpis quaeque pars censeatur, quae suo toto apte non cohaereat, cap. r. σηρο nolite, dist. ιε. . . Instu desviud cap. qua contra, dist. . Titia ,ssae aur est argent.
36쪽
Ad Nicomachum, Librum quintum. 33 Interpretatio Argy Textus grae Interpretatio Zuuin-
ropiti. cus geri. Traeripit autem lex inea I AdM 34, lex quidem viri vere, aris ad virum perti friis muneriblia fingi iubet.
nenifrio, ut non deserere lo ἔργα ποιειν, οἰον μὴ is locum atqordinem in acie cum in acie, nonfigere, non λείπειν ννταεινμη ιenere, nes ere,nes arma arma Eucere. δε φευγειν μηδε ι abucere.
Fraecipit autem lex, cte. J Qu'd lex sortitudinis operam fetiam de
sderet, apparet exl ast de remion quod graue probrum censeatur, si mi-lcsse dedat, ordinem non seruet, sed agmen excedat, i. s. sedquia maabuciat. Lautepen eod. tu. Vnde etiam, i qui in acie prior fugam fecerit, licspectantibus militibus, capite puniendus si l. s. omne debetAm.eod. ιιι. quod idem statuatur in illo, qui propos tum non protexit d. o. f. qui propositum.os aeris aut qui castra sibi,s suae custodiae commissa per metum hosti aperit, i. s. f. ad Itiliam maiest. Eodem pertinet,quod strui,qui dentisioni sui dorcinia se non offerunt, ultimo supplicio damnentur, LI. II Otot. tit desinat Syllan quod iudex, qui per metum non iustam ferat sententiam, litem suam faciat, cl. t. dere ruaecat quod vani timoris nulla stoexcusitio, l. s.flababodfdere iudicat item l. a. si is exquib. eaus maιor in intei est quod denique generaliter praecipiatur, illum esse in vitio, qui cum fab alio vim intentatam propulsare possit, id non fecerit, 'e nonanis enda. p. quast.s.
Translatio Argy Textus grae Translatio Zuuii
Et item ea, qua item liam ρον , Et temperantis, ut non perantu, ut non commit- οιο μη μοιχεειν , adulteram,nescuiquam reme adulterium, non libidi μηδεύβριζειν. - prum in re: Tlenuac ne uti. Et etiam ea, quaestat σανγου,οῖον μιητυ Feti, ut neminem verbera- mansieti, Ut nonpulsere,non ξειν , μηδε x Mus re, neque cuiquam maledι- conuicia dccere. ρει, cere.
Et item ea, qua sinitemperantis, cho Quod lex etiam temperantiae ossicia exigat argumentu praebere potest totus titulus, L. ct f. adleg. Iul. de adult. uem . . saeraturai. si quae dictat, flegitima thori conluctu Ias
37쪽
34 Enarratio in Ethicorum Aristotelis
dine, quem operam liberis dare debere, item L, .f. de extraorae erim quae sollicitatores alieni matrimonii, item pucllae appellatores, etsi effectu sceleris potiti non sint, graui poena coercet, ite, alii non probat mores nimio cibo scin farcientium, vel potu madentium,Li. 2ssissem. corrupi. en. l./a misit Τ.deiussis exhib.reor. ιι.C.si quis imperatori maled xerit, capsane Iaci cap. inebriaverimi. s. q. se in vesccndi biblia dique rationen si aluit. cx modo vel consuetudine honestiorum, cum quib. viriatur, c. quissu . . quodvi ipsum probat in moderatione muneru,quae recipiantur, L Olce g. ΤῶσProconsΝlari suetudinas partes nedum iudici praescribit,loty, iamdum fide . di. Unducarist . de poenis sed&omnito.t non conuisti Cis ιniuriis cr tot.tit .de iniuriis. Huc referri deniq; omnia illa possunt,quq initio nostri capitis in verb.mediocritas, ordine digessimus, ubi pcromnia pene virtutis membra decurrentcs, quid in quaque parte obtineat, non dissimulauimus. Sed neq; prudentiae ornamenta iure nostro neglecta sunt, cum nedum in Legislatore, Lust. de legib.iudicet. .F. de σιω- orae cognita. . de par .iud qui male tuae l. δ' de appetiat. g. r. inst. de Obbrat qua ex det t.nasi. l. cum ι amilias.Τde iudiciis,in clericis, e p., de scrutinio, in episcopisvi aliis praelatili, cap.cum in cunctis, sed etia in aliis ho-i, minibus illacn requirunt. 7 quod imperitia culpa annumeretur, Limperitia . de rex iuri culpa sit non intelligere quod communis hominum natura desiacrct,can. -,fῶ-λο . Ceterum animaduertedum est, modo maiorem, modo minorem prudeliam, pro qualitate per narum, Ix rerum, contractus,&c. postulari, quod modo: lata, ut in deposito,Lquod Nerva, modo leuis, ut in venditione&aliis contractibus,tras contra LAmodo leuissima culpa praestanda sit, Linmandato procuratoris, Laprocurviore C. mandat
Translatio Argy extus grae Translatio Tu uin-
ia Diaeeteris, erGJ Legis virtus est, nedum iubendo&vetando ratio
38쪽
nes reipublicae firmare, sed S permittendo,exhortando,punicndo,hlguvirtus.=de legib.t. . . .F.der .ctium iubendo, rare magistratui,LI quutu dicent.non obtemp. promulgatae legi ab illo, qui id statuendi facultatem habct, M. Gril . permittendo,dum concedit, ut quisque suam conditionem meliorem facere possit,occupandi illa. quae in nullius bonis sunt, tor. tirAl de acquiri rerum domin testandi ius omnibus impertit, Pleae obuenire,et verbis F. de veta.R. l.prima F. adleg Falciae comm crcia introducit, i. ex hoc iure, exhortando autem, puta praemiis propositis, vetando autem deuincit hominum inter homines locietatem, duinterdicta prohibitoria introducit,in rebus secris, sinetis, publicis, tot tit ne quid in loco sacro, item rie quid in loco publico fiat. itcintil. risumunt ι; praeterea, dum omnem vim,dolum, fraudem damnat&exsecratur,tot. tu. quod metus caussa factum, ilcm de dolo m Io, de restitutionc in integrum, dum delicta omnia,tam priuata, quam publica cauenda, atque ab illis abstinendum esse statuit, L . est tot tit.Τdeprauat. deli f. e tot. libro . . Er Litem Cli ρ. Quibus etiam in libris legislatores, in punicndis delictis occupati sunt; quod expediat reipub. ne crimina maneant impunita,LI .rta usirermus.jadleg e symtiquisemnumss. de interrogat act.quodq; vigor publica disciplinae id exposcat,Locatio. g.allicitinatem ut peccantis audacia refrenetur, peru.C. de poenis, Lais aenass. eod. vi alii exemplo docti a flagitiis deterreantur,c vitalium. s. .F.eoaetit ut tumultus,4 seditionis occasio amputetur,et non est m-νω. f. de reg. uvina adtactos de episeopali aud ut tuta inter malos possit ense innocentia, p. l. di . . ut denique laesis&reipublicae certa ratione satisfiat, , poena,inytitisti iniurauid ι capitalium. A .F. depanis. I. c. ad
Translatio Argy Textus grae Translatio Zuuit
topili cus geri. Recte quidem ea, qua re δμοῦς - ὸ κώ- me quidem eatex, qua
seposita est deteritu autem μνω οργως ἔρον rectea salutariterserperam ea, quae inconsulte est exara θ ἄπεχε O autem, qua negligenteris m. νω. inconfidae tela est.
Recte quidem, . Doccurrit Aristot tacitae obiectioni quaemoueri poterat,non omnes leges ita comparatas esse,quod nonullae negligenter
39쪽
3s narratio in Ethicorum Aristotelis
&inconsiderate latae sint, ut illa edieta tyrara nidis . de quibu , emisimus. c. descrofinctis ecclesiis, omnes loges, plebiscita senatusconsulta, constiris tutiones, edicta, responsa, quae iuri diuino aduersitatur, l. r. 6. mm.
Trinitat. cap. Imperatores,ds. q. cap. Die Torcs. I. q. . cap.sint quidam. n. q. t. quae ius naturale infringunt atq; tol ini. g. in Inst. de iure natur. genI G cruri quae contra bonos mores sunt, atque peccandi occasionem praebent, capsu. decor tetria cap. quoto.de iureiurii parita C. depact. Istae enim sis mitra dispositiones logis nomine appellandae non sitiat, cap.erit.
dist. . quod careant ratione, quae in omni leges canone requiritur, in quam sententiam Cicero legem nihil aliud esse profitetur, quam re
regina Oportet autem eam esse' dem or bonis inmatu es ,rincipem staeuem essetis stamiam hoc regulam esse iustorum oriniustorum , --um,
aue natura ciuilia sunt animantium,praeceptricem uidemsciendorum,stro
mkrricem autem nonssciendormn Adhibita illa etiam consideratione, quod in illuia, qtuod pranialeat, ut ius diuinum, ius naturae, bonos mores, nihili possint . Labeo, sicin cum leg seq. f. derecep arbit. θἀΩ cap. -- peratorci. d. s. Nec mouet, quod lege non Omnium fide legibus, comprehendatur, non omnium rationem reddi posse sensus enim Iegis est, rem ipsam non concedere, uti de omnibus naturalis aliqua ratio reddi possit. Si enim quaeratur, quare usucapio triennio potius, quam quadriennio, ilcm praescriptio decem aut viginti annis, magis quam citeriori aut ulteriori tempore finiatur, non poterit concludens caussa a naturali
ratione petita expromi praeter illam generalem, quod tale tempus semel definiendum fuit, quod nobis in his similibus, ut si denumero te 3 9 stium in ultima voluntate quaeratur, debeat susscere auctoritas superiorum, quibus nobis obtemperandum est cap.Fbta.de maiora, Urobed. cap. r. er a. eod. it Ly. s. de legib. t crilegii C. descrileg cum talia statuta non contrahant illam labem de Qua mentionem fecimus, quod cum iure diuino, naturali,& bonis moribus pugnent. Igitur illa lex merito,
40쪽
eandaei' quae recte& salutariter lata, stabiliat, quae bona sunt, L .f. I. f. de iust cir iuri Lass. de legibiu quae mala sunt tollat atque submoueata
Haec igitur iustitia, cte. Quae hoc loco commemorat Aristoteles,ob- sturiora sunt, quam ut facilem explanationem recipiant: Si iustitia virtus sit persecta, non tamen simpliciter, sed si ad alterum referatur: quomodo poterit dici uniuersalis cum talis descriptio particulari iustitiae conuenire vidcatur. Propositit dissi ultas, meo iudicio,ita discuti poterit, si is icum quatuor sint praecipuae virtutes visendit Cicero in bbro Rhetor ad Herenn. D. Augustinus tibro de mo; ιbus eccles cap. s. sem lib. s. de cistam
neu grad. - cap. a . prudcntia, iustitia, sortitudo, temperantia, quo scilicet aliae omnes virtutes referri possint. Iustitia particularis, illa scilice , Intelligatur, quae in recta, atque aequa distributioneis commutatione rerum versetur. Vniuersalis sit, quae vi sua etiam alias virtutes complectitur, non quidem absolute, sed quoad ad alterum referantur. Si quis ex mia cognatione rei praeclare excellat, merito ille quidem laudandus erit, nona men propterea iustus appellari poterinaut contra,qui ad illum notitiaegradum non pervcnitiniustus, qu ippe quod nedum priidentia, τι doces Aristotesitio bb. o. cap. s.sed&sipientia, cap. I. scientia. F.f. ars t. i p. o. a iustitia diui atque leparatae sint. Ceterum si tractetur, i demagistratu autiudice, qui sententia sua innocentem adfixerit, aut bonis uerterit, merito illum iniustitiam commisisse constituam, si quis requirat, an uniuersalem, an vero particularem, distinctione adhibitae proponam interesse, an dolo id factum sit, an imperitia, ut hie priorii significatione illam laesissῖ videatur, i rem non nouam. cum authentseq. C de indictas. La Fae appet Ino de sibi qua ex deurit nascuntur, cap. qualitero quando.exin de accuset illic vero,puta si ordibus corruptus, aut gratia
rictus, inimitatus impulsus, id fecerit, ιι. . .F. adi. Cornelid salsii=si