장음표시 사용
41쪽
3 3 narratio in Ethicorum Aristotelis
dere iudicat. ἱ cum sitimsemilias, L. de iudiciis, iustitiam in specie acceptam offendisse intelligatur. Eadem distinctio in medico, si tincto. g. Acuts artifice . itemquWitur. .sioemma, s omnibmabis, qui ut pcritii eram suam locant. Lim' iis ι,Τdereg. iuri probari procedere poteIL Oui mercede accepta, ut milcs conuenientem persona suae operam non edit, is iniustus videri poterit. quod si vero nullis stipendiis militct, ut ciues,clutantiquitus militos solebant, magis in generalem iustitiam peccasse intelligetur, quod magistratui dicto audi cns non sit,igrauim. f.deremι-htan. u.incoladf. admunis L iubemu/.c desacrosnct ecclesca'peruenit.de immunit.ecci cap. omnium vestrum. 3 q. . L .F.siquis λου dicent.non obtemp. 34 Qui cum iudex essct grauiorem, quam pareit, sententia iratus profert, is contra iustitiam angustiori in significatione acceptam, faccre videtur. LIi vindicara C.depaenu, cap. cum Thessalonica II. q. s. si priuatus atra bili commotus quaedam maledicta ingesserit intcm Drans potius iudicari debet. Huc pertinet,quod iustitia particularis non laboret deliberalita-ic, de magnificentia dum ultis aliis virtutibus, quas tamen leges exigere,ostcndi, init.o primi capitis, His ita digestis, non possum silentio incis uoluere sententiam Francisci Picolcminei,' in philosephia morais, cap. Io. qui iustitiam generalem dici depraedicat pc relationem, ut commemorat philosephus; sed hoc aliud quadruplici ratione considerari debere: vel enim esse personas, cum quibus agimus tribuendo cuique, quod suum est, neminemque aut opera,autvcrbo laedendo vel esse leges, quibus qui obtemperat, praecepta seruet, omnium virtutum: vel tertio esseres,in quibus versemur, siue enim in voluptate, siue in pecunia, siue in honore, siue ira, siue in alio quovis versemur dum enim unicuique tribuimus, quod illi competit, tanti id nos facere, quanti fieri dcbet,&eam portionem nos recipere, quae nobis congruat; vel demum esse facultates animae nolirae,in quibus iustitia refulgcat,dum inuicem ita se habent, ut inferiores obtemperent superiori b. k superiores recte imperent. Hanc obseruationem eruditi, atque de philosophia morali, optime meriti viruita ut concepta est, probaret non possum. Primo quod legum raescripta inter partes iustitiae generalis recenseat, cum Arist. distinctio oc capite, si sectionem Argyropiti. g. est autem ιπη-,aut si diuisionem Zucingeri probemus, G p. .cir . er Us.proposita, nos doceat, quod legitima Disiligo by Ooste
42쪽
Ad Nicomachum, Librum Quintum: s
legitim ait: stitia illa sit, citiae uni ieisalis vocetiir, deinde quod huic iustitiae quarto loco adseribat illas anima facultatis de qui b. supra commemini,
qua ita acceptae, omnes virtutcs absolute contincrcnt, non quae ad alterurcferuntur, sed ita, italcm relationem non haberent. tiae consid cratio haetcntis subsister crotcrit, clitori lcguimpcrium, aut cura cocti aderitia i solat. Enimuero leges no permittunt, ut aliquis sibi manus inserat, tot.Iιt.J de bonis conquisitu mort tonsiue ut corpus suum quis mutilat,Vclcaesimo, liber homo. f. adle uill de panis, nullae tamen sunt virtutcs, quae ad persona iri propita micrtinent,& subligum vincula, si iaciustitiae univctialis, non coniiciuntur, ut castitatis, sobrietatis,
ieiunii humilitatis, amicitiae, fortitudinis, nisi in certis personis xcausisis, t&s:picntiae,&c chia de caussa hoc loci ncgligcndit minime vi
stitia generalis intelligatur. quiviam sternit ad bonum publicum.Iustitia particularis, quae versetur in aetati tali distributionc &commutatione singulorum cum singulis, ita ut iustitia uniuersalis praeclariorem Maltiorem finem, ut ipse commeminit rc spiciat, scilicet humani generis optatam coniunctionem, de quare insta copios . Haec quamuis ita se habcant, cogor tamen ingenue fateri, dei criptioncm iustitiae univcrsalis, de qua in . cum autem, ετ f. Ese autem, cr/.M. hoc capite, huiusnodi restrictionem ditia culter admittere, nisi quid praesidii mutuemur a consideratione Francisci Picolominet, ut iam antea insinuaui ctiam illas virtutes, quae ad alium non referuntur, ut castitatis, sobrietati sarii militatis; si auctoritate legis, incertis personis requirantur, reap. cum in cunctis, de elect. l. magi bos de profissor lib.,a eum fmιbb relationem accipere adcse, dum eidem obtemperando vel repugnando, in causiarniussulae vel iniustitiae uniuersalis rem deducere intelligitur.
43쪽
Enarratio in Ethicorum Aristotelis
ε os ob idipsim e. Excellens iustitiae uniuersalis encomtum, quod&persectissima sit, ut ueli. p. aba cio collat.1.4 alias virtutes omnes γ' contineat, quod intelligo cum determinatione, quoad ad alterum referantur. Et neque vesper, neque lucifer, tanta admiratione homines
adficiat. Quyd tam locupis Aristotelis testimonium calumnias Angeli Thyi itc metabarellae, qui legum, quibus praecepta iustitia uniuersalis comprehendantur, salus totius populi nitatur, item magistratuum&interpretum auictoritati detrahere, ad illum, que suo loco proposui,modum sustinuerunt, Philosophiae sub cuius falsa imagine delitescunt, hoc ipso parum candidi sectatorcs, quod dignitati legum,quibus omnes,maxime bono dicto audicntcs esse conuenit. 3. .de legib.sema id possed rogare existimauerunt. Quanto igitur conuenientius est,iudicium summi viri Francisci Picolominet, qui accommodatam distinctionem secutus, insuaphilosiophia de mori u ad s. cap. 33 ostendit, nos in legib. tria I o bus modis versari posse adhibita resolutionc usque ad gradum supremum; vel interposita resolutione usque ad principia proxima; vel deniq; percurrendo leges, consultando, Miudicando pcreas, neglecta resta ratione, primos constituit perfecte philosephos, secundos philosopbos cum contractione, postremos non dignos nomine philosophi Quamuis idem adiiciat, paucos esse, qui illam primam rationem adsicquantur, tamen non inde inferri potest, noc vitium esse legum aut prudentiae iuris, sed hominum, qui in tanta varietate casuum, cingenii tenuitate praepediti eo viam munire neoueant.Nam si id a nullo fieri posset,absurda esset paretitio. Quid, hac inspectione proposita fieri possit arguunt commentarii Angeli Matheacii, devia Oratione sum.Hopperist Corasti, de arae iuro, hem ista, quae de principiis primis Mintermediis iam saepe disierimus, imo quid a nostris Legislatoribus factumst, si rem iudicior ponderare velimus commonstrarest ea poterunt, quae a me de ordine
iuris proposita sunt, hastatuam multos interpretum Oscitanter, aut parum candide in eius rei disceptatione versatos, an ius nostrum certo omdiae compositum siti Hactenus igitur probanda illius distinctio, porro
44쪽
Ad Nicomachum, Librum quintum. I
lneo minime eidem assenticetidum, quod leges nostras ' in quarto gra 1 adii prudentiae, ut ipse rem digcrit, constituat, ut primus sit, in quo prouidentia&lcxem in entissima Dei vctietur Secundo, prouidentia &lix fati tertio, naturae: in quarto bominum, xvocctur prouidcntia, Mi cxhumana. Enimuero egregium alioquin virum fefelEt declaratio Aristotes is hoc loco proposita, legcs non de particulari iustitia, sed de viai-. uersalidis ercrc: ite in , non illa complccti solum, quae ex disi ostione ho-na aut legitima essent, sed etiam sua natura.deinde una Iurisprudbntes leges diuinas, pra cepta interpretationem illorum contineri, ut toto titulo de summa trinitate seti/.sea. Quid enim decretum, quid decretalcs, clementinae aliud si: ggerunt, aut circa, quod potius sunt occupatae, aut quaenam certior potest esse interpretatio praeceptorum Dci, iccum, quam quae auctoritate conciliorum, ponti Mum, Imperatorum instituta sunt. Eadem inconsideratione etiam sunt, quae ab eodem de fato&natura commemorantur, cum fatis naturae vim atq; legem & iuris nostri conditores L, .sf. deficariis. l. interea μου. si non Omma.dfmandatι. I DIMI de Q. naturangent civit. l. . . sin. f. de, . oriar. passim tot in corpore iuris, excutiant, atque, quae iustitiae conueniant, sequantur, kita viam nedum ad illam reipublicae felicitatem, quae in hac vita expetenda sit, sed quae nobis ab hac compage corporis solutis, ex fide opere proposita est, muniat. Quo pertinet, quod Anaxagoras iustitiam appellet, i 3 rerum omnium caussam atque principem, coeli terrae, Chrysippust gis perpetuae vim fatalemque necessitatem Upinet, ursendis Ang. -- rheacim, insis rast de viae ratione iuris, tib., cap. 1. n. quod sane de
Translatio Argy Textus grae Translatio Zuuin
iuris est et sis: hue est ex eo, λι αλιαρετῆς χησ1 M. Ideo autem perpetis, quia non adsesolum sed ad , τελεια si in , quia qui eapreaetus en, uia
45쪽
42 narratio in Ethicorum Ait lotes is
ssperficia maximricto Aristoteles iustitiam consiimmatissimam T virtutcm appellat, ut facit Iustinianus, NoxHLao cors quod persectar virtutis titvsus, . quod, qui illa prae litus sit, etiam cum aliis,&erga alios troii secum solum colere potin Hat iustitia partes in multis ctionibus relucent. Enimuero Legislator iura ex aequo describendo, L .F. de σι ι. ampliorem sis appent. l. a. g. mafiussis orig. rur. LF quando C. de inus testam Iurisconsultus illas ex arte boni Maequi in te pretando, L .F. de iust.2iur. f. bo μώ.F. depositi Punica C. deprosus'. - Onllant.&consilia impartiendo magistratus iudices sententias
iuri appli ando, ἱμtuimuι, Caesentent ex Hereiculo recit det rem iannouam,ct authent eq. s. de indiciis exseq. f. retudein singuli deinde homines in commerciis Maliis negotiis, qua mistuo gurcnda sunt, in.EI e tuendis, L dei&.LAnonsuerant. f. pro ρι is talc iustitiae partes,accommo-- dare solant, circa ouae omia iastit 4 iusteri administranda prudens, is doce: Geta inst. M. o. cap. 3 ρ. ιο./r ct toto hoc tibis, Iustus Lipsi
in Voliticis, versari consueuit. Dignitatem & praestantiam iustitiae inde metitur Aristoteles, quod perfectae virtutis sit vias, siue quodie fictum usum virtutis intella Guae,atque moralis doceat, siue quod, qti. bonis moribus consentanca sint ad rem conferat, Meffectu praestet, quaerres argumcntum prabet, virtutem, quae in actione consistat, splendidiorem esse, quam illam, quae contemplatione tenus finiatur, de qua redinserere non est praesentis loci: Praeterea ex eo', quod haec virtus bonum a-lienum contineat posse enim plerosque in suis rebus uti virtute m illis, quascum aliis inuituunt,non posse. Confirmatio rationis inde ducenda est, quod natura ita comparatum sit, ut nobis ante omnia consulamus,1 prosi . . deseruit. st aqua, tvrvin .ss deiustit est ruri Lis qui aggressorem, C. Misi Corn. desiccariis. Qua de caussa inter generalia duo praecepta diuida, alterum est, quod Deum toto ex corde amemus, lacundu,ut pro ximum sicut nosmetipsos, quod ipsum repctitur, ιι ct toto ritulo quod auris tuae. Uab stat. 8se eodem muri Hic notandum confirmari optui
46쪽
Ad Nieomachum, Liseriam Quinrum'
nem, quam supra de iustitia uniuersali proposui, illam non videri, cum virtute paria facere, quod Philosophus hic, de hac ipsi iustitia loquendo,
illam ab aliis virtuti otis,quatenus nullarelationem in alterum continent,
distingitat.Non intempestiua itaq; mihi esse videtur responsio diuim
me, .secundae. .star quod iustitia,tderamnibus virtutib.genenditer accipiatur, non caedicatiu scd secundum virtutem, sicut caussa uniue salis est generalis ad omnes suos cffcctus, ut sol ad omnia corpora,quae illuminantur, ves immutantur per virtutem ipsius: in quam sent tia etiavidetur scripsssi I nlan. uenis abalao. ἁσ.ubi haec verba, suae pro posito serviant se offerunt: nam quidιma esse ramuumper Ufimam vir λεν rurem arbitrand mest hominibus, quae iura omnis Astribuit: haec est ex ea a
taem apperissitum: ex siqvu ab ea iustitia mFubtrahas, delicto insilummoda. non auorumiam bonorum et occasio. Quamvis n.iustitiam generalem Aristi adscribat legib. ωconditores illarum non omnes Virtutes in legis necenstatem transtulerint, neq; etiam id illorum ossicii videatur,quod scilicet multa libero arbitrio,aut nudo consilio, ut in quaestione, qua qni'; arte s. imbuendus esset,l ra Sychinoe.de legans item.f. a. cum ureaedfria iamst tui. est curat. ιρ. g. rnterdicissiae' s,essent relinquenda, quod deniquenonnulla virtute d conciliandam illam hominum cornin uni nem,quo,tanquam si opo,sua consilia Legislatorcs terminare sol est, LAS. .ctιψ vim.j. detas ora r. Monaeque conferrent,vi arbitriurn liberi homini non linc timendum cin o bel uast . de hu, i velatiemiurissim.ramen negare non pollumus,eas. dem generaliter.quae ad virtutem pertineant,suadere, P -HLaa. .D. cfremG.f. de hu quisui velatio rursent. ιprima. g. . F. de iusistium, si id res vel occasio postulci, necessitatis vinculis alligare pone, Lugis vi ιπια. deleg.
Translatio Argy Textus gra Translatio Zuuii
47쪽
Enarratio in Ethieorum Aristotelis
rum ostendit, adalium enim ἔδεει. - clarabit. Nam quimagistra est; ct inscimte iam ipse ἔπιον iri Gi- tumgerat, utam cum ahera magistraι- consistit. νωνία η ο αρχω . rationem habet, est in com-
E proptereasententia, cre. Quod secundi im sententiam Biantisi magistratus virum declaret,iirtillii; imus exi . iustissimos. C. deusscio reuo=is
talis administratio iustitiam trudentiam, vel contra iniustitiam vel imperitiam, hanc prouinciam sustinentium, aetiust e. mos atem L . F. dea pestat. l. L cs adleg Jul repetunae litiae in distributione honorum,oncinrum, L 3. g.prasis. f. de munerib. st honor poenarum, L perspiciendum.1fis poenis. item sui cuiusque iuris versetur l. o. f. demst orthri Possunt tautem huius sententiae plura,idque praeclara excin plaΤmponi,iplius Biantis, qui patriae imperium, cum illam legibus condidisssit, atque egregie formasset, sponte deposuit, statuens praeceptum suum, proprio exemplo sanciendum: Lycurgi, qui ut legcs Spartanis datas in pcrpetuum consi marct, ciues iureiurando obstrinxit, ne quid ex illis abrogarent, quoad alio proficiscens reuersus cssci. Porro eum voluntarium exilium sibi Osciuisset,etiam ossa morientis cremativi dissipari curauit, ne cauillationa locum relinqueret Charondae, qui cum lege, idque eum intermin tione mortis, prohibuisset, nequis cum telo concionibus sese insereret,& forte illo absente concio indicta confluxussit, atque is regressus, ut erat succinctus gladio, immemor suae legis, ad concionem accessisset monitus solutae a te legis, in hac verba prorumpit e t ego meo exemis minperpetuum confirmabo, quo dicto, gladio incubuit. Huc pertinent exempla Themistoclis, Alcibiadis Agathoclis,Dyonisii Syracusani, Numae Pompilii, Seruit Tullii, Tarquinii, Iunii Bruti, Valerii, Decemvirorum, qui primo, & qui secundo anno fascibus instructi cum summa potestate fuerunt, La g. cumplacuisseI.f. de org. iuri
48쪽
Ad Nicomachum, Librum quintum.
Obidautem sim es α' Hic itertim confirmatur, quod supra nobis motum fuit, hactent. iustitiae vir csse exserere, quatcnus ratio alterius, sue proximi, id exigat atque exposcat. Porro iacgollam accssit, quod leges etiam illa praecipiant, quae ad alium pertinere non vidcntur, tu
honeste vivere, l. 6.1. δει . σιώr se ipsum non laedere, Lbber homo.J adleg. qui item l os cum autem f. de aedilit. edies.si excipitur, in haec verba Excipitur Gr ille, qui mortu consciscenda caussa quid erit ma seruus credιtus est, qui aliquia*cit, quo magasse rebiti humanis extrahatdaputa,u- querim torsit,sive medicamentumpro veneno bιbit praecipitemuese exalt,m serit, aliudue qui ecerit, quosctosperauit mortemseruemuram tanquam nonnihilinabuma; sῖrus,quιhoe adue=susse ausus i. Sed ratio in textu ex
pressa dirimit omnem contentionem, quae inde rasci posiἰt, quod etiam animaducrtit diuus Thomas, in secundas cunia cμpsa'. art. adquintum, Hdum ait quod illa , quaesunt adsit m,sent etiam ordinabilia adasterum , quanIum ast sonum commise Periculum enim aliorum commouit iurisconsultum. d. l. v. f. excipitur, ad ita dcfiniendum, cum disertis vcrbis sbi persuasum esse proponit, talem hominem, qui sibi moricia conscis ere voluit, nihil non in alios machinaturum. Hancn tragitionem di- uae Thomata tamen cum illa moderationeaccipio, quam supra non dis 'ssimulaui.
χον-ῖ-ινε principis aut reipub. suta adalium est, agitenim, ore. Edisserit, quod supra propissuerat, quomodo stilicet alienae utilitati prospiciat, quod scilici, consul it aut truli, qui rerum potiatur, aut reipublicae, quae expositio dissicultate non ca loret. Enimuero iustitia non eo videtur pertinere,fut unius,aut paucorum . F Diyiliaeum Cooste
49쪽
. Enarratio in Ethicorum Aristotelis
commoda procuret sabiliat, sed omnium, vel ipso Irnperatore teste. ιμ s de canum se debitor cap. re qua Iuluacer.c. com.de legat.Gmμώ- rem. C. de a pellat. l. Imperialis C. de nur Laegna vox. . de legibatamiae puto Aristotelem intellisendum illis eatu, quo reipublicae cxpediat talia compendia ad illos, qui imperant, referri, quod pro multis laboribus, praeclaris consiliis desconatibus exii ria praemia illis debeantur, ιμα de auia ιenni procript cap. unico, auont regalia l. D. 6 de bonis vaeam Is eumlimibbi , t ut tanto alacriores ad bene de repub. merendu reddantur.
simini tur est, cte. Non laabet dubitationem . quod profiteatur illum deterrimum, qui in amicos,' improbus sit. Nam cum homi ni intersit omnem hominem benescio adficere atque complecti, LV u. f. deseruis exportanae ita sane amicos ti qui bene de aliquo meriti sint, cap. est probanda M. D. cap. relatum de est las sed sis consuluit. f.depetit.
Is hered. ιβ pruri, sin est ιμ fialeg./.Lto sis reb. Accieru nonnihil toffensionis,hoc loco contrahit.ci, declaret illuinea conditione e Ie. qius ipso improbitate utatur.Primo,c volenti non fiat iniuria, .p. M. itenna audantum f.de g. iam deinde quilibet sit arbiter ωmoderator in res Ain remamae manda. a.F.de his auisAι velatrursuntato arisuo reniuntiare possit,lyn. ipact. Tertio,c Philos antea confirmorit, iustitia esse,qad alteru refera Discuti,ca, ab his allegationib. st periculi, possevidet, si meminerim',t amoris fonte a seipsofluere exsistere,i s.c de se . di aqua, itam talior. saluti&corhodo,na& suo Usulere potest, iure naturae debet,cur im fiat .ctivi Vc nisfardis' Aquitcap. -- lecta desint.ex .ine . unde plane Bfligati hominis isse censet,siquis ferro. laqueo,vel aliaratione fata sua matureriIa Maaι.j.excipitur Mea edc . vel corp suu dehonestet, cliber homo die e. uil bona dilapidet,l. essae cur r. d. Porro,ci quis comemorat, csse arbiter ωmoderator, in re sua,no illi significatione habet, ut sine offensione lcgis irationis seviret
tu seipsum,aut vita necessaria abligurire vel ebur aκust, sed utili
50쪽
Ad Nicomachum,Librum Quintum 4
adiuilitiaecaussa iure ordinis plinere, linihil intcgri aut benigni de illo sibi polliceri possit,qui in seipsu restrictior ex malignitate sit rufin au