장음표시 사용
381쪽
rendi iudieIs: in quo & videtur res derr .
4 Tertio casti , ut quo fur gedit, ne proderetur aut Indici quis dedit, ut pro sὸ judicet in causa iniusta , cessat omnis condictio t. idem q. g. item fi r. I. omne quod . h. t. quia in pari causa potior est possessbr , LF ob turpem pen. b. t. I. mercalem . C. eos. Est autem hic par causa , cum utrimque versetur turpitudo .s Ubi quaesitum': An post turpem causam peractam , accipiens teneatur in foro conscientiae restituere pretium t Uidetur hoc negandum , si pretium fuerit moderarum; cum exercitium turpis actus, aut maleficii sit pretio aestimabile , non quidem ratione insustitiae adversus proximum, sed ratione periculi ec discriminis quoad bona , vel honorem , Vel vitam , cui se exponit evercens talem actum , ut recte tradit Molina, de iussit. Θ iur. tract. 2.dro. 9q. n. 6. quod videtur & sentire C Varr. d. p. 2. F. a. nu. 6. licet dubius. Quomodo dici potest illum , qui accepit pretium, ut alteri minus digno osticium det, possit id retinere , quia agitur de ejus ho- more promer infamiae metum, quem subitre propalata. In soro civili non alias ad restitutionem talis tenebitur , quam post condemnationem , quia est poena , ad quam
nemo tenetur ante sententiam .
ε Et haec ita in iis, quae ante actum turpis caulae data iunt. Post eum data sunt
omnino extra restitutionem , quia videntur sponte oblata , aV. I. cum te a. C. de his , qui vi metusue causa be. ubi datum post cessantem metum , non potest videri enortum metu.
7 Quantum ad exactionem post actum commissum, non est quidem illicita , vel injusta , quia secundum jam dicta actus turpis sit pretio aestimabilis , non est tamen in soro civili admissa, quod sit contra bonos mores L mercalem l . Cod. b. t.
Ut talis obligatio nulla sit f. quod turpi ex M. Ins it. de inutitib. stipui. & ex tali promissione petens dicatur submovendus exceptione doli mali, vel in factum, Lfiob turpem sten. b. t. s Hinc de meretrice quaeritur : An ad prinini i sunt ratione actus carnalis agere pota sit 3 Negat Navarn in manual. eap. II. num. go. , qI. ex ratione, quod agendo
videatur sibi complacere in opere turpi praeterito non sine precato: de posset videri facere pro eo d. l. s. quae denegat exactionem promissi ob causam turpem ,
quia contra bonos mores. Eius tamen inpinio non est recepta , cum communiter tradatur non tantum licite retinere mer
trirem id , quod datum , modo ab eo cui danda lieentia, sed 3c exigere , cum sit turpiter, non accipiat, quia meretrix , non dicenda etiam turpiter exiet re post patratum iam opus, quod est pretio aestimabi e . ων. d. f. a. n. r. Nihil obstat Na-Varri argumentum . Quia non est necense in petendo pretium sibi complaceat super actu turpi. Et hoc ita in meretrice, cui, cum se smeretrix, non est turpe accipere pretium. De aliis dubitari posset: An acceptum retineat Quod & dicendum I adeo ut etiam conjugata , quod accepit pro adulterio , retinere possit , etiam in foro conscientiae ; quia & iste actus secundum dicta est pretio aestimabilis , nomine periculi ,
quod adultera subiit. Covarr. d. loco n. a. In judicio tarhen conjugata non audire tur, quia ejus actus omnino turpis , ne
que in ullo excusabilis . Altera rubricae riars est de condictione to ob caulam injustam , ejus scilicet , quod datum est ex pacto , vi , vel dolo , vel contra jura publica extorto , cujus ideo repetitio est l. perpetuo 6. ω Lex ea stipulatione T. boe tit. ne alicui sua violentia aut dolus prosit.
TITULUS VI. C. q. I. De Condictione indebiti, SUMMARIUM.1 Intibiti fossutio an reqe a numeretur contractibus, qui re fiunt. 2 coxeitiatio I. Cum in corpus M. Macqu. rer. dom. cum I. Si ego i8. lup. de reb. Cred.
Indebiti eo dictio est actio personalis
3 Indebitum quotuplex.6 Ex debito naturaliteν tantum non datur eondictio indebiti . 7 Licet errore facti solutum . 8 Obligatio audito talis non pona οὐ turale debitum.
382쪽
Ir Dies alectas non facit indebitum sm
ra Inteν usurium pecuniarum solutarum ante diem an eonici ροοι. is Pro nou debiιo est , quod per exa pii em perpetuam elidi potest . rq Solutum per θηοrantiam , sive iuris, μι facti an indistincte eondieatur. x. Ignorantia Iuris succurrit minorabar,
non etiam seminis. χέ Deb tam civile tanIum Eoa impedit
π Excipitur solutum ex ea a iudicati,
at Iadebitum solatum esse probat id a
legans .aa Explicatio . . Frater a sint re 38. h. t. . 23 Naturalis obligat o , quo modo cen- seMur inter filios in parars potes
O Vasi mutui datio est indebitum so
lum, quod hic annumeratur contractibus, qui re ineuntur L ' An recte dubitatur, cum salvens potius obligationem dis luere voluerit, quam contrahere, ct traditio nuda, quam nulla praecessit .causa, & quam cumitatur , error non videatur stissicere ad translationem dominii , I. 2, a quam 3I. ins de με. νer. dom. Dicendum tamen non mgle eum. qui indebitum accesit, re obligatum diei, cum teste Pomponio in Las, qui tr. inf. Commodit ii, plerumque accidat, extra id, quod apitur tacite obligationem nasci. Nec focat causae desectus , cuin adst consensis
In corpus, quod traditur, qui iussiciens essad dominii translationem : ' non Obstameerrore circa causam, qui non inspicitur ,
I. Cum in eor pae 3 36. ins de ac g. rer. dom. tibi respondit Iulianus: Cam in corpus quι-dem quod raditur , consentiam1 s , in cinas vero dissentiamur, non animadvert Iur,
dens me ex testamento tibi obIgatum esse , ut fuπdum tradam , tu exis Imes ex μι-
niam numeratam' tibi tradam donans gratia , tu eam quasi creditam aeeipias se constat proprietatem ad.te rransire , nec im pedimento esse , quod circa causa m dandi
atque accipiendi dissenserimus . Verum isti Iuliani responso ex diametro videtur adversari Ulpian. in I. si vo I 8. δερ. aereb. credit. ubi I. C. Si ego , inquit, pecuniam tibi quo donaturus dedero , tu quast m. tuam accipias, Iulianas Drabit, donati nem non esse : sed an mutua fit , viden
dum. Eι puto, nec mutuam esse, magisque nummo ι accipientis non ferr , eum alia' opinione aeceperit. Ad conciliationem quidam adierit, non quidem transit dominium ex donat O , vel mutuo, vel alia ex causa . Quod videtur valde puerile , quia non. ponitur alia causa, quam istae duae, circa quas dissensus . Dicendum cum Cul cio , ad lib. i 3. Digest. Salus Iuliani unded. l. 36. desumpta est , disparem esse causam istarum legum : nam d. I. i8. loqui in casu, quo unus dat irrevocabiliter, albter vero accipit revocabiliter , at in d. l. 36. utramque causam esse irrevocabilem, atque ita dissensum circa causam non impedire dominii translationem . Verum non plane exhaurit dissicultatem cum in d. L36. ponatur idem casus , qui ιη d. I. is.& tamen ponitur contraria resolutio. Ut dicendum sit, d. l. 36. accipiendam esse s cundum d. I. I S. scilicet, tum non imp diri dominium quando acceptum, ut m tuum est consumptum. Ut autem eo contrahatur Obligatio per I
indebiti solutionem recte tamen ista adscribitur obligationem quasi ex contracta non etiam veris contracti bus , instit. do oblig. quae quo ex contractu nasc. Est auo tem in io perrunalis : omnis enim condi in Oio est in personam a condicendo, id est denuntiando diem , nomen habem , mn tra eum , cui quid indebite solutum , quam
ex contractu procedens , cum accipiens ,
quod sibi non debetur , tacite se obli get ad ejus restitutionem ita postulante ratione , quae iniquum judicat , per
errorem citra causam datum manere που nes eum, qui accepit cum damno alieno a.
Ieg. me conditio 66. f boe tit. Uti bre viter condictio haec sit actio quasi ex contractu , qua repetitur indebitum solute Habet locum non antum in rebus pondere , numero, men Iura conitantibus quorum: retrictu vocatur pIiam tuum a CuJacio, iuu
383쪽
sed de in non langibilibus, qua parte a elius , cum non agnoscant oblῖgationem mutuo distat. . civilem tantum sine naturali, sed duas 4 Ad ejus effectum oporiet primo quid dumtaxat obligationis species ponant, naia
esse 1blutum , cum haec Obligario ponatur turalem tantum , dc naturalem ac civi- inter eas, quae re contrahunt . Cui non lem simul ἔ ut tradetur infra ad tit. de
Qbstat quod dc cautio indebite omissa con- Obligat. ἐγ action. ita dc duas tantum com dicatur , I. Is, qui 3 r. b. r. nam re ea lo- stituunt indebiti species , primam scilicet eo solutionis est , I. Solutionis sq. in f ae de teri iam. Dialiοηib. Secundo , ut sblutum sit per Quod ad primam attinet, eondictio non serrorem circa causam ; cujus passim me- competit, L Si Naturaliteν ia. ἐν I. Si minerunt textus Me is C. eod. atque ut quod 64- b. tιt. quod subsit verum de- error non tantum sit in dante, sed dc in bitum ἱ ut cesset ratio condictionis quae accipiente. Prius patet, quia error aufert non vult, quod alienum est, apud alium animum dandi, L CHas per errorem s. sine causa manere: hic autem est eausia , De R. I. Posterius patet, quia mala fides cur maneat , scilicet debitum naturale: accipientis impediret dominii translatio- Et hoc Veteres admittunt, quando solutionem, cum rem ad furti causam redigat& iacta est per errorem iuris, ut Cum ouir condictionem surtivam potius quam hanc o. C. de 'uris ἐν facti ignoν. I. Errost causet , I. Quoniam 18. de condict. furt. . C. ad L Falcid. quod uti dictum latis er- Error hic vel iuris, vel facti: hic priaba- ror ponat scientiam . Secus semientes bilis est. ille vero improbabilis , ac scien- quando error facti causavit solutionem , tiam interpretative ponit. Tertio , ut quid quod hic probabilis dc excuset. a. l. Cum indebitum sit lutum, ut nomen sonat qui 1. t Verius est nec facti errorem da- & aperte indicat textus in I. Ex sq. b. t. re hoc in casu condictiomem , cum talis in eo enim consistit condictionis huius error non minuat obligationem naturalis sequitas . debiti, nec impediat translationem inacias Ubi notandum ad iaciliorem intelligen- cipientem. Qua ratione, cum alter suum tiam hujus condictionis, debitum & in- receperit, nihil est , quod condicatur, ut debitum varie sumi, dc quidem triplici- recte repellatur condicens: cui alias non ter secundum vulgatam distinctionem . tam error f. cli Obesset, quam prodesset. Primo, naturaliter tantum, quando aliquid Facit, quod debitum naturale sit suffieiens
jure naturali tantum est deb tum ς civili- ad compentationem ζ ut multo magis Ope ter autem peti nequit cujusmodi est debi- retur retentionem , qtiae facit potiorem postum ex pacto nudo ex quo obligatio qui- sessorem . Cujac. aa l. Frater a P ratre 3 3. dem oritur , non tamen datur actio se- b. e. cujus textus pro hac parte facere vi-cundum dicta superius , ad r. de pactis . detur, ut moκ videbimus. Nihil obstat d. Secundo civiliter tantuna, quando lota lexi . Cum quis, quia recte capitur de eo , inducit obligationem, quam non fert na- quod nullo modo deletur: de quo & aciatura. Exemplum ponunt in eo, qui cum cipienda d. l. Error. in qua nequidem na- deberet, damnatus per sententiam ex obli- turaliter debetur quod ultra dodrantem estgatione litterarum , & ex obligatione , relictum , propter legem impedientem ob- quae per pactum nudum remissa , quate- lirationem ut errore facti hilum omninus respicit substantiam obligationis , Ac no indebitum recte Gi dicatur. tendit ad eam subvertendam , factique sub- Q aeri hic posset: An obligatio antido- Slatam quoad vinculum naturale, I. Si irati, ponat naturale debitum , ad effectumcbum y 9. f. nataraδεν q. insuefotar. re- impedi dat conditioris 3 Equidem ejus. manente tantum civili vinculo, quod tol- modi ol ligatio nihil ol si abit , cum non Ii non potuit nudo pacto, propterea quod, ain ex aequitate frs cedat, quam ex quar in uniquodque eo modo tostatur, quo est dam hone uate & afluiu rarinaliter indi
inductum . Non obstat L Si unus 27. f. to es , qVi munus accepit, qui , si hon pactus 2. δερ. de pactis , quia in isto tex-,stus sit , inclinatur m remunerationem; tu pactum appositum tantum respicii exe- quomodo dc accipienda L seu es et s. s.cutionem , ut obligatio naturalis renaa- conIvμιι 1 l. svp. de petition. Herea. dum
neat. Tertio civiliter & naturaliter, quod naturalem hanc vocat obligationem. Ec
384쪽
furtis . Ut nulla possit esse quaesita obli- ratio danti , qui alias non tam herescium deuiset, quam in quaestum misset,
cum , ut ait Seneca q. de benes cap. Iq. qui beneficium dedit , ut reciperet , non dedit. Videatur Jasbn. ad ι. 3. nu. q. supri ins. ἐν iure. Donetl. 17. comm. cap. 2. vers. qu filum. 9 Quantum ad tertium casum , condicti nem competere est extra dubium , eum quod solutum nullo jure debeatur ; ut mne causa si penes accipientem , atque ita succedat aequitatis regula , qt ae non P titur alterum cum alterius iactiva locupletari , L nunc videnaam I. passim b. r. quatenus tamen res extat; nam si consumpta suerit, bona fide frustra intentatur condictio contra eum , senes quem nihil est rei alienae. Nisi ex ea factus sit Ioeupletior , nam rem extare facit pretium ejus consumptae extans, quod non mandi
re apud posscssorem sine causa non minus iniquum, quam si res i pla maneret. Io Pro non debito est, quod sub condicti
ne debetur, cum non tam debeatur , quam
spes sit debitum iri L sub eonuitione q.
IV. de V. O. ut ante ejus eventum sol tum sit indebitum, atque ideo recte condicatur , t. sub eonictione r6. b. t. Nisi talis sit conditio, quae omnino exitura est . Quod si ea I 8. b. t. qualis non tam spem, quam ipsum debitum ponit licet in diem ii dilatum . ' Cum dies adjectus , ut non impedit, quominus cedat dies obligationis, id est continuo debeatur pron assum , leg. Legatis I. F. cum dies r. in f de eondat. ἐν demonst. ita nee faciat indebitum s lutum , ut condictioni locus non sit L in diem io. ἐν L nam si cum r7. b. t. Et hoc, si certo dies sit eventurus : nam incertus dies est loco conditionis, d. l. I 6. rn fine, ubi praeponenda est negatio verbo , existente, ut senius ibi exigit, Ec prohat ibi Cu ac. I 2. obf c. 2G. cum in a. l. I 6. I. Qintendat ponere differentiam inter debitum sub eo itione & debitum die incerto , qui necessario eventurus, quod scilicet illud repetatur, non etiam hoc ἔ uti omnino probat sequens L am fi etim moriar x7. hoc tit. in qua desilaim in diem incertum scilicet cum moriar, solutum rem non posse rei osadetur, ex vera Cel-mtentia . Ratio in eo esse videtur , quod, cum talis dies sit certo eventuros, non tam dubiam , quam certam ponat
obligationem , . quia rertum est promisi rem moriturum , L fi post mortem 68. in ine ins de Ieg. I. Quaesitum in casu superiori: An intem Iausurium pecuniarum solutarem ante diem eondici possitὶ Voluit hoc Iason. ad L. ru
tra tamen verius est , ex eo , quod ubi non debetur principale, nec debeatur a cessorium. Facit , quod non aliud condicatur , quam quod indebite solutum : imterularium autem non fuit solutum, quia non fuit tempore translationis. Facit eo textus in I. sed si vis 3I. F. quod vis λin de donat.inter viri is uxorem, ubi ux ri debitum in diem recte solvitur ante diem, di quidem sne metu vitii donati nis, non attento commodo temporis, quod vir sentiri potuisset. Nee adjuvat sententiam Iasonis textus in L. Is quis 39. b. t. quia arit tantum de cautione emissa condicenda . secundum L
rem Falcid. non tamen de interusurio . Costal. ad d. l. IO.
Nihil etiam facit, quod condictio competat ex aequo dc bono et aequum autem de bonum videatur , reddi interularium, quo creditur factus locu et ior: nee enim Omne, quod aequum est in arbitrio rudiacis , ut parti adjudicet , sed tantum quatenus natura actionis fert , ut adjudicet e non fert autem in actionibus strictis, eu-jusmodi est haec condictionis. Non obstat denique L ait Praetor IO. s. si eam in diem i2. in I. Omnes II. F. F vir uxor a. infVM e in fraudem raedit. Nam ibi agitur de debito ante diem soluto, in se dena creditoris, in cuIus proinde gratiam habetur, ratio commodi represent
tionis , ne illius damno aliquid aecedat commodi alteri. Aliud est in nostro casu, quo agit de eodem ipso, qui in diem debi tum ante diem solvit, quod sibi imputet. Est & pro non debito , quod licet si Iadebitum , rer exceptionem tamen perpetuam elidi potest, L si non sortem 26. F.
Ratio est , quia per talem exceptionem redditur actio inutilis , ut quasi nihil d beatur , I. Vibii interes Ita . in f de R. I. Et hoc si exceptio ejus causa ii ducta sit. qui indebitum solvit, cujus ordinis est e ceptio S. C. vellejani, competens mulieri
385쪽
ratisne intercessionis d. l. go. At Iud dicendum , si exceptio inducta fuerit in odium creditoris, cujus ordinis est exceptio Ma- doniani , quae non proderit ad condictionem soluti, quod ea introducta sit in odium mutantis , quod ne quidem naturalem obligationem debilitat , I. Quia 63uratis Io. lns ad S. C. Maced. ubi ea de re latius.
rq Disputatur , an dicta de condictione omnino indebita indistincte procedant, sive solutio facta sit errore juris , sive sa-
ii 3 Indistincte adserunt veteres , moti, ut videtur , quadam aequitate , quae non admittit id, quod alterius est apud alium sine cauta manere . . orum opinio , ut recte procedat in soluto indet iro per errorem facti , qui probabilis est veluti eum
Rescius , te servum meum esse , a te quasi libero homine pecuniam deni tam in judicio exegi facti; enim ignorantia non saeit , ut tui dominium amiserim , t non idcirco 9. C. de Iuνis , facts V ηον. Neuti quam s filius , qui se abstinii it paterna
haereditate, ut sibi suspecta , maternam vero adiit, possideat agrum paternum , putans eum esse maternum; in iacto enim eum erret non notest videri paternam haereditatem adivisse , I. Cum falsa s. C d. t. Similiter & ignorans eognatum intestarum mortuum esse & intra centum dies non petens bonorum pos eisionem . Unde cognati, non excludit se propter facti ignorantiam , I. gnorantia r. s. nam si quis 2. de iur. Dct. ignorant. Cum nec in damnis , nec in compendiis ignorantia facti obst , ut dicemus insta tisi de Iuris ἐν facti ignor. Neutiquam tamen proce ἁet ista sententia in soluto per ignorantiam ris, quae est impmbabilis, oc ponit im
erpretative scientiam , quae conditionem inpedit, L pecuniae r . Cod. b. t. Facit pro
ea parte , i cum quis ro. C. de iuris is facti ignor. in qua distinguitur inter ignorantiam juris & facti: ex hac petitio pe-eliniae indebite solutae cini ceditur , ex illa vero denegatur. Ad idem facit L. Eν- νον s. cod. ad L. Falcid. ubi qui scienter ivit, quod retinere poterat , non condicit, cui Comparatur solvens per ignorantiam juris. Facit & quod passim dicatur
juris error nec prodesse erranti, nee eum
e e culare , L regula pen. f. si qui ire deiurii ἐν facti ignor. Prodesset autem hoc
in casu, concessa condictione , per quam
alteri auferret. quod legitime eius factum: nam qui condicit quod solvit , id arit ,
ut acquirat quod a nisit , non etiam ut quod tuum est non amittat : ut sollicitus sit de lucro. ni,n de damno. Videatur Cuj.
ad L error facti g. inj. de iuris , facti
ignor. ρο δεb. . obfeνmea'. 39. Nihil obristat d. l. 8. dum ait , errorem iuris non nocere nec enim inde sequitur prodesse, usi contingeret hoc in casu , cum sint haee duo diverta, secuncum L Juris uvorantia' , I. error facti s. d. tu. ubi dicitur , non nocere quoad rem amittendam , &quo minus res sua petatur ; non autem prodesse quoad acquisitionem, dc rei jam amissae recuperationem . Duar. b c east. 3. t Facit tam n aetas locum condictio- I ni, quam non facile ignorantia e iam i rix a lucro removet , I. Qιamvra II. C. dicto tit. Mulier ami tendae quidem rei damnum evitat per juris ignorantiam , non etiam rem amma n recup rat, quia spectat ad compendium , in quo mulieri erranti in jure non sub ivtur, a. t. 8. ω d. L Quamvir , nisi certis ea ibus per te
pes expressis, de quibus infra de juris is
facti ignor. Quantum ad secundum modum , quo 6 aliquid naturaliter indebitum lolvitur, ci viliter vero debitum , juxta veteres , qui ponunt civile debitum tantum, poss)t videri , repetitionem non impediri; eo quod non videatur deberi , quod contra aequitatem est soIutum, veluti si liberatus mepamran nudum per quod dictam est naturalem obligationem tolli , manente civili, solverit per ignorantiam L fi
sana judicati, L pervolae i. c. b. t. qm a sententia habetur, pro veritate, Liraej De. 29. F. is ommbur l. ins metu uati , cur strvari suam auctoritatem publice interest. Solutum etiam eκ causa transactionis aut juramenti, licet non debitum non re petitur , idque favore transactionis , pisquam a lite recessum , AF eitra C. h. t. L. a. Λρνa de jureiae . Solutum quoque ex iis causis , quae per inficiationem crescunt nors condicitur, I. ea quie peν q. C. b. L quia videtur solutum causa evitandae poenae duplici, & sic quali transigendo. Datur eondictio indebit ei, qui solvit, i Sejusque haeredi, L Si fuσdi i a. b. t. contra eum , qui accepit, L - θω η'. b. t. ejusque hae ledem. Et enim quasi ex contra-R a 4 ctu ,
386쪽
ctu, qui Zc haeredem cibi illat. In eam venit res, quae data est ejus ve aestirnatio L. I. quod andebrsum b. t. dc quidquid ex ea percepium , quod debet cedere lucro ponte ri, I. Indebiti I . b. t. Usurae non veniunt , L pccustae l. c. h. t. cum non possit videri in mora esse , qui indebitum accepit , & agatur de contractu stricto , in
quem non veniunt usurae, nisi per stipulationem promissae , ut salis sit servari eum indemnem , qui indebitum solvit . Consumptio rei facit cessare condictionem , uti dictum supra : ut & praescriptio XXX. annorum , quia actio haec perlonalis est, quae tollitur tali praescriptione, ut dicetur in
his Dubium hic oritur : An eondici possit debitum, quod ab aIio, quam a debitore est solutum Ralio dubitandi est in duabus legibus sibi prima facie contradicentibus; nam l. Repet uia 4 i. b. t. condictionem refellit , ex eo , quod datum esset debitum , contra vero vult textus in I. fi
43. f inda 1 tum est s. eod. ubi non est satis ad excludendam condictionem , accepisse debilum , si ab alio, quam debitorest acceptum. Conciliari possunt dictae Ieses hoc modo: priorem accipiendo de eo, qui alieno nomine debitum lolvit , quod sibi imputet , posteriores vero de eo, qui suo romine alienum solvit debitum, s tans se teneri , qua talione ei conceditur condictio . Et facit pro ista parte textus in Φ. Pure inibi s. I fi ecim in f de don mali ex-
ωρr. in I. a patre S. C. b. t. Duar. λcς. f. dc Zas us Anti nom. p. I. ad d. .s ρα-rae , is ad finem d. p. I. ubi merito reprehendit Petr. Stellam , intelligentem d. I. qq. de eo, qui rem suam ab alio receperat : quae res est extra dubium , cum ponat coirdictisinis materiam . t Si mo- curator solverit ex mandato domini, velis ratum habuerit, domini est condictio,
alias foret procuratoris, I. si procurator 6.
C. b. tit. Duobus teis simul solventibus , competit snsulis pro rata, d. I. is. in finec NX laparatim vero ei tantum, qui pcllerius solvit, quia prioris solutio facit
cessare omne debitum, L Cum duo 2 . b. t. Duar. Me e. 8.zi . Restat idere , cui incumbat probatio
indebitum lolutum esse . Et actori regulariter incumbit probare, quod allegat, ita dc hie alleganti se scivisse. lndelatum . Nis salso nega me a se receptam pecnn Iarrv
convincatur reus : tunc enim propter temerariam insciationem ipse gravatur on
re probandi , id quod solutum est , debitum suisse , Leum de indebito et . ins drpνobat. Idem obtinet in milite, minore, muliere, agricula & forensium rerum imperita, quod scilicet probationem transferant in eum , quem arguunt indebitam pecuniam accepisse d. l. 2 . f. . autem I.
Dictum paulo superius , spectare ad n 22turalem obligationem textum L Frater a fratre 38. h. t. cujus responsum interpretatione magis Iurisconsultorum , quam reipsa diis cile esse videtur . In eo responso tractatur , an si frater a fratre in ejundem patris potestate existente , mulliam pecuniam acceptam post mortem patris solverit, repe ere possit Et ex textu illo. colligitur repetitionem cessare propter naturalem obligationem ; secundum distinctiones tamen in lege positas. Quarum prima est , si frater debit cr pro parte patri haeres extiterit , tunc pro ea parte datur repetitio: quia haereditariam portionem sequitur obligatio debiti & crediti , ut pro
ea parte debitum sit extinctum , cujus prininde solutio facta per errorem repetitur: tanquam indebiti , sicuti si in totum extitisset haeres , nihil debuisset , ex eadem ratione, Ieg. strebum aut Pampistum p . . aditio a. in f de sotat. l. debitori 7. C. de padi. Secunda , quod pro ea parte ἰ qua frater creditor successit, cesset repetitio, ut colligitur ex eodem textu, quia pro parte illa successit in partem naturalis obligationis patri quaesitae, quae extincta hoc. casu minime videri potest, sed potius confirmata , cum haeredibus etiam pro parte cedat actiones . Nisi tamen ex peculio debitoris , quod ipse contulit ad creditorem quid.
pervenerit, eatenus enim confunditur obligatio peculii, & habet quod sibi debitus.
Quo modo si nihil ad eum pervenerit, peculio sorte filio debitori praelegato , nihil est, quod pro ea parte repeti possit, cum nihil receptum sit, & naturalis Obligatio supersit condictioni resistens, uti dictum. Imo & in casu praelegati peculii integri
apud fratrem debitorem existentis, deducere ei aliter debitum potest, eum ad deductionem & compensationem lassiciat naturalis obligatio . Multo magis repeti-tioni locus erit, si non praelegato peculio.
1 rater creditor acceperit ejus partem t
387쪽
ne probat I. C. in L I. Frater ex eo, quod extraneo debens , si exactus ei sol verit post mortem patris recuperet a C haerede iudicio familiae erciscundae , ut si adversus extraneum fratrem indemnem praestet quidni & adversus se, ne bis idem habeat 3 Videatur Cujac. ad Africanum
23 Quaeritur autem : Quomodo illa obligatio naturalis censeatur esse inter filios, cum sit acquisita patri , & ext incla videatur, ne sui ipsus sit debitor & er,ditor . Respondent quidam, hoe non implicare rei pectu peculii utriusque fratris, cui obligatio primario est quaesita e quae licet pa ri aequiratur , non intelligitur tamen hoc fieri ; quamdiu pater ea acquisitione non utitur . Vel dici potest, in re naturali patri non acquiri obligationem, cum respectu naturae filius & pater sit diversa persona , atque ita apud fratrem manere: quoad effectum vero juris civilis patri acquiri. Qua ratione , si post mo tem Patris alter solvar , locus erit condicti ni, lecundum distinctionem supra datam.
Ad tit. s. De condictione indebiti. ID omne indebitum censetur, quicquid
non ex aequo & bono debetur. Treuti. vol. I. d D. 2 i. thes. 8. Di. D. ibique alleg. Ideoque ejusmodi indebitum solutum consessione & quitiatione accipientis probatum , statim repeti potest. Car- Nov. Iuri per. Dr. pari. a. consit. 28.
. Hinc condictio indebiti etiam competit, quando debitum quidem solutum est,
sed solutione non contingit Iiberatio. Cujus exemplum est in solutione partis , quae pro nulla parte liberat. Vigel. io M. I.
c. c. 7. caus. I. GOmez. t. a. c. IO. n. s.
Repeti an possit id , quod datum fuit
ab eo, qui se non tenere sciebat, si causa , propterquam dedit , falla reperiatur. Vid. Merend. t. a. controv. c. 26. ω θσ Formam libelli in hae actione Uid. apud Goldstein. in pract. e. III. Gilhaus. de ribeu. cap. 3. numer. 48.
TITULUS VII. C. q. s. De Condictione sine causa. s UMMARO f.
t condictist bisee eoneurrit eum aliis. 2 comρetit is contra malae fidei pose sesso rem 3 Cisruraρbum, quod sine causa apudatium es , recte condicitur.
Condictio sne causa est eius , quod Isine causa apud alium est , etiamsi ex causa antea suerit. Concurrit cum indebiti eondictione , & ejus , quod ob tu pem causam datum , vel honestam non subsecutam , quia sine causa esse incipit, L l. boc t. Cujac. hye . ' COm- 2 petit etiam contra malae fidei possessorem ad consumptos fructus ex re aliena perceptos restituendos , quia sine causa lucrum ei adest , L mala fide 3. cod. hoetit. t Sic & chyrographum , si juxta il- plud nihil datum , quod vel datum solutum suerit , sine causa apud alium est,& recte condicitur , L qui fine causa 3. boc tit. I. dissolutae a. iv I. si non A. Cod. eod. Similiter ex causa datum , sed quae nulla est, condicitur , ut in specie ς se avuncula D. b. t. ita suadente aequitate.
388쪽
De Condictione Furtiva. s U M M AR I U M., candictio baee singularis quoad furem.
io Distinguitur ab actione furti. a Cingulare est, quod hes furtiva condi-O catur, cum per furtum non amittatur rei dominium , di vindicatio competat jure coinmuni , non etiam condictio, eo quod rem suam nemo condicat, insit. De act. g. M itaque i q. Et tamen ut duxi, singulare in re surtiva , ut condicatur. Ratio est in odio surum , ut pluri-kus actionibus teneantur. a Datur domino rei, cui furtum iactum , L in furtiva I. b. t. non etiam et , qui dominus factus postea , cui vindicatio quidem salva, non etiam haec condictio, ei tantum competens , cui surtum factum . Hinc non competit legatario , si res legata subtracta fuerit ante mortem testa oris, t. Sed nee ri. b. t. Non datur& fructuario, si fructus pendentes fur desecuerit , quod demum perceptione fructuum fiat dominus, I. oboribus I 2. 1.3 Iuoauus S. Iust. De us r. ' Competit &
haeredi, a. l. al. non alias tamen, quam
s res manierit in bonis defuncti; cujus facio si alienata suetit, ut 11 rus legata cessabit eondictio post mortem testatoris,. quia jam hae redis non interest, cum d
minium transierit ad legatarium, L omne verbum a. c. comm. de legat. L. A, Titio 6q. in f De furtis. Quod accipe de re legata per Inodum vindicationis, non etiam damnationis , qui iaciebat legatum deberi legatario , non tamen esse suam secundum jus pristinum . Accipe & de legato puro : nam si sub conditione , ea rem dente , condictio est haeredis, quia adhuc res est in haereditate, in cua demum ce sabit esse eveniente conductione, i. Si se vus furtivus I q. b. t. ut tunc sit cor dictio legatario , non etiam haeredi , cujus amplius non interest. Competit & pri curat ri ; solventi suos nummos fallo creditori , quia scienter eos indebitos acci I ierdo furii se obligat, L quon/am 18. b. t. i hi dcis potest condicere, cuius nomine sol tum , quia rati habitio, cum sit instar mandati, facit ejus interesse . Creon ε ri nomine surrepti pignoris, quia eius inuerest, incerti condici io datur , I. Et ideo ia. in fine h. t. Datur contra eum, qui furto rem su- εstulit , vel rapina abstulit, L S/ve manifestia Io. ia pr. is F. ei σvoque i. b. t. &in haeredem ejus, quia habet rei nersecutionem , L fi pro ture 7. f. eon ηι ct st νe1 2. b. ti etiamsi furiolus fuerit vel insans, quia non minus Obligantur , quod sint haeredes, licet cum iis agi non possit, sed cum tutoribus aut curatoribus agendum, L gerere r. f. Iusficit 2. ins De administ. tutor . Datur S in patrem ac dominum . nomine furti a filiosa milias vel commissi, quatenus ad eos pervenit , I. si servu1 q. boe. t. In residuum n vae servit m dedere potest dominus: potest di de peculio agi, L. Iulianus Pen. b. t. Nec tintum datur in eum , qui rem amovit , verum & in eum , qui re abusus ut deposita, comm data , L qui IurIum 16. boc ιιι. in eum
389쪽
qui opem , consilium dedit , non datur
quia rem non contrectavit , I. proiade
Venit res surrepta, si extiterit , & sp
ι. fi servar i q. f. bove a. in fine hae t. de qnod eκ ea extat , ut bove surrepto dc occiso e dici possit bos , corium , caro dc cornua, si & haec contrectata su rint , d. l. q. s. 2. Si interierit, res sacto furiis , corpus quidem condicetur , satisfiet tamen in aestimatione , L. fi eοηuι-
catur 3. hoc tit. qcae rekrenda ad tempus , quo res plurimi valuit a surio commissis , L im re furtiva 8. F. si ex erusa . b. t. Qua ratione si res melior facta fuerit per furem , & ejus habebitur aettimatio, idque in odium suris d. I. I 3. Quid si eodem modo peritura fuisset penes dominum siet videri haec actio non competere, quod jam domino nihil absit. Probabilius tamen non ideo excusari furem , quia semper sit in mora Llicet fur. D. b. t. Quod tamen videtur accipiendum in casu , quo dominus rem potui flet distrahere , non etiam in casu , quo distrahere non potuit, secundum diacia supra, ad i. De rei vindicat. Ultra rem, nusque aestimationem, o niunt & fructus, d. I. 8. in fine ; ne surem re aliena fructum iaciat. Venit dc id, quod interest servum non esse surreptum , ut si ideo dominus subiit periculum perdendae haereditatis , cujus pretium recte eκ igitur a iure. Quod dc obtinet, si condicat servum mortuum , quia sur causam damni dedit, ut id recte luat , d. l. 3. h. t. Tenetur itaque fur hae condictione in solidum, etiam si res non existat, nec ex ea quidquam penes eum st.
Ubi dubitatur: An idem in haerede sit dicendum , si nihil ad eum pervenerit
Posset videri negandum , cum ex communi traditione in L post luis I. Cod. Ex delictis defunct. seposita litis cor testati ne cum destincto , ct re contra eum judicata, haeres non teneatur ex delicto defuncti , eis agatur rei persecutoria , quam sententiam tenet Cujac. 7. O . c. 37. DIs. Obser. c. t 7. ubi non alias vult te Dei i haeredem , quam si vellis coniestata, vel ipse rem contrectaverit , ira intellia gendo I. pro fure 7. f. eon ictio D. is . in condictione h. t. per L Si seminem 7. F. aatur actro I. ins DepeMi. Verum in contrarium est communis opinio , quae vult in solidum teneri haeredem , etsi aleum nihil pervenerit, per d. LI. f. net. t'hisi servus surtivuς diem suum obierit, liscet non apud haeredem suris , condictio durat adversus haeres m . Idem explesse habetur d. I. s. ubi non pro parte, quae
ad haeredem pervenit, sed in solidum dicitur teneri , si solus fuerit haeres et pro parte si vero, si pro parte tantum haeres
extiterit, non facta mentior' , contrect verit rem, nec ne. Quae verba sunt clar ara, quam ut patiantur internret arrem moHacii. Et hoe ita sirpulare videtur in odium furis, ut non facile haeredem ha
Cessat effectus hujus condictionis per svindieationem , per solutionem eius , quod subtractum : ad O . ut si plures subtrax rint, omnes soluti ope per unum facta liberentur , l. Praeses I. Cod h. t. quia est rei persecutoria , quae cessat, recepto eo , quod ab Iatum . Oblatio rei per larem domino iacta , qui rem recipere recusavit, facit condictionem cessare, si res perierit, L in re furtiva 8. in pone. b. t. quia interitus domino imputandus . Aliud est, si parato fure excipere condictionem, per dominum steterit, quo minus condixerit, quia ea res non ponit larem extra m ram , d. I. g. boe r. Similiter manumissio servi, qui furtum iacit , facit eo dicti nem cessare, nisi liber rem contrectave rit , I. Quod ab alio I . b. t. Est enim haec actio con actui similis, ex quo non agitur in servum post in anum idionem. Cessat praeterea , si novatio intervenerit, L Parvi i7. hoe rit. oc denique si res a domino apprehensa, vel ejus facta dominium mutaverit , L Srve manifestur ro. in prire. ἐν f. tamdiu 2. b. t. Distingui hane actionem ah actione sur- Ioti patet , quae poenam petit I haec autem rem , ut una per alteram non tollatur , L . in pr. h. t. quia ad diversa tendunt. Per illam res vindicatur , per hanc condicitur. Distinguitur & a rei vindicati ne, per quam res Vindicatur , per hanc conscitur quo tamen casu una per alteram consumitur, quia ad idem tendunt.
Actio furti famosa est , condictio furtiva
non item , ut & contra uxorem competat, L in i co 3. F. Ied ἐν eum a. inf
390쪽
d lib. I 3. Tit. I. De eondictione furtiva .
AD n. VIII. Quod condictio surtiva ,
in solidum detur contra furis ha redem, eleg. deducit Arum. dio. . a Pand. th. i. is Trevit. -- r. diis. 22. b. I 3. tit. c. ἐν D. Ant. Faber. q. cons. I. 'Mes. b. tit. n. 7. Cujac. T. obf. 3 . Copp. hb. a. obf. 7o. An dominus rei surtivae habeat aliquam actionem adversus emptorem rei surtivae Modest. Pistor. q. V 6.
Et utrum emens rem furtivam, tene tur non tantum eam adhuc extantem , domino restituere , verum etiam re jam consumpta , aut alteri rursus vendita ,
pretium rei refundere . Virgi L Pingiaer. quaest. Ut r. q9. TITULUS II. C. q. s. De Condictione ex lege. SUMMARIUM.
2 Exemplum in principali adminis m
3 Datur is causa Gaati. Cndictio ex lege competit, quando lex obligationem induxit, non edito acti nis tenere, estque condictio ista actio personalis , competens ex Obligatione per I gem novam inducta non caventem , quo actionis gerere experiri oporteat : & est certi, si rem certam persequatur : incertia si incertam . Exemplum est in I. tieetante I. C. b. t. tibi debitori ex primipilaria act ione, si solvendo non fuerit, licet fisco condicere ante tempus , quod alias insuetum : & hoc, ut fisco, cui jus potius ante alios creditores debitum suum si salvum . Primipilaris ista administratio primi pili ductorem designat , secundum aliquos . Primipilum annonae militaris exhibitionem , di curam des gnare videtur, indicari peri Dista I. ω I. ordinariorum 7. C. de robors talibus. Pνinc. lib. ra. t Exemplum ei iam est in I. 4ι qui 3 argentum 3 . C. de donat. ubi Ina p. dat actionem ex causa donati , non expresso actionis genere; ut agendumst condictione ex ista lege. Alia exempla suppeditat Glossa hie.
Ad tit. 2. De condictione ex lege.
AD η. I. Legem hic pro omni constitutione accipe , quae statim , ut I ta est , obtinet vim legis. mes. b. t. nu. h. e. omnes obligar e quo ipso praesupponitur, latam esse ab eo oportere , qui superiorem non agnoscat. Αlex. in I. stipulationum s. de V. O. Talis hodie in Imperio Rom. est Constitutio pacis publicae, pipnorationis , & de Arreis S Sc. . super quibus quotidie processus in Camera Spirensi informantur . vid. Ordinat. Cam.
Ad n. II. di III Species hujus actionis est l. si quis agat ex L deamari. II. Ex
contractu Emphytretico L. ἐπ empistent carrit a. ἐν I. dubitatur 3. c. de fur. empis . III. Ex donatione solo pacto facta 3 s. s. D. f. de donat. IV. Ad rescindendam venditionem , vel eam ad aequalitatem in pretio redigendam , ob enormem laesonem
ex L rem a. coa. de resemd. vendit. Hic author. ad tit. de refcynd. vend. num. 36.
Ad supplementum legitimae ex L 3o. dein P. testam.
De Condictione triticaria. sUMMARIUM.t condictio baee unde nomen sortita.
Ondictioni huic plerique adscribunt rauctorem Triticum , & ab eo nomen deducunt , & Triticaram vCcant , ad instar Publicianae , a Publicio . Cujam his in parat. ex Stephano auctore Graeco a Tritico dici via It , quod verbo isto
omne genus frugum venire videatur L. Triircum sq. de verb. obleat. cujus tamen hoc Tit. nulla mentio , secur dum quam derivationem Triticoria erit dicenda . t Est haec actio in personam , quia a praeter pecuniam numeratam omnes aliartes, ut ait Ulpianus, L qui certam I. v. t.