장음표시 사용
411쪽
De Illo quaerit I. C. in Z. I. . sed si r.
R t. Navis per jactum mercium aliquarum levata , postea tamen periit, & merces receptae per urinatores quod genus hominum ita dicitur, quod urinentur, id est mergantur , & sub aquis natent, ac merces , aliasque res lando extrahant anearum respectu habenda ratio ejus . cujus merces jactae navis levandae causa ZEt hoe assirmat Callistratus, ex Sabino; quia lassicit negotium utiliter semel gestum esse per iactum: ut existentes ali rum merces, licet facto urinatorum, subiectae sint oneri contributionis ; cum si jactae merces aliorum non fuissent perditae per naufragium , potuissent etiam per urinatores res recipi. Montra is, qui jactum secit, rebus suis per urinatores receptis, aliis, qui naufragium postea sec runt , conferre non cogitur, quod eorum merces videri non possint amissae navis levandae causa, d. s. l. aut saltem non gratia salvandarum mercium , quae jam jactae . io Duo eκ hoc Tit. notanda supersunt. Prius est , quod projicientes res suas, maneant earum domini, cum, qui, ut ait Iulianus, L qui 8. b. t. levandae navis gratia projiciunt res suas, non habeant hanc mentem, ut eas pro derelictis habeant: quippe, si invenerint eas, ablaturi : nam cum subsit cauta levandae navis , non sintest praesumi animus abjiciendi. Quod princedit etiam in casu , quo merces sunt ejus generis, quae attactu aquae sint periturae , quia donec supersunt, non potest dici esse animus eas derelinquendi: ut non sani eorum , qui sorte , dum jaciuntur , scapha excipiunt, sed domino restituendae , a. l.
II a. in De b. t. t. Nil obstat L Falsus q3. s. si
Iactum tr. ins De furtis : ubi dicitur , plerumque credendum animo derelinquendi eas iactas, cum sciantur periturae: quo casu non potest sumi alius animus quam derelinquendi ; secus est si alia causa su sit , ut recte ibi persequitur I. C. Manent itaque res jactae dominorum : ut & naufraga navis & tabulae, quae post nausea-gium ad litus appullere, quas dominis suis servari , dc restitui directe mandatum satb. Navigia Cod. de furtis, improbata consuetudine contraria , additaque In contravenientes bonorum publicatione. Mandat & iplum Pont. sub poe
22 asne 3. R de raptorib. Et nuper Carolus est comm . in Pandect.
U. gloriosissimae memoriae, In constitutisnoda capitalibus iudiciis cap. pen. omnino damnavit abusum , quo magistratus furto, rapinaque ablata , dc recuperata sibi vindi cat , dc naufragum , nave amissa, corpo re simul dc bonis exuit; eamque consue lud em tanquam vanam & inutilem addentemque afflictionem amicto, antiquari& abrogari mandavit. Ut mirandum sit, praefectos locorum non obstantibus his prohibitionibus re furtivas res recuper tas, dc naufragorum hona, naufragasque naves, ae tabulas sibi vindicare , ductos damnabili cupiditate,& ut ait Pont. a in minabili avaritia , quae ad tempus e beare videtur, postea etiam honeste qua si a absumptura , uti exempla docent. Ubi nihil video , quod eos excusare valeat:
quia hoe ita in poenam velint inductum,qum praesupponat culpam , quae hic nulla est quisque enim negligens est in suis perdendis vel si aliqua, non tamen quae
mereatur hanc Ommissionem. Alterum est , quod L. Δτ pen. b. t. reseratur dictum Antonini, se dominum mundi profitentis, legem autem maris
Rhodiam intelligentis quam sequi jubet , quatenus suis legibus non repugnat. Ubi disputatur , quo modo Imperator Romanorum dominum se mundi vocet, cum Imperium habeat a populo concessiim et amplius autem habere non postit, quam
populus possidebat neque enim quis plus iuris ad alium transseri , quam habet, vel justo bello postea aequisvit plur que sint regna, vel per Imp. Romanum non petita , vel si petita , non tamen sit jecta . Quo facit, quod Imp. in L Cuum si . Cod. ae summa Trinit. restringat Imperium suum ad eos, quos habet e dem subjectos ; de in I. MereaIore sq. . De com mere. agnoscat Regem Periarum , eique
subjectos. Ut istud dictum indistinctim
non sit accipiendum universaliter, sed de iis tantum, quos habet imperio suo su jectos, ut pulchre docet Cov. ad e. 'meis eatum de R. I. in 6. p. a. s. 9. n. s. dc prae cipue hoc tempore, quo multa Regna eo
modo quo Imperio Rom. olim subjecta, in Iibertatem se vindicarunt ἔ quamvis secundum D. Pechium quondam hujus Scholae lumen, ad d. L pen. b. t. alii Principes deberent Imperatori Rcman. iuimmanissimum populi Christiani hist in bellum paranti, auxilio esse , vel salirm
412쪽
461 HENR ICI ZOES et I COMMENT
Impedimento non esse ; quod ea res non carca; gravi piaculo . Quod & dicendum , quando cum haere ricis res agitur.
actu. AD num. 33. Imperator Romanus an sit dominus totius orbis terrarum , di praecipue vicinorum Re Grum , ut Galliae , Angliae, dcc via. Neg. P. Gregor. de Remb . lib. 6. c. II. Rein h. de Regrsaecvl. clus. I. c. tr. Limn. de Iura PubLAb. 2. c. 3. per tot. Suth. dissert. de sum a. apb. 2 et . Besold. in the Pr ad . ver b. D
minus. Gai I. de P. F. c. I sum. q.
Princeps . an, & quomodo e it plenitudine potestatis stas oc bona sui duorum vel ad pub'icam utilitatem dc ex jhisia causa ;vel sine ea , an serre possiti eleganter tractat P. Greg. de reρ. 5b. I. rast. 2Ο. u. 37.
An Regibus di Principibus sit Ius regna dc ditiones tuo a rhitratu, invitis su ditis , diminuere , vel in alios potentiores
Domini saevitia in subditos, quomodo mandatis poenalibus coerceri possit. Vid.
Ti TULUS III. C. q. s. De Institoria actione .sUMMARIUM.1 A.ctio Me in quisus conveniat eum
a In quibus differar.3 Aa locum babeat , postqvAEm pr Ulaia navi vel tabernae functus suo mumere. 4 Magistri navium, ἐν insitorei fam
INssitoria haec dicitur ab Institore, qui
negotiationi peragendae instat . I. IUit , 3. b. t. quem vulgo Factorem v cant. In multis convenit cum exercito- 1ria , ut quoad personas, quae propinuntur .
I. sed er T. F. par. r. ἐν 2. n. t. ubi etiam pueri, & p lae dicuntur praeponi tabernae ; quia imputari sibi debet, qui p-- ponit, si laedatur dc quibuscum contrahitur; Ac quod actiones , scilicet quod nomine contractus initi cum Ins litore, ipso
praeponens conveniri nossit hac praetoria actione, I. aequum I. n. r. etiam in casu quo Procurator, Tutor, Curator praest suit, L euicumque s. ιη r is L sed , iσε. h. t. nisi novatio intervenerit, L Habeat D. s. mem1π1se I. b. t. Et haec ita , qua euus fines negotiationis non excessit instia.
tor; sunt enim hi servandi, Ii sed si i i. f.
conditio 3 .b.ς. unde isnerandis pecuniis prae positus inefficaciter fide jubebit, oc praeponens non prohibuit institore contrahi, d. I. II. 1. de a. is proscribere 3. CO venit in eo quoque, quod plurium praeponentium singuli in solidum teneantur ἔuti & servum communem praepone tes , d. t. t 3. s. si duo a. eum L set Dantur etiam hae actiones perpetuo & inhaeredes oc haeredibus , L. Novissime is. b. t. Est & actio civilis contrahentibus contra Institorem ex suo contractu, cui& vicissim est actio in ipsos. Praeponenti non videtur actita esse in contrahentes, suod ei si provisum aIia actione: nisi vel servum suum praeposuerit, per quem acti nem sibi quaesivit, vel f servum aIienum aut Iiberum hominem, res aliter servari non possit, .. I. I. o. r. quia ratio postulat, ut utili actione illi succurratur, E praetoriarum I. is stipulationum 3. ins De prae tor. η iρviat is Distat ab exercitoria, quod illa nomen et habeat ab eo, qui praepotait, haec autem ab eo, qui praepositiis est: illa versetur circa negotia navalia & navibus transmisistenda, haec circa ea , quae sunt in terris distrahenda , procuranda , unde & institor dieitur tabemae praepositus: illa etiam te
neat exercitorem , ex contractu non tan
tum magistri. sed ab eo substitutis ratio data est supra Tit. r. haec nonnisi eκ
413쪽
contractu Praeposti , quod In eo non sit
eadem necessitas, ut de ejus conditione , cum in loco maneat, dispicere possit comtracturus I. utilitatem I. in pr. δερ. Tit. I. 3 Eκ eo autem, quod dictum , in praepositum navi , vel tabernae agi posse per eos, qui cum eo contraxerunt : quaeri tur , an hoc procedat etiam postquam officio est functus Extra controversitam est eos , qui necessitate coacti aliena negotia gerunt , ut Tutores , Curatores , Procuratores Reipubl. destinctos ossicio non teneri , L Juliana I. C. Quando ex facto tui. l f tutor. D. δερ. Si quis cavi. I. Curatores 3. g. in eum a. in f de admiretur. rerum ad civit. Ubi rei ponsum , tales non teneri desunctos suo munere :quod iniquum videatur, eos, qui ad munera publica inviti accedunt , ultra tempus suae administrationis teneri ; nisi expreta se obligarim suo nomine, d. t. I.
nis . tutor. Losaeus de dure universis. Par
6 Controvertitur super iis , qui aliena negotia voluntarie susceperunt , cujus ordinis sunt Magistri navium , Institores ,
de quibus hic. Ubi non pauci sunt , qui
putant eos teneri suo nomine, etiam --
cio defunctos, non tantum si specialiter se obligarim; sed etsi nomine megotii luscerti, vel simpliciter, quod iniquum non sit
teneri eos , qui sponte alienis negotiis se implicant. Cujac. 22. obf c. 3'. Costes. ad . Plaut. 6 L. sup e. de procurat. Glossa. Bart. Castrens. dc alii ad L Frocuratoris .67. svr. d. tit. Et vid. rur pro ea parte facere L utialitatem I. g. est autem l . , F. baee actι open. fuρ. b. u. t. i. Ubi indistincte dicitur conveniendus , vel Exercitor, vel Magister . Contra tamen tenent Albertc. Angel. Bald. au d. c. 67. Glog. in I. Servum Titiiq9. V. emptori ins Mandati, non teneri s , qui alieno nomine , contraxerunt ;nisi , etiam suo nomine se obligaverint , per textum in a. I. 67. Ubi ideo procu- .rator, qui negialia agere deserat, non levatur Onere Ovligationis, quia ipse se obli- .gaverat ἰ ut alias . ab eo levandus videatur . Nisi velimus illa verba frustra pinsita eo , quod absurdum Hret. Facit i. a. b. t. ubi dicitur non teneri institor , ex eo, quod ii littoris ossicio functus , quid scripserit . Nihil facit d. g. est autem is d. F. Fen. quia in iis non agitur ste praeposito offeto jam defuncto I sed eo durante , ripatet legenti textum. Facit, quod is, cum quo contractum , magis sequatur fidem praeponentis quam praepositi . Borrius decis
Ad tu. 3. De Institoria actrone . t l.
AN praepositus tabernae , nego latior, ι
vel .aliis expediundis negotiis me cantibus, malit Domino ac praeponente irrequiitto , litteras quoque Cainbii aces piare. Vid. Schaeiser. ρract. q. pari. 3. q. 38. qui nu. 36. coactadit, quod Institor svel praesto itur net larioni, etiam inde nite is eum mandato, sub libera , ire. non possit absque speciaIi mandato Distrat Camis bit acceptare, is expedire . Adde Rot. Ge. nuens decisIq. inciρ. qaemadmodum cauis
Num minister ant Institor per Chyro graphum suum obliget Dominum . Vid. Copp. deris. D. Institor contrahens nomine sui Principalis , ossicio deposito pro Domino non
De Tributoria actione . S U M M A R. I U M. ir Actio baee in meree FGHiari asteum
3 Et ad quid. Io baeredem , quatenus .ad eam se
Diversa ab actione .de peculio.
TRibutoria Actio a distributione, quae
Petitur , dicta. . 14 ae tenetur Dominus Creditoribus servi sui , in .merce I culiari negotiantis , eo sciente . Mercis nomen . ad Omnem negotiationem est pose rigendum , I bvius I. g. licet I. hoc tri. . . Procuratoris l. 1. mercis q. eod. Me . cem peculiarem non uti peculium hic a Wipimus, quippe peculium est, quod dedu- eo , quod Domino, debetur super-
414쪽
est; cum haee Tributoria locum habeat, etiamsi in Peculio nihil fit , d. I. i. d. a. iut differat Peculium a Meroe Peculiari .a Habet locum haee actio Praetoria non tantum in servis propriis, sive masculis, sive mulieribus , sed & alienis , liberis etiam hominibus , qui bona fide nobis serviunt, d. t. l. s. potestatis pen. is F.
non D. s tamen merx , in qua n otiantur , nos ra sit . Servus communis iacit in utrumque Dominorum scientium hanc actionem competere; sn alter tantum sciverit, in eum solum , L sed F 3. b. t. Intervo pupilli vel furiosi requiritur scientia
toris, vel curatoris ; qui tamen alias Bon tenebitur , quam quatenus lucrum
percepit. Pupilli doli ea pacis dolus iacit, ut teneatur . d. I. 3. s. sed is M. Quod dc obtinet , in pupillo pubere iacto , &iaritalia ad mentem revi ris . s quid dolo admittant, I si pupium 4. b. t. Procuratoris dolus vel scientia Domino nocet d. I. . in mine. b. t
3 Datur ad hoe , ut Mercis istius Peculiaris tributio fiat inter Dominum , di Creditorem , pro rata debui . Quod si
unus Creditor desideraret sibi tribui inteam Portionem, cavere debebit pro rata resuturum, si serte alii Credit Ores emerserint, d. I. i. g. . Si ali sus dolo iactum fuerit , quo minus tribueretur , in eum haec actio est, ut quanto minus tributum,
quam debuit, praestet, L ilua γ. F. f cuiuia. h. t. Dolum abesse facit ignorantia, servum in Peculiari Merce negotiari. Non
proderit autem Domino , si neget servulairuta debere e quia alias negatio illi pro esset , a. I. 7. g. Ied es pen. Potest
autem Dominus evitare moleisiam tribu tionis , merces aliis cedendo: nisi in causa sit, quod perierint aut viliores factae, d. l. T. . . sed es 3. η Perpetua est haec actio in haeredem
compercn , quatenus ad eum pervenit, d. I. 7. F. hae act is D. Continet enim rei
persecutiorem , t quia 3. b. t. t Dive in est ab actione de Pecialio . in qua prius deducitur id. quod Domino debetur , cum in haec aequa sit Domini di Creditorum condictio. I. alius D. b. t. Disteri & ab ercitoria , atque Institoria , quod his
Dominus in solidum Conveniatur . Concurrit cum aliis, quo casu electio facie da , de qua infra.
Quod cum eo, qui in aliena potestate est , negotium gestum esse dicetur.
' Ιtulus praeredens ad Servos pertinet rhic , licet generalior fit Rubrica ,
ad fili fui eum aliis contraxerunt, quibus deficientibus a monibus prioribus , alia: sunt concessae actiones, quibus suum consequantur, si sorte jirtarit pater contrahi, si versum in eius rem , s filio sit peculium , I. omnia I b. t. de quibus libro sequenti. Hoe Tir. agitur de filiosamilias,t qui recte contrahit , det obligatur suo an Omine , L Fi iussam. 39. ins De oblit. γ act. in quem , etiam patria potestate lutum , exhaeredatum vel etiam abstinentem se haereditate patris aut in modica parte institutum , sive voluntate sua contraxerit, sive jussu patris, Praetor acti nem pollicetur, causa cognita. t Habita a tamen ratione ejus, quod sacere potest . . ait Praetor a. is si v sed fin. b. t. etiam in casu , quo in modio parte institutus,
1 sed .. . t. Continuo cum filio agatur,
an post multos annos non facit, quominus ejus ratio habeatur e etiam in easu quo patre vivo condemnatus suit: neque enim ea res evertet beneficium d. I. v b. t. Cujus ratio est , ne nimis gravetur ex eo contractu, ex quo nullum , vel minimum emolumentum percepit. t Unde scessabit beneficium si patri haeres extiterit nisi restituere haereditatem jussus sit rquia est loco non haeredis) vel ex haeredatolii restituta patris haereditas , d. t. D L. Ffιlio a. b. e. quia habetur loco haeredis, LAπε per successorem 1 sq. ins De R I vii
ac si patrem fami lias se simulaverit, Ised με. f. quamquam 2. b. t. hoc enim me tur mendacium de dolus, L eum S. b. t.
Cessat dc hoc beneficium ex eausa delicti, cuius nomine in selidum convenitur . d. I. q. s. 1. Prodest autem filiosamilias imid beneficium , non haeredi ejus . quia persoriale, d. I φε. Ion 3. In quan
tum facere potest , intelligitur deducto
415쪽
eo, quod debetur creditoribus privilegi iis, & iis, qui postea cum eo contraxe runt, L sed an s. hoe tit. utituν privilegia. 27 Reauntiatio filii non faeis tessare em
28 An neque iuramentum appositum TITULUS H. C. q. 13. Ad Senatus confestum Macedonianum. SUMMARIUM. I causa huJus S. c. atqae exceptionis. in Quando factum is ande dicium. a Loeum babet is in eivitate re
4 competit exraptis butus s. c. aram. ereditriei. 3 Item patri fideiussori , mandato i . ε Habet Deum is in foro interistri. 7 Habet locum in pecunia numerata
a avaνιο , fi pecunia in rem patris
I; Uel ideo aerepta, ut in rem patris
4 Aut ut nos verteretuν , versa fit
is V. Si mussam fit miles. is VI. Si pro alio fidousserit.
i VII. Si pecunia demum numerata sm
terfam. Diserit mutuum. Is Pecunia soluta a filio m. quatenus vindicari possit per patrem. D conelliatis l. Sed si s. g. si ab i. h. t. &l. si filiussam. rq. sup in reb. Cres. at Solutio per filium facta non removet exceptionem huius S. C. a1 Parte tantum Dista, an pater cui
possit ad reliqui solutionem. 23 Dillerentia inter pignus datum iv I
24 Expromisο ἐν π atio eamdem sectam habet, quem solutio. . a I Pecunia eredita a sitissam. an fit i eas S. C. 26 Privilegia us contra privilegiatam non Zooi comm in Pandect.
O Uod dictum, filiossamilias ex suo
contractu teneri , & conveniri , p titur exceptionem in sumpta ab eis mutua pecunia. ' Causam exceptioni dedit im- rprobitas cujusdam creditoris Macedonis filiisfamilias mutuas pecunias dantis in certis nominibus : causa scilicet crede di non expressa, ne sorte turpitudo det geretur I vel quia in mortem parentis esset concepta cautio, cujus dies incerta; vel quia nesciatur, quantum sceneri datum . Cu c. in Recitat. C. h. t. quos aere alieno obstrictos, & ad solutionem a creditoribus pressos, contingebat vitae Parentum insidiari, & in eorum mortem inquirere a divinatoribus: quo videtur facere
-- Funus momittere patris ;Nee volo nee possum ζ--α
ut facilius se expedirent ab aere alieno, Lverba I. b. e. Quo circa visum est Senatui , ut actio ista inessicax redderetur talibus Creditoribus; non quidem ipso jure, sed per exceptionem . Neque enim hoc Senatusconsultum facit , quominus obligatio oriatur, tum naturalis I. quia Io. h. t. tum civilis, L. tamen Ir. b. t. Ubi condemnari potest filiussam a mutuo sumiapto ς quod non laret, nisi subesset civilis obligatio; quia naturalis sola non est emem ad Actionem . Et facit, qucd exceptio ex S. C. detur , quae supponit Actionem , cuius est exclusio. Senatusconsultum hoc factum tempori- abus Vespasiani Imp. ante cujus tempora per legem Laetoriam circumlcriptio Ad Iescentum intra viginti quinque annos vindicata , non facta mentione iisneris, ad quam respicit Plautus in Pseudota , eam quidem vicenariam vocans : sed quia per creditores lex ista eluderetur , Clamdius lege lata eorum saevitiam coercuit, ne in mortem parentum filiissam. Aeneri darent. Tacitus 2. Aunal. - ρνιnc. Sed hane neglectam revocavit Vespasianus,
qui auctor fuit Senatui decernendi, ne mliorums. ει neratoribus jus exigendi erediti unquam esset . Idest , nequidem post C e 3 mor
416쪽
mortem patris. Sueton. in Veisoanoe. ii. Nomen huic S. C. inditum non a Principe, tanquam actore, nee a Consulibus; uti moris, sed a Macedone quodam praeclaro , Adolescentum circumscriptore: cujus finis est, ut improbi isneratores deterreantur a circumscribendis filiissam. dum sciunt, qui pessimo exemplo semerant, nullius filiis. nomen exspectata patris morte, bonum fieri posse. 3 Quis crediderit, privatus, an civitas non refert, L Nihil I3. b. t. quia fatis est creditum esse filiosam. ut exceptio ex hoc S. C. competat, nihil faciente creditoris dignitate etiam consulari , d. I. I. f. Hios . b. t. quia subest nihilominus ratio , natus eonfesti , sive sit in potestate Patris naturalis sive Adoptivi, d. I. r. y.
6 Loquitur autem S. C. de stilis Pertinet tamen re ad filias, L Sed si s. g. boe S.C.
a. h. t. nam & in illis eadem obtinet ratio & masculinum coincoepit sceminum , L Itipulatio non I. De V. S. Pertinet quore ad nepotes, L si filius pen. c. n. t.
c pronepotes, si non ex ver his, saltem eκ mente , ct interpretatione Senatusconsulti: nihil obstante jiissu patris, qui ipse
in ea causa est, ut mutuum invito patre accipere nequeat, L Fitium I q. b. t1t. Com- retit non tantum exissenti in patria potestate, sed etiam ea liberato, d. l. s. in princ, is s. quamquam s. vel quia transivit in potestatem alterius , vel quia pater mortuus, vel desit esse in civitate, quia necdum cessat S.C. mens, I. item fi 7. si fidius η. boe tit. ad quam sat eu semel 3 illegitime datum esse mutuum. Est haec
exceptio patri, non tantum filio vivo, sed oc eo mortuo, & cujus habet peculium , d. l. mn. c. bor tit. Fidei litari quo que & mandatori, d. I. s. πνn solum I. ne quod una via prohibitum , altera videatur concessiim; cum isti habeant ex mandato regressum contra filium tam . qua via et deretur S. C. nisi sorte donandi animo intercesserint, quia tunc cessat Senatusconsulti causa. Εκ eadem ratione & haeredi concessum, uti hac exceptione d. f.
quamquam ζε Dubi atur: An istud S.C. habeat locum in foro interiori Quod posset videri negandum ; cum Ac raturalem . & civilemeκ tali mutuo dixerimus oriti obligati nem. Quo non obstante affrinat Innoc. in c. cuia plerique t. na, s. i. Da immo. ait. Eceles ct Panorm. in c. Novit. II. nu. 33. v De Iudic. etiam in foro interiori exceptioni illi locum esse ; ex rati ne, quod justa lex inducta in bonum publicum ad reprimendas aliquorum credi intorum nequilias, uti hoc in casu , d. t. r.
in fine prine. potuerit illos jure suo pri-Vare I atque ita operetur etiam in foro conscientiae: qnod & tradit Covare. De pacti1 p. a. s. 3. η. 6. Adeo ut dicat Bart. in constit. ad remimendum V. deno
tiatiovem nu. I a. ne quidem denuntiatio
nem Evangelicam filiolam. opponi posse. Quod & tradit Abbaes , ad d. c. Quia ple-r que num. 26. qui ibidem addit, inter Christianos debere cessare hoc Senatusconsultum; quia cessat ejus causa. Verum ut causa cessire deberet: non tamen tam bene cum Republica Christiana agitur, ut ea si filiorum tam . innocentia , quae hac noxa non inficiatur. Sunt enim exempla in contrarium , & ut rariora fossint esse cum tamen sint, Senatusconnilio suavis relinquenda. GOmeE. 2. Variar. Resol. c. 6. num. 2. Quomodo & apud Hii panos
smilis illi est lib. 1. Partiti tit. δε
Utitur S.C nomine Pecuniae, & qui- γdem auguste, accepto tantum pro num rata pecunia , propter paratam in eam corruptelam ; cum ad omnem usum valeat, ideoque pernitiosa ejus minatio Parent, bus , quae non est eadem aliis in rebus, i. si quis 3. s. ιι autem s. I. item T. ma
tua 3. b. t. Qua ratione ex empto, ali ve contractu Obligatus, etiam cum us rarum accessione , non utitur hoc Sen
tusconsulto; quod non titulus Aetionis. sed obligationis origo consideretur, L. fliusfam. aliquid 3. Cod boc tu. nisi fraus adhibita suerit, dando alias res , veluti seu mentum , Oleum, Vinum , ut his distractis pecunia habeatur mutua, a. f. muis tui: neque enim fraudi est indulgendum. Haec ita non tantum ante sententiam , sed& post eam, t. Tamen II . boctit. propte rea quod haec exceptio sit inter peremptorias . sententiam non impugnantes, sed
tantum executionem, ne improbitas creditorum sit impunita , & una via prohibi bitum , videatur aha concessum.
Cessat hoc S.C. variis casibus. Primo, gsi jussis , vel consensu Patris , saltem tacite acceptum sit a filios mutuum , L
417쪽
Eeaadarur i. D, L fi permittente 4. C. Me tit. quia cessat ratio S. C. Quod Acobtinet, si fidejutar accesserit, eκ patris
contenis . Hinc tabernae a patre praepositus censetur ejus consensu capere mutuum , d. I. 7. F. interdum II. & hoc si nomine mercium . Idem operatur ratiliabitio :quia inflar est mandati, L fi liusfam. citra fin. c. eou.
9 Ubi quaeri posset: An dicendus sit pater consensisse , cujus sigillo chyrographum est signatum Non videtur, eo quod, si alia non adseratur probatio , per quam scientia Patris pateat , res subornationis fraude non careat : & possit videri imprudens Pater ex alia causa signasse , Lacta a. c. PIur valere, quod agitur , is L distrahente a. cod. De rebus Meuis ,
io Secundo, Si publice Patersam. habitus, vana simplicitate deceptus , nec juris ignorantias , sed facti erediderit , ut quia fieageret si contraheret: sic muneribus sungeretur , ut publice sui juris haberetur , t. Si qui3 3. in prine. hoe t. Error enim iste probabilis excusat mutuantem: ut &excusabit, si talis filius vectigalia conducta habuerit, d. l. 3. s. unde I. 13 Tertio , Si simulaverit se patremfamilias, idq; persuaserit creditori ignaro conditionis ejus, L Si pulsam. l. c. b. tit. nec enim mendaci, dc deceptori subveniuri S. C. voluit. Est tamen creditoris docere se ignorasse talis debitoris condicti nem , d. I. I. cum qui sundamentum &tentionis , consti tui t in allegatione ignorantiae, is eam approbare debeat. Cunc. d. loea etsi aliud velit Gloss. & Bart. nam alias facile seret allegare ejus ejusmodi ignorantiam , dc eludere Senatus consultum . Hinc si duo mutuum dederint, quin rum alter scivit esse filium sam. alter ignoravit , utrique mocere, severius receptum esse in odium creditorum habet d. L 7. 1. μοι nde h. tis. Qui duos accipit filiosiam.
rem, quorum alterum patremfam. crede
bat; intererit, ad quem pecunia pervenerit: ut si ad eum , quem sciebat filium-sam. esse , exceptio obtineat : non etiamsi ad alierum ἔ quem credebat esse patremiam. d. l. 7. s. item si duos s. ra Quarto, si in rem patris pecunia sit accepta uti studiorum veI legationis causa,
aut in alios necessarios sumptus, quos pater non recusaret, d. I. q. ω I Macedoniam s.cia. b. t. quia cessat ratio Senatus co
stilli: si tamen probabil Is modus non excedatur , d. I. 7. F. quod dieitur I 3. Idem est, si in eam rem acceperit filius, quae patris oneribus incumbit, veluti ad dotandam sororem, quod onus est patris , in cujus rem pecunia versa , L filia familias i 7. b. tit. t Quod oc obtinet in aliis ca- Issibus, quibus pecunia sumpta , ea occasione , ubin rem patris Uerteretur , d. l. f.
proiηde si aereperit ia. quia non sibi , sed patri accepit filius . Quod si acceperit
quidem , ut verteret in rem patris , ne tamen vertit; nisi probabiliter constiterit, creditum in rem patris capi , non cessabit Senatus consulti im , quia imputabit creditor suam sibi sacilitatem juxta dicta de actione exercitoria , per L fi in M.
Quid si Gontra accepta suerit non ut IAvertetur in rem patris , dc tamen versa fuerit videtur cessare S.C. ex aequitate, quae non seri damno alieno aliquem locupletari. Verum contra responsiim ab Ulpiano, I. Sed F 9. g. boe S.C. a. tit. ne quidem si extent nummi cessare. S. C. Quod ita ex servitute placuit, in odium credi toris , cujus improbitas non cessat, ut tradit B dd. in I. ergo bie l. b. t. Castr. dc Bart. ad d. s. hoe S. C. Costalius, ibid. adl. 7. F. fed ἐν fi filiussam. a. b. t. Non obstat a. F. proinde , quia ibi praesumitur animus vertendi in rem patris adfuisse , quem hic ponimus omnino defuisse. Quinto , si filiustam . sit miles, d. I. s . Cod. em. quia cum habeatur pro eo qui sui juris est , non indiset consensu .etris I nec est inquirendum in quam cauisn insumpserit. Idem est, si casseense peculium habeat, i altem quoad ejus quan- .litatem , cum filii famiL in castrensi peculio vice patrumfam. habeantur, I. usque ad a. n. t. Quod & dicendum, si adventitium habeat pleno jure suum secum
dum casus rela os in L eum vortee 6, Cod. De bonis, qua liberi, is pore'. is ei nam cessat negotium patris, & ratio Se tusconsulti.
VI. Si pro alio fideiusserit; quia non lε potest dici sumpsisse mutuum , nisi colore quaesito Senatulconsulto sit sacta fraus, d. I. 7. F. item si r. b. t.
VII. Si filius stipulatus quidem sit sibi ir
mutuum dari; non tamen numerata pecunia , nisi facto sui juris , t. si quir 3. ἐν q. s. si a G. b. t. Nam quod dictum
filiorumit. credi non licere pecuniam , non
418쪽
ad verba sive contractum , sed ad numer tionem pertinet L quia q. b. t. quae contingit tempore licito, ut in solidum d mnandus veniat, a. I. 3. b t. Unde & contra, si stipulatus Pater familias fuerit
sibi munium dari, & postea filios facto
numerata pecunia sit , exceptioni locus erit, quod numeratio , quae inspicitur, contigerit tempore illicito , I. contra K.
8 VIII. Cessat hoc S.C. si Pater solverit
mutuum a Filiosam. sumptum , quia a probavit causam debiti. Item si filius nateriam . factus solverit, L L. 7. f. boeten. O . Nihil obstante Exceptione
perpetua, quae non prodest ad condictionem: nisi iis, quorum causa exceptio inducta Inon etiam , si in odium ejus, cui debetur: ut hoc in casu , quo obligatio , quae subest,
removet condictionem , I. Qui exceptι
9 nem clo. δερ. De condict. indeb. t Dico paterfamilias factus: nam a filio soluta pecunia, qui ejus non habet alienationem, extans vindicari potest per patrem , t. Si
filiuifam. q. su de redi. ered. etiamsi illa
cunia donata fuerit filio, d. l. s. f. ab αδεο i. quia & talis cadit in peculium Adventitium, quod non perdit filius ζ credendo autem perdet: nisi donata uerit ea conditione , ut creditori suo solveret, a. F. r. quia patri nihil decedit,& non alias ista pecunia est in peculio, quam cum ista causa. Et hoc, si pecunia
zo Quid si eonsumpta suerit e Contraria
hanc in rem videntur responsa: nam Ulpiano reserente in d. I. 9 F. I. b. tJubanus ait, donatae ab alio simpliciter pecuniae filium iam . alienationem non habere , ideoque si. Iverit , condictionem- patri competere, ex omni eventu , id est omnimodo sive extiterit, sive non. E contra , eodem Ulp. reserente in d. I. mussam. Iq. δερ. De reb. cred. Marcellus vult cessare condictionem : subjuncta ratione , quod ties ex consumptione detur condictio , quinties e x causa numerata fuit pecunia , ex
qua ri tuisset actio, id est condictio esse,
si domi nium ad accipientem transisset; in proposi to autem non ita esset. Cujus rati Nem Cujac. 14. IV. e. 3 . ponit in Obligation e , quam huic mutuo subesse diximus, removente condictionem. , etiamsi
'luri o facta sit per errorem facti, quem nihil sacere ad condictionem , quando lub-
est obi alio, dictum supra, De eondict.
indeb. Cui non obstat l. Cum tamen 8. b. t. in qua ignorantia facti solutum a
curatore repetitur : nam hoc ideo , ne cur
tor , qui bona fide ignarus pecuniam sumptam contra S. C. solvit, facile versetur in damno: in quo versaretur, si id , quod
solvit, repetere non posset: quia adolescenti reputari non posset. Uidetur autem Cujae . d. Ioco agnoscere Iulian. a Marcello dissens se hac in parte, ut sere semper solet: quod tamen minus respondet Iustiniano adserenti , non dari repugnantiam in legibus. Unde Iul. Pacius cent. q. e. 63. aliter conciliare conatur has leges, distinguens: An creditor bona fide pecuniam a filios acceptam consumpserit , an mala. Illo casu cum Marcello denegat condictionem, propter bonam fidem, Ecobligationem, quae subest : hoc vero condictionem vult competere, eamque surtivam : quod mala fides facit contrectationem talis pecuniae incidere in causam sumti. Et licet dictae leges loquantur indistincte , non facta mentione bonae vel malae fidei, adjuvatur tamen ista eonciliatio per s. Nune admonendi a. IV. Quib. ahenare Iicet , I. Rogasti tr. 1. si fugit uu r D. δερ. De reb. eredit is, is l. deis positum , i. g. rem a servo 3'. ins Depos uarum aliquae distinguunt inter bonam& malam fidem, aliquae consumptae per
malam fidem dant condictionem . Solutio itaque removet exceptionem, ΣΙ
quae scilicet facta per patrem, non etiam per filium: quamvis post mortem patris, en jus est haeres filius , condicere non possit pecuniam ; licet Pater , cujus est haeres , potuerit , Ieg. si non fortem 26.
s. fouisam. s. δερ. De conuιct. endeb. quia veniret contra proprium factum . Castrens. abi. Deinde eκ ejus parte subest obligatio, L auia Io. bor tit. removens condictionem , secundum dicta supra est. De condict. indeb. Idem obtinet in fidelitia fore, ut & Dic, quod solvit nomine filii-fam. non repetat, leg. Sed F 9. F., b. peni. t. qaera quantum in se , approbat debutum . Et hoc ita, si tota pecunia sol ta fuerit.
Dubium , quid juris sit , s pars tan- aetium soluta sit , an scilicet oposit Pater cogi ad reliqui solutionem Potest videri
cogi non poste per d. l. s. ubi exceptio denegatur tantum usque ad quantitatem Pigno
419쪽
Pignoris . Contra tamen responsum in Lil. 7. s. si Pate f. D. hoc tit. parte soluta cessare S. C. dc dict. I. a. cod. eod. Ubi agnito debito , cessat Amplissimi ordinis decretum , agnitum per Ibluti nem patris . Ratio differentiae inter pignus , dc solutionem obscura est , ut sIit videri idem statuendum esse : ni- obstante dict. g. D. quia restringiar posset ad partem solutam . '. Est tamen recepta hac in re differentia inter Pignus datum 3c solutionem jam dictam . Putat
Cujac. in recitat. Cod. hae tit. severitatem S. C. in pignore exegisse hanc imterpretationem , d I. 7. s. Non solum 6. cum alias petitio sortis non soleat accipere modum ex pre io pignoris. quae sors, sive pignus sit pluris , sive minoris , eadem permanet , ter. Si pro mutua S. C. S. cert. per. posse poni ratio differentiae in eo , quod solutio sit magis spontanea , atque ii a faciat videri debitum agnitum a tot vente Pignoris vero dario coacta . Deinde quod hoc accipiens videatur eo contentus , a Q. L divo Pio is . F. si pignora 3. in . de re 3udic.
24 Idem quod solutio , operabitur dc expromissio 3c novatio facta per filium jam sui juris ; quia videtur agnovisse debitum d. I. a. cod. boe tit. nisi ex ignorantia facti , ut quia ex causa se debere credebat , saciat opponi exceptionem petenti ex tali itipulatione , quia deest consentus
De Pupillo mutuum dante non est qua Tendum , ex eo, quod data per eum p tunia non fiat mutua, quae proinde vi dicatur , dict. I. 3. s. proinde a. hoe t.
23 ' Idem dieendum de filiosam. credentea. I. 3. F. fi a Mesam. 4. Si a Minore pecunia credita fuerit Filiolamilias min
ri , melior erit causa consumentis, L Verum . I. F. item pen. δερ. de mιπον. nisi
locupletior factus, fuerit, L si mιπον. 3 q. δερ. eod. tit. Si si iussain. quia pecunia accipit , Major fuerit ; tunc aetatis ratio praevalebit Senatusconsulto : dc hoc per restitutionem in inte rum , via replicati nis , adversus Exceptionem Macedoniani, dict. I. II. f. plane M. Quod in s milivitio sit Filiussam. id est , mutaverit Filiolam. minus recte illi objicitur non obstante quod frustra legis auxilium t Νωl ret , qui ipse in eam commisit, & quod
delicta tollantur mutua compensatione rnam hoc verum est , quando circa idem versantur. Inn. in eo. Intelleximus peπ.num. q. u de Adult. Non oberit etiam filiosam. quod una cum alio sui juris mutuum acceperit , dc correum debendi se constituerit : nam nihilominus pro sua parte utetur Senatusconsulso , contra quod eatenus peccatum . Alteri hae in causa minime subvenitur , quod obligatio haec dividi possit , dc correis sit beneficium divisonis, secundum aliquos , ut dicetur infra ad i. De duobus reis. ' Quo assacit regula , quod persona non privilegiata concurrens cum privilegiata , non gaudeat hu)us beneficio , nec eam impediat uti suo privilegio . Iason. in L saeeοUultissma ar. g. ex imperfecto I . num. II. c. de testam . in rem facit, L Matieri Tq. ins De eond. is demonst. Ubi privilegium mulieris non prodest conjuncto. Superest videre: An exceptio cesset per renuntiationem filii Negatur hoc omnino , quod eadem facilitate renuntiet, qua mutuum accepit, eademque maneat Cr ditoris improbitas , in cujus odium Senatusconsultum est inductum , non etiam in favorem filiorum lam. I. Qui exceρtionem 4o. δερ. de condict. indeb. ut procedat regula, quod nemo renuntiet , nisi
favori pro se introducto . Deinde si quis
subest favor, ille Patrem concernit , ut per filium ei non renuntietur, cum ali num jus nostro facto non diminuamus Contrarium tamen vult Zasius , a. Respons cap. 28. dc quidem contra totum , ut scribit , orbem di sed argum nil mi nus firmis Nam quod vult filium lam. peccare utendo hoe S. C. verem non est , uti ante diximus falso allegans in hoc Innoc. in eap. quia plerique δ. te de immunit. Ere1. Deinde haec eius sententia iacit cessare odium improbi credi curis, quod leκ in comm dum pubi cum punire voluit . Vid. Fachin . ob. a. c.
de quaeritur et An saltem iuramem iatum appositum removeat exoptionem
quoad filium t Posset hoc videri, quod iuramentum , quatenus servari potest , servandum sit . ut Me in easu Covarr.
de pactra ρ. a. c. s. n. c. dc videtur Pr
bari d. I. s. is d. s. I. b. t. Ubi quat
420쪽
nus non subest Patris praejudicium, sol tum a filio non repetitur . Nec facit , quod in odium creditorum haec inductast Exceptio, cum non ideo inhibitum sit filiolam. ne solvat, sed tantum concessum, si velit , excipiat . Facit etiam , quod &naturalis, & civilis obligatio sublit , uti
ante dictum: & ita tenet Gomea 2. Variar. Refol. e. s. n. a. Non est tamen improbabilis contraria sententia , imo pmbabilior, supposita lege justa : nam licet solvere tale Mutuum absolute non sit m tum , solvere tamen ex tali obligatione turpe est, dc contra bonum commune a lege intentum , cui non expedit tale mutuum solvi, propter periculum tertii, juxta c. Cum contingat ad . is de Iureiur. quod inde causari posset. Quomodo etiam , nihil fecit, quod ex tali mutuo oriatur O
ligatio naturalis & civilis e quia hie non agitur de ipsa obligatione, quae in se nihil mali involvit, quam & ideo lex non irritat , sed tantum de eoactione solvendi
impedienda per exceptionem , quae tendit in graejudicium tertii, scilicet parentis, ut ideo non debeat habere effectum juramentum . Posito tamen , juramentum servandum esse , secundum priorem sententiam non est dubium , quin relaxetur in Odium Creditoris ad cavenda Parentum pericula:
etiam in casu , quo quis juravit solvere post mortem patris, quod ei nihilominus vivo sit periculum . Morim patre: quin
renuntiatio etiam non jurata teneat, non
est dubium : quia tantum agitur causa filii, neutiquam patris, qui rebus humanis exemptus est. Eadem ratione etiam renuntiatio soluti patria potestate tenet , dc removet
AD ua. r. Hoe beneficium eontinet , quod his , qui filiis tam . pecuniam
mutuam dederunt, actio di petitio ex ea causa denegetur: quibus autem competat hoc privilegium , vid. elag. Oeckel. de priviLρarent. nivit. tr. c. I. iv 2. Paul. Christianae voL 3. decis. 3 s. Ad n. ia. Quod cesset hoc SC. in Scholasticis Vid. ele g. ap. Horat. Luc. de privit.
d a. 27. Quod si iussam. SC. Maced. renunciare non possi i , confirmatur duobus sortissimis argumentis I. Quia hoc SCtum respicit utilitatem publicam , ne videlicet filiorum mores , pecunia mutua supra probabile modum illis credita, dc ira luxuriae causa subministrata pessimo exemplo corrumperetur , I. verba I. f. b. t. ideoque privatorum pactis, huic Iuri utilitatis publicae causa, statuto & introducto renuntiari non potest, Liuris gentium 7.f. sistaserear a 3. de Pactis. II. Stabili turhaec conclusio per L tamen ii. h. t. Ubi traditur filium iam . posse opponere hane exceptionem post sententiam. Itaque cum Omnes exceptiones debeant regulariter Oinponi ante sententiam , & allegatio hujus exceptionis admittatur ; nihilominus postscntentiam , cum jam tempus, proponen dis executionibus definitum , elapsum fit, hine eonsequitur , filiumsam. non posse tacite huic exceptioni renuntiare dum sciens passus est tempora proponendae hujus exceptionis elabi dc effluere. Ergo nec expresse filius m. renuntiare poterit huic SCto: quia taciti & expressi eadem est virtus, I. cum s. s. de rebus eredit.