장음표시 사용
391쪽
condietumar, si ve pondere , sive mensurae sient sive non ; sive mobiles , sive soli, dc tam propriae eκ causis scilicet illis, ex quibus condici possimi. ratione sellic.
surti vel violentiae. d. . r. in fine, quam alienae , nobis tamen debitae , nec tantum corporales , sed dc incorporales , d. I. F. rem autem I. sive quoad proprietatem, sive quoad possessionem , l. sed O ei a. b. t. debitam ex contractu, vel alia rati ne: non etiam traditam semel amissam , nisi violenter. sit amissa , secundum a. I. a. b. t. Quae tantum isto in casu accipienda, cum respondet fini a. l. i. ut apparet 3 ex adversativa copula, d. I. a. b. t. t Α-ctio haec , praeter alias ejusdem ordinis, hoc habet singulare, quod pro ratione locorum , temporum res aestimanda arbitrio
judicis veniat, cujus est , ne quid utilitatis decedat petitori , quanti res suisset eo die vel loco, quo dari debuit, arbitrari , de restitui jubere leg. in hac actione pen. γ fi merae D. b. t. qua de re egimus supra ad tit. Si eertum peto Cujus etiam est habere rationem morae , si per eam
res sit sacta deterior , quia deterior facta non potest videri reddita. TITULUS IV. C. 3. 28. De eo, quod certo loco dari oportet. sUMMARIUM.a condictio bie in quo a superiori differat.
a E1us inducendι ca a. 3 Debitor certo loco uarι oblitatus, quo praeterea loco convenινι ρ R. 4 Loea commemoratio facienda. 4 2 on etiam arMIrri. 6 Habenda O ratas eiur, quod interes
ii In bonae fidei iudiciis arbitrara de locus
SUperiori vicina videtur eondictio , de
qua hie , in eo, quod arbitraria sit: in alio tamen differens', quod in illam non eadat numerata pecunia, ut dictum; dc aestimetur res , quanti suit eo die vel loco , quo res dari debuit ; in hane vero
radat etiam pecunia numerata, L aut mutva 6. baetit. dc aestimetur quanti intem est , eo loco quo dari debuit , quod cadit etiam in nummos . ' Caula , quae t Praetorem movit ad inducendam hane actionem , est, quod cum summo jure alio
loco, quam in quo sibi dari quisque stipulatus esset, non videretur facultas esse agenis
di , quia ubi solvere quis promisit, ibi contraxisse videtur, dc exigendus est, L contraxisse 2 r. ius. De obhg. is actionib. conis tingere posset, ut stipulator nunquam ad sumn perveniret, promitare nunquam ad locum , in quo daturum se promiserat, accedente, vel data opera , vel aliis distrDcto negotiis: ut Plaetor ex aequitate utialem eam in rem actionem comparavit, quaal io loco debitorem suum convenire quis potaset, L alio loco I. b. t. Dat Praetor nillem , quia summo jure, ut dictum, non competeret .
Dico , alio loco , commodo tamen & ridoneo, quam esse volunt, ubi reus forum sortitur, vel ratione domicilii, vel aliam ob causam , L haerer absens I9. f. ruissetendum D. Iuρ. De iudieiis . Costa l. inu. I. l. b. t secundum crebriorem & veri rem, ut Vocat, opinionem . Cui non o
fiat, quod textus vir ω Cod. eod. dicant ι alio loco indistincte conveniri posse reum, nam eorum prolatio indistincta accipienda de loco idoneo ec commodo. Quo facit. quod qui simpliciter promisit, vel contra κit , nullo loco adiecto nonni si idoneo comveniri possit : ut idem dicendum si hoc in ca-iu , uti recte tradit Duar sim. q. cum Prae tor conventum certo loco dari habeat, ae impliciter, nullo adjecto loco, dari deberet . Vid. Arn. Baert. ad b. t. n. yo. Ο seq. Hac actione ut recte quis agat, oportet qfaciat commemorationem loci, in quo 1blvendum , veluti quod Ephesi dare promi sisti , Romae des; de hoc sive agatur ex
contractu, si1ve ex testamento. Commemo.
ratione ista opus esse patet ex F. si quis axem 33. very Deo inst. De actionib. quae omissa plus dicereiur peti, quia utilitas, quam haberet promissor , si Ephes olueret, ei adianeretur sura intentione a.. in loco irr
392쪽
I. arbitiaria a. s. si quis Ερbs a. b. t. ' Arbitrii commemoratio . scilicet quod et uius melius judici videbituria omissa nihil videtur nocere, quod loci mentio eam includat de faciat arbitrariam hanc actionem, judicemque potestatem hahere arbitrandi quod alterius interest , alio quam 4 convento loco solvi, d. I. a. λ. r. t Ubi
certum est omnino habendam esse rati-nem ejus, quod intereti rei, quia turn ex equitate Prietor hanc det actionPm , etiam curare debet, ut procedat quam minimo detrimento ejus, quem alio, quam convento loco sol vere, cogit d. I. 2. 1. nunc de Oficio D. b. t Contingit autem communiter interesse rei, propter rerum pretia, quae pro locorum varietate i ant varia , L ideo r. b. t. Quod de in pecuniis obtinere dieitur , quarum potestas et si una eademque ubique deludi, invenitur tamen
aliis locis facilius de lector ibus usuris, aliis dissicilius : ut ea de causa veniat I vior condemnatio, d I. s. in princ. 7 Venit & habenda ratio ems , quod in terest creditoris, si sorte ob moram debit iis vel damnum senserit , ut quia subrinna loco convento debeat pecuniam,
vel sub pignoribus; quae ideo distracta sunt,
d. l. 2. s. D. I. eentum Capuae S. b. t. vel lucrum admiserit, ne mora rei sit ei. noxia . Quo casu non videtur attendenda rei utilitas, re ex sua mora vel delicto commodum reportet. Quo facit, quod .L I. r. - ρηισc. b. t. Y L qui reris C. tibι convenia; ur, dicatur disjunctim inspicienda utilitas auctoris vel rei . Cujac. ad ri-can. tract. g. auit. Centum Capuae g. b. t.
De eo quaesitum in d. l. a. F. Scaevstas 3. quod al terna tive solvi promissum Ephesi vel Capuae , icujus sit electio Et responsum ea im petiuinis esse , non obstante, quod in alterin i has rei sit electio, e. In alte ν nativi, N. De R. I. in s. Nam hoc procedere, recte tradit Scaevola in casu , quo agitur , quid ex duobus 'hiniissis debeat reis veluti Stichum aut Pamphilum , quatenus uterque superest, nam si alter momtuus sit, extinguit ut electio. Non etiam procedit in catu, quo agitur, an debeat, ut in casu, quo agitur de alter nativa lo. rum promissione veluti Capuae au t Ephesi dabo, quae dat electionem creditori, non
debitori : quia in ejus arbitrio poneretur an deberet , atque ita illuci per eum judicium pollet , quippe qui conventus uncin loco possiet dicere, se alibi imalle eor- veniri , ideoque recte optio ei adimitur.
Quo in casu nori esse opus loci alterius commemoratione recte tradit Dua et r. blae. 3. cum non habeat reus conqueri , qui eae proprio contractu con eritur nec alio
quam convento loco . t Si conjunctim stora plura adjecta fiat, ut Ephesi & Ro iram decem dabo, dividitur stipulatio, &singulis locis pars petenda; ac totum p tens uno in loco , sine commemora ione loci alterius , videtur plus petere', quod altera pars non petatur loco convento, ut obtineant dicta in superioribus .Lccν itaque commemoratio secit, ut i Actio haec sit arbitraria , eo quod pendenat eκ arbitrio judicis, ut reum pluris vel minoris damnet vel etiam, si videatur, absolvat , si per eum non steteri r , qu minus pecunia sit soli ira actori loco con- ento , ut quia eam amri obtulit vel
deposuit , vel de facili ibi est sol venda,
ubi tamen videtur exigenda cautio de ea
solvenda loco convento l. quos si Ephesi
q. f. Interdum . b. t. quia mora actoris
re integra non liberat reum . t Acceptan- Irdo debitum alio quam convento loco, praejudicat sibi creditor , quominus agat ad id quod interest , quia cum cogi non possit alibi accipere promissum, L is , qui eerto pem b. t. videtur accipiendo jnx ad poenam vel interesse , quod praetendere pollet, re iiii siste t. si post moram sin. h. t. Nam cum fit una petitio sortis tantum,& ex officit, judicis accedat aest renatio esus, quod interest ratione loci accepta sorte tessat officium judicis, ut recte respondit Paulus d. l. D. h. t. quod Zc obtinet in aliis judiciis', in quibus ex mora per ODficium judicis veniunt ulum , ut accepta sorte principali licet post moram ii suraepeti non possit γ t. qui ter colis,nem q9.ios. De actionibvr empti. De Fidejustore quaesitum in eleganti; ΙΣ . Centiam eapuae s. hoc rit. An arbitraria haec actio in ejus perlbna locum habeat Et respondit Africanus etiam in eius persona obtinere . ut si a creditore alio lota exigatur , ratione ejus quod interes , milinoris condemnetur . Eo casu haesitatum , quo mora intervenit an fidejustor teneatur in id quod interest creditoris 3 Et distinguit Africanus , an moram secerit solus reus, an vero & fideiussor . lyricri casu nerat teneri fide usiorem , quod rei factum obli-
393쪽
obi. t em fidei utaris non augeat d. l. 3. quia tantum te obligavit ad sortem , non etiam ad accetaria, ad quae non solet teneri fide utar, nisi in omnem causam se oblinaverit L γανο 34. inf. Locari vel contineantur ipsa obligatione. Nec facit, quod mora rei dicitur nocere fide Dsori L Mora 18. ias Da V. D. nam hoc tantum quoad rei interitum , non etiam quoad obligationis augmentum , quod non est in obligatione, licet in arbitrio sit judicis . Posteriori casu teneri Mejussorem ad .id quod interest actoris loco convento non solvi xon iniquum , quia in mora fuit , ut factum p prium non alienum luat, ne alii noceat. Et hoc , si & ipse reus in mora fuerit , ct ad locum con ventum cum miser, Non pervenerit, nam alias fide; ussor in mora poni nequit, L si testamento q9. De Duuss. ω ma Od. quia alias in duric rem caviam oblipar tur, quam principalis, quod non fert auris ratio. Leg. Graece s. f. M a ' i s.
De fide os 13 Et haec ita in stricti iuris actionibus ,
quaes contingit admittere arbitrium iudicis s. 'aeterea quasdam 3. sit. De act/omb. In bonae fidei actionibus arbitrariae locus Bon est, L in baua b. t. quod ea umnMura sit latis sara, ut opus non sit arbitraria. Potesta enim illa aestimandi ad Iudicis arbitrium in bonae fidei iudiciis ea natura actionis di immediate provenit, L
v terum concepta haec Rubrica di c.
eod. De es, Mod ceras Deo dari vorael: ut ratione temporis videatur non competere arbitraria: non obstante leg. quod si Epri q. in pr. b. t. per quam Cujac. ad a. I. Centum in pranc. contrarium vult , nam facit quidem tempus id quod interea venire , secundum a. I. q. non tamen ejus nomine fit arbitraria . Rationem diversi talis dat Iason. ad a. f. q. quod quando promissum alio loco quam convento pe- itur , gravetur reus . si autem certa die promisit. , nullum interesse allegare P. test, quia allegaret moram suam . min- de si non solvat reus die statuta commuai potest per actorem: quando autem certo loco dandum , noo potest reus compelbeo venire, I. atio Ioco a. h. s. ut arbit a-ria hae opus fuerit. Vid. D. Arn. Baert. Ad hanc s. namer. m. γ' se .
que locorum ratione contractus Convenire possit, ponit Gail. 2. obf. Isin. Creditor & debitor si sunt divers scisi i creditor, ut solutionem suam coiaequatur . domum debitoris accedere debet . vid. P. Peck. de Ium uend. T. s. n. a. Soliuione incertum locum desumto qui iiudex sit competens; an di domicilii di l ci contractus & solutionis ; Vid. late C
ia caesuui potes ἐν minus quam dec
394쪽
rs Re constituta perempta quatenus reus
c it de Praetorem naturalis aequi-1V1 tas, ut concederet actionem con tra eum, qui debitum aliquod con stituit se soluturum, vel simplieiter, ves etiam alio
Deo aut die, quam conventum, thoc e-
ηιcto I. O t. rem qui s. tu mine b. t. 'Constituere est idem , quoa confirmare . Pecuniae Uocabulum de quo in Rubri lati strie capitur ut etiam species, sive mobiles sive stat eomprehendat , L Reeeptitia
a. cod. eod. Ut constitutum si conventio,
qua quis nudo pacto promittit quod ipse vel alius debeti Dieo, nudo pacto; quia
stipulationis interpositio faceret locum esse actioni civili, non etiam huic praetoriae, s. a De eonstituta v. IV. De action. ' Adeo ut constitutum inutile stipulatione non pa-tat hanc praetoriam actionem, uti tradit i p. in L hae edicto I. s. qui A. b. 3. non
eantum , quia stipulario inutilis non habeat vim pacti, sed ouod dest voluntas: su jicit enim ibi Ulp. quod non animo constituemis, s Q pmmittentis factum siue
nimus autem re in contrahendo, & in t
stando inspiciatur, L saepissime r. ias de 3 Iura eodietu. ' Recte constitutum annuis meraveris contractibus nominatis quod illi speciale nomen a Praetore sit inditum di
habeat actionem nomini convertentem, L F pro eo r. γ L Neemitia 2. c. haerat. secundum ea, quae tradit Bart. ad Linrisoatium 7. in princ. De pactis.
4 Constituere possunt omnes, qui obligati , sive paterfamilias, sive filiussam. d. δ. i. s. sed fi 3. b. . Qua ratione ut pu- pilli iuriosi, prodigi non obligantur, ita
nec constituendo quidquam agunt, nisi ex tutoris vel curatcris auctoritate, d. I. . F. Ne pupilis a. h. t. Remina non excipitur, cum licet Praetor edi sub nomine masculino, sub eo tamen & is mina comprehendatur , d. l. r. F. a. h. t. t. verbum a. dem S. Ita tamen s pro se eonstituat, non etiam pro alio intercedendo a. L I. s. p. quia salvusi illi sinet Vellejanum. crtet alitem debitum aliqυod istat
.vel proprium vel alienum: nam de pro alio
recte constituimus. In quo conven Latm Ssdejussore consti uens: licet in eo differat, quod pro se nemo Mejubeat, sive civiliter. sve na urat rer tantum debeatur , d. I. . . . debitum 'eu. b. t. quia vere debetur, ouod servus debet. ur pro eo recte eo
st tuendo nuis se oblis et . Ci Wile debitram
tantum cor sti ut non posse habet L quod si maritus s. s. fi quit autem I. b. t. quod cesset in eo aeqtinas. Ex qua lege vulgo colligitur dari obligationem civilem tam tum : sed male ut si ima dictum enm non detur obligatio civilis tantum sne nat
rati. Nee ohstat iste ν. eum laquatur de debito civili & naturali, sed quod per e ceptionem praetoriam eliditur, quae facit cessare aequitatem eum faciat haberi pro non debito, ut ei non adsistat Praetor. Debitum svim ideo oportet, quia eonm-tissum firmet: firmari autem nequit quod
non est . t Nee satis est debitum sufessi sed ε& ejus mentio facienda. eum forma huius obligationis sit, ut pro debito fiat, L.
Item ilia 18. g. quod adiicitur I. b. t. quod proinde exprimendum, ut sciatur quid agatur. Alias a pacto non distingueretur, quod etiam geminatum nullam dat acti nem , ut dictum supra , tit. De pacti , cum geminatio non tollat levitatem, nil tollit relegatio ad id . quod debetur , L rLι1ur 24. ἐν L Lueius M. h. r. uantitatem exprimi non est neeesse, L evr aurem q. Tin m. b t. suffertque debitum , quod superest, exprimi : simpliciter enim tonstituens uod ipse vel alius debet , ad univerium ebitum se obligat, arg. s. quoties 38. Inst. de inut. stipa . potest di quis constituere se vel alias kluturos , non quod eos in vitos obliget, sed ut, illis non soli entiobus ipse teneatur, Auth. F quando C. b. e. ' Et hoc personaliter . non etiam im- 1 personaliter, nisi addita faciant de persona constare. Sic recte quis constituit , f
ris fiet, a me vel Tuto, non vero si tantum dicat, Sarrast a. Mutb. ex eo quod verbum illud simpliciter positumst generalius, quam ut reserri possit adversonam proserentis. Qia in re aliqui di serentiam constituunt inter stipulatioru m& constitutum . quid scilicet stipulario per imperionalia verba recte fiat', non etiam constitutum : sed Cujac. ad i.
pniatioxum . . . de verb. obluar. tradit nihil inter utriimque contractum interes
se , di stipulationem servatis itidem tem
395쪽
minis , non valere, uti Promittis remtum Promittuntur , vel Satisfiet. Debitum itaque subsit, necesse est , L Hactenuis I l. b. t. t Quo modo constituens per emrorem , quod se vel alium debere credit, cum non debeat, non tenetur de constituto, & quod solutum est, repeti potest, L Luerus M. F. t. o Ubi quaeritur, an scienter constituens
Non debitum , teneatur Costal. ad d. LII. b. t. tradit non quidem ut constitutum valere quod necessario requirit debitum , sed ut donationem, quod ea hodie etiam nudo pacto perficiatur , L si quias Ventsm 33. C. de donat. de facit argumentum ab indebito, quod scienter solutum inon condicitur L pecunia r. C. decemlict. ιη b. Rectius tamen cum Ioan. Iabro , ad F. in personam 8. a. a. Iason. . bid. n. go. dc Zaso num. 22. Instit. δε actionib. dicetur, non teneri constituemtem , eo quod pro forma requiratur , ut
fiat respectu debiti, quod subest in ejus
confirmationem , a. I. I i. in priam confirmari autem nequit, quod non subest . Facit d. l. ii. f. Sν quis I. ubi qui, Cum centum aureos deberet, constituit se ducentos daturum , tenetur tantummodo in Centum , quod ea pecunia tantum sit delata ; ut, si nul a debita sit; non teneat ;Der I. Quae de tota 74. IV. de rei vInd. . Iacit eo textus in I. Item 17. s. sed si asses. ins de barνed. Instit. ubi ad aliud relatum, quod non subest , non debetur, quasi sub conditione promissum et ut nec hoc in casu debeatur non tantum vi constituti , sed nec donationis, quae non praesumitur, LF pupiui ε. F. sed e s. fust. De negor. aes. praecipue ubi partes aliud agere videntur. Ut procedat regula quod in contractibus imputetur partibus, quod verba Contractiis persectius non conceperint, IVereribus stip. de pactis . Videnturenam nihil agere voluisse . I. Non solum 3I. ins de eblig. -act. Non obstat, quod de indebito obiectum; quia ibi non fit relatio ad aliud quid , sed principaliter , quod scitur non deberi , solvitur: nostro autem in casu constituitur quid accessorie, lxelatione facta ad aliud , quo casu non
potest desciente principali necessarium stare , t. si a res Ao. s. si furioso, inf. de fido Q. in mandat. H Qua de causa licet sub condit; one d
bitum consti tuatur, desciente tamen mi
ditione extinguitur constitutum, tanquam accessorium, L id, quod I9. b. t. Quod diliter se habet in debito in diem , quod constitui potest vel eodem die, vel proximiore valide uti di s juor accedere pintest obligationi in diem sub die citeriore,
quamvis ante diem non cogatur QIvere . quia principalis cogi nequit; si tamen sol. verit, non repetet a Creditore , nec a prii et pali ante diem , L si mandavero et r. in pri
de'Q. ω mandat. quia conditionem primcipalis saceret deteriorem . Ideo autem continuo istud constitutum tenet , quia debitum subest, cum dies , licet petiti nem disserat, ponat tamen obliga ionem . rei est re certo loco debitum eodem vel Isalio eonstitui, L eum qui in ρνine. b. t.& certo loco constitutum potest etiam alio peti, exemplo arbitraria: L fi duo ε. . sed is eerto I. b. t. idoneo tamen secundum dicta tit. superiori . ' Potest & is minus quam de rur constitui , L Ied F
ura 3. b. r. & constituens plusquam d lint, non tenetur. ultra summam, quae de belux , a. l. Hactenata II. f. r. h. r. uti o
linet tu fidejustare, cui similis haec actio in plerisque cum sit aceessoria non extingit ni principalem obligationem , I. Ubi quis 18. hoc ritu . a quo non contingit liberatio, nisi per sollitionem, vel aliam satisfactionem , L Item 13. in fine hae
Actio haee, quae dicitur de eonstituto , I
vel de constituta pecunia, aut constitui ria , est rei persecutoria , non poenalis, d.
I. I 8. . . e re autem a. perscinalis , perp
tua, durans triginta annis , t receptitra a. vers. sed sive C. b. t. Competit ei, cui consitu tum , etiam svrioso, pupillo, prΟ- digo, tutore vel curatore auctore, L eumqu3 3. s.' actori yen. h. t. Domino item, cujus servo constitutum , vel vero . Vel bona fide possessio , ejusque haeredi, a. l. . i. sine is L iuem ω 6. b. t. a. L a. eiνeaρνrne. Contra eum , qui constituit, ejusque haeredem , L l. ἐν 2. c. b. t. Eli autem huic actioni locus si in diein is constitutum sit . vel sub cotidition , die vel condit one eveniente. Quod si pure constitutum fuerit, posset videri non v lere c, nstitutum , quas factum contra naturam constituti , quia r. quirit , ut ad diem fiat e maris tamet obtinuit ut valeat α eo etiam casu censea Di sies inesse,
396쪽
ae modicum tempus dandum sit consti- vant. conditere possint, L bu edicto t. tatuendi', non minus tamen decem dierum D. b. r. Nisi filii nomine se soluturum secundum Paulum sn. Promissor a I. s. Pater constituerit , quia turic tenetur in eo ιtuto M. b t. .Quod non idem est in f solidum , L quod fi Lit a. h. t. Si alterna-alus contrinibus, in quibus licet aliquod live quid -prominum sit , videtur electio tempus dandum si, quia ron debet ere- l penes promisibrem esse, ex regula com-ditor venire cum iacco raratus, non ta- inmuni ; s autem al: erum ex delitis alte num decem dierum. native quis constitia erit, hoc solvere coguis venit solvendum , quod 1n constitutum ' tur, L Ilud b. e. deductum est, non aliud , euia aliud pro Quid si res constitutae perierint Natu- Isalio non recte solvimr, licet .aliud pro ratis interitus reo subveniri iacit , L Si alio recte consilua ure . quia hoc in casu i duo I 6. F.sed r. b. t. nisi in culpa vel agitur de quaerendo iure . illo ruero de j mora fuerit, constituta die non scivendo,
quaesito, quid .non uollitur in ito. Quin quia ea res reum pravat, d. I. Si duo iam O. qui ibi uturum se promisit. non sa- ne h. t. Si tamen p. stea, an e litem concit consituto solis offerendo satis iactio- l testatam, ιmoram Osserendo purgaverit, nem , cuia aliud . faceret, v I ai. .in D. l dc .creditum accipere recusaverit, succii Si quis tamen .c si itida , se satisdatiarum, . ritur reo , vel jussa interpretatione , vel Δ feejusti rem .vel pigi ora dei, r. n t ipso jure in ast ion ibus honae fidei , quia neri i, quia i ii ii trietess, qvcmadmodum Lus excep iones tacite insunt vel per e se iviciat, & iatiscarioris .verbum gene--eeptionem in strictis ς ut periculum ast rate est A. L 2 t. in fine. ri cedat Iecundum Paulum cin I. Sed etsi Solvendum autem ei, mi constitutum, i . i. r. . quia posterior mora nocet post I si vero g. b. t. .Alii non recte solvitur rius moroso, L IVud r7. insae perie. ἐν Misi eius P mire consti tum iritum sit, eom. rea vend. Nisi tamen causa sit quae ut si tui r urat cr, .achor, nomine pupil- ' actorena excuset: ut quia intersi ejus , Ii iuriosi municipium consi itutum accepta- non fuisse iselutam Pecuniam emptori :rint, reela his solvitur ; ut & servo .con- quo casu renuens non poneretur in m
stitutum dari dismino potest, L eum s. ra, nisi debitor & sortem, di id quod i item I. cum seq. ω I. 3dem es .es et s. terest, offerat, quia tunc nihil est, quod b. t. Adjecto etiam recte .solvitur, quam-ipetitionem excuset. Glossa ad L .rtem ria vis illi actio non sit, is . s. h. r. Nisi po- u i 8. s. ad diem b. t. Videtur hoc casus ea omisso adjecto, . li .creditori solui u. excusandus petitor ab incurrenda mora. rum se quis .constituerit: illi enim soli si poli moram debituris impediatur venire tenetur , nec alteri solvendo liberatur , per vim aliquam maiorem , ut valetudia L idem es is, fi ex doobur io. in ρν. b. t.,nem, tempestatem, quia licet reuS m Imo & 1clutum ab eo repetit, quia commmm purgare must ante litem Montest stitutum eIt loco .solutionis. tam, a. I. a . non tamen ideo petitor p 18 Tenetur itaque qui . constituit se solutu-inetur in mora, si postea vi majore im-rum , quod ipse vel alius debet , non et- peditus comparere non possit , promerea iam illa, sui constituit alium soluturum ; . quod purgando moram lucrum intendat, nee enim se obligare voluit, alium vero quod consequi in detrimentum petitoris o
obligare non notest, A. L 3. 1 ἐν si quis)cili mora imputari non potest , est ini-4. b. t. nisi alternative constituerit se vel quum, L non z. F. si quM Judicio s. IV. Titium soluturum juxta Aurb. fi qua ηdo Si quis cautioni b. ubi qui ssere se pro-C b. t. Teneturque illi, qui constituit non/misit, exceptione adjuvatur, si valetudiis etiam si alteri constituerit, cui non de-mne vel tempestate sistere se impediatur: ita hetur , quia alteri per alterum non quae- sensisse videtur Bart. ad d. I. arem lua 8. inritur actio , a. L s. s. item fi mihi s. Et priae. h. t. Secus dicendum s debitore mis uidem ad illud , quod prLmissiim idque,rato solvere die .constituti petitor non ve selidum , nisi dominus vel pater, qui nerit, licet impeditus valetudine , tem- peculio tenus obstrini sint, ton stituerim : pestate, vel alia vi Irajore ἱ manet it enim
nec enim renebuntur ultra quantitatem , interitus rei penes ipsum creditor m , a. quae tune est in peculis, quia ad eam se I. I 8. in prιπς. non etiam debitorcm, qui
victutu MMAE , adeo , ut si plus ses- functus est officio boni viri: di verum est
397쪽
nis debitam periisse ante moram debit inest um hoc compriit, ex ea lena ratio..tis, per quem non stetit ἱ ut secundum tione. Post solutionem habet constituens regulam, in L Si ex Matia I. ins de V. o. actionem contra debitorem ex sumina aequis perierit creditori . Non obstante , quod tale , ne ossicium tuu n illi si damnosum . casus eum impedierit, ciuia; is illi, cuiu Fuit olim similis huie actio receptuia asaccidit, non alii nocere debet. civilis. Dabatur adversus argentarium, quia re Dicta de necessitate solvendi ex consti- de debito alieno sole .nnibus verbis conitiatione obtinent , nisi constituenti sit aliqua tu erat. Veniebant in eam pecuniae & co exceptio ,. qua juvetur. Est autem primo, Para , quae dc antequam e irent de ita, re- ratione benescii divisionis, in casu , quod cipiebantur, vel pure vel in diem eratque sunt plures constituentes pro uno & em actio perpetua. Quae paulo aliter se ha-dem , uti expressum L 3. C. b. t . quod hebant in constituto , quod descendit ex eadem', quae in pluribus fideiussoribus , lure Praetorio; habebasque locum tantum& hie obtineat rario P ut scilicet aequitas in iis, quae pondere , numero, mensura inter aequaliter oblIgaros servetur. ' Sic constabant: eratque annalis, ut patet rexi etiam diei potest competere beneficium I. Receptitia a. C. h. t. vhi Iussinianus r ordinis, quo conventus rejiciat creditorem, ceptitiam istam tollit, eamque transsun- donee excusserit principalem' debitorem . dii in actionem constitutae pecuniae , dc ovou ubi in genere omnibus pro alio quo amplius in illa erat, vult obtinere intercedentibus' datur hoc beneficium. in hac constitutoria . . Constituens autem pro alio non male di- lcitur intercedere , cum accedat ad prio- ADDITA MENTA.rem obligationem , quae salva manet LIjubi quis 28. b. t . Facit quod mulier con- Ad tit. s. De eonstituta pecunia.
situens teneatur ex constituto ,, si inter-
cesserit , I. Hae I . s. ait Praetor I. b. tit. R D n. I. atrare introducium sit eω-
si seilicet pro alio constituerit . . Facit dc stitutum , eum lassicere possit fide-
argumentum d. I. is..ubi datur beneficium justio 3 Vide Schol. in Exam. Iamd p. divisonis pluribus pro uno constituenti- 378. Treuit. Nol. I. diis. 22. tb. 7. tit. A. bus. Nec obstat, quod nul Ia ibi fiat men- Old. CI sq. act. s. ia princ.tIo beneficii ordinis, quia non procedit ar- Pecuniae Verbum tribus modis sumitur; gu mentum a lege negative , cum etsi lex l. Stricte, pro pecunia numerata tantum , deficiat , quia non possunt omnes casus' L Item 7 1. mutui dsionem 3 f. ad C. lihillatim legi bus elim pretandi ', I. Maced. Et sic secunSum communem usum possunt 31. Ium de Legi M. ratio sit secun- loquendi hominum illitteratorum. Besold. dum quam quod omissum', uC quia super in thes. Pract. verb. Babν , Rabν Seu, eo non fuit consultus Princeps , trahen- BaaU aft. Hi ne in statutis exorbitantiis dum ad easumὲ similem . Praeses Everata: bus & odiosis verbum Preania , intelli- in Deo a ratione rassanto. n. a. Et haec ita ι gitur de pecunia numera a . Roman. Sin sub iisdem exceptionibus , quae tarius. gul. i 2 . Iuuocent. in cap. Sedes de re ribus possunt objici . Competunt autem Ierim. II late sumitur pro his , quae pon- haec tabeficia constituenti , , non ipso j dere, numero, vel mentura continentur, L. re , sedi per exceptionem , ad instar fid6 - mutuum ac I. creditum I. f. si cen. mn soris oci opponenda ante sententiam ,, Ο, L quod a. ff. b. t. III. Pecunia largicquia spectant M. excretionem perempto- sime sumitur de intelligitur' pro omnibus Nam , quae Proponenda ante sententiamal rebus de eorporibus L pecunia verbum , ut dicetur intra , adiit. de exemtios. . 'ai de U. S. de scribit Augustinus de doctrinaeta' Habet etiam constituens beneficium eom- Gristiana, quod pecunia sit quidquid ho- petentiae , L quod si s. b. t. ubi s maritus mines habent in terra, videlices omnia, . constituerit ex dote plus quam sarere po- quorum domini sunt, ut habetur in c. t test, habet beneficium competentiae , ut tum 6. I. quaest. I. text. in I pecunia 22 non condemnetur nisi in quantum fatere de V. S. Quinimo & pecuniae appes Iati potest: quod beneficium etiamt post sen-al ne veniunt etiam credita non exacta. .
tentiam illi est utile , ut suo Ibeo dict-Mς Flor. in L p Malus r9. do Uuseuct: uir. idem dicendum de aliis, quibus be- quemadmavi Et sca nomina. debitorum ,
398쪽
Constitutum an transeat ad haeredes Constituarii ipso Iure, Vide Thessaur. decis Pedem io s. Formulam libelli hujus actionis . vide apud Gilhaus. in arbor. Iud. Civit. eap. a. num. 6o. Et Golas et n. pract. c. I 39. TITULUS VI. C. q. 23. Commodati vel contra .sUMMARIUM.
yx commodaeum unde dictum. α commodatum quid 3 Actio commodati directa ἐν contra
Directa datur commodanti etiam rem
3 Contra furiosum impuberem non
s ora casum uos tenetur. io Res aestimata est periculo commodatarii. II De interim naturali rei non reneia
tantum res salvaverat , non etiam commodatas . a 3 culpa a nuntio commista an noceatcstmmodatario
Μ culpam a fuisse quis probaνe debeat.
23 Tenetur .iγ Commodatarius praestare custodiam rei , quae commodatam sequitur. Io conιraria actio commodatario quando, ad quid detur. -π Re commouata perdita on ad commodantem ν mersa, tenetur is aut pretium reddere , aut rem praestar .i1 cui tune detur esectio, commodanti,
an eamm datario. Is Re avocata ante usum tenetur commodaris .
A Principio tertiae Digestorum partis
hucusque actum de obligationibus , quae re contrahuntur Ac actionibus , quibus res, mutato dominio, condicuntur. Subjiciuntur alii contractus, qui re quidem ineuntur, in quo cum prioribus con veniunt , sed usus tantum transiit dominio salvo, I. Rei 8. eum seq. b. t. Et primo quidem de commodato , ' ita dicto quod e commodo alterius detur, penes quem sit usus rei. Unde Instit. Quibus modis hercontrah. oblig. s. item is , cui I. comm dati res dicitur, quae utenda datur: quamvis inter commodari dc utendum dari aliqui interesse putaverint quasi hoc latius pateret, & in rebus etiam soli obtineret illud tantum in mobilibus. Uerum Obtianuit etiam res soli commodari, ut Vivianus etiam habitationem commodari posse dixerit, Lait Praetνν I. b. t. Commodatum est contractus re initus, aequo gratuito conceditur rei usus: vel est gratuita concessio usus rei alicujus in specie restituendae. Differe a conductione , quae admittit mercedem: a mutuo, quod habet locum in rebus fungibilibus, Ac in quo transit dominium dc rei periculum in accipientem, in hoc vero usus rei siscundum nomen, nec venit res fungibilis P cujus usus est in abula, sed non fungibi
lis , quae in specie reddi potest, L sed 3.
g. non fiu. b. t. ubi tamen dicitur, rem langibilem commodari posse, ad pompam vel ossentationem . Dissert a precario quod datur res sine certo tempore, dc usus r vocabilis pro lubitu dantis : hoc autem contractu usus rei conceditur ad certum tempus , Vel usum , ante quem finitum revocari nequit. Nam etsi usum certum. dc modum commodati possit praescribere commodans , eo tamen praescripto retro. agere, de usum auferre intempestive nompotest , quia quod in principio fuit beneficii de utilitatis , convertitur in mutuas praestationes, L In commodam I .F. Muta. hoc tit.
Duplex ex hoe eontractu est actior Di- x recta, ita dicta; quod principalis si, dc competat Domino, vel Polles sori , cujus causar Orici contraria , sic dicia quod quasi
399쪽
ex opposto, vel contrario respiciat dire
clam , sive agatur ultro , non mota scilicet directa , sive etiam contra ea min. ta, d. L 17. g. contraria L ' Directa da tur Commodanti rem , vel propriam , vel alienam, L Commodare I s. h. tit. Quod non illicitum, cum non agatur de alienatione ; licet scienter rem alienam commodans , invito domino , vitium furti committat ; cum re aliena abutatur F. placuit 7. Instat. de obrig. avae deiidi. nase. Non ideo tamen minus haec est actio ,
quam dc suri, & praedoni accomodari h
het L ita ut l6. v. t. quia interest ejus rem commodatam restitui ; & quidem ex causa honesta ; cum domino rei teneator ad exhibendum: & in rem , quae hcet e-Ita ; quod his actionibus teneatur, ut quilibet possessor non etiam ut fur, praedo. CuJac. ad a. L i . b. t. Quo in casu non recte Commodanti objicietur a Gmna datario vitium ; quia non potest quis re- serre quaestionem dominii ei, a quo camiam habet . Dominus tamen cum sure concurrens ei est praeserendus, L t,ona fideι s. incarrit i. ins Depoti . Fur Commodanti superveniens in nulla ejusjus diminuit, quominus ejus nomine haec actio intentetur : quamvis si propter sur rem tes in tuto non sit sutura , ea illi non sit restituenda, quod videatur non reddita.
s Datur contra eum , qui commodatam accepit: non tamen suriosum , L Aee a. b. I. non impuberem, in cujus persona h- ne tutore auctore non consistit Commindatum ; licet pubes factus dolum vel culpam circa rem admiserit; quia ab initio ron constitit, L ait Praetor r. in sine q. b. t. Est tamen locus Achioni ad exhibendum , d. I. 2. in qua habebitur ratio esus, quod per dolum , vel culpa in implaberis amissum. Tenetur & utili commodati actione ex rescripto divi Pii , si locupletior factus fuerit, L sed 3. in princ. v. t. ne alieno damno locupletetur. Est & eo
casu actio in pupillum , si doli capaci
commodatum fuerit , L Deρositum a. 10. de fideiussorib. quae ita accipienda secun
Ium I . rvs Deposita. Et ratio est: quia hoc casu negotium ab initio cum illo jure contractum est . Ut a. L ι . . . M.
accipienda sit de pupillo necdum doli ca-
Pace , cum quo negotium ab initio iacia
o constitit. t Tenetur oc Hares ejus, qui Zoesii Comm. in Pandect.
commodatum accepit:. repraesentat enῖm
desunct i perlonam & quidem in solidum, si
solus haeres, alias pro ea parte, qua haeres est: nisi cum habuerit facultatem rei restituendae , eam omiserit, tunc enim in sol, dum eum condemnari vult aequitatis ratio,
L sed I. f. bae res 3. b. t. quae dictat eum , qui causam damni dedit, illud luere. Si servo commodatum fuerit , actio est in Domino de peculior ut &ii filiosam .d.L3. F.saepe Venit res ipsa commodata restituenda, τusu finito, eaque in specie , integra, non iacta deterior: qma non videtur propri reddita, nisi quod interest, praestetur, LL 3. f. r. Peremptae debebitur aestimatio, si commalatarii dolus , vel culpa apparui rit: ron Oollante pacto, ne dolus praestetur, a. L Iu commodato I p. in Prιnc.
h. t. Quod de suturo ac ipe: quia per tale pactum daretur occasio delicti , quid est coni 1a honos mores, d. L I. g. ruud 7. mf. Deρositi. Super dialo praeterito p ctio nihil habet iniquitatis, L Iuras gent um et . F. si paciscar , 14. δερ. De pact. Culpa rem ti pone videtur, salva natura
contractust cum leges tantum dolum accipiant , L Contractus 23. de R.I. Culpa haec varia est , ieeissima scilicet, levis, oclata. ' Et quidem si Commoda arii solius
gratia commoda um sit , uti communi- ster solet , levissima ab eo praestanda venit, L Sι ut cerao l. s. nunc via udum a. b. δ. quia quo majVS est beneficium , eo magis cavendum , t e pria beneficio iniuria rependatur. Si duobus simul res sit commodata, uterque te e tur I ab altero tamen
eorum solutum , l. beral it alterum , d. t. s. s.fi D. b. t. Interdum de levi tantum tenetur, si utrius vegratiam concernat cominin atum et quia minus est beneficium. Lata Iantum culpa veniet, si agatur solagitatia commodantis , d. L s. g. interdum
i c. b. t. quia cum commodatarius non
tam accipiat. quam Iraset beneficium ,
ratio non vult, ut tam arcte teneatur.
Calus non praestatur, quia nequit prae- viceri, ncc in rei s.s rotest , ut Domino 'cedat, λια rebus i 8. b. t. Cui ct acceptum fertur damnum a tertio datum . Qua enim curia diciti remia consequi possumus. ne alius nobis damnum in uiria det 3 I. ad eos iν. b. t. Nisi tamen ipsus Comme dialarii ci ira , vel Dcto imputari possit damnum a ut quia custodire rem potuit, L Seu de aa ncoqt. ins. Loeat/; si promer
400쪽
eius inimicitias damnum contigerit t. Si
merces M. F. cristae q. inf. a. t. si ideo damnvm contigerit . quod commodatarius alio modo re si usus ouam permisse sum: uti si equum commodatum, ut ad villam adduceret , ad bellum duxerit :quia culpa ejus facit, ut damnum luat , Io d. l. . f. sed interdum . b. t. Facit &aestimatio rei commodatae , periculum a .commodatario praestandum esse , a I. s. s. es forte 3. h. f. Inflar emptionis . Lactio i. in fine i q. De aestimatora a . Quod videtur accipiendum , quando ea lege fit
aestituatio, ut in omnem eventum , aut res praestetur, aut astrinatio . Qua lege cessante non videtur sola aestimatici aliud operatura , quam ut re perdita vel deteriorata conant alarii culpa , aesti inatio
praestanda Ven Iat non etiamsi casu ; siquidem supradicta loca expresse mentionem faciant Ousmodi pacti. Abbas ad G eum I. in fine νι b. t. quamvis contrarium velint Gloss. & Bart. ad d. q. es forte , quos sequitur GomeE , 2. Uar. Resia. c. T. ae. r. Quale pactum uti legibus non improbatum , ita nec improbatum illud , quod nulla culpa praestetur per commindatarium, uti dictum supra, de colligere
est ex d. I. Contractur 23. De R I. si Quid si res commodata naturaliter perierit, eodem modo peritura penes D minum. Sunt,qui putant non teneri commodatarium de interitu, etiam in casu . quo alio modo, quam praescripto re usus est; nisi ad id tantum , quo aliter utendo rem secerit pejorem. COVarr. ad c.
peccatum p. a. s. s. u. I. ex ratione, quod
non fuerit occasio , vel causa damni, quod & penes Dominum eventurum erat.
Verum hoc ita dicendum , si dominus non erat rem distracturus I secundum Arcta supra , ad tit. de rei vindicat. quia tum nihil eidem abest, non alias. xa Quaeritur: Αn attribuendum si culpae commodatarii, in casu naufragii, incendii, ruinae, vel tumultus, cum non posset , dc suas Ac commodatas simul salvare , suas tantum res salvaverit Quod videtur dicendum per d. L. F. F. γοd vero q. b. t. Ubi qui potuit commodatas salvas facere si suas praetulit, dicitur teneri, &r c.gravis tua I. u De deposito. Ubina fides illi abesse dicitur , qui suas
salvas habet, amissis deposuit. Cujus r tio est , quod custodiam rei commodatae prostrare teneatur, Ac eam quidem , quam diligentissimus pateriam. adhibere solet, in
casu scilicet, quo suo commodo tantum habet rem commodatam ι quo commodans
instissime allegabit se non fuisse id d
mnum passurum . s rem suam non commodasset, arp. I. Si θνvus 6 r. . quod ve
d. I. s. θ' s. quod vero , dc eam 1ecu dus Bariolus, limitat, nisi res commω ta sit vilior , propria autem pretiosa zverum eam limitationem non fert ratio proxime adducta, quae & eo in casu militat. Et hoc ita , si potuerint salvari res
commodatae, secundum d. s. quod vero: ram alias non tenebitur Commoda arius;
quia nihil est, quod ipsi imputetur. Si
.eriusque subsit cauIa videtur res suas m tioliores , vel aeque pret iosas salvando, non teneri de commodatis, quo in casu procedet opinio Glossae , dc Barioli; dc praecipue si tantum subsit gratia commodantis ;tunc enim locum habet commune dimi murumquemque sibi proximum esse , dc se
magis debere diligere , quam .atrum, ut habet Abbas in e. bona fides a. num. I. v De deposito. Si vero commodatae sint pretiosiores , videtur teneri, secundum L s. quod vero ; is I Tutor. 3 3. s. D. de administ. tutor. quod non sne dolo videatur neglexisse commodatas pretiosores , salvis suis vilioribus. Casu tamen , quo alienas salvavit, suis neglectis , aequitas postulat, ut Commodans, qui suas salvas habet, subveniat Commodatario. Quaesitu in & aliud et An culpa com- II missa a Nuntio, cui res reserenda data , noceat. Commodataris Distinguendum . An dominus mandaverit rem remitti per certum nec ne . Primo casu culpa Nuntii Domino nocet; quia fidem ac liciu-
striam ejus approbavit, nisi nuntius , cum tantum Newt Ium haberet monendi Commodatarium , persuaserit se missum ad rem recipiendam ; quia facilitatem suam sibi imputabit. Commodatarius . Secundo casu nocet Commodatario , quia non id neo reserendam rem commilit: illi enim incumbit curare, ut res domino suo restiuatur, in quo peccavit, elirendo non idoneum . Si idoneo communiter habito
quod ex circumstantiis rei , Ioci, per sonae , qualitatis iudicandum , secundum