장음표시 사용
401쪽
fingens rasui imputandum vἱdetur, I. cum ενι ι o. s. si r. l. qui I . ra. I. -- gentum 1o. hoe titi Uide Cost al. ad d. l.
3. Oldendrop. classe q. Act. I . vers. Sed
Hinc quaeri etiam solet: An actori incumbat probatio culpam adfuisse Colligitur hoc ex qualitate casuum, quorum quidam inopinate contingunt ; ut iis r sisti nequeat, uti est vis latronum , impetus aquarum , tempestas, I. Contractus 23'. De R. I. Alii communiter citra culpam non contingunt, uti furtum, & incendium , fuga servi, L non est sis. ι r. de eineae reor. L. Si a bonae fidei ai . Iup. de rei vindie. In illis, cum prinumptio sit pro Reo, incumbet probatio culpam alleganti; in his vero , cum praesumptio oneret Reum, illi probandum culpam ah- fuisse, I. Si quis s. g. Imperator A. LU. Locati. Oldend. d. Deo vers. sood au
1FS Non tantum autem praestat commoda tarius custodiam rei commodatae; ted &ejus, quae eam sequitur , licet non comm datae, a. I . F. usque adeo s. b. tit. ut qui equam habet commodatam, quam
sequitur pullus; etiam huius custodiam
praestat, licet non commodati . . Actio haec pers alis est, tantum contra eum competens, cui commodatur , non contra tertium , cum quo non contractum : contra quenν tamen vindicatio
est , si tamen' rei restituendae iacultatem I. inficium s. δερ. de rei urna. - Contraria est Commodatario , qua re- . petat quod sua interest, nomine rei commodatae . I. In commodato i7. F. ficut 3. b. t Primo : Si in eam rem insum plerat, uti in valetudinem servis in sugam: nam hoc aequum est ei praestari a Commodan-
. te, cujus concernit commodum . Si tamen ad majores impensas pertineat: nam modicae, quas usus rei postulat, uti citariorum , non veniunt restituendae I in rebus I 8. s. possunt a. b. t. Secundo, si ex vitiosa re commodata damni quid pat-siis sir, re vias sorte ritiosis , . d L 13. s. item pen. ne decipiamur potius, quam adjuvemur alieno beneficio. Quod & obtinet in eo , qui servum furem scienter
commodavit ; tenetur enim contraria commodatario, ut eum indemnem praestet, L
tis. Det. Si tamen sciverIt commodans rem vitio an esse, d. q. ficat in fine , nam ignorantia faciet illi nihil putari, d. cpen. boe ut. Cujus ratio est ; quia commodatarii gratia commodatum contractum; ut aliud sit in re deposita vitiosa vel mandati emi; licet ab ignorante, d. Les Iervus 6 l. f. quod I. vero s. in f de furti quia in deposito dc mandato solius deponentis de mandantis.versatur commodum, cui debent' este cauti re diligentes circa servum , quem deponunt, dc rem , quam
emi mandant d. qud vero . t Tertio, i Si propter rem perdi .am pretium solverit
commodatarius , atque postea veniat in potestatem Domini, contra eum aget vel ad rem . quae propter litis aestimationem , quam praestitit commodatarius . videtur ei vendita I. Ivis 3. iq. pro em tore , vel
ad pretium per condictionem sine causa, L fi fulta a. de eo dict. De causa, quod jam sine causa incipiat esse penes com
Ubi dubitatur: Cujus sit electio' Bart. i Sad I. In commodato'i I. g. . b. t. electi nem dat Commodatario , tanquam actinri; Commodanti vero ante litis contest - tionem dat electionem , utrum praeitet rem vel pretium , per Larbitr. 2. F. Scaevola 3. in prine. Vers ἐν generaliter,
fuρra de eo, quod eerio Deo. Alii dant Commodatario electionem, quod illius ressuerit s.cta per electionem pretii, d. i. . f. si quis r. b. t. verum iste F. proce-rait in casu, quo Commodatarius rem habens pretium obtulit, non etiam quo pro re perdita; quia non potest Commodans videri rem e)us fecisse , quam putabat perditam . Quo casu si ad eum postea per Venerit, quia pretium recipit, in eius erit electione, utrum praestet, secundum GloDiam, an a. F. νη. quae illud sufficienter insinuat. Et facit regula: quae in altern tivis dat elemonem debitori, facit etiam
hoc in casu quod commodans videatur pretium recepisse nomine culpae mmmo da ari i ; atque ita non nomine rei venditae. Cujac. au d. F. D. Q uarto : Si res commodata avocetur is per Commodantem arte expletum usum vel tempus, tacite, vel exnresse conventum; cum hoc sit contra Commodati finem , quod licet ab initio sit magis om-cii , postea tamen incipit esse necessitatis,
ct convertitur in mutuas praestatione .
402쪽
actionesque eiviles: ut minus recte faciat
Commodans , usium rei commodatae tempestive auserens, teneaturque Commodatarius contrario judicio, quanti interest ejus praestare, d. t. t 7. g. Hut s. Quod & in
pupillo procedet: qui tametsi sine tutore, auctore commodato non obligetur; ille tamen sine ea commodatum accipiendo dantem sibi obligat ad tempus, vel usum conventum: potest enim eκ ejus persona claudicare contractus I. Ivhanu 3 F. si quira puρι Ila 28. ins De ad on1 b. empti . Ubi quaeri posset : An non liceat impune commodanti rem aVocare ante tem
pus , qui alias ex inopinato grave subiret detrimentum Dico eκ inopinam : nam si praevisum sit detrimentum, habet, quod
sibi imputet commodans. Et Navarr. tu Manuali cay. 17. n. l8 a. negat etiam in
eo calu p ura impune rem avucari ante tempus; eo quod, licet caeteris parilis , sibi ni agis, quam alteri obligetur , I. Praeses 6. C. de fervitutib. in proposito tamen , caetera non fiat paria; quodque Commodans sua voluntate rei silete usum ait ri concesserit, dc fidem suam servare teneatur. Quo facit argumentum a don tione . qua: quidem eκ causis a iure expressis revGcatur: non tamen ex super v niente illius , qui donavit , ina gentia . Facit & eo regula , quod mutare quis consiliuin non possit in alterius detrimentum , cap. Mutare υ de R I. in 6. I Osse tamen contrarium videri probabilius, licere scilicet avi care rem ante tempus ex praeium pia dc tacita men e Commodantis , qui gratuito commodando altera intendebat quidem commodum ejus ad tempus convestium , non tamen cum suo incommodo inopinam ; ut aequitatis ratio postulet rem impune ante tempus avocari , ad illud incommodum evita
dum , quia quilibet sibi proximior , quo facit argumentum a locante, qui s propriis usibiis Iocatas sedes necestarras do. erit, eκ pellere potest condit lorem an e tempus, d. aede 3. C. Locati . Ut magis
in proposito id obtinere debeat, in quo agitur de concessione gratuita ; in locato
autem de onerosa . Ne facit argumentum a donatione tu inpium , quae non revincatur a superveniente Donatoris indigentia : nam per illam transit dominium in donationem: in proposito autem tantumidus, i. Rei hoc tu. qui faciliuI. revoc
tur, quam dominium d. l. 3. Non obstaret iam dicta regula: nam ea limitationem hanc admittit, nisi rationabilis causa subsit, uti in proposito. Alia hie quaestio est: An commodatarius misit sibi consulere super expensis ,
vel damnis, rei commodatae retentione Et videtur non esse perinissum , ex eo Iquod si e detur res utenda, ut ead2m speis cies recipiatur, L JurisIur. C. de reb. e ed.
de summa ratio sit, quae pro commodato iacit; eum in eo non minus, quam in de-1κ sito videatur agi de rupta fide , secundum l. . c. b. t. Ubi praetextu debiti restitutio commodati non probabilior recusatur. Verum sunt apertissimi textus, qui hanc ob rem retentionem rei commodatae per inmittunt , ut in L Creditom 3 3. in De is L si is, qui 19. ius. De furtis , ubi nomine impensarum in rem commodatam. est eius retentio: qui duo textus videntur antinomiam quamdam continere, cum Ll. r. per quam non recte dixeris corrigi praedictos textus ἔ cum eius rei non faciat men ionem. Unde aliqui ut antinomiam di lcutiant, accipiunt a. l. fio. de debito externo, vel de impens s non factis in rein commodatam ; dictis vero Lis. ω 9. de debito nomine impensarum in rem ipsam ; quasi de re commodata detrahatur , quod in eam impensum . Verum ea conciliatio non potest videri adaequata :cum d. I. finalis loquatur indistincte de debito; nec sit major ratio. in uno , quam alio, imo utrobique militet ratio tradita d. l. 39. scilicet, rem commodatam ita reversuram ad commodantem, si nullas in retinendo is, cui commodata, causas habuit , quod ejus intersit per retentionem potius eas servare . Ut videri pollit d. L. . non tam retentionem prohiberi. quam compensationem : quae duo sunt diversa :nam per hanc restitutio denegatur , concurrentibus scilicet qualitatibus; par illam. vero differtur , donec imp nsis satisfiat . Atque ita Cujac. d. l. finalem, , capit de deposito, in quo compensatio non admitasa, uti infra dicetur, & vult istam lege tu abusive sub hoc Tit. collocatam , de pro
commodati legendum cstmmendati, 9. Ob ferv. cast. 37. Verum retento, secundum
communem lectionem , quae non facile, corrigenda, verbo commodati , quod ii, manu scriptis omnibus habere testatur . An ntius, in ρ aeterm si post cod.
403쪽
ra anaerendum ulterius : An eompensatio 3 possi i habere locum in commodato, quod aliqui negant , eo , quod non minus hae in specie agatur de fide rupta , quam in deposito . ut vult Ant. Fab. in Ratio Lad L furti 6. i. ma dati s. δερ. de his qui
not. infamia. Dicendum tamen , & eam habere locum in commodato, quod L -- peν vae. βσ. c. myositis, tantum accipi tur depositum : ut procedat regula , quod exceptio firmet regulam in casibus non centis . Quatenus tamen debitum tale est , quod comoeniari potest , liquidum scilicet iii quantita e consstens ; quod non abiurdum in commodato , nullo jure res stente. Quod potius innuis id ipsum , Lunde . s. sed i. b t. Ubi dicitur haben
da ratio , ut Commodator ex causa com
modati minus consequarur , ratione legis Aquiliae , quia tenetur Commodatario rminus autem consequi ad compensationem spectat , Instit. de actiomb. in foe . Facit eo expresse l. in rebur i8. g. quod . b. t. inae habet, quod contrario judicio consequi quisque pae est , id & directo
judicio, quo cum eo agitur , salvum habere posse jure pensationis , id est , cornpensationis , ut natet ex L fi negotia tr. sum de negor. gest. & aliis locis citatis per Brisson. V. Pensare Pensatio . Verumhoe admita, restitutio commodati reculabitur , contra I. D. Cou. b. t. ' Dieri dum, istam legem, dum dicit, nou probabiliter recusari , me. admittere limitationem , eum Glossa ibid. nisi ratio subsit. Est autem ratio, si sit impensum in rem, & n mine deteri orationis veniat solvenda quantitas : quae res faciet non improbabiliter recusari restitutionem commodati ad servandum id , quod contrario judicio peti potuisset. Atque ita d. l. finalis, accipienda de ipso commodato , quod communiter consistit in specie , nec admittit compensationem , non etiam de actione Commodati, quae admittit aestimationem , ct non refugit compensationem secundum dicta. Nihil facit, quod dictum de fide rupta , quae in deposito quidem locum habet : hic autem objici nequit; cum in illo praestetur opera illi, qui deposuit, cui ex
fide res restituenda , in hoc vero comm datatius libi consulat , in quo non tam stricta ratio . Donei I. S. Comment. Iaris cap. 8. vers observandum .
O tit. 6. De commodatis vel contra
A D n. VIII. Quid iri singulis contrais 1 ctibus , ratione doli Zc culpae prae
38r. 383. ω seqq. allegata Treuiter. voLI. diis. 24. tb. 3. . Re duobus commodata , si utrIusquaculpa perierit , singuli in soIidum tenen turis CarpZOV. Iurior. Dr. pari. a. Consto 36. def. Iq.
De Pignoratilia actione .sUMMARIUM.
r Pignus ἐν inpotbeea quid a Pignorat itiae actioni locus est , debit,
'I atiar fatisfacto ereditari. 4 Actia pignoraritia directa cui detur . 1 avemur quem. ε Drel ectus l. Petenti 26. Me tit. mnit in banc actionem res perori
ta superest. it Item quod minur est in piguoris pretio ..11 Quod abest ratione interitas veI doterior arioni/.ia contraria actio eui, is quando detur.
i Datuν γ id, quod abest nomine pia
is Item re aliena pignori data. 6 Data pignori re vitio .
18 Pignore luendo an praeseribatur. Srictat & ad contractus, quibus re conistrahitur obligatio. Pignus quod a P gno dictum : quia res quae pignori datur , secundum Caium , in L Plebs 38. s. pignuν 2. ins de Verb. Agnis manu traditur possessione ejus ad ereditorem
404쪽
saltem raturali transeunte. Ut Pignus pr prie fit rei uni mobilium : hi quo distin- bur Hypotheca, quae conventione nuda acquiritur, eius possessione manente penes debitorem, L si rem alienam s. s. proprie a. b. t. s. item Serviana T. Inst. De actionib. & proprie est rerum immobilium :quamvis Pignus lare sumptum , di Hyp
thecam complectatur . Unde in I. res s. s. inter . infr. de ρυπου h. dieitur Pignus & Hypothecam tantum nominis sinno inter se differre . . Finis contractus est securitas creditae pecuniae, alterius rei, ut a fide jussionis, d. t. s. F. non: et citra transelationem dominii , vel usus vel : in quo distinguitur ab Locato, Commodato , Mutuo , Precario . Quibus modis contrahatur, Per quos, circa quas res commodior locus erit infra , d. Di. de punor. Ure tantum de actione agendum , quae datur
ex obligatione re inita, & dicitur Pign
a ratilia: ' Cui non ante locus, quam debito, soluto, d. I. m. in fine ; & qitalem
integro, d. l. s. s. omnis 3. b. t. quia partialis sblutio non liberat Pignus , ι. pignονis pen Cod. eod. Sic plures unius creditoris haeredes non impediuntur vendere PignuS ex eo, quod uni ex his sit pars soluta , L solutum I. F. si creditori q. b. t. Sic, si & in usuras sit obligatum Pignus, non sumetet sortem solutam esse, d. l. it. . fan fortem 3. Facit & Accepti latio ac N vatio solutum haberi debitum , d. l. ri. in pr. is F. si quasi z. nam haec cum perimat obligationem primam L facit & accetariam Uare , l. Novatione 4. Coa. de fidei 7. nisi
sit repetitum , d. l. I. g. manu. l. Idem suris
est in pacto de non petendo. Facit & Defectus conditionis, sub qua pignus datum illum liberum esse , d. g. 2. Ipsi autem creditori solutum sit , an Alii eius voluntate non litterest d. t. tr. F. solutam s. a Debet itaque exsoluta esse pecunia debita , & per nummos non reprobos , qui impedirent stilationein, L Eleganter aq. g. qui I. hoc tit. vel eo nomine satisfactum Creditori , d. l. 9. F. omnis 3. quia tunc incipit Pipnus sine causa esse penes creditorem . Ut ante non recte agat debitor ,
nisi osserat in judicio pecuniam , l. s. s.
D. bor tit. quo casu , creditore eam recusante recipere, videtur nihilominus Pipia rat ii ia competere debitori, I. si aliena zo. 1. st per pen. boc tit. quam aliqui capiunt in catu, quo Pecuma rostra perdita: alias
ea salva existente , non videtur liberatus debitor; nisi eam obs gnaram deposuerit , . I. M. C. hste tit.
Actio haec civilis, & personalis duplex qeste directa,&eontraria. illa competit d hi tori, cujus directo & principalite int rest qua rem pignori suli jectam , vel suam ,
vel alienam, jam liberaiam repetat, Od. I. 9. s. is penuis. h. t. quae rei alienae menti
nem facit . Quo casu Creditor nequaquam se opponet , cum ab alio causan,' habens, non recte eidem reserat, dominii quaestionem. Ut & praedoni haec in i O non nege tur, L fi pignore 22. F. si praedo 2. b. e. quod ejus intersit, ex causa honesta. Multo magis dabitur ei, qui rei alienae pignori datae postea dominus esse coepit , cum 1am ejus intersit, ratione dominii: Datur adversus croditorem , qui rem a cepit; non etiam contra tertium possessi rem , cui res pignori data NV priorem creditorem . Est enim actio haec personalis, .non competens nisi contra eum , cum quo contractum ς non est autem contractu
cum tertio. Facta tamen solutione primo creditori , vel alia ei data satisfactione piugnus quoad utrumque perimitur , nee datur tertio jus aliquod retinendi, vel perini uendi pignus, i. Debitor Ao. in fηe b. r. . cum soluto jure concedentis resori atur ocius accipientis.
Non obstat L petenti et b. t. In qua vv fidetur non hoc ipso, quod debitum solutum est, liberatum esse pignus quoad secundum Creditorem ; eum dica ur pignus liheran dum per primum : nam textus ille habet
diversum casuria: cum agatur ibi de D bitore . cui non erat promptum solvere Creditori mutuam pecuniam reperenti ;cui ideo res tuas dedit , iit eas alteri pignorando sibi consuleret . Ut ista in lege
non tantum sit initus contractiis inter Debitorem , & primum creditorem e sed dc secundum ; atque ita recte dieatur primus Creditor ad exhibendum actione teneri Debitori post acceptam ii lutionem , non etiam pignorat tia ; quia thbitor non pignoraverit rem suam Creditori suo : sed permisit. et eam pignorare suo Creditori , quae Proinde non lolvitur ἔ nisi demum per solutionem factam secundo Creditori , cui debitor' voluit eam: elle annexam. Cujae. ad a..l. s. g. so luia M. quae est ex ob. . it P. Papisiani. Et hoc ita de pignore pignori dato. Secus
405쪽
ti habet res in pignore Vendito per Creditorem ; neque enim solvendo postea quidquam proficiet Debitor , L si utriusquam
8. C. de distract. pignor. si tamen distractio jure facta, qua de re infra eod. t. ni si Creditor vendendo pignus convenerit , ut, soluto pretio emptori per Debitorem, liceret ei recipere rem suam e tunc enim est Debitori actio cedenda per creditorem contra emptorim , L s cum venderet 3. h. t. quod non habet dubium . Sed di cultatem movet , quod ista lege dicitur Debitorem etiam rem vindicare posse ;cum tamen alteri per .alterum actio non quaeratur juxta notissiman suris regulam. Bart. I SNρuDMo 3β. s. Hieri i7. ius de V. O. respondet regulam illam non obtinere in contractu prr Procuratorem se per
Creditor non est Procurator . Dici potest illud pactum assicere rem, atque impedire dominii tran lationem , ideoque debitori esse libertatem vindicandi, oblato pretio ;quia non fuit mens creditoris rem alien re in emptorem , ut manere debeat penes debitorem .. Calirenc ad a. I. i 3. in me
Venit in hane actionem res ipsa pi mri subjecta , cujus dominium mansit penes Debitorem, quam proinde restituere debet Creditor, accepto debito; nisi tamen aliud debitum illi sit ab eodem Debitore , qua de re infra, tit. Quibus ms .iis pig. ve -8 ροι,. fol. ' Veniunt & fructus ex re per- 'cepti : nisi in sortem imputentur ; quia lnon decet eos lucro cedere Creditoris , L
te dictum usus rei non si permissiis Creditori , quia lucraretur damno alterius . Nisi convenerit , ut fructus cedant Creditori , cuiusmodi pactum vocant antichrdism , L fi pecuniam 33. b. t. L f is II. F. i. ins de pignorib. propter incertum seu tuum eventum & pretium , ut cedant loco usurarum , L si ea 14. C. de usuris .s t Verum istud pactum per canones est
damnatum , c. cum contra ε. ω De pignor. quod per illud contingAt lucrum capere Creditorem ultra sortem , ratione dilatae solutionis , quod in usuram cadit , illo jure omnino prohibitam . Nec tacitratio juris civilis, permittentis hujusmodi pactum , ratione incerti eventus fructuum, quia nec illa salvat labem usurariam , nec avertit lucrum ultra sortem . Si tamen juste intersit , pro ejus ratione non impediunt Canones retineri fructus ,
cum usuram compensatoriam non da
Venit item pretium quod ex re vendita Ioper creditorem superest cum usuris , quas ex pretio scenori exposito percepit creditor , aut si ipse eo usus, vel in m ra su rii restituendi illud L Quamvis s. in fist. fi autem T. O penult. h. t. Quod si ne dum pretium ab emptore consecutus sit creditor , exspectabit D bitor , donec r ceperit , nisi mandari sibi actiones velit periculo venditoris, 2. Eleganter a . . si vendiderit 1. h. t. cui non obstat L creditor Renuis. eo . Qiae negat audiendum esse creditorem, si velit emptorem deseg te Debi ori r nam loquitur de delegati ne . quae fieret peνiculo 'ipsius debitoris , qui invitus illud susciprre non cogi ur. Ita
autem d'mum manda a adversus empto
rem actione periculum cedit creditori r sial nua ejus culpa arguatur , qvod tradius protium exegerit ab emptore interim I
pis facultatibus: nam si eulpa desit , desuperfluo pretii nulla erit quaestio, L quae-Hum s. de distra'. pu ηον. Ut autem rpretiam superfluum repetit Debitor ; ita ου eius m , si minus si rignoris pretio , quam est in debito . Creditori ratio sua
est in terra , L fin. f. sed F quidem 4. C.
δε μνε dom. immea . nisi conventum sum rit, ut pro debito pignus emptum habeat. Creditor quo casu nec huic jus erit plus Oetendi Pio i . si ρjηora 3. ins de re tua. nec debitor postea audiatur ossi rens sortem cum usur g L Tmus 34. b. t. quia conventioni standum. venit S id , quod abest nomine interi- Iatus rei, vel deteri alionis: nam damnum
istud per Creditorem supplendum , ne sit illi permissum abuti re aliena impune equatenus tamen eius Culpa arguitur, non
lata tantum , sed di levis, L Mut q. 3 uvaea. δερ. Commodati ; quia contractus iste utriusque commodum concernit ; Debit iis , ut pecunia ei credatur , & Creditoris, ut credit lim illi sit in tuto , 3. Cr ditor M. Iust Quibus modis re eam rab obuet. Unde in I. Ea igitur Iq. b. t. exigitur ea diligentia, quam diligens paterfamilias suis adhibere solet , cui opponitur Ievis eu pa . Levissimam non praestat , uti nee vim majorem, vel casum , quae Domino
406쪽
cedunt, ut dictiim Tit. superiori, nisi aliter conventum suerit, Leontractus 23. infDe R. I. Non tenetur quoque si pro maleficiis fervos coercendo, vinciendo debilitaverit, vel Praesdi coercendos obtulerit; quia cessat ejus culpa, a. I. Eleganter 24.
F. in pignoraritia n. b. t. Hoc singulare est quod pignorata ancilla prostituta , vel aliud quid improbum sacere coacta, illico solvatur pignus d. l. fin. 3 Contraria Actio datur Creditori, adversus debitorem non tantum in Casu , quo
ab initio res ejus fuit : sed di quo postea
ejus facta : non tam directo, qua in viii, ter ex sequitate; quia improbe res stat Debitor adversus id , quod ipse secit . Non obstat L is quae 3 . f. quod i. ins Depignorib. quae vult creditorem probare debere, rem, cum pignori daretur, in bonis Debitoris suisse : cum id ita obtineat in directo judicio, non utili . An autem haec utilis competat in casu, quo ignoranti res ejus data pignori, qui succedit Debitori , dicetur in materia pignorum Tit. 34 3. ' Contraria vero, qtiae datur Creditori, eo tendit , ut sibi rectituatur, quod abest nomine pignoris . Primo , quia in illud impensas fecit, servum curando, insulam sulciendo, reficiendo ; cuo nomine & illi est jus retentionis , L si necessarias 8. rumine. hoe tit. nis contractus pignoris vitiose, & inutiliter intercesserit L Cum vitiosus 26. De pignorib. neque enim ex contractu nullo est actio . Similiter si servos
jam imbutos artificiis vel ex voluntate domini instruxerit , vel etiam artificiis necessariis: non sit tamen sumptus immodicus , vel gravis Dei itoris, L Sr fervos a .is b. t. t Secundo, Si malitiose Debitor versatus fuerit , rem alienam pignori dando invito domino L. Atiena 2o. b. r. vel alii obligatam. Sciverit , an ignoraverit debitor , non quaeritur, L. Turor 6. s. contrarium l. b. t. quia contractus bi nae fidei exigit , ut jus Creditori sit lalvum . Non
alias autem erit locus contrariae actioni , quam ea de causa damni quid senserit Creditor : alias enim frustranea esset io, cum tantum aratur de irdemnitate Creditotis . Tenelux tamen stellionatiis crimine , qui scienter rem alienam pignorat , prcpter dolum & deceptionem, L stellionatus 3. F. se Donatum l. ae cr/mine stemon. Ignorantia liberat; quia in humanimi foret ignorantem scena athcI ,
quae proposita improbitati, quam removet
ignorantia . Alienam rem non censetur
dedisse , vectigale , vel superficiarium
praedium oppignoravit , propter utile d minium , quod hahet , & utiles actiones, d. I. II. F. erram D. ' Tertio, si rem uti Istiosam dederit, ut servum morbosum , si rem , vel rem insectam, L Si fervus r. b. Lsive sciverit , sive ignoraverit Debitor ;quia fidem non exsolvit ; si tamen ex ea re damni quid senserit, de quo vitando tam
tum agitur . Ita autem contraria istis e
si bus obtinebit, si ignorans Creditor talem
rem acceperit; nam ejus scientia faciet cessare hanc contrariam , d. t. I 6. s. I. in fine ; quia scienti non fit injuria . ' Qua IZto, si aes pignori dando affirmaverit id esse aurum: quo casu , quia in corpus consensum, constabit quidem pignus , pignO- raritia tamen competet nomine damni , quod sensi Creditor, praeter sellionatum, L pigηus r. in fae b. t. Committetur eistiam iurium , si dato auro pignori , aes subjectum fuerit per debitorem , I. Si quis 36. s. sed I. b. t. Patet ex dictis, pigro- raritiae tum demum Iocum esse, ubi Llutum debitum. Lubet postremo quaerere, an cursus tem- ISporis non obstet Debitori Non est quaerendum de Iongo tempore, cum actio haec sit personalis 3 ut tantum dubitetur de tempore longissimo . Quod posset videri
men , licentiae luendi Pignoris ne quidem itingissimo tempore praescribi: propterea quia praescriptio non possi t operari , nisi contra actionem , aut jus jam n tum I cum quod non est , tolli nequeat :non est autem nata Aelio Pignoratiria ante solutum debitum, L Sι rem P. F. Omn 1 3.
b. t, Deinde licentia, seu potestas offerendi pecuniam vel luendi Pignus, DCn tam est juris, quam merae facultatis , cui ni, prascribitur, I. viam a. in . De Ῥιa pubi. Facit, quod Creditor alieno nomine possideat, non sibi, sed debitori, L pignorν II. 30. De Uue. nec mutare sibi causam posifestionis possit, L Non Iotam 3 r. f. quod vulgo I. rQ. d. t. Ut repellere Debitorem nequeat , etiam post triginta annos debit tum offerentem ; quia alias , ct abisset dum sequeretur . euod i cssessio Credit
i ris , quae prodest Debitos i , eidem obsit ,
407쪽
eontra L eum notissimi 7. s. sed eum a. c. De praeso. 3 aunor. ubi Cujac. in Parat. , ad L I. Pienori ins De Uue. Non obstat d. I. i. iv d. l. G. Quia loquuntur in casu , quo actio jam nata erat per debiti solutionem , cui, quod sit personalis, non praescribitur , nisi longissimo tempore. Nihil et lain obstat L pactum 4 Coa. eou. Di. Ubi dicitur nullum esse jus , quod non perimatur XL. annis e Nam & ista accipienda de actione jam nata post solutum debitum: non etiam de iure luendi, quod , ut dixi , est merae facultatis . Haec de actione Pignoratilia , quae est in personam , I. arbitri D. ins De distrare. ρignor. competens Debitori contra Creditorem, ut debito soluto restituatrem : in quo diversa est ab Hypotheearia , quae est realis competens Creditori, ut rei hypothecae nexae possessionem, quae hactenus penes Debitorem fuit, consequatur, idque per actionem Servianam IV.
De action. f. item Serviana T. Confunduntur tamen haec nomina.
Ad tito. De pignoratilia actione. Anum. a. D 3. Debito soluto, demn m competit pignoratilia actio : Unde differentia actionis Servianae vel quas ab
hac actione, apparet, quod illa durante, haec 1 oluta demum pignoris obligatione . Treui l. vol. 2. diis. I. xbes. IO. Iit. A. meis h. t. a. o. Ad uum. q. Quare ex eontractu & suo periore dispares oriantur actiones , Cum ex reliquis obligationibus , ut Empto , vendito, locato, conducto aequalis utrinisque existat actio 3 Hoe ex hac Regula dijudicari potest : Quotiescumque par est
utriusque contrahentis in obligatione comstituenda ratio , toties utrinque par , α aequalis nascitur actio e quando vero p tior est alterutrius 'ausa , in quem prae
cipuus contractus finis respiciat , & ad
quem maxime totum negotium reseratur,
hoc casu solet huic , tanquam principali, praeeipua dc directa dari actio ; alteri vero contraria. Vid. es. hunc tit. nain
Ad nu. 9. Antichresis an , & quomodo ab Usuris disserat. Vid. Nyn Leent. 6. obs7I. Gail. 2. obf. 3. Et an valeat tale pactum antichreseos. Copp. Ge. 22. Speck
An creditor antichresticus teneatur ad rationes. Vid. Schaeg. l. q. T. O g. 22. De tacita antichresi & intellectu L eum debitor 8. f. in quib. caus Pen. tari contr.
Pactum antichreseos, si eum contractu mutuo concurrat omni Iure etiam cuvili , attentis scilicet eonstitutionibus Imis
perii prohibitum esse probat Κloch. Re
lat. Camer. 9. u. Io . ἐν seqq. Ad num. 18. Pignoratiliae actioni quo tempore praescribatur & bonae fidei possessore , & a malae fidei possessore , re ab ipso debitore; Vid. Treus. via. a. diis.
408쪽
Rina methodus postulabat de depositio subjungi, quod ejus obligationi
res tradita demum initium praebeat : sed quia hactenus traditae actiones personales,.
contra. eus, curer quibus contraximus, &. quibus credimus, eveniat autem nos cum
aliis contrahhre , aliorum autem sidem sequi: placuit compilatoribus de isto acti
B Et primo quidem proponitur de exerci toria , quae est actio ex edicto Praetoris procedens, L utilitatem r. in princ. h. to data ei, qui contraxit eum Magistro na vis adversus exercitorem de eo , quod cum, Magistro contractum est . Exercit
rem unde Exercitoria dicta diei mus
ad quem obventiones , & reditust navis perveniunt', d. I. I. g. Exercitorem I . Nec restri , masculus si , vel mulier , paleriam. vel filius iam . servus, pupiIlus , auctoritate tamen tutoris d. I. I. g. sta mi 36. sive dominus navis sit , vel a d mino navem per aversionem conduxerit ad tempus , vel in perpetuum . . Per aversionem conducere , est uno. pretio. ,α in universum conducere, non rIO certo numero rerum , . ut colligitur ex L flmehenda D. s. si condaxisti M. ins tit. se . t Magister dicitur , qui navi transi Eveherdis mercibus praepositus habet mnim in maritimis Iocum haec in Io &
cui navis cura. mandara, d. . ras. magia
Irum , 3. sve libeC sit . sive servus pro prius, vel alienus. Cujus aetatis sit, non iquaeritum, imputabit enim sibi, qui praeposuit , d. l. s. cuIus autem q. . Causa concessie huius actionis in exer- r citorem est , quod contrahentes cum in gistris sequantur potius 1 fidem exercit rum , quorum res agitur . quam magistrorum d. l. I. in prine. unde & illos haeeactio in solidum tenet ..ED hoci primo , . quatenus cuin pso magistro, qui praepositus est', aut per eum substituto contractum : quod hac in actione recipi serit necessitas navigandi, quae . saepe tanta est, ut locus & tempus non patiantum plenius
deliberandi consilium , d. V r. in pri Ubi nihil obstabit, quod prohibuerit talem sub stitui exercitor , & hoc propter utilitatem navigantium , , da F. magistrum . Cum quolibet alio nautarum contractum non' tenet exercitorem , quia cessat mandatum , do I. I. Fἰ sed fl cumi Σοῦ ' Secun- 4do desideratur , ut magister non excesserit fines mandatae negotiationis e neque enim aequum est alique . teneri, ultra luam voluit . Recte tamen ex mutuo uinptoia per Magistrum in eum. usum , cui praepositus obligatur exercitor ; quia videtur hoc ipsum tacite mandatum , d. I. I. f. quid si mutuam . Si in eum' quidem. usum acceperit , sed mutata voluntate non impenderit. nihilominus tenebitur exercitor , Cui imputandum . cur ta lem praeposuerit; modo usus talis Hie intus fuerit, d. I. r. s. unde quaerit si Nam; si ab initio fraudandi creditoris causa m
409쪽
ron expresso in quem usum acceperit mutuum magister , creditoris damnum erit , imputet tuae facilitati , quod non inquis- verit, in quem usum sumeretur mutuum, di an necessarium . Ubi etiam videndum creditori, an mutuum non excedat usum, I. ocius D. b. t. Similiter pluribus praepositis divisis ossiciis , pro cujusque ossicio tantum obligatur exercitor , a t. r. f.
ν ρι urei 13. quia censentur distincti ma-ostri .
Tenetur Itaque exercitor tantum ex
contractu magistri , di ab eo subliti uti , non etiam aliorum I qui navigandi causa in navi sunt ; quorum tamen delictum praestat , quia ipsi incumbit videre , quin rum opera utatur. I. I. i. s. sed , ctim I 2. t Pluribus exercitoribus constitutis , singilli in solidum conveniri possunt , d.
. t. f. si . ne in plures adversario distringatur κreditor, qui cum uno contraxit s etiamsi sotam quisque portionem in navi tantum habeat, a. I. a. s. mustri 3 b. t. Conventus quod solvit , iiudicio societatis .coni uetur ; nisi plures ner se pro portionibus navim exerceant; unguli enim pro parte tantum sua tenebuntur . Ratio differentiae est , quod illo casu habeantur invicem magistri non hoc , Si tam eu q. in pranc. h. t. nisi 'unum de numero tuo constituerint, d. t. q. f. sed si plures r. Idem obtinet in servo voluntatellurium navem exercente , d. I. q. g. l.
O sed si z. cujus alienatio, vel decessus non liberat dominos, a. l. 4. F. si fervus 3. b. t. Sin desit voluntas domini , nonnisi de peculio is obligabitur; etiamsi sciverit servum exercere navem , d. I. I. s. Leet 2o. Dat tamen Paulus quasi tribui riam , L fi semus o. h. t. quod talis prinprie diei nequeat. 6 Perpetua haec est actio personalis, haeredi,& in haeredem competens u. t. q. s. sis. etiam in pupillum serioltim propter uti- litatem proiviscui liliis , L si quis i7. s.
f r. is F. ejus 3. U. l. 3. Praeterqu a- . Qionem hanc .prae Oniam , quae datur contrahentibus cum magistro in evercitorem, est sc iis actio civilis in magistrum , evejus con tactu , d. t. I. g. en autem II. cum non Lam transseratur actio a Inagistro quam tantum adiiciatur , huc est , Praeter actionem in praenositum , est &m i dicto actιδε in eum , qui praeposuit . Ut sit in potestate creditoris, utrum conis
veniat, modo mari ster sit liber homo ; alias si in aliena potestate . sive masculus,
si vescemina. d. I. I. g. is potesate 2 . tantum in praeponentem dc quidem in solidum , modo ejus volui ias adsit . Q iod evactum ab alterutro, alteri proderit; quia Dra est causa debiti, d. l. i. F. purer D. Exercitori contra eos , qui cum magia γro c. 'raverunt . Praeu,r actionem non
Palicetur : propterea quia alia via illi sit provisum, actioni icilicet locati . vel mandati comm magistrum , d. l. i. s. sed eae contrario i8. misi quod nomine servi . vel filii iam. magistri in patrem , vel dom, num sit actio, L aequum I. d. t. I.
Ad legem Rhodiam de jactu. SUMMARIU M. I Ratio is origo Letir Rhodiae.
2 Quando obt/neat, , et ut eo utribuant. 3 Euantum mercium nomise contribu
it InteιIectu 1 l. Falsus 33. 1. si jactum M. D. De surtis.
Nuitas Rhodiensis , est Insula 'Opporis .
unitate , operum nobilitate, navigandi solertia , navalibusque praeliis celebrata , inquit Agellius ι b. 7. Noct. A tinti c. e. I. in eaque 'navalium commerci rum copiae, mercatorum nun rus frequensean. Evodiae δ. D. d fl. 2. ' Qua de cau- ssa super commerciis navalibus frequentes ibi lites 'exortae , quibus determinand)qua riae Ieres apud Rhodios flatae sunt, praecipue de jactu mercium, quarum is cor stit tionibus sit sarciendus. Cujus hic sit mei
410쪽
tio, eo quod non raro contingat, ut navis plus aequo onerata ex immoderata luerandi ipsius magistri vel exercitoris avidi rate, orta tempestate adversus fluctuum insultum exurrere nequeat, sed opprimenda veniat, nisi levetur onere iactu me cium, quarum damnum , reliquarum rerum , quae salvae sunt, contributione sarciendum , lege Rhodia cautum esse resipondit Paulus , lege r. h. t. siquis imum enim est , commune detrimentum fieri e rum , qui per missas aliorum res , suas sal
vatis r. b. t. Et quidem amissarum rerum domini eo nomine ex conducto cum magistro navis pctionem habent , qui cum reliquis , quorum merces sunt salvae , ex conducto, vel potius locato agat , ut d trimentum pro portione communicetur . Ubi eonsultius erit, merces salvas retinere , donec damni portionem praestiterint, d. I. a. b. t. Videtur autem nic verbum, Loeati, pro conducto accipi, Ac contra, cum veteres emptionis & venditionis, Iocationis, & conductionis appetatione promiscue usi sint , I. Veteres I9. cum seq.a ias de act. empl. ' Ita demum autem Magistro contra alios erit actio, si non levi, sed justo metu jacturam fecerit ἔ nam alias alii e tributionem recte negabutit , secundum tradita supra ad tit. de bιι. quaevi, MI metu . Tenentur autem contribu re omnes, quorum intersuit jactum fieri: ut etiam navis dominus teneatur nomine navis , quae ideo salva , d. I. a. s. eum in eadem a. b. t.
a Merces snt pretiosae , quae non gravant, vel non pretiolae multum gravantes, non interest , quod per aliarum jacturam earum causa sit salva, d. I. a. s. si navis 3. . quo modo dc gemmae , aliaque pretiosa aestimabuntur , vestimenta item dc annuli, exceptis Iiberis corporibus , quae aesti mationem non patiuntur; ut di iis, quae consumendi causis imposita sunt , uti cibarii , hoc magis, ut, s quando ea desecerint, quod quisque habet in commune con-Α serat. t Ex quo aliqu male inserunt, in summa annonae caritate omnia esse communia, & auferri posse ei tra furtum , ut vult ibi Bart. cum rectius dicat Glossa, & postes in Baldus esse communicanda, non men gratis , manente scilicet obligato ad restitutionem illo , eui sunt communicata a tufficit enim proximo consuluisse per
mutuum, vel venditionem, allave v a, fit traditur in seriue , ad tit. De Jurris . Si quis vectorum solvendo non suerit, hoe non onerat Maristrum navis , quippe qui
fortunas cujusque excutere non teneatur, d. l. a. s. Si qui 7..
Contributio haec non alias fit quam si res jactae perierint; nam si postea recupiantur , emneratur collatio , de quod contributum est. repetitur, d. I. a. s. si reroen. Dico, quam ii perierint, & quidem navis levandae eausa; non etiam fortuito, d. I. a. f. servorum s. quia non possunt dici periisse ob eommunem utilitatem . Unis de s quid navi acciderit, citra periculum jactus, id nautae decedit : quia casus d mino cedit. I. navis 6. b. t. iv d. I. a. g. i. ubi in simili traditur , fabrum qui incudem , vel malleum fregerit , sibi imputare, non ei , qui Operam conduxerit. Aliud dicendum, si periculi evitandi eamia navis instrumentum dimotum fuerit ,
vel ipsa exarmata , L cum aνbor 3. b. Lex jam dicta ratione . t Habet etiam lo- εco contributio, si navis a Piratis redemisma suerit, quod ea res salvas merces s cerit ; non etiam ratione eorum , qui a Piratis ablata sunt 3 quod res ista communem utilitatem non concernat, sed snguinios , quibus casu damnum illud accidit . qui & nocet domino, a. t. a. F. F navir 3. nisi pro communi liberatione Piratis unius vectoris mercibus contenti fuerint, quo casu obtinet ratio contributionis . t νQuod di dicendum, si sublevandae navis causa , ut facilius portum , vel flumeae subintret , merces in schapham traiectae fuerint, dc illa perierit nave salva ex prindicta ratione : licet econtra si nave perindita salva sit scapha , non si habenda r tio eorum , quae cum navi perierunt , eo; uod jachas non veniat in tributum , nii salva nave, L navιs q. i. ρνιnc. b. t. Contributio facienda pro rata portionis 1 tam aestimatis rebus , quae perierunt , quam salvis: illis , quanti emptae , etsi pluris potuissent vendi , propterea quod detrimenti, non lucri sat prieliatio : his vero quanti possent venire, d. . a. s. portio 4. Quod cape de communi aestimatione , non de immoderata , quae per stolidum so
re emptorem offirri posset, L Pretra os . rus Ad L. Falciae ut merces sa Ivae clpterior tae non olutis aestia andae sint , quam quam ti jam sunt, LI. η, cum au'm a.