장음표시 사용
171쪽
opinionis viperas esse capiendas eo potissimum tempore,quo senectam deponunt. Alii RHπαε προ tradiderunt non esse capiendas statim atqia cauernis exeunt,quoniam tunc irigidae, la σεδ ρυ siccae, di inedia maceratae sunt,neq; aestate, quoniam haesitim inducunt ιsed vere potis- w1 -- smum finiente, & xstate inchoante. At si ver naturam hyemalem partic t pauerit, tune νε νε Τμη circa initium aestatis comprehendendae sunt, non muIto post ortum Pleiadum, ut Ga Ienus significauit. Quamuis alij tempus vindemiarum ad capturam horum anima- . . Iium elegerint, quia tunc temporis viperas magnas,&corpulentas stea firmant. V rumtamen tempus ad id magis opportunum. ver esse arbitratus est Andromachus prillius 4 heriacae inuentor, dum his carminibus canit.
Qui versus sic latine vertuntur.
Primum quidem venalitur veneficas expertus Vir. s
Audaci capiens manu celeres angues.
ε Misis Tertu vipers ad trochiscos protheriaca parandos farminae,& non mares sunt eligcdς,-preis, o & potissimum quae seminarium aequale seminibus papauerum habuerinimam que ovismi mines caruerint tanquam incompletae,& inutiles reijciunturi item quae Ouis grandioribus retaeli adi sertae fuerint,reprobantur: quandoquidem , cum maior parS alimenti augmemto ouoia seni. rum famuletur, necessario viperae maci Ientae redduntur.Ambiget forth aliquis,qua de caul a scripserit Galenus viperas theriacam ingredientes non debere esse praegnantes. cum tamen omnes viperae seminae,quae in gratiam medicamentorum dissecamur, ouis magnis,uel paruis redundent: hac de re omnes erunt grauidae,consequenterq; ad the riacam ineptae.
Dissicultas dissoluetur, si dixerimus,viperis accidere,quod gallinis,& piscibus con-r 'ρ tintit, quae animantia, etiamsi ovis reserta fuerint, praegnantia esse non dicuntur, nifica N. prius a maribus compressa fuerint. Qisere ante congressum illa ova ad gcnerationem ' prersus inutilia appellatur. Quapropter, licet in viperis foeminis ova instar granorumuin esse M' seminum papaueris reperiantur; nihilominus eas nunquam grauidas,nisi post
φ congressum, nuncupare poterimus: etenim illa oua ante receptum semen, parua seu per manere existimamus. Itaq; viperae tunc dicendae erunt praegnantes, non quia ouisicat eant, sed quia semen maris receperint,quia tuc ova augeri incipiunt.Quamobrem praegnantes a non praegnantibus, ouorum magnitudine,& paruitate, distinguuntur. yi rea niter etiam dubitationem poterimus demoliti, si dicamus viperas ouis redundan res, uada ρυ- etiam postquam semen receperit, ad antidota esse idoneas, antequam oua augean tur, gnates ap. quae nisi crescant, non possunt tale detrimentum carni viperarum afferre, quin ta b
reliandi stiae in theriaca adhiberi possint. Icari. Viperarum igitur alias circa initium Aprilis,alias ineunte mense Maio captas indi stinctis capsulis seruauimus: siquidem hac diligenti obseruatione, a comprehensis inlatio Aprilis fartus eo anno edi non vidimus. Vicissim vipera captae circa initium Maij, si
ad uetante Augusto mense,catulos enixs sunt,quoniam tempore predicto capis, erant praegnantes,quotiescunq; ina Ie affectae noessent,&ad generationem ineptae. Itaq; vipera quamula sit venenata, praeparata tamen in Anticlotis reponitur. Quare non inia In B.M. iuria scribebat Crollius venenum redactum in arcanum, non veneni,sed pre stant is meia miti dicamenti naturam sapere.Quapropter vipera,ad mentem Galent,utrimq; per quatuoriab. I. de digitos infra caput,&caudam resecanda est. Caput aufertur, quia pessimo redundet AHid. humore; cauda vero tanquam portio sordidioris substantia ,& etiam quia,instar caudi Cor eispira piscium, ob frequentem motum, minus pinguis sit. Idem repetit Andromachus,quan-ο ea δε do de trochiscis viperinis canit hunc in modum
viperarum Neprehensis igitursummetam rapin imaq; cauda, a aten- Demenda, hinc quIcquid venter manis habetitari Infri aeuos hine, atq; hine vipera luctus, Et Aquamis cauda dira venena tegite,
172쪽
In pugnam quantum H asta re ac a man s.
Ex quibus Andromachi verbis, manifeste percipimus viperas infra caput, & caudam per quatuor digitos secandas esse. Sed aduertendum est, dum virerar pro compositi ne medicamenti inciduntur, num truncatis capitibus, & in aqua positae protinus examgues, & immobiles fiant, tunc enim tanquam inualidae rei,icndae eslcnt; quae vero diuistius in aqua volutantur,& disicetae copiosum effundunt sanguinem,optimaeo praestantissimae habentur, cum a doctrina Galeni minime recedant. Quae aulcm carent praeis L
dietis conditionibus , si adhibeantur , theriacam prorsus inualidam reddere se
Ex praeparata viperarum carne trochisci theriaci componuntur, ex quibus postea percelebris illa antidotus, theriaca nuncupata, & ad morsus venenatos tantopere commendata concinnatur. Horum etiam meminit tutius Caesar Scaliger in Poematibus, quando cccinit. B M i cistulator Mithra atrias os s
Aut viperinos callida arte piatiues.
Olim Dioscoi ides carnes viperinas, cum vino, & oleo decoquebat: hinc nuperi auth res cum secuti, ad diuturniorem carnium durationcm, his panem addiderunt, indeque pastillos consecerunt. Addit Galenus trochiscos viserinos a nonnullis latcre contum L s. it. dedi de denuo in puluerem redigi, eiq; non inuit salis cum iure admisceri. Plinius has car- simp. me . nes ex aqua, & anetho coqui, ct spinis exemptis, & addita sit nilagine trocliiscos parari, sce. i. de in umbra siccari tradit. Trochis Alij, ut Avicenna,& Paulus Aegineta, panem cum carne viperina, sine ullo iure mi- rum urnis scentes, pastillos concinnabant, ne addito iure, citius corrumperentur, & acidi si rent. G composi-Propterea Maianta, in correetione horum trochistorurn, merito scribebat si fieri po- tu. test sine iustulo parandos esse, aut saltem cum illius cxigua portione, quod praestitit L. Ma. 97. Aetius, qui trochiscos sic parat. Vis cras ab utraq, pa rte concisas , cxcmptis interancis, tanquam excrementorum reccptaculis, necnon d tracta cure, & pinguedine, aquis pri-C mum diligenter abluit, deinde coniectas in lebetem cum suilicienti quantitate aquar fontis, viridiq; anetho, supra prunas coquit. Salis autem, si vi m Opportuno tumρο- ste collectae fuerint, tantillum, sin astate inchoante captae, nihil addit. Dcinde carnibus probe coctis coctui autem in ditium erit,quando spins a cai nibus separantur icbete ab igne deposito,carnes a spinis lini cgat,quibus leoi sim pClitis partim iustuli earu adiicit, ut pastilli exsiccati melius conicri possint. Itaq; cai ncs diligento expressas, & potadcn tas in pilam conquinariam asper icilem coniicit, ij lque aliquandiu tritis panis ex puri L sima farina optime sermentatus in turno, & non sub clabano coetiis admiscetur. Nonnulli tamen in permiscendo pane, cum carne viperina hanc quantitatem ser- cauo has uandam percipiunt, ut pondus panis, vipcrinar camis dimidio minus sit: quamuis alij panis a mimum portionum, &ali; t cuiam partem adiungant. Aetius tamen dc ipse interdumseisi eam quatiam, interdum quintam partum imponit. Vcrum nisi panis probe coetus fuerit, im- carne vipependet periculum, ne medicamcntum aliquid aciditatis contiabat. Quapropter sa- matius erit; panem huiκ aliquot dicrum spatio in loco sicciori piutis exsiccarc. in intimis D quando viperae pani iunguntur tunc ita diligenter subigendae sunt, ut nulla portio viperinae carnis inccntusa remancat. Tunc ex illa irrisia, affuso nonnihil iii scula, & contactu opobalsami, pastilli tenues, & non crasti finguntur, ut citius exsiccari pollini. cilla autem, in qua pastilli siccantur, in superiori domus parte ad meridiem p tius, quam ad Septentrionem sit conuersa, ut radios solares, tota icru die admittat. bed pM Trachi si stilli frequenter vertendi sunt, ut melius siccescat,qui postquam probe exsiccari fuerint, τριr. . ua adhuc in eodem domicilio remoti tamen a radi, solaribus relinquantur: postea OpO-ra: oner billimo liniendi, & in vase vitreo, ston neo, vel aureo condcndi sunt, concc aci confi- seruatiociendam theriacam promantur. Viirum aulcm magis probatur , quia Nullam naud sisti admittat: cum stannum mixtione plumbi iam saepius adulteretur. Itaq; ex pradietis percipiendum est, magi sic rium trochiscorum viperinorum in vera, & legitima carnis viperae coctura consistere, quae sicut licet legere apud Marantam virum celeiarrimum, tanti momenti est, ut ab ea perfectio,& imperfectio antidoti dependeat. Hodie apud nos ex carne viperae Gi i solertia cocta viperini trochisca formantur, ea ratione, quae
173쪽
in Antidotario Bononiensi exponitur. Sumuntur enim unciae octo viperinae carnis cum Eanesto, sile, & aqua coctae, unciae duae panis triticci purissimi, triti, di cribrati, ex quibus omnibus trochisci concinnantur olco nucis inyristicae liniuntur, in loco opaco avento boreali perflato siccantur, & demum ad esuin theriacae semiantur. In pharia Clarissimias vir Querceitanus circa compositionc horum trochiscorum trifariam du mat. e. st . bitat. Primo num quaedam fit Icri, quae nos ad hanc vulgarem trochiscorum praepara-D.LDuo tionem impellat; dcinde an huic compositioni aliquid addendum , veI demendum sit αΛercesia tertio, an viperina caro, praeter trochiscos in praestantiores remcdiorum sermuIasi rara are. trahi possit. QuibuS discultatibus discussis, conatur Quercetanus ad varia theriam. custos - rum genera componenda ,Viam rcscrare, quibus Omne venenorum genus prosigari perinos. possit. Ouoad primam quaestionem, confugere ad consectam, & vulgarem trochiscorum viperinorum praeparationem absui dum esse arbitratur, nam ascrit viperinam carnem in aliis etiam remedijs suam cistaeciam cxercere posse. Id etiam nos assirina. mus; proptereaquod citra viuin trochiscorum,&thcriacae, viperae, Galeno teste, in vino suffocatae lepra laborantibuspraesto sucrunt: atrcitamur quidcm praeparationem ptrochiscorum, ad compositioncm theriacae , csse necesseriam, quα, nostra aetato, si aes a b is cluenter utimur. In secunda quinione tradcbat Querectantis vulgarem trochiseoi umn .,Am parandorum methodum correctione indigere; cum formulae praedictis praestantiores, & utiliores inueniri possint. Sed animaduertendum est vulgarem trochiscoruin forinu. V V ' Iam nulla egere correctione; cum in usu medico suum sortiatur cflectum, dum mirandum in modum agris opituletur. His addamus non sic admodum dii ficile inuentis sau ad addere, dum ipse Quercet anus varias coniectiones viperinas aromaticas describit. De tertisi qua- mum circa tertiam quaestionem, concedimus viperas ad varias praesidiorvin formulas m. trahi posse, intacta tamen methodo parandi trochiscos, de theriacam, quae in afficilitibus venenatis, nostra aetate , aegrotis immensam utilitatem, & Medicis non vulgarem gloriam conciliat. Praeterea commendamus consectionem viperinam aromaticam , constactionem viperinam saccharinam ,&conlectionem viperinam iuniperatu a Quercetano descriptas, & ab alijs describendas: cum viperae sexcentis modis ad varias affectiones expugnandas, praeparari, & concinnari possint. o Theriaca igitur Andromachi ex carne viperina constans,inter caetera antidota, Ioiaeum eminentissimum proculdubio occupat: cum non solum ad ictus Serpentum, di admisit i , caetera castiganda venena adhibeatur, sed etiam quia articulorum dolores iuuet, fluxio iisti nes,& hydropicorum aquaSexsiccet,elephantia si laborantibus opituletur, febres quam thia Ain tanas terminet, melancholicos exhilara, citrinum tetericorum colorum deleat, onus is .ihi. anhelantis pectoris tollat,nephriticis praesto siti hepatis, de lienis astatibus, necnon d sentericis, epilepticis, & cardiacis prosit. Omne lumbricorum genus ab intestinis auaserat, & deniq; quia praestantissimum sit pestis remedium. Immo in sanis theriacae se . quens usus est salubris, quoniam valetudinem stabilem promittit, omnia excrumenta ' consumit, aftiones naturales roborat, necnon sensus, & mentem acuit: Amplius itine- V rantes aduersus frigoris iniuriam armat, humanum corpus a venunis, & ab aliis noring - Z medicamentis tuetur, sanguinem optimum reddit, & tandem actis, & aquarum vitia emendat.Aliae etiam innumerae virtutes passim legendς sunt apud Galenum in libro detheriaca ad Pisonem, & in libro de usu theriacae ad Pamphilianum. ii Verum antequam medici, ad praedictos aikistus,theriacam Andromachi praescribat, illarum intAest conditiones eius diligenter examinare; num scilicet lcgitima, & genuina sit theriaca, ne a Pharmacopaeis ut agno aegrotantium damno decipiantur. Propterea Galenus admonebat medicos, ut huius antidoti periculum facerent in gallis a vipera demorsis, priusquam, in vari, inestibus,illam adhiberent.Immo in libris citatis, net impe de theriaca ad Pisonem,& de usu theriacae ad Pamphilianum, promulgabat theri eam illam esse optimam,& genuinam, que data homini,qui sumpserit cathanicum medicamentum, citra ullam aegrotantis noxam, deiectionem impediret. Quod reuera in
praxi quotidiana inperientia demonstrare solet.
174쪽
CLARISSIMUS vir Ioannes Baptista Porta, & alis authores non proletarij m
nimentis mandarunt pennas accipitrum citius mutari,si carnibus gallinaru viperis nutritarum alanturtihmo addunt praedictas aues, per diuturnum tomaris spatium, incolumes seruari. Hinc Drte didicerunt medici gallinas carnibus viper, 'perinanis alere,ut homines delicatos ab aegritudinibus cotumacibus liberarent, quibus vipe-caraus rina caro praesto esse seleti Insuper Scythae populi suas sagittas toxico inficere cosueue. in de amariant: hoc autem, ut nonnulli obseruarunt, ex humano singuine, & viperina sanie cona Hi arcipi- cinnare solebant.Α nplius habemus in historia morali Indiae occidentalis,ubi se o fit mrim de stiperstitiosis Mexicanorum Sacerdotii inunctionibus, quod huiusmodi Sacerdotes B domi rem diuinam facturi, atramento, aut fuligine, a capite,usq; ad pedes selinibant; δει itaut Aethiopes ad unguem repraesentaret.At in sylvis,vel specubus sacrificaturi,vel timoris auferendi, vel semetipsos animandi causa, aliud unguentum usurpabant, quod ex venenosis animalibus , veluti ex araneis, scorpionibus, salamandris, & xuperis in is mremplo Deorum parabat , cui postmodum puluis ex peto, nempe nicotiana, vel ta- ρ M. baco admiscebatur.
DE AMMODITE. Cap. III. EQUI VOCA.
VΤΗΟRES non vulgares immanem Serpentem Ammoditem ad via perarum genera, tum ratione figurae, tum ratione partus, non imme rito referunt. Cuius serpentis, etsi Dioscorides non meminerit: nihilominus eius natura silentio non est inuoluenda. Primitus igitur aduertendum cst, appellationem huius Serpetis ambiguitate labora rei propterea quod reperitur quaedam species piscis oblongae AngIis Sandila nuncupata, quasi anguilla arenae cum arenant Φρο saepius subeato quae Gesne μηδία ro, graeco vocabulo, Ammodites nocupatur. Pariter Callionymus piscis, Hesychio P si teste, Ammodites, vel Psammodites vocitatur; quoniam in arena, quae Graecis Oaiax, seu ψαμμοι dicitur,secondat. Horum piscium natura in Historia piscium ubertim exa- ιμ- . II. nata stit, ad quam lictorem, breuitatis studio, relegamus.
LATINI hunc Serpentem, desiimpto a Graecis vocabulo Ammodytem nuncupa
runt, quibus ψαμμοδύνη ncc non apud Poetas μοδυω3 V. di- - citur.Quare mesti.vocem hanc per usilon in tertia scribere malunt, derivando in bis inomen ἀπίω τοῦ μου, Ut in ιν quoniam hoc Serpentis genus arenam subeat i veluti A., is his uat dicitur, qui cauemain subit: cum a Muω, vel arenam,&sabu--Serpem' lum denotet, & Ambubeo exponatur . Quamobrem etiarn ανιμο 3a η:apini Lexi- iis semcographos pro speciecuiusdam Serpentis per arenam incedentis legitur. Suidas quoq;, Δαμvt habetur in Thesauro linguae gracae, speciem quamdam Serpentis esta astruit, quae sersan ab Ammodyte non discrepabit. Caeterum neq; a ratione alienam esse eorum Opinionem arbitr mur, qui Ammoditem ἀμμώισῆν, per tota scribunt: λ
175쪽
eluidem nomen deducunt ab αι-MM arena, & -οννο per dio ,& sodiendo penetro; 2 cum haec Serpentis species, rostro curuo, ritu sitis, arenam ,& sabulum facile perfodere possit.Aliter Aetio, secundiim nonnullos, e γ pIas, nelnpe cenclinas,idest serpens miliaris, ch duritium caudae initar granorum mi iij, nuncupatur.
Alioquin , siue celachi ires est aliud berpentis genus,nimirum Accitia apudoris is Aetium luamuis i nproprie. quoniam , videlicol cenchrus Dioscoridis non est 1, ihi, ALDinias, ncq; Ammodites, dc quo in praeicinia verba facimus, cum illis enim nullam ha .st a z habct similitudinem, vci cognationem , quia talis Serpent maculis perquam minimis,m,.,ri . mi ij magnitudinz, respersus sit, quamuis in aliqua Aetij latina editione, haec nominarium. Et non lcgam uri a de causa alij hunc Serpentem non cenarian, sed ccratian appel
landum esse existimariint , quia Eipa νιν durum exposucrunt Icum tamen hac vox nul- tibi apud Graecos rcperiatur. Hunc potius κέρ uo , nempe asperum indigitare debui sent;quoniam verbum g curn a , χνοω cxasperare significat, scuparuidis piinctis, 'clu-ontria,Or ti granis milij, asperum reddere, cuius natulae, cauda huius Sopcntis ini: rethibetur. cenirites Quamquam nonnulli sint huius sciatentiae Animodiic inlcctriain, aut centritum, ob dii. Friticin caudae, nominandum csse: cum ccnyrsi pro duritic ab authoribui usurimetur: et nim κομιρα dicuntur quadam lignorum, & lapidum vita,de quibus Tlicophrastus seruriantic. 3. inonem habuit. Vnde Plinius in quibusdam arboribus, ve uti in marmore,ccntra qua ob. i 6. dam, id si duritias lauis similes, de surris inimicas esse asse uelauit. L. 6.de hist Hac opinionem videtur uere Aelianus, qui Dipsadem melanurum, A iamobatem, ἀκιm.c. 13. ¢ridem cognominauit. Hinc cliciendum est, cum Ammobates, uitam ccntris dia L.9. e. II. catur, Ammod:lcm quoq; licci a Dipsade Scrmnlcm diuo sum, alio vocabulo centri dem, centriainq; nominari. Praetcrea idciri Aelianus scriptiim reliquit ritia Aspis se re tia. 3. ea. lo tactu interdum interimit: quemadmodum solo alitatu centrias, v rubcta. Apud Ara s. lias lac Scrpens Ammiodutus appellari videtur: quandoquidem Avicennas a tens deg, ominia Aiam, i uto,& CautarO,liorum serpcntinu colorem arcna similcar cisieri onunciauit, in suasa qui color in Ammodite obsci atur , praeterquamquod hac vox Ammiodutus res Ierpen- cum Anm.Cdite Graecorum maximam conuenientiam liabere dicatur . Insuper m. An ni dites coria uriis Scipcns nominatur, iasin quia cornibus , ut L crasse, sit insigni Glusscd quia eminentiam quamdam cornu aemulantem,lupra nasum gei M. Neq; ad mi Asrs cer- ratione icncri dubcinus cornua serpentibus ineste: siquidcrr, ut inferius explicabimux, nasus cιν- berpentes ab authoribus uni OrncS,bicorn S, tricornCS ,& Inulticornes reccientur. Haec cumfor de causa Maithiolua admonuit hunc S pcntcm a circula Ic rancia assidcm contutu co- eorum gnominari; nuc prater rationcm,cuina Bellonio aspis nominctui,dcipde,rostro repanado, cornu imitatur. Amplius vis cra cornuta ut rica a nonnullis appellatur, cum in illa regionc frequens conspiciatur. licin uspcra monoc OS, & cornigera vocitatur, ob taliatum, qui summam paIcem oris exornat.
. LAVS magnus scriptis mandauitquosdam esse serpentes arenarei coloris, lon- Ηgitudine cubitali aculis nigris distinctos, habetes supra dorsum linearu utastigia deinde inter hora serpentiuin genera Atiam it m connumerat. quamobrem Lucanus colore arenaccum huius S pcntis conicplans cancbat huc in modum.
Li. y.no. Est igitur sera liac vipers perquam similis pite tame ampliore, It maxillis latioribus, δει & in superiori parte rostri eminentiam quamdam acutae vcri ucae sinulem gerens. Pro
pterea vulgares, non iniuria, cornutum serpentem, vel cornutam viperam nucuparunt.
L. I V. a s. Aetius quoq, Ammodilcm cubitalis magnitudinis,& arenacei colo, is esto statuit Immo pellem maculis nigris praeditam,& caudam praedura ei assignauit: has autem conditi nes laetor in icone, quam cxhibemus, Meli , dc commodius meditari poterit. Abin
177쪽
i o Vlyssis Aldi ouandio ENATVR A. ET LOCUS.
AMMODITEM viperae natura aut bores non vulgares esse statuum: quandoquidem Quatram ius in tractatu de theriaca, ct mithridato ictulit sc in capsu lis circulatorum saepius hoc Serpciat s genus obseruasla,quod catulos,ritu vi res viperis perarum, enitebatur. Quocirca optimo iure Actius Animoditem, Haemorrhoia, di alios k, Hes . . Serpentes huius generis, viperis pes quam similes uisc ii adcbat, qua in similitudinem Euanthri non in colorc, sed in partu licet nobiS conici aptari: cutii praeditat Serpentes aicnacei fusci, nigricaniis sint coloris, qui color nigricans colorem concreti sanguinis proprie
Locus pro, a muIatur: cuin alioquin vipera a flatio, & lirbilauci colore non recedat.
prius Am Si locum natalem consideremus, habemus ex Solino Altimodite in in Libya stabu- modisis. lari: eum tamen pluribus alijs in locis, & poti Isimum in montibus lilyria , cx Qua tra- soc .is mio, versentur. Matthiolus non solum in multis Ita tae, & It lyriae locis, sed praescrtim Dioscha.6. in comitatu Goriensi,&montibus Iapidiae, hoc Serpcntis genus obstiuari tradidit.
A VICENNAS verba faciens de Ammiodulo, & Caubaro, promulgabat de
morsos ab huiusmodi feris incidere in vehementissimum dolorem, partemq; affectam apostcmate corripi . Hinc sorte Olaus Magnus describens signa veneni huius Serpentis ea esse protulit, quando particula deinoria non solum ingenti abisti, dolore, & tumore assicitu Verum etiam quando virus a vulner c es fuit, & pi Optet ea fi cpatiens tertio die non perit,quandoq. ad septimam usq; diem vitam protrahit. At, inter csteros authores clariora huius veneni signa assignat Matthiolus,dum percusos ab Ammodite,festina moric opprimi scribit, & a vulnere corum, qui tam breui lcmpore Animi δε- non obeunt, sanguinem primo dimanare, labiaq; vulncris intumesccic, de indo paulo θέρο/u post famem effluere, capitisq; grauitatem,& animi deliquium generari. Inuno addit
Ψ urmor homines etiam rubustos ab hoc Serpente ictos triduo intcrire,& celerius, qui a lanii- sum huius na sauciantur. Quamuis obseruauerit nonnullos ab hoc Stapente pcrcusios, ad septi- aer Fenim. mam usq; diem vitam protraxisse. Praesidia hoc venenum castigantia, in primis communia laudat Avicennas: deinde R tanquam alexipharmaca, castOrcum cinnamomum, & radicem centaurea' cu vino ex ve inm . Item radicem Aristolochiae Iongae, & Gentianae probat : postmodum pro cm- ρα plastris parandis, mel exsiccatum, Ze tritum, rad:ces granatorum , centaureae, sumcntini,harmel, lactucae,5t xolubilis praescribitiVerum Matthiolus admonet priino appo- δ' - sitis cucurbitulis ambitu vulneris scarificandum esse,iniectis tamen vinculis aretissimis plμυ ιφ martibus superioribus . Deinde tanquam praesidium peculiare mentam ex aqua mulsa potam, castoreum, cassam,& succum artem iste cum aqua commendat. Praeterea theriacam in potu exhibet, eademq; vulnus lanit,& tandcm emplastris attrahentibus utitur. Immo in hac alicctione cataplasmata nomis, & ulceribus Serpentibus cons rentia summopere celebrat.
178쪽
OS T Ammodytem de Ceraste verba facere Iibuiticum ambo hi Seriapentes in locis arenosis libenter stabulentur. Cauendum tamen est, ne vocabuli ambiguitas nos decipiat: siquidem Cerastes, & Graecis κερας- , aut secundum Hesychium, κερ της, cornutus quidem exponitur:sed postea hoc nomen interdum quandam insecti speciem desi- secti g gnat, qus secundum Physiologos, in olea gignitur, deinde in ficu pa- nas. rere perhibetur, de qua Theophrastus ubertim egit.Aliquando,ex sententia Scholia- L .de his stis Aristophanis Cera stes laquam Cerui epitheton usurpatur, cu hoc animal magnis plant. e. I. A cornibus insignitum sit. Amplius apud Hesychium Iegitur. Κεραις. e, κοMήνm, ά .c, πολεμικός, antecῆΦεως, a κι, αμ Qilare ex lus verbis Hesychij colligere a Cometaspe oportet, praedicto nomine, significari quandam cometae speciem, quam etiam Plinius etes. Cerat iam a cornu appellauit, deinde piscatorem,ut piscis quamdam specie,item bel- Piscis spolicosum, necno serpentis speciem,& quodcumq; cornibus est praeditum. Priterea CG cies. rastes Pausaniae pater nuncupatus fuisse perhibetur, necnon iuuenis ille Comates,vel cincinnatus, qui olim ab hero in cavata arbore inclusus fuit, &per spatium annuu ab Ceram apibus nutritus, de quo cecinit Theocritus hunc in modum nomenρο
Non Cera, em, quem olim nutrivit ea, qua Taurum habui atrem. ρηιu Uri.
Tandem Cera sti apud Salaminos quidam boues a magnitudine cornuu fuerunt nun- MF7 3 cupatimam olim in quodam Insulae Cypri oppido Amathunte dicto,cum Incoli supra aram Iouis, trita consuetudine, aduenas sacrificarent. Venus horum crudelitat: Iaesa, ne sedes proprias deserere cogeretur,illos in boves vertitiquorum meminit Oui- C dius, dum cecinit. I Io. merinq; ιEosgemino quondam quibus aspera cornu
Fronservi, unde etiam nomen traxere Cerasta.
Quocirca Tritonius in Mythologia huc respiciens dicebat. 'uidveia depopulis illis di
rendam, quos Graeas vocam Ρι tantum alest, ut hospites benigne, ae liberaliter tractarent, vellus euam ι radetissime eisentes ιn ara immolarent. Quamobrem nonnulli scriptis manda
runt Cypri incolas tanquam cornibus insignes Cerastas cognominatos, & Insulat is quoq; Cerastiam nominatam fuisse. Nihilominus Xenagoras Insulam hanc potius a C situ quam a cornibus Incolatum,Cera stiam vocatam suisse arbitratur: quandoquidem haec promontoris percurrentibus, veluti infestis,&manifestis comibus assurgat. Iimmo, ad mentem Plinis, Cerastae dicuntur etiam InsuIae, quae secus Arabiae latus prope Syenem in fine Aethiopiae sitam, conspiciuntur.
LATINI hanc serpentis speciem Graecos imitati Cerastem appellarunt.ulis enim
dicitur κερατίς ἀπό τοῦ κ ρατοι, nimirum a cornu, quia hoc animal,ritu cochlearum, duas in fronte eminentias habeat, sed solidiores,&mbustiores, non a tem arietum cornibus similes, ut perperam voluit Isidorus. Horum Cerastis cornuum meminit etiam Nicander in Theriacis, quando cecinit. L I 2. e Nec flare eo πιιks rior si utiq; aeracones
cimere, nam Pgnit nosa hac Eurosa minores. Tum qui moueinprapraetendunt cornua guttur, Et qaodam candore mIcam.
179쪽
--Libriae membrana Cerastae. E
1 - Pinaci vagi torquente Cerastae.
' '' Praeterea Bellonius in obieruationibus animaduertit,quod Aristoteles hoc Serpentis genus colubrum Thebanum nuncupauit. Munsterus vero in Dictionario trilingui tradit. Schephiphon esse nomen Cerastis apud Hebrsos. Aliter Arabice dicitur Ce S nomma rusti, &apud Syluaticum Cerustes.Riberto,& Ulao Magno Cristatis, rastis nomi- cerastis eae ne in Cristatim,deprauato. Immo non solu Cristatim,sed Ceri statim,birtatim,& Trio serta. statim inscriptis Al berti Synonima Cerastis esse opinamur. Et licet Geseerus Crista- Iim Dryinum posse esse dubitet: nihilominus symptomata ab Authoribus asssignata is, quae Cerastis, & Cristatis morsum concomitantur,cadem esse liquido constat. De hoc rata scribit Ardoynus sub nomine,Teristati,additq; de hoc nihil peculiare ab Autho-τ iiDIA rιbus scribi .Avicennas quoq; meminit Cristatis Serpentis,quamuis in quibusda alijso ri t. codicibus Triscalis legatur: Nicolaus tamen Leonicenus legit Sirtatim;cui eade moria iis sus signa, quae Cerasti, allignat. Idcirco Lconicenus eandem speciem Serpentis cum sCeraste esse opinatur. Italis vocatur Ceraste, Gallis Une Ceraste,on Serpent cornu, Germanis Ein Geliijrnte SchIang.
MNES fere aut hores tam Graeci, quam Latini hanc Feram ad speciem vipers referunt. Albertus tamen inter alpides cornutas recensere videtur. Reliqui Arabes hanc speciem anguium sub genere aspidum comprehendunt. At Dau-Duaspec/ω lus AEgineta dealpide, & Ceraste tanquam de specie simili in uno, & eodem capite fecunaeum verba fecit. Nicander duo Cerastuin genora coniti lucre videtur, quando de illis ca-Nuanaia. nit hunc in modum. i .
Nicandri interpretes amrmam quoddam Cerastis genus mutilum,& imperiectu vo- , catum assignari, aut quia cornibus careat, aut si illa habeat, non ita pateant: liac doctrina a veritate prorsus aliena non videtur; cu Avicennas scripserit, Cerastis quod-ς - ' dam genus esse quod curtii,& recurvum dicitur,vel quia cornua breuiora prostrat,vel quia deciderint. Immo maxillas, in comparatione ad alios, grandiores habet, & propterea, ad aliorum disterentiam, Cerastis maxillaris appellatur. Nisi voluerit intelligere illam viperae speciem in Illyrio nascentem unico cornu insignem, capite tarne alatiore, &compressore eadem symptomata morsu, quae vipera afferentem. Lib. q. de Hane Prosper Alpinus scribeb it ab )Egyptiis sus theriace imponi,&. lingua vcrna- Med. AG cula vocari Thair, voce non longe ab imisi a M. . Quam Serpentis speciem forte ab rapti Ammodyte, scilicet vipera cornuta illyrica non discrepare obseruabimus. Albertus Lib. a s. de Mamus de duobus Serpentibus cornutis, nempe, de Ceraste, & Curi stati,taquam di-Amm. uertis speciebus seorsim agit. Nicolaus tamen Leonicenus unam , &eamdem Serpcntis speciem esse inanifeste ostendit, tum quia signa morsus eadem esse experientia d oririlis cet, tum etiam, quia Graeci, qui Cerastis naturam inonimentis mandarunt, nullar quis memi prorsus Ceristatis mentionem fecerunt. Semerion vero, quem secutus est Albertus nerit. de Ceri stati latum sermonem habens, Cerastis penitus non meminit illinc errandi ansam accepit Albertus, cum apud Plinium,& Solinum conditiones Cerastis legerit, de postea seorsum apud Semerionem, naturam Cerinalis obseruauerit. Tandem cκ H
M p m in rodoto,circa Thebas AEgyptias, sacri Serpentes, hominibus nihil noxia pusillo corpore 'ρ bini'. cornibus praediti este perhibentur, quos mortuos in Iouis aede sepeliunt: huic
' ρ νοῦ μ enim Deo sacros este praedicant. Verum cum omni prorsus veneno careant no viden
tur Cerastis naturam animalis perniciosissimi participare. In praesentia duas Cerastisicones exhibemus, primam ad Greuini menteii ,sccundam a vivo Ceraste delinea tam ad Serenissimuin Hetrutis magnum Ducem ex Libya delato;de qua forte specie Ioan nes Fauconetus Anglus in quadam epistola ad Gesterum haec habet. Aliasi uecrunt ex
180쪽
A CGro tres Serpentes ad nolitem quemdam venetum, qui diluentissim in vitro magno, O arena prope focum seruiarantur. Tres numero erant, quorum unus serm is eras triplo να quis maior, Gramina, qua tum forte quatuor, aut quos ova ingue arena eaedis magnismiune fer oui columbini ε. longitari eras trium piaum. crassis meia Maias eaput daas diagiros truum, iris compressum. Ocaloram pupilla nigra, reliqua arte alba, ex quorumcusesi trimq; rominehant cormetiti duo breuia non carnea , . in quibasaeam Hys de vere corianea. Cotta erat pro magnitudine corporis tenui imo, ct satis longo. Totus parte superiore te ctus erat squam/s ciuereis, suprema squamarum parte nigricant; bus, caudam exrremo e tenuata, resumusta. hys du/bus eadem eras forma , vis quod cor a adhuc non extasant.
vixeriant Alios esse Atius masMis: hactenus Fauconerus. Censuit Gesnerus hos Serpentes fuisse Cerastes, cuius opinionem descriptiones ex variis, de probatis Austoribus in campum afirendae facith condirmare poterunt.
SO LIN V S agens de Serpentibus, Cerastis meminit, hunm: quatuor comibus
prinlitum esse pronunciauit. Aibertus vero ab aliolum doctrina recedens, orasti cistoc ua assignauit, huiusque spinas cartilagineas esse tradidit. Hanc sen
tentiam Bellonius explodere conatur his verbis. remadmodum otem inter Auctores, qui sese mu osquuntur,posteriorerpnorum errorem susii'unt ι ita Albertas, o aly, Pri- forum verbasecuti perpera rei erunt, Cerastes octo eornua habere. Contrarium enim emperti sumas: eum Cerastes hueant bina tubercula, lino grariorum hordeisupra oculos gemiana minuta cornua imitantia. Deinde Bellonius dentes viperinis sit niles in Cerastibus o
seruauit; hos aequales, de non recurvos esse protulit Avicennas. Immo veluti Mincus, lineis quibusdam puniceis in dorso transuersis distinguitur: ita ad metem Belland Cer stes variegatur, & tandem pellis Cerastis facile cedi: propterea Belloni, pellam ab ani-C mali detractam stamine repleuit, & duplo crassiorem Fera naturali comperit. Gillius in Aelianum Cerastem contemplans, viperae aliquo modo, praeter cornua, decoloris arenae assimilari promulgavit; itaui, cum non dignoscatur, multi per arenam proficiscentes, colore decepti Gratam calcantes, vitae periculum subeant. Aetius autem melius formam Cerastis exprimere videtur, dum scribit hunc Serpentem cubitalis esse magnitudinis, Iongissimum vero duorum cubitorum, corpore arenacei loris, & iuxta caudam desquamato, habentem in capite duas eminentias cornua repraesentantes. Pariatibus ventris squamas ordine quodam digestas attribuit: itaut obliquE serpendo sonum sibilo similem edat. Id optime expressit Reusnerus in Paradiso poetico his versibus.
Dum torquet ornam Graias rere vagus.
Rectius autem id totum exponit Nicander in Theriacis, dum viperam cum Ceraste eo fert, ut hac rationc, facilius, & melius ab inuicem distingui possint. Quapropter productit viperam tramite resto serpere, quoniam breuis, de crassa sit ι cum Cerastes squamis D ordine quodam digestis ornatus,n oblique incedens,non secus,quam Iuvia vento Afri
cano agitata,a iccto tramite declinare cogit a Sic igitur canit. Ex dis alter echu velocibus obuias nis, Recto ter tibi probos, tramite ducit, Ddmeto dirisius hie,se eo ore volsit Caraum errans per iterres,anibus inpera Auamis, uadrier aequorco longasi gurgirenamio, uam violenteram, nine huc, nune Mortem utar, Peltitur, est laurum gemebundasta re Doram En satiraris a e uctuat undas.