장음표시 사용
371쪽
nam, & ius repraesentans. Sie si desunctus juraverit se decem daturum Maevio,
tenetur haeres, non ex juramento , sed ex contractu defuncti, l. ex contractibus q'.
de obsit. γ act. Nisi tamen promissio
reseratur tantum ad personam desuncti rquia ea non ligat haeredem . V. g. juravit quis se superstitem non reperiturum mutuum datum, non impeditur haeres repetere , quia non est absoluta remissio ,
s pactis . ' Quantum ad n aeredem ejus , cui juramentum , translatilium est: tale juramentum non esse perionale , sed adhaeredem transire jus a defuncto quis tu ira, quia non tantum sibi, sed & haeredi suo contraxisse videtur. Covarr. De pactis p. I. F. s. n. II. Hinc qui suciavit se Titio centum daturum tenetur ejus haeredi, quia eadem censetur cum Titio persona . Niln tamen promissio limitata sit ad personam ejus , cui juratur , veluti :Non repetam a te mutuum, quoad vives: . s. si quis , quia tum juramentum eupersonale , nec extenditur ad haeredem , ex intentione iurantis , quae non est absoluta, sed coarctata ad Personam rei. zs Quod dictum , haeredem jurantis lene ri . si non ex vi juramenti, saltem ex vi contractus, procedit in casu, quo juramentum ex parte ejus, qui juratur, non includit turpitudinem; alias enim haeredem neutiquam sirigerent. Exemplum est in e. debitoreι 6. i. hoc tu. Ratio est , quod iuramentum ex sua vi tantum obligavstit defunctum , non etiam ulla contractus ratio ut sit tantum personale , dc
non liget haeredem, qui non juravit ; nec potest dici teneri ex contractu , qui non 1 ubest. Alia hic Disputatio est : An ex juramento detur actio ei , cui factum Exadsertorio dataactione a Prae: Ore litium expediendarum causa, dictum supra . Expromtario verius non dari jure civili , quo juramentum non est modus inducendae obligationis . Nihil obstante Novella Leonis 72. quia non est recepta , excinpto uno casu , quo liberus patrono petenti Operas juravit , ut colligitur ex LSi quis pνο eo 36. infr. De fideiussorib. pro qeo & tenetur fideiussor, L Sa quando 8. De operis Dbexsor. Quod singulare videtur; non etiam accipiendum gen x liter . cum COVarr. d. p. I. s. r. v. e.
quia nulli bi datur textus, quovis ista jur. jurando promissorio adsignatur e sine i pe autem loqui erubescit Iurisconsultus . Non datur di jure Praetorio , quod tantum loquitur de adsertorio: non etiam depromissorio; nisi quoad exceptionem , se cundum dicta supra de pactis . Non e tur etiam jure Canonico , quod nulli bi invenitur actionem dedisse , ut procedat
decisio , cap. inteliaximur I. cap. cum ex injuncto r. a. De novi operis nuntiat. Nec potest quemquam movere ,
quod in variis locis juris Pontificii praecipiatur observatio juramenti , quia hoci non eo pertinet, ut actio detur et , cui juratum, cum ejus nulla sati mentio, sed ut ossicio Iudicis Ecclesiastici reus per censuram compellatur ad observationem j ramenti ad evitandum perjurium , ut patet ex c. eum L. Laicus sinat. De foro
compet. ia 6. Vult tamen Covarr. dict. 1.2. n. actioPem ex eo competere, cujus
opinio de praxi procedere posset, qua &ex nudo pacto actionem dari dictum supra de pactis , ut ex juramento detur , quod ponit arctius vinculum ; non etiam de jure , ex quo nullum producit textum convenientem . Non obstat e. debitores 6. κ bos tit. In quo dicitur c gendus is , qui juravit . Neque enim illud reserendum ad actionem , quae posset videri quaesita creditori , quod esset
contra rationem , di contra dicta ante , cum non confirmet actum in odium creditoris , sed accipiendum de ossicio judicis, ad evitandum perjurium . Fachin. Ab.
Dicta de observatione iuramenti variis 8 calibus limitari faciunt condictiones, non
tantum expressae, quae ex natura sua obli-
pationem differunt : sed & quae subintelliguntur , & faciunt ejus obligationem noneso de necessitate . Talis est , Si potuerit fieri vel Iieιte fieri , quod nemo obli getur ad impossibile vel illicitum. Subeste iam conditio . Salvo Jure superioris , in cujus praejudicium nihil attentat etiam
jurando iubditus, c. Ve nienter I9. uboc tit. quia juramentum soret vinculum iniquit iis . Subest , ct illa conditio , Si status rei non mutetur , sed idem permaneat : alias enim obligatio resolveret Rr , veluti , si quod juratum eum discretione postea incipiat habere desectum alicuius ex requiliis . quo obli-
372쪽
obligario Eius redditus impossibilis , vel
turpis . Uti procedat regula, quod res deveniens in casum, a quo nequit inchoa- i, resolvatur , t. Pluribus F. De V. O.
id sive simpliciter talis fiat, sive indecens
tantiam. Sic qui juravit flueere uxorem rquae fornicata postea; liberatur a juramento , c. Quemadmodum 23. si b. t. quod res in eodem statu non sit : Hi notabiliter muttita , ut deficiat intentio jurantis .
similiter si quis penes se gladium dep
situm , juraverit se quandocumque res tenti reddituram , non tenetur , si deponens suriosus , vel ebrius repetat , ata. t. Bona fides 3 r. inst. Demfiti: Nam etsi depositum reddere res si hona, non tamen in casu, quo nociturum. In juramento quoque reciproco est conditio: si
alter convento paruerit , alias enim non
obligat , e. pervenerit 3. χ h. t. Nisi tamen juramentum ita absolute si conceptum , Ut conditiones istas tacitas excludat , quatenus tamen concernit utilit
tem jurantis , non etiam praejudicium tertii , quia foret de illicita . Intelligitur & conditio : Si is , eui Juratur,
E8 Unde quaesitum : An per partem remitti , vel condonari possit obligatio j tamenti Videndum hac in re , cui primario obligar o st esta et an homini, an Deo . Illa casu non est dubium , per hominem remitti posse , quia quilibet juri sibi ouaesito renunciat 8c remittendo ostendit se invitnm , cui non datur bdineficin m . Et hoc tum eκpresse , tum tacite, quod expresso aequi valet, Felin. ineae staministro. I. u. a. Μ b. t. Sic qui juravit solvere usuras , non tenetur , salter recuset accipere r ut nec tenetur ,
qui juravit virgini matrimonium ea r mittente . Abbas ct Cov. in e. yraeterua a. R Dp sponsalibus . Similiter &filia , quae renunciat juramento haereditari patris , ab eodem in stirilia admittituria haereditatem , ut dictum supra de pa- ctis. Non facit, quod Deus sit adductus in testem : hoe enim tantum in confirmationem , quae est access a , qua
non opus extincto principali r & deinde remissio ista est loco principalis. Si juramenetum quidem homini sit factum ,
. non tamen in ejus favorem , sed principaliter in Dei honorem , non potest ad hominem remuli, quia obligatio est Deo quaesta r uti qdando Hiquis iurae alteri ingressum in Religionem , vel aliquod pietatis opus. Si vero Deo quidem sit factum, sed tendat in hominis utilitatem , qnia solationi adiectus , recte ab eo re mittitur r ut , si quis juret se daturum pauperi Titio eleemosynam : vel ductutum injam pauperem in uxorem; nunc enim remGO Titii, vel injae, cujus favorem concernit iuramentum I facit j rantem absolvi. Et hoc, quando quis cer tam personam respexit I promtiso enim in genere de dando eleemosynam pamperi habet conditionem voti , ut non mmittatur , quia determinate nulli facta .
duaeri insuper potest, An Iuramentum 8sute in proprium commodum possit ah eodem remitti Volunt hoc quidam , quod uti per tertium , cujus savorem concernit , remitti potest , ita & a se posse debeat remitti , commoditati suae
cedendo . Contra tamen dicendum vid
tur, cum si honestum , servandum sit , ita exigente comite veritate . Nec facit argumentum a tertio sumptum: Quia ibi
subest eonditior fi miserit , quam non includit iuramentum factum in proprium commodum e seret enim inutilis talis obligatio , quae in voluntate ponit debitoris , an sit obligatus , quod jura non
Rursus quaeritur : An quis cogi possit socondonare obligationem 3 Non alias hoe licet , quam quando subest iniquitas ex
parte ejus, cui juratum , vel meres , ut in casu niurarum , d. c. I. v b. t. r.
Tuas duZum 3. V De usuris. Ratio est, quia res injuste accepta detinetur , quae coactio maxime spectat ad judicem E clesiasticum , e. Beet fiu. 4. De foro rem-yet. Cum res ista spectet ad bonum animae, Cusus cura est fori Emes,stici. Posise tamen idem videtur potestas saecularis, cujus est occurrere iniquitatibus , & eas a
subditis avertere . Covarr. De pactis p. z.
De eo quoque dubitatum : An prorin s gatio termini solvendi sub juramento ii
ducat remissionem φ Couar. De pactis p. r. in princ. n. s. citat aliquos , dc inter eos Catam. ad Gem. I. veνs nos itaque b. T. qui Iuramentum remissum volunt , e ratione , quod non extendatur ad alium casum ; nisi de novo praestetur , c. CI
νieus penuis si b. t. o. per t. item 1 3. s. qui
373쪽
R. qui im cia r I. ias Laerii. Ubi ista in casa requiritus novus consensus ejus, qui tari uult. Rectiu1 inmm iple Cou.rr, cum aliis contrarimn adserit , ex bona ratione, quod Normatio temporis videatur fieri cum omnibus qualitatibu , occlausulta ejus rei, quae proro tur, L Legem, o. c. ocati, ι Usta Αα is ibi
Aleiat. u. 3. μ' in prνα de reb. cres. Non facit d. δε νε ult. Quis Iantum n gae iuramentum antiquum stae nuda voluntate iurantis trahi ad novum casum; quia per solum voluntatem non ponitur juramentum : hoc autem in essu agitur de eadem obligatione , dc diusdem . Ut nee
m orogatione in tam in tertii, hic autem a lux de damno ems, qui juravis tam . Vide Fachis. Bb φ 3. ς , sa Fieri posse remissionem non est dubium,
non tantum in casu , quo Hiquo vertitur iniquitas, ut in c. debitores fi h. t. --rum etiam in casu . quo nihil subest iniqui, quia tantum agi M 4e jure patris, sui est tiberum arbitrium rei sua in remittendo.
Relauationem, aut remissionam peti poss)a iuperiore, similiter dubitandum noni est parte non citata . imo et am invito , quando subest iniustitia ex ejus parte, uti in usurario , ct eo, qui metu extorsit, tametsi subsit rutamentum de non petenda relaxatione . quia subest periculum de n-tionis rei alienae insuta. Dat di gravis lae sto iuranti justam causam Melamandi, od in in sit injustitia. Sic si H amentum filiniam. mutuum accipiente praestitum de
non opponendo benatus contulis Macedo niano relaxaturi; cum tale non eripatur sine turpitudine creditoris e quamvis dc dici possit nullum , ut videbimus iusta, tit. ad L. c. meed laxam . Si nihil incurret turpitudinis . regulariter res ari linquit, vel etiam commutari; nisi cum comtentu ejus, cui iactum , eo quod, quaesitum illi jus . non si sine iusta causa e .piendum . Abbas ad e. eae aήapillistrationi . num. Ita in medio li hoc Pit . quam ponit bonum commune, Gigens olax tionem . Quo tamen casu non dabitur,
Misi per halam superiorem , qui potest subditum, etiam sine ejus culpa suo jurem fare , cum alias relaxatio recte ab Epii com vel Praelato habenti auctorit tem Episcopalem postuletur: ut & capsexulum lode vacanis habeat hanc potestatem, quia sede vacante succedit in spire.
n. I s. iv seqq. ubi tradit, emisi 4η tum subditis juramentum obedienti*, Irip
dejecto Papatu, vel excommunicato camnos sanctorum pςnult. iv cen. iuratos M.
V. qu . 6. Quaeritur hie. Cujus superiori compe- sstat potestas obsolvemii a iuramento , quando partes sunt Gversi fori Disi insuendu
cum Felino, σου d. c. I. ν-. peovit. An juramentum habeat turpitudinem ex parte jurantis ; an autem licitum sit. Priori casu
est Praelatus illud relaxare, quod nonoeus ull/ partis citati0ne , Cuous Vere non interest ; cum ei non sit jus ad pr Inissum , ut tantum agatur de liberando suo subdito ab injusto ligamine . Quo cνὶ videtur & superior ejus , cui juratum,
relaxare juramentum : nam cum possit c
gere subditum ad illud condonandum , 3puni, illo renitente , poterit condonare ita exigente justatia Posteriori casu , cum requiratur jurisdiato io ς redit prem , non potest fieri re laxatio per superiorem jur-tis, quia ad eam *pus est citatione, quae
non habet vim in eηtraneos, L. exrra te
ritorium fin. De iurisdict. Quaesitum quoque : An relaxatio peti sapossit , postquam jurans incidit in perjurium 3 Negat Ovarr. a. p. I. g. 3. num. I. vers. Nec autem . secutus Abb. ad 4. c. l. u. IO. in medio. Dicitur DC arsymento , quod frustra legis auxilium imploret , qui in leges committit , c. Quia Dora i . ἡ De usuris . Verum qu-mvis iurans non solvendo ad praefixum te minum perjurii reatum incurrerit, & si e coth miserit in legem, non tamen in eam jam committit peisndo rel-Mtionem . quoad promissionem mi huc durantem , ut occurratur peccato pigrarii injuste usuras receeturi: ita tamen, ut impon tur eidem Uenitentia , quQMyerjurium incurium per superiorem in retaxyndQ.
ΑIta si in Quaestio : An potestas sue
saecularis possit jurmenta relaxare i bunt, qui negant, inter quos est COV. L p. I. s. 3. n. 23. ex *tione , quod juramentum ponat vinculum spiri male, cujus relλην tio pertinet ad spiritualem potes latem;
n n etiam civilem, quae se non Hr miscet spiritualibus, e. eum C. Dieus fim De
374쪽
licere ; dc probatur ex eo , quod pars illud remittat per modum condonationis. Ut potestati saeculari hoc nori videatur negandum, ubi causa occurrit, quae &eogere potest subditum, ut condonet. Est autem ejusdem potestati cogere, ut faciatuis, dc immediate per se facere, si su itus recuset. Deinde illa remissio est temporale quid , non spirituale , nisi principaliter Deum contingeret, quo casu tantum facienda Ier potestatem spiritualem, secundum d. fln. Vide Mynsing. cent. 3. obf. 99. Gail. I. obferv. et .s6 Irritatio juramenti spectat ad eos, qui habent iurantes subditos tuae potestati ,
vel suo regimini, ut parentes, maritos, quatenus in eorum praejudicium vergit. Minorum juranima non videntur a tutinribus irritari posse, quod jura ea rata velit L integram et. , Aut b. Sacramenta, cod. Si adveVus vendit. Couar. d. p. I. F. 3. n. 8. Haec ita de juramento promissit orio. Quantum ad adsertorium , relaxatio ab eo peti, vel dari non potest; quia spectat ad praeteritum ; ut parti sit jus quaesitum , quod per relaxationem ei eripi iniquum laret. Posset tamen justa causa intercedere, quae suaderet juranti
97 Hactenus de vi juramenti. Restat ex
minare ejus interpretationem, quae potisssimum facienda ex natura actus, cui
adjungitur, cuique addit religionis vin- eulum: nisi eo fine adhibeatur, ut actus conditionem excludat, ut in casibus, quibus alias juramenti religio non posset esse salva , uti in muliere, quae intervenit cum juramento ; in fidejussore , qui in duriorems 8 eausam se obligavit. ' Stricte etiam interpretandum, non obstante, quod concernat favorem , dc religionem, cum haec obligatio pendeat ex intentione jurantis , quem verisimile est voluisse quam minimum sibi nocere. Quo facit, quod dicit Abbas, in cap. eum corteus in se MDe V. S. quando agitur de obligatione, frictam esse sumendam interpretationem, juxta cap. Curreur pen. κ b. t. Qua in re cavendum , ne quaeratur latebra periurio, & nimis callida ae malitiosa inte pretatione jurinurandi fidem violemus; ut ille, qui cum tripinta dierum pactus esset indutias, noctu exiit populatum agros. Aecipiendum etiam juxta verisimilem jurantia mentem, prout propria α c-munis seri verborum signistratiis . Quid ergo dicendum de juramento do- vloso , ct simulato, an obligationem inducat, secundum Verba exterius prolata evidetur hoc velle eas. Quacum rue s. 22. quaest. r. Qui habet quacumque arte ver borum quis jurer, Deum tamen , qui conscientiae est testis , ita hoe accipere , sicut ille , cui iuratum , intelligit I propterea quod dolus, Ac sua fraus nemini debeat patrocinari . Contraria tamen sententia videtur probabilior, dolo scilicet, ct fra de utentem in jurando , & verba alio sensu, quam praeseserunt , dc quam accipiuntur ab eo , cui juratur , accipientem. suamque intentionem accommodantem adsensum a se intentum, non obligari eκvi juramenti directe ad implendum jur mentum juxta sensum ejus, cui juratur; sed proprium tantum . Quod probatur perte
tum generaliter loquentem , in can. Humana: Ir. 22. quaest. s. Ubi non verba,
sed intentio dicitur spectanda, cui verba deserviunt, non contra I ut cum intentio hie desit, & limitata sit, non possi aliam produeere obIigationem , quam inte tam . Ad idem videtur facere L Obluat o em 3. F. Non satis i. ins de obuet. Θactio a. Ubi ut obligatio constituatur, hoc animo dari, & accipi, quod oportere dicitur . Non obstat d. can. Quaeumque , quia non loquitur de essectu indurendi obligationem ; sed committendi culpam quoad Deum, in quem ob fraudulentum animum est peccatum . Nee patrocinatur hie fraus sua doloso, cum graviter peccet dc commodum temporale, quod accipit, de facto magis percipiat, quam de jure secundum quod accipienda supradicta regula . Nihil facit, quod ante dictum , intendentem jurare animo se non obligandi, nihi minus obligari; quia ibi adest voluntas jurandi, quam tanquam eausam 1 equi tur obligatio, ut effectus. In hoc autem casu deest voluntas, & non est alia quam limitata: ut alias non teneatur jurans secum dum illud Poetae: Quae iurat, mena est ; niteoriuravimus
IIIa fidem dictis addere sola p is .
Non potest tamen nepari, quin peccet mortaliter ita juiam . imo de interdum tenetur ratione injustitiae, ac detrimenti
inde secuti, vel etiam scandali vitandi. Ut
375쪽
Ut possit vueri tale iuramentum , si non in interiori, saltem in exteriori foro obligare , in quo non de occultis , sed de his , quae patent, judicamus . Et hoc, ut euratur fractibus , secundum Cov. d.
Ubi illud quaesiitum: An amphibologia
uti liceat juranti citra perjurium Minus Christianae simplicitati eon: entaneum est, nec satis probum viro bono , uti verbis amphibologiciis , sive restrictione ment li , quando quisquam te alloquitur . Tinlerari tamen potest , quando quis reo
pondere cogitur de ea veritate , cujus
andae ius habet interrogatus , ex causa : ut quia agitur de salute corporis , de honore , de re familliari tuenda, vel alio actu veritatis , cujus occultatio eκ- pediens est, &studiosa. Interrogans enim de eo. cujus celandi jus interrogatus habet , imputet sibi , si amphibologica , vel interna restrictione eludatur , dc in
errorem labatur; modo restrictio mente concepta , proportionata sit verbis ocmateriae , de qua agitur : laltem talis , quae si voce exprimeretur , dc cum alia orationis parte jungeretur , confruum , dc verum sensum efficeret, ex quo apta, dc conveniens responsio resultaret . Uti rogato rem . quam servare lacreto p
dit , licet respondere , se nescire , intelligendo non eo modo se sitire, quo illud
ilicere teneatur. Quod non tantum extra judicium obtinere . verum dc judicis tr dit Navamas 13. quo. s. can. Huma παρux s. a. num. s. ubi in Casu , quo Titius dixerat alicui Accipio: te in uxorem, sine animo ducendi , rogatus a Iudice :Αn illa verba dixerit animo eam ducendi , est extra perjurium , secundum ipsum: quod non videatur assirmare falsum , sed verum secundum illam restrictionem : quia alias Iudici daretur via ad serendam falsiim sententiam . Expedi-diium est , Iudiei inconi petenti vel non de te interroganti , poste rogatum id , sucu vere commisit, negare , subintelligendo , ut detegat tali Iudici non suo , vel non debite roganti i uper crimine, nul- Iibi infamia praeuia vel testibus iussicientibus, cum talis Iudex sit instar privari, cui hae restrictione imponi potest . Sic comsessarius interrogatus: An Titius tale crimen consessus erit, recte negat, sub eadem rurictione ut scilicet detegat . Navarrus
dict. Aeo . Me multa leguntur in Sacra Scriptura , quae citra restictionem non possunt sal vari. D. Franciscum refert N
Varr. in manuali e. 22. n. 7. rogatum aper
secutoribus, qua perexisset homicida, qui juxta eum transerat, manus in manicas immittentem respondisse , non transivisse illac , scilicet per manicas . Videtur sen tentia illa multis Practicis se nec potest rogatus dici deceptus, cum causa id pe mittat , sine qua 'non seret extra reatum ' jurans . Rua ratione Iudicem competentem juridice interrogantem non licet tali amphibologia ludere,quod res ista tendat in subversionem judiciorum re dcirimentum Reipubl. Ut autem in aliquibus casibus liceat , cavendum , ne ex tali pila sumatur nimia loquendi licentia , vel jurandi, quia foret contra bonos mores. Vid. Leg. a. c. qa. dub. 9. n. q6. O seqq. Εκ dictis hactenus patet , juramentum Io Ilicitum esse , cui adsunt Comites Veritas, Iudicium, Iustitia, i clervandum. Cujus apud Ethnico tanta fuit religio, ut nullum vinculum ad adstringendam fidem arctius esse voluerint , Cicero 3. Officior. Ut Christianis debeat esse religio adsuis mendi nomen domini in vanum , con tra secundum Decalogi praeceptum ἰ non sine gravi piaculo, eoque mortali, ob i reverentiam Deo illatam e dc Divus Thomas perjurium dicat eo gravius homici
Gravibus etiam poenis subjicitur secundum Canones, uti patet XXII. quaest. s. Ins
quaest. i. dc pecuniaria poena, vel corporali inci potest , ut patet ex L si duo i 3. s. si quis iuraverit in re n. b. f. Videtur tamen obstare L σon erit s. s Dato a. boe tit. Ubi dato jurejurando nihil aliud sumitur, quam an furatum . Remissa quaestic ne . an debeatur Verum hoc tanis tum quantum ad retractanduin jura me tum . quod non retractatur ab transacti
nem . quae subest a scilicet si juraveris ,
lvam ; vel non petam, ut dictum supra non etiam quantum ad perjurii poenam. Magis obstat L furtourandi 2. Cod. Me t. Ubi jurisjurandi contemptam religio , dicitur Deum habere ultorem , per Princiisse s vero venerationem peierantem , mrporali poena affici. Uariae 1 unt interpreta
iiones istius legis ut videre est apud Menoch.
376쪽
accipit de penurio commisso calore iracundiae , quod Deo relinquendum : ut nec Principi illo casu censeatur illata magna injuria: alias si animo sedato perieratum fuerit, poenae graves sunt constitutae, d. L fi duo F. M. is nov. Ur κνη triari euinor homines contνa naturam , nec iurentpre eapilios Dei lyc. 7. Duare n. 2. diis. cap. 37. Gudelin. de Iure novi . I. o. cap. vii strea G.
A P η. VII. De perrim ; quod non ad
mittatur ad juramentum, vid. Mumaed L admonendi ri. u. Ior. ω seq. f. b. r.
ubi dicit ex Cicerone : Quod ei, qui semes pejeravit, credi non debeat, etsi per plures Deos juret : Cni adde Mascata. de pνοβ.
- u. XII. Iuramentum sine menti ne Dei lactrum an licitum & obligatorium Duar. ad hune tit. C. r. dicit hujus juri jurandi genere per salutem suam , per c put suum etiam Sanctissimos usos fuisse.
Mes. b. t. n. ε. Gusmodi Iuramentum omniano 'rejici t, doceps impiam esse quaIem cumque Iurisiurandi formulam, qua per aliud, quam per viventem Deum juratur.
Ad na. XIII. Promissio sub data fidet vulgo: verbo Principis , Equitis , Nobilis, Me Comitis Ece. sequi pollet jur
mento , 'uoad promissionis osservantiam, quoad juramenti poenam vero disseri , ut scilicet ma rem incurrat, qui Iuramento vero facto non stetit , quam qui tantum sub fide data promisit. Defendi in disputatione mea inagurali positione et . Alias
Uer ba : dicas me infamem . si non die an in ducant obligationem .& Iuramento aequipolleant 3 vid. .eh. in Obs Tractssae. 8. oc Gylman. in de eis cam. Irb. I. deci . p. ubi casum habet, quod Adolescens Puenae promiseis Matrimonium sub hae obligatione : si non Zce r. in iam it. &tamen non servavit, dc propterea a vi gine super injuriis conventus. Eucharistiae Sacramentum sumere plus est, quam si apud Iudicem quis jurasset.
Gylman. rem. q. Symρ. Ol. 383. dc 38. Meisner. rom. I. decis. I . quos allegat ehn in O. P. pag. Τ97 Disserunt a se invicem , committere factum ali sus conscientiae, committere scientiae & notoriae . Et quisnam sit hujus distinctionis essectus vid. Coler. p. I. Mess. II 6. num. . , seqq. Hart. Pi
Ad n. XXXI. XXXII. O seq. De d
latione juramenti e quantum tempus ad jurandiam indulgeatur. De jura mento Calumniae , de revocatione, remissione , re cusatione, Ac relatione juramenti vid. eleg. Berlich. Bart. I. concl. 29. 3O. 31. 32. 33.
34. is 3 : De Capitulis Iuramenti Calumniae vid.
Absque dilatione de Iudich impositione.
nullum praestantium est iuramentum. Carmao . p. l. constri. a. f. 3
An Iudex falsum juraturum, aut iuratum non servaturum , ad juramentum adiagere , vel admittere possit Hane quaesti nem tractant Theologi, dedistinguunt inter tersonam privatam , & Iudicem ordi- marium t Privatus , inquiunt, nemini πι- ramentum deserre debet, quem stit, tam levi ingenio dc conscientia esse , ut juris-jurandi rationem nullam habeat, sed pro delectamento id putet, ludumque faciat Talem ad jurandum non admittat , sed oppugnet, contraque protestetur solemnia ter, urgeat, flagitet, petat, ne iuret, p tiusque jacturam bonorum perserat, quam admittat. Imo si vel unus realiter juranset, de alter sciret, salsum eum jurasse : um at er ille omnino non jurabit , sed Potius
377쪽
potius Deo committat, re Iibere vadat . Iurare quam grave sit, indigitat verbum iuramentum . quod iurantes suseipiant in sevinus longe gravissimum alum ad eueli & temrae, e in creatoris dc creaturarum tribunal Augustissimum & tremendum , in omnia um dc superarum & inserarum rerum v hat praesentia constituti universam nat ram , contra seipsos citent, atque sentemtiam plane horrendam pronuntiantes dc naturae beneficiis , ad hanc vitam necessariis , & Dei favore conspectuque omnibus optatissimo privari se volunt , aere nis vero cruciatibus & igni inextinguibili 'se devovent . . si solentes fallant. I cob. Dert. in bisoria Iuramentum DI. 3.
Uris,urandi ad desertorii iudicialis, vel potius necessarii, quia desertur in de fectum probationis . Ipecies est jusjurani dum in litem . ' Quod actori desertur rei , quae in judicium deducta est . aesti,nandae causa , vel etiam jus , quod i terest ; I. Rem is r. cy I. sve nostraem 2. b. t. Et quidem a Iudice ; quia alias nubium foret jusjurandum, L .rdean vis 'Α. f. deferre I. , t. ex cujus arbItrio dependet haee delatio ; non tamen libero, Latio Juνe q. cod. eod. Nee obstat d. h. t. Ubi dicitur deserre non posse : hos enim accipiendum, si de iacti conditiono non satis consset. Non deserendum et nisi causa exigat; quam ponit contumacia rei,& dolus non restituentis rem , in detriamentum actoris , L in actionibus . s. sed in bis 3. b. t. qui non debet esse imis punitus . De dolo loquitur totus: recte tamen de latam culpam comprehendens ,
cum sit dolus , vel dolo proxima, I. Quod ma 3 a. ias Deposi. .Nec iacit l, quodis: Id. F. sed in his dicatur, Non etiam ob culpam , hoc enim accipiendum de levi culpa , de qua communitor nomen , CALpa , per se positum accipitur. Habet locum in judiciis in rem , dh ad vexhibendum , & bonae sdei actionibus d. l. s. sive in rem , sive in personam. Quod non accipiendum , nisi de iis bonae fidei
judiciis, quae ad rem restituendam competunt, L sed mibi a. s. in bae ixf. Commodati O, c. h. t. Ut non habeat locum in emptione, quae non ad restituendum . sed ad tradendum competit; atque ita ind. I. s. verba, in bonae fidei actionibus , indistincte prolata restringenda ad eas, qua habent eamdem naturam. Unde nec in contrariis actionibus depositi, commodati , & similibus obtinet: quia non agitur iis ad rem restituendam. Habet locum in arbitrariis , & rei vindicatione, quod metus causa, & dolo, di similibus, de quibus instat. de action. f. praeterea 3 . quia in his agitur ad restituendum . ' In stri- subtinuit, non habere locum, uti stia Elatione ex testamento L. M s, si ex ε. tit. Quod exceptionem patitur, secundum I. in act/οnibar D s. plane D. b. t.
Ubi dicitur di interdum in istis jurari in
litem , scilicet si res restituenda mora de bitoris perierit, quia tunc quaeritur, quid restituendum veniat, quod non possit Iudex aestimare rem , quae non extat sine delatione juramenti.
Desertur ei qui Dominus litis, vel qui Asuo nomine litem contestariis est L sve nostrum 3. b. t. non tamen pupillo . Α- , dolescens jurare potest , uti dc Tutor, Curator , nomine pupilli, vel minoris, pro pter affectum , si velit, L videamus A. b. e. Procurator non admittitur, quia aestimationem rei non suae ignorat e non e iam mater , tisi i trix fuerit , arg. d. d. Adversus eum desertur , qui rem p titam non re ut, etiam tutorem . Non contra Haeredem , quia in dolo non est rnisi contra deiunctum lis suerit contest ta , vel ejus dolus arguatur et L adversus a. L D, qui 2. L. ἐν L Iicet admissus e.
Α ctori itaque hoc juramentum desertur, sui juret quanti rem aestimet , vel inter dum qualiti intersit, si alias actori res perierit . Ne tamen in immensum Iuret, a repta occasione , Iudex modum statuere potest, ut into e tam quantitatem juret. d. l.
378쪽
d. t. q. F. jurare a. quae tamen non sit nimis exigua. Potest 6c judex , nullo modo statuto, non sequi aetiimationem adtinris , cum & minoris condemnare possit d. l. s. item is, si a. cum enim de aD sectione juretur, potest eam ad aequum dc bonum redigere . Non obstat Aurb. TU Iasiurandum C. de Iudie. Quia loquitur in casu,quo per judicem est taxata. Potest enim abli luere,si causa sitici lic. si reperta postea instrumenta , 3c probationes eroducantur , quibus constet rem petitoris non esse, d. t. q. F. item yemiat. ω arg. Imramenti necessarii, de quo fuρra.
xigitur a partibus in exordio litis , atque omissum etiam in qualibet parte exigi potest. Finis est ; ut a calumniosa lutium persecutione avertantur jurantes . Continet praecipue , quod litem movendi , vel eontradicendi justam causam se habere credant . Perjurium ratione hujus juramenti non incurrere panes vult varr. De pactis p. I. g. r. num. IO. per L Jusjurandi 2. cod. de rebus cνed. Jureiaνand. quam hoc in easu vult loqui. Rationem ponit in materiae fragi litate , cum sit tantum credulitatis . Ad hoc spectat, ut jurent partes , quod nullam exigent probationem calumniosam , litis protrahendae causa , ex quod nihil dederint, promiserint, daturi, promissuris ni per se , vel per alios , ad corrumpendum.Iudicem. Euthentie. Prine*atis codicis de Iuriurand. propi. catum. Et haec de juramento sufficiant.
ad rit. 3. De in litem Iurando. AD num. I. Iurare in litem est jurare , quanti litem , hoe est rem de qua litigatur, aestimet; I.'lio m. r. I. Ave
nostrum a. d. nummis 3. .videamus q. OL in amon. s. h. . Donet. in praeli. t. n. a.
De Iuramento in litem, sive veritatis,asrectionis di singularitatis. Vid. Cana. Tell. tom. I. sum. decis tit. 12. & Cra
Ad n. II. Contra Iuramentum in litem admittitur probatio adversae partis. Carpr. p. I. Const. Is . di nito. Si violenter res furto ablatae sunt , dc non coactat de earum quantitate, nec facile probari potest, an iuramentum in Ititem deserendum, tunc sit damnum pata. tam respectu quantitatis , quam aestima tionis. Vid. apud Pegner. quaest. erim. II. De Iuramento in litem praestando con tra administratorem aut tutorem, qui rationes reddidit , dc quiliantias obtinuit .
De condictione cansa data,causa non secuta. SUMMARIUM. I causae nomine quid veniat. a causa oportet fit de futuro. 3 Impossibilis non facit eondictioni Deam. 4 condictιoni bule quando fit locus.s casus impedit eondictionem . 6 Reeedi ab hoe contractu potest re am
Excipituν dotis nomine tradi tuis. 3 condicuntur is fractus , cum omni
nou etiam vindieationi . io Distat bie eontractus a contractιbat i
ix Dem ab emptioue , veMitione . Inia
tellectus l. fin. Cod. hoc tit. MUtuo vicinus est contractus , quo Edatur aliquid ob causam , 'uae non secuta . Causa hic nihil aliud esse vide
tur, quam res , cujus intuitu aliquid datur; quae, vel honesta est, de qua hic umluit , si servum manumittas , a lite remodas , filium emancipes ; vel inhonesta, aut
in justa, de qua Tit. sequenti. In illa id juris est, ut causa secuta cesset repetitio l. Fob rem r. h. t. quia cum sit factum , quod fieri voluit dans, non habet, quod conqueratur. Si vero causa deficiat, condictioni l cus erit; quia cessat finis propter causam intentam, non peractam L dedi tibi 3. is passim b. t. L pecuniam I. ω l. fiat strvonis a. c. eou. Dico finis; t quia causam hanc op - Etet esse de suturo, quae finalis est, L Damus a. in priae. I. 3nsumma os . s. id quoque a. ins t.6. ubi distinguit I. C. inter datum ob causam , di datum ob rem . Illam vocat de praeterito, hanc de suturo . ex hac repetiti
nem dat, non ex illas etiamsi causa salsa suerit
379쪽
D- , Ueluti s quis decem deserit
Titio : quia negotia sua pesserit, qui tamen ea nori pessit . Sic Oe legato causaee praeterito, licet falsa non obstat, L eum ιale letatum 7M s.falsam eausam ε. i f. de conditia a monsν. in ratione ibi subjuncta, quod ratio legandi , lagato Mon o haereat ; id est, quod legatum constet sine causa adjecta. Quod tamen accipiendum : nisi causa conditionaliter enunti eur , veluti , si negotia curaverit, quia . talis causa sapit condictionem , quae suspendie actum in sui eventum, L Demon fratro l7. s. at fi 3. aia. t. Idem est ,s constet , alias daturum non suisse . I. ureba r. c. de falsa rat se ad ecta M. β Ouf. in d. l. os. s. a. et Impossibilis causa non tam cccidictioni , quam vindicationi locum iacere videtur , quod impediar D minii translationem ; propter desectum condictionis ab initio, qui facit in eo tractibus nihil actum esse, L. Non solum
3I. ins deo I. ἐν act. Dico, In contractibus ; nam aliud m ultima voluntate, ut
dicetur inserius ad d. e. de cond. iv demonst. 6 Condictioni huic tum demum locus erit si steterit per emn , eui datum ob causam, quominus id . cuius nomine datum, iactum sit, L dictam Ierem 8. in νη. c. h. t. Idque propter cessanrem consensum dantis, qui est, ut aliquid fiat. Non potest autem dici, per aliquem stare si tempus i intra quod agendum, adhuc currat: veluti, si manumittendus sit servus intra Kalendas Martias, ante illis inhibenda est repetitio: qita necdum est in mora is , qui accepit, cumGadhue causae parere pos- iit, L aedi tibi 3. s. quid F ira 3. 4. i. 'o Caius quoque facit impediri , causa non impleta, condictionem ; quia non stat per
eum, qui accepit; uti si servus manu mi tendus intra tempus , ante illud objerit, L f prcuniam s. in mine. λ. l. Et hoc ita eκ capite causae non imple ae , cum desit culpa obligati, I. cum fervo steaevis. h. t. Nam eκ capite poenitentiae condicti ni locus erit d. i. s. s. quid ita u. L 3. in pr. Et si enim habeatur cauta pro impleta, quando non stat per obligatum , hoc t
men eatenus tantum , quatenus de reum canda re, propter cessantem Cauiam , ea n ve Non adimpletam, de qua accipienda esta. Lyea. C. h. t non etiam ex caula pinnserentiae, cui locus est, donec ab altero iactum non sis, quod convenit, cura ejus
eo, donec ab altera parte nihil actum , re tamen alias integra. Integra non erit, si intersit accipientis, non accepi se ob hanc causam pecuniam ves aliud quid, ut . suis res ita composuit, ut necesse habeat proinficisci propter sumptus factos ., quae res me nitentiam exeludit, Mili indemnitas praeis stetur, a. . ia r. h. t. Similiter &res -- tegra non erit, si quis distracturus servum suum, iocisco non distraxerit, quia acceperat pecuniam , ut manumitteret, & in, terra fugit vel decessit; nisi mora ejus cutipetur, a. I. s. fea ubi arrepit D. t Em preptio hic una traditur in t quod servus 8. b. t. Ubi nomine dotis traditum non rem titur, donec matrimonium subsequi potest. quod ita singulare esse ex causa dotis tr
dit Bart. ad a. t. 8. per t. si eo M s. βω a ias do iure dati m. Non tantum amem condicitur id , quod a
datum, verum dc fructus, eum omni camia dc accessori is, ut dc partus mulieris v niat , I. cum quis tr. h. t. nam eorum est eadem causa, iniae particularis dati . Quod dictum de conabctione ejus, quod datum, obtinet etiam in promino: uti de in eo,
quod ob causam aecepto latum est , L F
Quod autem hoc in easu sit locus eoise adictioni, non etiam vindicationi, ratio est: quia reni tradendo transivit dominium, quod non se vitur hoc ipso, quo altercessat in causa , sed repetitione hominis opus est: quae competit ei, qui dedit, ves
b. tit. quia ab isto datum videtur contra eum, qui eccepit. Quia in re distat hic contractus a con- I. tractibus nominatis , in quibus cessante condictione agitur ad impi mentum ejus quod conventum, DI Ea eondictioue I .cod. de νesona. vena. Ratio est , mnam minatis est attributa vis obligis i a jure civili propter utilitatem , quam habent in communicando res in er homines; quae non est eadem hoc in contractu . ' Qui irtamen posset videri habere aliquam amis nitatem cum emptione venditiones dubitacum enim in a, Mear eibι pecuuram, ut mibι M. hoc tu. hac in specie. Dedi tu hi pecuniam , ut niihi Stychum dares, sitis ne id cor iractus penus propcartione emrti nis , venultionII, quia venit perii m de
380쪽
Teg Responsum tamen a I. C. non esse aliam obligationem , quam ob rem dati, re non secuta I atque ideo decem da a , Ducto mortuo , condici posse , cum, si es et contractus emptionis . res emptori P riisset. Ratio responsi est, mod 3n istis lege agatur de re danda , id est . dominio ejus transferendo, ut si aliena suerit, cuius dominium transferri non potuit , sit locus condictioni ἔ cum in em tione su D sciat , tradatur vacua rei possessio, etiam alienae; ut dicetur infra . Vid. V rel. ad Lmutuum a. u. M. ἐγ seqq. δερ. de reb. cred.
Ad tit. q. De covdictrone causa data, cosa non secuta.
.. vid. Baec. ad Treati eoI. t. diis. 22. th. a. tit. . ubi circa casum sortuitum , post multas distinet iones tandem cor cludit , propter diversitatem factorum ct caluum vix posse, hoc certa regula dein finiri , & ideo rem hanc ex aequitate de eidendam putat. num. X. Praecipua disserentia est a causa inciente , quod condictio ex quodam contractu , actio praetcriptis verbis ex vero contra tu est. Bace. ad Treut . mox. cit. Dc. m. G. De hac materia vid. eleg. Gilhaus in a bor. Iudici Civit. cap. 3. de Abel . t eorum a. form. num. 81. & .esemb. in parat. hoc tria
3 Datum IudicI, ut feciandum dantem in in bona causa Itidiret,an eo dic ι possit 4 Turpitudo eae parte .πι qae utiat condisti. 3 Accipiens post turpem eausam peractam , ais teneatur ad rest ι tutioaem
to Condra o ob causam iniustam. TUrpis causa , quae bonis motibus eo Itraria . Eius quod ob hanc datum, eo dictio est permina ; non tamen indistincte. Nam turpitudo, vel versatur ex
parte dant f tantum; vel accipientis tantum , VH utriusque . Primo casu condis
fio cessat L idem , si ob stuprum A. F. ρι
uia 3. hoe rit ubi datum meretrici pro actu meretricio, non condicitur a dante; quia versatur in turpitudine et ut eo ob stet regula , quod turpitudinem propriam allegans non sit audiendus. Non versatur autem in turpitudine meretrix , quae licet turpiter faciat quod talis , non tamen &turpiter accipit, cum sit meretrix , d. s. sed quaa; vide Navare. in Maauari cap.
Secundo casu condictio est l. omae quod dr. s. quod δε ι2νρiν D. ἐν I. ut puta a. h. t. Cujus ordinis est datum seri, ut restia tuat furtive acceptum .didatum, ne quia suretur, ne occidat, ne injuriam faciat . Ratio est, quia non tam datum sponte squam macte , eo quod dans putet vel metuat posse se alias in uriam pati. Praeterest accipiens ex sua turpitudine luerum ser tire, quod leges non serunt : turpe enim est pro eo, quod ex ossicio dc justitia pra, stare teneris, pretium accipere.
Ubi dubitari posset: An datum iudici,
ut secundum me, in bona caula pronum ti et, si obnoxium restitutioni 3 P et v, deri affrmandum , per d. t. a. in M. iuverbis : Es quidem relatum, eoadictioni locum esse : verum ibi subjungitur : Sed bie quoque erimen contrabis e iudicem
e uim eorrumpere videtar. Et non ita pridem Imperator noster eon ιtuit, Litem eum perdere . Quae verba propter advertat
vam , sed , videntur correetoria prioris db cli. Atque ita cum in turpitudine veri tur etiam dans, Mon videtur posse condbeere , secundum Glossam ad a. I. a. quam videtur sequi Alex. in d. I. r. b. t. Ubi exincipit casum , quo quis dedit Iidici , ut ea iam suam , quam prinium expediat, quod es uia non contineat suspicionem corrum