Henrici Jacobi Zoesii ... Commentarius ad Digestorum seu Pandectarum juris civilis libros 50. In quo præter plurima additamenta jampridem excerpta ex jure practico, publico & camerali per clariss. J.C. Martinum Naurath accedunt modo citati in eo Cano

발행: 1757년

분량: 671페이지

출처: archive.org

분류:

71쪽

a nobis, nomine deducto a relinquendo. Talem locum facit privata cujusque vin Iunias illatione cadaveris humani , vel

principalis ejus partis sc. capitis, quia sit

imago, unde cognoscimur, L eum in diversis M. ins de relig. Ratio est, quod religionis interiit, exstare sepulchra , quihus reponenda cadavera, eaque exempta

esse ab usibus humanis. Rus ordinis &habetur cenotaphium , quod est monumentum memoriae causia sacriim , in quod corporis reliquiarum nihil illatum, d. I. 6. in me. ' Sancta proprie sunt , quae neue prosana, sed sanctione quadam con-rmata, d. l. 9. 1. proprie 3. & ab injuria hominum defensa atque munita, LSanctum 8. b. t. Cujus ordinis sunt portae , muri civitatis & municipiorum , in qu rum violatores capitalis poena sancita, LF quis miolaverit D. b. t.

4 Altera praecipua divisio prioris , uti

apparet, explicativa traditur, L quaedamnaturali 2. b. t. quod sic. quaedam jure naturali communia sint omnium, quaedam

universitatis, quaedam nullius , pleraque singulorum . Quae divisio videtur minus plena , sed supplenda , addito membro , quaedam publica, quod videtur in d. I. a. omissum, ut recte notat Accurs & vult id ipsum divisio, iisdem pene verbis tradita , inst. eod. uti di textus sequentium legum , in quibus eorum , quae publica sunt, natura docetur . Divisio ista quinque membris , commodius reducitur ad bimembrem dc suas divisiones, quod scit. omnia aut sint in nostro patrimonio, sive actu sive potestate, aut sint extra patrimonium : cujus ordinis sunt ea, quae

dicuntur divini juris, & quae nullius actu& potestate . Ea quae sunt in patrim

nio, aut sunt communium , aut singulorum: communia iterum aut Omnium , &haec vel publica vel univisitatis.s Communia dicuntur, quorum proprietas nullius est, actu scis. usus autem omnium. Cujus ordinis secundum naturam suam sunt omnes res , eo quod natura rerum dominia non distinxerit, sed communes dc in nromiscuo usu reliquerit :quamvis distinetionem earum jus gentium induxerit secundum dicta δερ. tis. I. Aer,

aqua profluens, mare, nullam accepere mutationem per Ius gentium, ut in L l. a. recte dicantur ista communia, uti oclittora; occasione maris, quatenus maris usum concernunt, nam quatenus aliis rebus utilia esse possunt, publica censentur dc dicuntur, L Littora I. ne quid in loco publ. ubi littora, in quae populus Romanus Imperium habet, dicuntur esse populi Rom. quod vel ad iurisdictionem tantum recte retuleris, qua utitur populus Rom. ut littora ista tuta sint ab omni injura: uti di mare, in quod Imperium extendi solet, dc exerceri potest, cum jure gentium Ac inventerata consuetudine observatum sit , ut etiam in mari distincta sint Imperii jura, ac velut regna , tractus, ac sinus quosdam populus quilibet habere intelligatur, di in praeternavigantes atque aedificantes in mari molibus iactis. ' Ut TVenetos secisse notum est , qui licet perhoe tacti sint domini locorum , t. in tantum 6. in princi b. t. non tamen ex eo si

lo se Romano Imperio exemptos jure asserunt, quamvis id existimet. Bald. hJe in

sv. tit. I. Ubi quaeri posset , an saltem praescriptione se possint tuerit Quod vid tur dicendum, cum uti jurisdictio acquia

ritur praescriptione, ut dicetur Ab. 2. ita dc exemptio ab eadem, cum cujus juris est actus, ejusdem de sit distractus. Ad d minium , quod occupando acquiritur, prinscriptio non est necessaria. ' Quomodo in a . . ins de usucap. dicitur non obtinere

praescriptio in locis publicis iure gentium,

cum in iis occupatio det omne jus, cujus effectus non durat , nisi quoad ipsa durat: quia mare videtur reluctari possessioni; exemplo serae, quae si in libertatem

naturalem se receperit, non ultra capi

ris est. Ita dc littus postliminio tradit, LI. 6. in prine. ἐν I. quod in Iutore Iq. infde acq. rer. dom. Iurisdictio itaque in littora dc maria est populi Romani, cujus

est tuta ea reddere ab improborum inj riis , arcere eos , qui non commutand rum mercium causa , sed eorum usum impediendi, maria ingrediuntur, veluti exules Romanis terris ec alios hostes , eo modo , quo recte eos arcet usus locorum

Imperii. Ludibrio enim alias leges forent, si quod in terra facere non licet, in m ri permittendum esset. Quaeres hic, an a piscantibus in mari s licite ex irantur piscium decimae, aut prae

ternavigantes urgeantur ad alicujus vectigalis solutionem 3 Quod videtur negandum , cum mare sit commune omnium

jure

72쪽

itire naturae: nec ejus causa decreto p puli immutari posse videtur, I. venditori 3. ins communia praed. extra cujus est potestatem. Dicendum tamen , id licere , si justa causa intercedat ; veluti si commodior littoris Esus sne magno sumptu conservari nequeat; si instructa elasi se oras maritimas tueri sit necesse , dc mare a piratis liberum servandum. Talas enim causae cum cedant bono piscantium & navigantium mare, faciunt mediocre quid exigi posse; qua de causa dc aedificiis ibi eonstitutis solarium imponi

poterit , arg. I. PMtor 2. F. Si quis r7.

ne quid in Deo pubi. ubi solarium , inter alias significationes, id dicitur esse , quod pro solo penditur. Vide Peregrin. de

iure Fisti lib. t. tit. I. n. II. I 8. 22.

io Publica sunt, quae populi alicujus sunt, uti populi Romani . talia enim proprie

blica dici habet L bona is . ins de V. S. t ad res aliarum civitatum non pertineat id nomen nisi abusive, d. I. tD Horum alia ad Fiscum & aerarium pertinent, de in patrimonio populi Rom. ha bentur , uti vectigalia, agri publici: alia publicis dumtaxat usibus δc commodis serviunt , nullo ex his in aerarium populi Romani fructu procedente, quae proprietate quidem sunt populi, usu vero Omnium, qui iub i sto populo degunt. Ejus ordinis sunt flumina perennia , non etiam non perennia: unde hici, in I. q. in fine b. t additur pene . Ejus etiam ordinis sunt pomtus di ripae, quatenus resuirit usus fiuminis: nam alias ripae privati iuris sint, uti de sunt proprietates . Publica itaque

serviunt usibus mus populi, non etiam caeterorum. Nee obstat , quod diciti I , Lνiparum I. b. t. riparum ulus publicos esse jure gentium , nam hoc non eo pestinet, ut omnibus Omnino etiam exteris pentibus concedi earum usus debeat, cuin recte ab eo prohibeantur, sed ita accipiendum , quod cujus hie pentis ec nationis hominibus sumina suarum r pionum in promiscuo serviant. Hoc quoque notandum nomen publicum, in rcidum in jure accipi pro communi , ut in I. Littονa , ins ne quid in Deo pab1 3. l. quoa fili

dc in aliis locis: nisi publica i , t accipiamus , qua einus praeter usum communem

omnium praestant aliis in rebus ipsi populo utilitatem. Universitatis dicuntur, quae sunt sic Irjus civitatis , ut theatra , stadia, de his

similia , ad usum ejus civitatis comparata , I. In tantum 6. F. universitati a I. h. t. qualia abusive publica vocantur, d. I. I . secundum quod accipienda I. inter II. ins de V. S. Huc etiam spectant ea, quae

sunt alicujus Collegii, quae sunt tantum in usu eorum, qui sunt ejus Collegit. Singularum res sunt, quas quisque sibi iv acquisivit, idque variis modis, de quibus

institur. eod. ins de aequirens. rerum

doma

Sunt iterum res aliae corporales , quae cerni, & tanti pomini: aliae incorporales, quae sub sensum externum non cadunt , sed intellectit tantum percipiuntur, Lomma I. g. Quaedam r. hoc tit. quae licet circa corpora versentur, sine corpore tamen conlistunt: uti haereditas , quam et

iam sine ullo corpore intellectum juris habere scriptum, L H ereditas 3 o. in f debiterra. petit. Cujus sensus est , quod haereditas sit nomen juris, non corporis; jus designans. non res singulares, I. Bonorum ro8. de V. S. subsistens, etsi in ea nihil sit corporale, l. bona 3. ins de bon. ρομfs Nam haereditatem ab ipsis rebus distingui', est translatitium , id est , commune apud Iurisconsultos , ' etsi eam.rei ivideatur ridere Seneca sub alterius persona, Iib. 6. de beneD. cap. 6. Vide ibi Lib. de Muret. dc lyet r. Fab. as l. Haereditas εα num. I9. de R. I. Eiusdem ordinis est jus utendi fruendi , oblig*tio , jura praediorum , I. summa rerumi. in m. bor tis. Quaedam iterum harum rerum per se subsistunt , uti haereditas non adita , quae tantisper nullius est :qtiaedam corporibus adhaerent ; & vel personae cohaerent, ut obligatio, jura, d minium ; vel rebus, uti jura praediorum , vel partim perionae , quatenus sunt jus utendi, fruendi, partim rei & corpori , quatenus sunt servitutes, uti ususfructu , usus , habitatio. Res iterum aliae sunt liberae , quarum liber usus est in arbitrio do mini ; alis servae, quae alteri personae , vel rei obnoxiae, cujusmodi sunt servitutes, seuda , emphyleusis. Res denique aliae sunt mancipi , quae capi & alienari possunt, uti res soli Italici: aliae nec mancipi , uti praedia provincialis , stipendi

ria , tributaria, quae alienari non Poterant ei quae differentia est sublata per Iulanianum,

. cum

73쪽

MENRICI ZOESU COMMENT.

ADDITA MENTA.

Ad Tit. . de Rerum Divisione. AN obligationes adi personas rectiuς

referantur, quam ad res posterius amrm. cum Schol. in exam. iurid. pag.69. Ac Sutholt. dis. I a. aph. 3. ubi dicit, obligationem esse in personis subjective, in rebus autem objective. Ad n. t. Res nullius in bonis esse dicuntur Φ modis, censura aut casu , natura, facto, temp. Suih. dis q. cast. 22. ω seqq. Varios modos, quibus sacrum aerarium

ditari possit ; Vide apud Besold. in ιbes

pract. verb. arca , arca Dei.

TITULUS IX. C. 3. 24. De Senatoribus , cum duobus seqq.sUMMARIUM.

t Senatores qui .

a Consules qui, is unde dicti. 3 Praesecti praetorio qui , is Praeto

rium , quid.

Praefecti Urbi ostium .s Quaestorum inelum.

Praetor.

9 Princeps censetur dispensare, fetenter promovendo indignum. io corrupta lectio, in dieL Ieg. Barbarius .

II o cta Barbarii, in d. l. 3. fustineri

ex titulo putativo , ob publicam titilitatem . 11 Titulus bH modi errore communiuiti debet.

tiam , etiam excommunieationi 1.

6 An idem obtineat quoad forum eoufeientiae .

i Qui posea ammittatur timius.18 Quia fit Iuris in impedimento juris

bula aeto Acta per Judirem ratione ea rentem non 'stinentur ex errore cymmuni.

2r Gesta ex tituis putativo an valeane respectu eorum , qui consciι fuerant impedimenti. et et Acta huiusmodi esse irritanda. 23 Dee o d. l. 3. babet locum etiam in

unico actu tantum.

χη Non obtinet, cessante publica utilitate. 21 Habet Deum in publicis o iis .

et Traesecti vigilum inerum . 28 Proconsules qui, is eorum inciam .as Praeses quis, tiusque inerram. 3ci Munera Praeses aut Magistratur, quae capere possit . 3I Legibus, non exemptis iudicandum . 3 1 Iudex fecundum veritaIem iudicare

debet.

33 Intellectus , l. illicitas , F. Veritas deon Praes. 34 Oscium Procuratoris Caesaris.

EX positis divitionibus & qualitatibus

Personarum , quae agunt, & Rerum, de quibus agitur in judiciis , subiunguntur, congruenter Iudicum , coram quibus agitur, qualitates: quae cum maris ad historicam cognitionem , quam juris consulti facult tem pertineant, obiter tantum de iis apemus. Et primo quidem hoc Tit. agitur de Senatoribus, ' qui in Senatum lecti, pu- Ibili ei consilii causa, dicti a senili aetate, unde & Patres appellati , vel a curae similitudine : diversi a Patriciis , qui non Cmnes Senatores, uti nec omnes Senatores sunt Patricii. Horum privilegia aliqua hic reserniatur. Et hoc ordine sunt plerique Magistratus. quorum duo genera , alterum urbanum , alterum provinciale . Urbanorum Magistratuum antiquissimi a& sumini erant Consules, a consulendo dicti, quod consulerent civitati; de quiabus Tit. x. quorum munus etiam duravit sub ImperatoribuS. Post eos agitur de officio Praefecti Prae- storio, tit. xi. qui instituti sunt ad vicem Magistri Equitum . Nomine Traetorii Iuriia conlulti nostri denotant partem villae lautius aedificatam. Desgnatur eo & locus, ubi Praetores jus reddebant ; postea etiam r. nslatum ad tabernaculum i rincipis , dedo:

74쪽

domum aulamve ejus; ut praesectus praetorio dicantur , qui cohortibus aulae praeest. Hic primo dignitate Consulibus proximus , postea etiam superior , eique lumina re- irum judiciorumque commisia . ut Vice sacra judicaverit, & .ab ejus sententia a peltare non licuerit, tit. C. de seat. Pra-

tecti Praetorio.

4 De Prae secto Urbis agitur tit. Q. Eius fidei commissa erat urbs absente praecipue Magistratu, ejusque praecipuum officium

erat urbem cussodire , crimina audire . Extra urbis terminos nullum ei imperium erat: rurisdictionem tamen retinebat, cujus ergo poterat jubere judicare, id est, Iudices dare, qui intra terminos ditionis suae judicarent, I. t 2. Praefectus D. r. b t. 3 Quaestores, de quibus tit. κ l. dicti , quod conquirendae , con ervand e,& in usus tuos erogandae pecuniae pubi cae cura ingererent : unde & his sua erat jurisdictio atque imperium, ut videre est l. origo 1. b. t. Horum origo antiquissima, &sub Rexibus institvita . Tac. Ab. II. Annal. Erant di Quaestores sive Quaesitores parricidii, quo nomine veniebat omne crumen capitaIe. Horum meminisse Legem I 2. Tab. tradit Pomponius, L necessarium. a. s. Et quia 23. δερ. de oris. Juris. Hi a populo constituebantur, ut rebus capitalibus praeessent , quod consulibus non

esset lege permissum de capite civis Romani injustu populi ius dicere. 6 De praetoribus agitur tit. t q. qui ita dicti, quod populo praeirent , ii ve quod jurisdictioni praeessent . Horum alii urbani, alii peregrini: plures enim creari s liti pro Reipubl. necessitate & usti; &quidem octodecim suisse constat ex d. I 2. F. capta deinde 32. qui ad tres postea redacti, I. 2. C. h. t. Definitur Praetor a Cicerone, de Legib. Iuris disceptator, qui priva a judicare judicative jubet , & juris civilis est custos . De horum auctoritate dictum suprarit. i. in fine, ut hic non sit repetendum , quae multum immunita sub Imperatoribus.

Proetorum.

ν I J Num hic proponitur sinsulare de

Barbario Philippo non omittendum,

qui sugitivus cum esset domini custodiam lelapsus Romam venit, & pro libito sege- irem, favore aliquorum, ad Praeturam est l

evectus , populi sitffragiis; sub libera enim

civitate res ista contigit . Eum purpurae honore tumidum & magistratu lascivientem dominus a quo aufugerat Romam veniens agnovit, & toga ex adverso tacite prehendens , antiquo & servili nomine compillat. Oui agnito domino conturbatus eum obtestatur, ut si leat, domumque

deducit & pretio persoluto se redemit, Iiberumque fecit. Quae res non ita potuit silentio premi, quin ejus conditionem majoris populi pars resciverit, ut in dubium

revocaretur, an quae edixerat , decreverat ; ali cujus essent momenti.

Causa dubitandi erat, quod , cum jure Seivili servi habeantur pro nullis, L quod

attinet 32. de R. f. ne minimum quidem actum civilem expedire potuerit , atque a nec praetura sungi, cum servi judices esse non possint . I. cum Proetor Q. F. u. autem stes. νή. de re tua. Nec facit, quod a populo Romano praetura ei designata suerit; nam , cum ili' ignoraverit ejus conditionem, non potest videri secisse habilem , quod errantis nullus sit consensus, L Sι per eννεrem is . ins de Iurisae Pot rat certe populus, si scivisset illius conditionem , praetura eum donare di facere habilem ad civilia munia, tacite concessa libertate, d. I. 3. in fine. Ex qua recte colligunt Interpretes , sPrincipem censeri dispensare funer alicujus inhabilitate, scienter eum ad officium aliquod promovendo . ne alias videatur ludere velle, quod est contra ejus maj statem , de hoc qnando est in e impediamentum ; quod tollere potest. Debet autem constare , Principem scire impedimentum , quia in sola promotione non sundatur dispensatio, ut satis patet ex LI. 3. sed praecipue in scientia . Non est au-

te in necesse, ut eκprimatur in litteris promotionis inhabilitas, aut etiam ponatur in iis, ex eerta scientia , ut recte tradit Gabrielius, lib. r. eommus. Um. tu. de praesumsti. eonet. 3. dc Menoch. 2. praesumst. e. ao. Ut in a. . 3. in fine. Barbarius in

praetorio fuerit visus esse dignitate, non tamen vere Praetor fuerit, quamvis illud insinuare videatur L I. I. 'i Cujus lectio Iovidetur corrupta . in ve siculo : Et tamen videamus , qui legitur assirmative , scit. mdeamus si servus quamdiu latura , d gnitate praetoria functus non sit : quid dicemus, an quae edixit, quae decreυιt ,

75쪽

64 HENRICI Z O E

nultius fore momentI 3 De quo absurde profecto dubitaretur, si omissa negatione

legamus assirmative. Nam, si vere praetoria dignitate functus fuerit. extra dubium Omnino est, acta ejus valere : & ita recte tenet Ant. Contius lib. I. diis. cast. 2. jac. cap. 18. σου. e. 33. ἐν ad L 2. C. de sentent. ἐν interloeut. omu. Iudie. affrmativam tamen lectionem, n d. I. 3. adversus Cujac. retinendam esse contendit Ioan . Robere. I. recepi. feni. c. uis. animad. lib. I. cap. i8. 'tisque ainotata Mereat. De Cudaeii. Praetor itai que licet non fuerit, quia tamen prael ra visus iungi, responsum in a. I. 3. ea, quae interim edixit, decrevit, suum habere momentum humanius esse. II De cujus responsi ratione quaeritur . Nam aliqui eam ponunt in errore communi, quem volunt haberi pro veritate. Minus bene, cum error, qui est consensui contrarius, eumque tollit, non possit dici jus ponere, d. I. Si per errorem insde iurisdict. Ut minus recte etiam aliquii iaciant generalem regulam , errorem communem facere jus & haberi pro verit te , qua de re paulo inserius. Rectius dicetur, hoc ita receptum esse, propter publicam utilitatem, uti insinuat d. I. 3. dc probat Ant. Govem. var. Dct. lib. I. e. 6. in fine . Adde Holom. illustr. e. eap.

I7. Busium ad d. t. dc Besola. ibid. in delibat. Jur. e. q7. Cui respondet, non es eum scribi eos, qui publico rudicio προ runt coram eo, qui sussu populi judicem agebat . Ut videatur fundamentum praecipuum ponendum in titulo putativo , causato Per erroneam populi designati nena, sine qua minime forent valida habenda acta ejus, qui citra istam designationem populi, aut alterius superioris ,

publicis actibus se immiscet : quia des Ia ctus tituli facit deesse jurisdictionem. tΤitulus itaque errore communi reputatus verus, cum talis non esset , collatus tamen ab eo, qui conserre potest, a. l. 3. facit propter publicam utilitatem , sustineri gesta coram tali designato Praetore. Dico communi, quia non suffceret unius aut alterius error , qui non ponit communem errorem & probabilem . Sussiciet autem errorem esse communem in loco,

ubi actus est gestus, quia ibi impedimentum est occultum , ut patet ex ict. I. 3. Nam verosimiliter Barbarii istius oen.

ditio in Ioeo, unde fugerat , suerit notoria. Dixi, collatus tamen ab eo, &c. nam alias gesta non valerent, si vel tutulus non est collatus, vel non a legitimo superiore, quia nullus est : atque ita solus esset error communis, qui non sufficit. Abbas Ad e. ibiIM. n. I . . de elact. Henrie. hic. ibid Et vult illudd. l. 3. quae se iundat in designatione populi : ut ea cessante , Barbarii, de quo ibi, tanquam intrusi , acta essent dicenda nulla. Facit me. Nosti 9. Κ d. t. ubi facta a non habente titulum, dicuntur re

vocanda .

Haee ita obtinere in judice ordinario patet ex L L. 3. ex ratione communis utilitatis: quae cum non minus obtineat in delegato, reputato communi errore habili, eum vere esset inhabilis, idem in eo statuendum, L si arbiter a. C. de senti O, interlae. ubi sententia prolata ab arbitro , ut in libertate eo tempore morabatur,ato per Magistratum , non ideo minus habet auctoritatem rei judicatae , quod postea in servitutem sit depulsus. Obtinent eadem & in aliis, qui personam publicam sustinentes, ex titulo quem Obtinuerunt, putativo varia egerunt. Cujus ordinis sunt Notarii r nam & eorum acta habenturro validis, etiamsi postea patefiat inhailitas ad ista munera, ex ratione jam allegata. Ias ad d. I. Barbarius numero sq. is ibid. Costal. Dicta procedunt non tantum jure G quili, verum dc canonico. Nam dc eo j re titulus putativus , a superiore legitimo collatus, facit acta per habentem talem titulum haberi valida: quod ipsum suffcienter probat ean. ad probandum M. de

sent. , re Iudie. ubi sententia a pluribus , qui jussi erant judicare , prolata,

ideo irrita declaratur, quod unus inter eos esset publice excommunicatus, ita ut occulta eius excommunicatio sententiae obfutura non fuisset , ut recte ibi tradit Glossidc ibid. Henr. n. 3. γέ subjungens etiam Occulte mcommunicatum retinere jurildictionem , quanidiu toleratur per Ecclesiam . Facit , quod , ut jure civili virium ignoratum non obstet , ita nec debeat obesita canonico, c. Uooeae penuis. M decuri

excomm. ministr. Concurrente eadem ut ialitatis ratione, quae consistit in evitando gravissima inconvenientia , oc lcandala , quae sequerentur, s, detecto impedimen

76쪽

eo per nae publieae hactenus reputatae,

egitimae gesta per eam aut coram eamuemderentur , cum praejudicio aliorum, qui citra suam culpam ejus opera i unt usi, quae res non levem pareret confusionem . Vide Nav. in Manuali cap. s. n. 9. O IO.s Non est autem hic distinguendum qu ad impedimentum : nam qualecumque id

fuerit etiam excommunicationis , haere. seos , aut simile , occultum tamen non impediet actus valorem , d. e. ad probandam arg. a contrario sensu . Felin. ibid.πam. 3. Barti ad d. I. 3. Oct. a. num. 9. Adeo ut rectius sentiant , qui volunt e Praelatum occulte excommunicatum valide excommunicare: quia excommunicatio

est actus jurisdictionis, qua non privatur

occulte excommunicatus . Fel. d. Ioco n.

. uti de valide confert Ordines, & caerem , quae sui sunt muneris , exequitur . Non obstat ean. Audimus q. XXIV. q. a. quod contrarium insinuare videtur ;quia non loquitur de affecto occulta excommunicatione, sed publica. Et haec ita quoad ea, quae sunt. sori externi, de quo loquuntur pleraque jura. 6 An eadem procedant quoad forum internum, quod vocant conscientiae , controvertitur . Pro negativa tacit ean. dudum sq. vers In sua quoque ii de elect. quod habet quemdam ipso jure titulo suo

privatum animas sibi commendatas damnabiliter decetisse , quod nulla alia ratione dici potest . quam quod absoluti. res subditorum erat nullae . Uerum cum istud videatur loqui de impedimento n

torto , & non concurrerit communis er-τor, justus & probabilis recte per talem sta invalida ibi judicantur . Ut con tua dicendum sit in casu , quo impedimentum est ignoratum , atque ita consessiones tali iactae iterandae non veniant detecto impedimento . eo quod fuit sactae illi , cui titulus erat a superiore collatus , quique communi ac justo errore ignorabatur impeditus. Facit, quod utrumque serum hac in re reputetur ejusdem

rationis, quoad potesatem jurisdictionis , cum qui potest absolvere & ligare in s ro exteriori , etiam possit in interiori, supposita ordinis potestate . Deinde ea dem S majora inconvenientia ac scandala sequerentur , si gesta in soro interi xi venirent iteranda, ut recte sententiam Zoessi comm. in Pandect.

illam approbet Gl. d. e . Dudum V. GAeepta & Abbas ibid. num. Q. Ο ar. &Nav. ad cυ. placuit, num. 28o. de paenit. dist. 6. qui addit ibid. num. seq. eos, qui intrusis oc omni titulo carentibus Sacerdotibus bona fide confitentur , salvari, si non per Sacramentum , quod nullum subest, saltem per Sacramenti fidem ;quod & tradit Glossa d. Deo. Ita tamen, si in bona ista fide permanserint; nam si resciverint postea, tales Sacerdotes titulo omnino caruisse , & se intrusisse, ten buntur iterare confessiones ante inutilitet

factas.

De eo dubitare parum convenit , an procedat decisio dia. leg. 3. in eo, cui titulus ab initio Iegitime fuit collatus, postea tamen amissiis per delictum 3 Cum si sit delictum occultum, & officii ipso facto amisso vel privatio occulta, debeant gesta haberi valida, propter errorem cominmune, causatum a iusto tituli initio. Ab. bas ad L e. Ibit π. 12. in fiae, praecipue si permaneat in pristina possessione. Etiamsi huiusmodi privatio contigerit in Romano Pontifice, ex causa haereseos, inquam incidit secundum opinionem existi-inantium eum hoc ipso desinere esse Pontificem & caput Ecclesiae. Beslarm. de

Romano Poni. lib. 2. cap. 3 o. circa M.

nam dc hic communi errore existimabitur verus Pontifex , ejusque acta valida judicanda , propter utilitatem publicam , cum impedimentum si juris humani ,

quod excusat communis error , cum tutulo praesumpto. Innota ru d. cap. V ι-biI num. 3.

Recte hic quaeritur, an sicut impia mentum juris humani facit acta subsist re, ita dc juris divini vel naturalis AD

firmat Iaλn. in d. I. Barbarius u. 36. ubi tradit, abs blutionem sacramentalem collatam ab eo, qui reputabatur Sacerdos. cum non esset, validam esse alter. G. ind. e. Dudum sq. V. deceptae, is ibi Innoc. u de elect. quorum tamen neuter idi' sum habet; cum uterque dicat, confitenteni quidem securum esse , non tamen , nisi , donec ignorat & non tam vi Sacr menti, quam Propter bonam fidem : ut potius contrarium Iason. sentiant. Traclit de idem Iason. d. I. n. s7. valere gesta per foeminam errore communi pro viro habutam ad summum Pontifrcatum provectam. Contraria sententia vera est , titulum

77쪽

MENRICI ZOESII COMMENT.

scilicet putativum, concurrente etiam communi errore nihil proficere ad valorem actuum isto in casu . Nam ideo titulus p

tativias conmurente communi errore, facit sustineri acta, quia jus Pontificium dc civile ei nsentur supplere desinun): certum autem est nCn m e supplari per humanam potestatem desectum iuris diuini aut naturae, qui a superiore volui rate dependet. In quam eum nihil juris sit inferiori , neo poterit is destinim ex ea dependentem suinplere : qualis est circa potestarent Ordinis, quae non ordinatio non potest adesse, uti nec ordinatio tenet in sα mina. Undere-cie Abbas, in e. de qui di ι a. in f . si dι Baptismo dicit, ordinatum ab eo, qui reputabatur quidem Episcopus . non tamen erat, nullum ordinem recepisse, propter desin una juris , dependentem a superiorery potesate. ' Hinc gesta per isminam, ad Pontificatum provectam, nullius sunt ro, horis , quia tamina jure divino incapax est Pontificatus Ec omnis ordinis; ut disipensario Pontificis nihil ' ea in re possit, ut traditur Κ de temp. ordiae. Quod attinet ad quamdam taminam, quam volunt dictam Ioannem , in Pontificatum cum vir putaretur, protrusam , uti oc Iason. insinuare videtur d. u. 37. non est nisi m ra fabula, sal statis perspicua continens argumenta, probabilitatis nullae ut si quae anilis sit sabula, haec talis sit dicenda, s cile tamen credita ab iis, qui Sedi Rom. minus sequi, omnibus modis ejus perpetuam continuamque successionem impugnant & interruptionem probare conantur si non veris saltem falsis argumentis, quae consutat Bellarm. Lb. 3. da Rom. Pont. c.

I . & late nec minus docte Flori mundusao Raemundus. ' Similiter si iudex designatus suerit usu rationis carens , nihil proderit ad valorem gestorum coram eo quod communi errore sanae mentis habitus fuerit, quia desectus iste, non est ejus generis, ut per superiorem suppleri possit. Abbas in e. Sciscitatara t3. n. II. in fineon ibid. Fel. m. q. u descript. a i Unem superest, an gesta ex titulo putativo, de quo hocherus, mero jure sint dicenda valere , rei pectu eorum qui sunt

conscii impedimenti Videri posset nihil

facere communem errorem , respiatii e

rum , qui habent scientiam impedimenti, quae ipsis non tam debet prodesse quam obesse , cum ponat eos in culpa, agentes co- iram eo, quem sciunt inhabilem. GabrIMa. Dorari. 8. n m. Bald. ad e. Ad pratandum ... II. i. defent. O re Iudis. Posset i men contrarium videri verius , acha se. valere respectu etiam eorum: ex eo, quod: jura ad valorem illorum inspiciant commonem enorem non etiam unius aut auterius : atque ita, ut aliquorum error non

sufficit, ut ab inhabili gesta eorum res pellii sustineantur , ita nec scientia alis quorum impediet, quin gesta taliter v leant . Considerant enim leges , non quae in casu particulari, sed communiter aec dunt, L nam ad ea s. δερ. de Legib. Α, bas ad d. ωρ. - robandum numera I . O. I 6. Felin. ibid. .umero I qui ta- Συmen volunt irritandum esse actum, odio illius . cujus respectu est gestus, cum nihil sit, quod ipsum excuset ip

sum, veι praecipue procedet ῖn foro com scientiae : neque enim consessio videtur subsistere empter obicem ex parte Poeni. tentis: qui peccat , non vitando excoma municatum , licet publice ignoratum , propter scientiam particularem , Ob quam in occulto saltem eum evitare debuerat, ut in foro conscientiae , duo nihil occultius ; nisi eauia excusans subsit, ut quia non esset alius , cui posset confit ri , quia tunc ex earte confitentis nullus est obex, consessario autem suam iurisdictionem salvat communis error, cum ti tuto putativo. Designata itaque Praetum per popuIum 23Barbario per communem errorem libero habito, facit causa utilitatis publieae, acta ejus haberi valida : non distinguendo, mulinta ab eo fuerint acta, nec ne, quia su damentum non consstit in multitudine gestorum, sed in desgnatione populi, con currente Communi errore di publica utulitate , quae etiam vertitur in casu , quo actus unicus tantum est consectus. Iac is d. I. Barbarius in D. ' Cujus decisio non 24 procedit, cessante publica utilitate. Hinc quamvis aliquis habeatur communiter liber ab irregularitate , dc nullo vinculo censurae innodatus, si tamen secus res se habeat, nihil illi eroderit error communis ad licitam retentionem henescii interea collati, e. Postulams 8. de eis raro excommihist. ubi recte docet Abbas n. q. in his,

quae tendunt ad favorem exeommunicati,

non estis disserentiam inter oecultum de manifestum ex inmunicatum ; quod re

78쪽

traditura e. feritatis 3. n.'7. χ de GDI eontum. ' Ut bene tradit Iason. rn d. I. Barba νiu 3 π. c. eam procedere in rutalicis omciis, non etiam qua et iis conce nunt privatam utilitatem. Hinc inhabilis elestiis, Abbas , etsi ejus acta , ratione publici ossicii valida habentur , non tamen quoad alia recte operatur . Innoc. in east. Cnm dilectus 8. tu fine de con-Iuet. de eum securus Bald. in d. I. Barbarius tectura a. n. s. 26 Ut non recte pleriq re oro genera Ii r gula ponant errorem communem , aut inpinionem jus sacere , aut haberi pro verutate . Doct. communiter ad a. I. testes i. c.

de test. per text. illum, ut quos brutis adhibitus in testem, qui pro libero passim habebatur, facit testamenti m subsistere , et ii postea servus apparuerit: cum idiplum contra strictam ac communem juris rationem benignitate si receptum jure singulari ; ut patet instit. de testam. . Sed eum aisquis . ubi dieuntur Imp. subvenire ex sua liberalitate ut testimentum habeatur firmum . Ut ista decisio non sit producenda ad consequentiam aut transierenda in perpetuam juris regulam ac dispositionem, L quo fetulare Is. I. quos veror . fustr. de legib. Ratio dispositionis d. l. r. posita est in favore publico : publice

enim expedit exitum habere suprema su- dicta , I. vel negare . ins que .ιad. test.

aperiant. Extra publici favoris causam , an error dc opinio communis jus faciant, dc habeantur pro veritate, non faci Ie &una regula absolute statui potest ; sicut in jure nostro omnis delinitio est periculosa, ut ait Iurisconsultus, I. omnis 2O. a. de R. I. cum alibi aliter obtineat , procastium varietate , dc non infrequenter error communis nihil prosit , ut videre est apud Mascard. de probat. conet. 6sq. Adde Ciliae. ad lib. I. Rent. Paul. tit. 6.ec Ant. Guiberi. quaest. Dr. cap. et . nx.

- in ossicio Praefecti vigilum agitur tit.

t l. cui commissae urbis excubiae & vigilum cohortes, ne quid pernoctem in urbe committatur , neve incendium in ea exoriatur. Hi ne extra ordinem cor nosce-hat de incendiariis, est racioribus, furibus, raptoribus, i. apud vetustiores I. E t.

HS Hactenus de iis, qui in urbe jus dicunt: sequuntur deinceps, sui in Provincia; inter quos Procontules, de quorum ossicio ri

16. Del gi hi consuevere ex viris Consul ribus. Mittebantur in Provincias cum Imperio consulari ad regenda tam bella , quam civilia negoria. Dabantur his Legati, qui-hm suam jurisdictionem mandarent, atque

etiam eriminum cognitionem extra ordinem , L solent. 6. b. t. Statim ut urbe egressi adsumebant insignia proconsularia, non exe cebant autem potestatem nisi in Provi cia decreta, L Proconsul. I. h. t.

Tit. II. agitur de ossicio Praefecti JΕgypti, cui in Provinciam redactae, ab Augiisto constitutus Praeseruis , inde dictus est Augustalis.

T. tuis I 8. agi inr de ossicio Praesidis. 2ν Quod nomen generale est, omnes, qui Pr vincia regum, complectens, Z Pr Lt i r. h- t. ductum a Praesidendo. Hic it clatiter pro eo capitur, qui cum isto titulo a Caelare, certis cum mandatis sormulis inprovinciam administrandam mittitur, unis de & Rector provinciae dicitur Eius ossicium est , jus reddere. in homines suae Provinciae; curare, ea sit pacata , atque quieta, malis hominibus careat. Unde jus est, in eos inquirere, animadvertere, tum multa irrogando, tum etiam gladio puniendo, t. illicitur 6. F. Qui universas 8. d. t. In cujus rei commodiorem expγditionem praecepta quaedam praescribuntur Praesidibus: ut scit. faciles se praebeant in adedndo ; non patiantur se contemni :qua de causa in ulteriorem familiaritatem Provinciales non admittent, quod eκ conversatione aequali contemptus nascatur dignitatis, incognoscendo in malos non excadescent; precibus calamitosorum non jllacrymabuntur , I. Observandum I9. d. tit. ' Munera non capient , L plebiscito sor 8. d. tit. quod & prohibitum est jure canonico east. Saturum II. s. insupeν de rescript. ia 6. excaecant enim sapientes& subvertunt corda justorum ; qua de re vide Merium deeis. is 3. Quod 3c obtinet in iis , quae ex liberalitate offerunt.

Attamen xenia accipere non prohibe tur : non tamen Omnia accipient , neque quovis tempore, neque ab Omnibus, ουτω

valde inhumanum sit, a nemine accipere; passim autem , vilissimum , dc omnia , avarissimum , I. solent ε. F. nos vero P. fv. t. lo. de oso. Proco . Unde dc esc lentum ae poculentum liberaliter oblatum

79쪽

Ponti sex d. s. infuster, quod intra proximos dies, pro digatur, id est consumetur, ut in re modica cesset suspicio dc peric tum corruptionis. Quia autem potesatem excessisse liac in re , aut simili Praesides putantur, prohibentur tempore finiti ossicii provincia excedere ante quinquagesi-inum diem, ut, si alicujus conscii prohibentur , id luant . Nov. 8. F. Vscessia-3I tem p. ' In judicando magis spectabunt, quid fieri debeat, quam quod aliis est iselitatum ν I. sed licet i a. b. t. neque enim exemplis, sed legibus iudicandum , LNemo a 3. Cod de sent. Θ interior. omn.Jud. si ' In univerium jus dicent secundum veritatem quae rerum erroribus non vitiabitur, & id sequentur , quod convenire existimabunt ex fide eorum, quae probabun-33 tur, Z illicitus 6. g. Veritas I. D. r. Ex

quo loco colligunt communiter , judicem debere iudicare secundum allegata dc pr bata : eum tamen nihil ibi invenire sit quod possit ad illam quaestionem accommodari . Nam Ulpianus dum ait ibi: ve-ν itatem erroribus gestorum non vitiari,

liud innuit, scit. non esse judicandum s cundum allegata dc probata, si ab alter tis & prchatis veritas rei contraria Iudici

visa suerit, qua de re commodior locus erit inserius titi de Iudiciis. Tit. I9. agitur de ossicio Procuratoris Caesaris vel Rationalis, qui dc Curat cir dictus. Hic in Provincias mittebatur , sicalium rationum causa , vectigalia colligebat, jura si ci tuebatur, cognoscebat de controversis , ouae inter fiscuin & privatos movebamur, L fi adversus r. Cou. si advers. Dc. Tit. et . agitur de ossicio Iuridiet , culerat jurisdictio in Alexandrina civitate, cujus ciuiuus jus dicebat, si inui ct intendebat consilis Praefecti IEgypti. TITULUS XXI. C. t. so. De Offcio ejus, cui mandata est Iuris lictio.

SUMMARIU M. x Ratio ordinis , Tit. bHur. a Mandata iurisai ctiove , quae in man

datarium transeant.

Uod Magi stratus , tum Urbani, tum 1

Provinciales , propter occupationes quibus detinebantur, dc negotiorum multitudinem , ut non lassicerent causis terminandis, mandare jurisdictionem solerent; vel totam, vel pro parte, L fout i 6. ἐν I. praetor. II. mf. de iuri . Ideo de tali mandato hic subjicitur: Quo in mam a datarium transibat omnis jurisdictio, quae jure Magistratus competit , non etiam ipse Magistratus, uti nec jurisdicti O, quae speciali jure competit, qua de re agetur

commodius mox, lib. a. tit. I.

sUMMARIUM.1 Iuris studiosi iidem , qui O AG

q curator Reipublicae quis .s Adsessorum imperitia ipsis nocet. 6 Suuνium residui temporιι debetum

AE essori mortuo ante ιempus praestitutum Legato .

7 Item bae redibus Praesidis is Ado

cari Dei. UT Praesides , aliique Magistratus geonvenientius jura xedderent, moris iis fuit, adnimere juris studiosos, ut habet t. omne officium L. b. t. id est, I terpretes dc conualios , qui ipsis adside rent , id est, quorum auxilio uterentur ,

quo munere luris consulti nostri iuncti.

De Ulpiano patet ex L metum autem P.

F. sed quod praetor. 3. vers. sed ex factoi f. quod metus causa. Inde Adsesseres dicti, qui ei, qui judicandi munere fungi

tur , ad sociantur, ut si hi in causae corniatione adsideant , unde de dicti Consili rit , I. Consiliario s. b. t. dc Comites , L diem functo q. eod. Istis nulla erit juri sinis, sed tantum consilium in causis definiendis impertiebantur circa ea, in quibus de jure agitur e cujusmodi sunt cognitiones, postulationes, libelli, edicta,

decieta, epistolae, I. omue oscium I. b. t.

Non sunt iudices , nec causas judicant, absente Magistratu , nee subscribunt , si

80쪽

IN L I B. I.

di libellIs. ' oportet eos reis idoneos , juris perit , spectatae probitatis & integritatis , liberos I liberti non rejiciuntur, LAbertia a. b. t. non impeditos aliis negotiis, vel uri advocandi munere , ne Cum Id utrumque festinant, neutrum bene peragant, L Nemo sin. Cod. eos. non infa-3 mes. ' Et quo iam' ius, integriusque jus redderetur ere eorum suggestione , antiquitus constitutiam fuit, ut , ne cui in sua Provincia, ultra tempus, constitutionibus

concessum, sine speciali beneficio Principis liceat adsidere, thi, qui 37. cum δε-quenti ins qui b us ex causis maIores , se. quod est quatuor mensi una , L in confIiariis Io. Cou. b. t. ex ratione , quam

subjicit Paulus s. sent. tit. de Iure fisci ,

ne aut calumniosus , aut gratiosus apud

suos esse videatur & hoc in his dumtaxat, qui publico stipendio seuebantur, id est, qui Praesidibus Rectoribusque Provinciarum assidebant, locum habebant, qui- bus e publico salaria assignata. ' Ut diversum obtinuerit in Curatore Reipubl. quem adoptare potuisse Assetarem ex eadem Republ. patet ex L in consilium D. h. t. subjuncta ratione, quod publico salario non fruantur , atque istius oneris &operis praemium nullum serant ; ut ex alia civitate eum elicere non sit facile. Notandum autem , Curatorem Reipuhl.

ibi intelligi . suae quemque civitatis &municipii pecuniarum & bonorum procuratorem , quae bona abusive publica dicuntur, I. Bona I . ins de V. S.I Caveant autem Assessores , ne jus aliter suggerant quam Oportet: nam eorum imperitia iisdem nocebit, non etiam Magistratui, cui assident, L hoc edicto 2. 1 f.

quos qui ve Juris . Ratio est , quod , quam profitentur scientiam juris & legum,

debeant quoque praestare, non etiam Magistratus , qui quod juris ex Adsessoris

tur: cujus proinde imperitia culpae adnumerabitur e non etiam Magistratus , cui Unum hic notandum, quod traditur in fit. diem functo A. b. t. Legato ante tempus praestitutum desuncto , deberi nihilominus Adsesiori & Comitibus salarium integri temporis, quia per eos non stetit, quominus operam suam praestiterint, modo cum aliis reliquo tempore non fuerint , I. Fquis s. in D. D. locati. Nam eo casu , cum operam suam alteri accomodaverint, non habent interesse. Aliud est , si Praeses ante tempus praestitutum succetarem accepit, quia videtur legitimum tempus explevisse, facit datio successoris & Praesdem & Comites expungi aerario. ' Prae- γsde defuncto , etiam haeredi ejus residui temporis deberi salarium , non venit dubitandum ; cum & in proximis sacrorum scriniorum 8c Advocati fisci haeredibus idem sit statutum , ut iis ante tempus d functis , ipsorum haeredibus salarium t tius temporis debeatur, c si quis in sacris II. Cod. de proxim. Dcror. fcrinior. lib. ia. I. Post duos is . Cod. de advoe. diversiudicior. Quod ipsena non temere ad alios Advocatos extenderis; in quibus hoc e iam receptum, ut si quid honorarii iis sit

praerogatum in antecessum aut praece

pium , repeti nequeat eo defuncto. Unde non videtur iis deberi salarium temporis futuri , quo non praestiterunt ossicium, licet per eos non stet, cum lex in uno casu , quid statuendo tanquam singulare, id in omisso videatur negare , I. Proeses I. g. Divur i 3. ins de extraord cognit. Cu-jac. ad i. q. b. t. lib. q. Respons. Paρι-niani. Myn sing. rent. I. O . 8. De Asseia soribus videndus & Baro. Britan. Selcct. ex Jure antiq. lib. I. c. 12.

SEARCH

MENU NAVIGATION