장음표시 사용
211쪽
A ex insidiis euersa, vel subducta fuit, paulo post, veneno ad intima penetrante, vita priuuatus fuit. Postremo Petrus Andreas Matthiolux in commentari s ad Dioscoridem, mirandum in modum extollit suam quintam e fcntiam ex aqua vitae tanquam prς stantissimam antidotum contra virus aspidum; quod mcdicamen, cum sit tenuium partium, celerrime per univcrsas corporis partes diffunditur,d: venas,arteriasq; csifestim penetrat, ideoq; prohibet, nc sanguis,&spiritus in venis retrigerati densontur , paritetq; ad aucto calore innato, venefica vis citi Gnae superatur. Enumeratis internis alexipliarmacis ad extetna recensenda properandum est, quibus interdum pars affecta fouenda,& refocillanda est. Dioscorides sermonem habens Lib. a. de cimicibus lectulari jς, illas ictibus aspidum utiliter il liniendas esse tradebat: ite bu- mti. m. HL6
tyrum circa vulnus csse ducendu,& solia fraxini imponenda probabat. Amplius aqua maris contra ictus scorpionum, phalangiorum, ηe aspidum utilissimam praedicabat; d si modo patiens in ea calida saepiuς desccnderet. Plinius halicacabo cum oleo tr:to in hoc casu utebatur. aliquando has hcrbas polium, dcrutam sylvestrcm,ex aqua caeIesti B tritas, ad mitigandum aspidis vulnus laudabat. Aetius pro semento aquam marinam adhibebat; quandoq; post scarificata cucurbitulas centaurium cum myrrha, modi- coopto,aliquando rumex instar emplastri accommodatum parti Lesar apponebat.Pre- terea non est omittenda theriaca , qua cxtrinsccus etiam adhibita praecipuam utilitatem,parti vulneratae asserre solet. Oiaus Magnus refert, quod gentes Aquilonares non modo theriaca, sed furfure quoq; instar cin plastri accommodato utuntur. Vincentius Theriaca Belluacensis scriptis mandauiti quod quidam citra ullum remed iorum intrinsecorum, Androma de extrinsecorum usum, verbis, aspides excantant, ne veneno nocere possint,& vide chi. illorum capite lapis a multis expetitus erui possit. Author anonymos tradit excantari aspides, ne laedant, quoniam Daemones discurrunt cum verbis ad serpentes & ilis ctione interiori hoc faciunt, ut serpentes ad nutum eorum moueantur, S sine laesione tractabiles fiant. Verum de his vanis cantionibus in capite primo huius libri multa
QUAEDAM huius animalis epitheta locum natalem,&naturales quasdam eius
proprietates respiciunt,qusdam vero cum alijs anguium epithetis sunt comia munia. Quoad primum aspis aliquando Niἰiaca,& quandoq; Hgyptia nomi-- natur, interdum etiam Pharia a Pharo parua Aegypti insula: cum aspides praedictis delectentur locis. Surda quoq; vocatur aspis, non quia auditu careat, sed Aspis cinquia ad repellendas magici cantoris voces, aures obturare perhibeatur: vel potius ab ινδε δυ- esseetu, quoniam norsu saporem inducens patientem surdum reddat: idcirco apud turi ApolIinarem legitur aspis κωpη, nimirum surdastra:quamuis ab Hesychio hoc epitheto donetur illa serpentis species,quae, bcaecitatem, Latinis caecit ia appellatur. Ratione alterius proprietatis, aspis apud Latinos somniculosa, somnifica, & somnifera di- - - . D citur. item Graecis in He υωνάλη ab ἰπνος somnus, quoniam morsu soporem percussis -
asserat. Vnde Lucanus canebat. Hic quoq; Prima caput mouit depuIEere tabes pida somnferam tumida ceruire leuauit Plenior huicLanguis, o crassi gutta veneni fera dua
Dictaeis M. Hae de causa nonnulli, etiam expositores Ouidij suerunt huius opinionis per pigram pina se Serpentem, aspidem a Poeta intellectam fui illa, quando libro secundo Amorum siececinit. Pigraq; labator circum donaraa Serpens.
NonnuIIi siccam aspidem vocarunt forte, quia incolens Nili ripas, nunquam aquae sese immergat: quamobrem Lucanus decantabat.
212쪽
t bis h. Avicennas tamen ideo siccas aspides nuncupari opinatur, quoniam vehementi cutis A . siccitate praeditae sint. Insuper ob tabificum virus,leththera nominatur aspis a Lucano, a Graecis ἰαχεαι. α, id est veneno gaudens ,&apud Orphcum ταλαριναίη nimirum caede contaminata: quamuis hac etiam voce grςca, pestis, &pernicies signiscetur. Aliter etiam hic Serpens Graecis dicitur , nempe homicida , item Lεολα venenum pro ijciens: quamuis hoc eodem nomine denotetur, qui sagittas eiaculatur,aliquado Graecis vocatur νευκεδανόν, scilicet exitiosus: licet ut plurimum hoc nomine amarus designetur; nam herba πε- AH,ν ab amaro re proprium nomen sortita est. Quandoq; dicitur πυμνοιe, videlicet ignem spirans: quamobrem tume scens, formidabilis, &Graecis σμιρna tu cognominainr. Pariter λιχυηu linguam exerens,& in epigrammatibus Graecis αναιόης impudens, Ze tandem Nicandro in Theriacis δελικοεσσα sinuosa indigitatur. cca
UAEDAM pauca tam graeca, quam latina ab aspide tum animali, tum clypeo , - 2 denominationem sortiuntur. In primis ασ πιδόδε α nuncupatur ille , qui ab aspide percustus fuit. Item έα -δοτρο ους, qui aspidibus vescitur: quamobrem Zm 'E Galenus ad caleem secundi libri ad Glauconem, Marsos populos aes opulis , ne ι Z pe aspidum carnem vorantes indigitauit.Synaspismum postea Veteres vocabat,qua do, in phalange, singuli cubitum occupabat, nam Phlethon Gemistus, refcrente Cpli q V Rhodigino. prodidit Philippum Amynte omnium primum Macedonicae phalangi synaspismum conitituisse. Amplius Aspidiscos, eodem Rhodigino teste, quoddam . ornamenti genus in scutis esse perhibetur. Imo partem in naui ad puppim vergentem, L ' aspida vocabant. Insuper, ex eodem Rhodi gino, Aspidas forma orbiculari campos Vss' 'Sy olim nuncupabant, aut ubi plures aspides versabantur. De parte tandem Vrbis Argivae, Aspida nominata, Plutarchus in Vita Pyrrhi multa monimetis niandauit, ad quem Glocum lectorem relegamus. ,
LEGUNTvR in sacris Bibliis,nimirum apud Esaiam haec verba .Lactens Hiactia
rursuperforanun aspidis. Multi exponunt, quod ciuicumq; ex hominibus, occulto veneno ad nocendum referti sunt, sub regno Christi, mutato ingenio , fore vel pueris innoxios. Iterum apud eumdem Prophetam leguntur talia verba. Ova aspidum
rumpem, o telas Vanea texunt, quι comederat de ovis eorum, mortetur, se si comprimantur,
producetur regulus. Aliqui expositores de peccatis Iudaeorum Prophetam egisse Aasseuerant: quasi hic sit lenius: vos estis similes ouis aspidum, quibus fractis, nil aliud quam aspis emergit, & omnes vestri labores telis arenarum assimilantur , quae nullius Hsunt usus; cum ex ipsis nulla vestimenta parari possint. Glossa huius loci ita exponit. Veluti ex ouis aspidu nascitur Regulus; ita ex Iudaeis dimanahit Antichristus. D. Hie- a a b ronymus prsdictum Esais locu interpretas prodidit, fractione ovorii aspidum, mysti- iam Iice ce denotari manifestatione erroru,qui veritatis, & bonitatis speciem prae se ferunt,ut quiaR- eoru istor omnium naribus comunicetur. Lauretus aute in sylva Allegoriarum id my-
stice interpretatur venenatam doctrinam,.ves Improborum consilia inhumanis cordibus delitescentia, quae tandem peruersis operibus manifestantur. Iterum in Deuteronomio legitur. Venenum Draconum vinum eorum , Cr vene/am α'rim rauarie. Interpre
tes per haec verba mystice indicari fatentur Daemones, Invidos,& Calumniatores, qui verborum praestigiis,& vanissimis commentis, hominum simplicium mentes decipere conantur. Dcmum quando apud Iob legitur . Pasis reus in v ero iutius innetur m ne abidum δntrmsecus, scribunt Interpretes pro expositione huius loci, malum illud, quo impij delectantur, tanquam cibum immutatur u natura m ,& tanquam venenu ma ime
213쪽
A noxium , quale aspidum ab omnibus conspiciendum fore: & quoniam 7n eodem capite Iob habet haec alia verba. mpus aspirim get , se occidet eum linguaeVινχ. I . Grego 'i I ct prius in moralibus id mystice declarans inquit ; Demon stiari initium occultarum cogi rationum,quae in corde oriuntur: sed postea mens capta violcnti veneno tentinaculi opprimitur, & necaturi cum aspis latentes malorum suppzditationes denotet , & vipera violenta designet tentamenta.
AVTHORES mor.iles unanimes produnt Diabolum merito aspidi assini lana dum esse: nam si aspis morsu patientem soporat; Diabolus quoq; si dentibutimhalium criminum peccantem momordcrit pillum semno mundarum deli clarum adeo obruit, ut omnibus priuetur sensibun Primo enim paramad sagilitatem, B mortem appropinquantem ,& Dsmonum crudelitatem non conspicatur, aeternam sua uitatem voluptatum non odoratur, comestioncs virorum iustorum non audit,c tussis Δὶ ne non Ioquitur, bonis operibus non inouetui , & dcniq; sccleratis, & mortiferis crimi nibu inuolutus ita dormit, lonoe diabolicum Virus cum interimat. Cuin tamen manifesta sit Christi doctrina apud Mattheum. Vigilare oportet, quoniam si scirci p ter fa- CF. 2 . milias,qua hora fur venirLt,vigilaret utiq; neq; sincrct pcridi domum suam,Deinde si aspis ita cognominatur, quia vcncnum aspcrgat: Diabolus quoq , tentamenti virus dis asemi nat. Immo si, ad mentein Plin j,hic scrpeiis Mauros,S Afros non Irdit parit ei Dia- bolus viris iustis nocumento este nequit, qui Mauri iure merito cognominari po lunt; cum assidua psiliten ta nigri esse surantur. Amplius Da mota erga viros iustos interdum Ibron, d ita se se gerit, veluti cantator magicus crga aspidem, qui cautionibus, Clim d2 cauerna mom coras seducere nititur: si. Diabolus assiduis mollium monimentis dcliciarum, praedicto' viros ratur a de prosunda status fidei, & gratiae cauerna exarahepc conatur. Dumum siquis ibaspide issidem. demorsus nonnisi per mutilationem mcmbri sanatur: pari ratione, membra poris Ec-C clesiae a Diabolo per haeresim insecta totum cortriis inquinabunt, nisi scparcntur. Dire bat enim Cluistus apud Mattheum, omnem arborem bonos non producuntem fructus C. g. 3. excidendam esse. Caeterii in non solum Dizbolus , sed homo etiam auri sitientissimus, assidui', lucris, di opibus inhians aspis nuncupari potorit: cum, ritu illius vcncnosi animalis, oculos Atia Ha . in remporibus, & non in fronte habeat; non cui in anteriora, & intcrna conspicatur, scd - λαγlateralia, nimirum mundi diuitias,& usuras meditatur: nam usura. 6n secus ac aspidcs Ubita . saeuiunt, mordent, inficiuntq; de necant eum, qui laueratur unde AutlaCr sub nonunc Inmil. i , . Clitisostomi praeclare id significat, ubi adiicisus is neratorem doclamat huncin modum. ιnM iuh. Similis est pecunia usuraria aspidis morsui: sicut cnim , qui arispide percutitur, qu . si delectatus cadit in sonanum,& sic r soporis virtutum moritur,sicqui accipit sim usuris ad tempus de Statur, quasi qui beneficium accipit, & sic pci tuailitatem 5e thii non sentit quomodo captiuus cilicitur : nam sicut venenum aspidis latenter per omnia mena. - bra discurrit, & corrumpit. Sic usura per totas facultato citis discurrit, di conuenit eas ' ut
D in debitum. Praeterca in error bus pericuerantes, more aspidum, aures obturant, ne diuina aud iant pracepta. Nain cantator magicus est concionator,qui blandis holiatioui Petemus bus illos de vitiorum specu cruere conatur. At illi aures animae, scilicet i ntellectum, ovim voluntatem obturat: siquidem aurem voluntatis terra mundanae voluptatis claudunt in mitis UpGaurem cordis, & intellectus cauda, idcst fine vitae: cum diuturnam vitam protrahere, fit tandem pamitentiam agere sperent. Iuxta illi,d laremur. ndurauerunt ceruree Pisis Haudirent legi υ , or ne sensi perem nisi istinarati Scd edi plum obstinati peccantis expressum habemus in i ibris Dccretalium: x bi sunt mus Pontilo iure optii no vehemcnter inuinitur in Tridericum Imperatorem his vcrbis histicit hc apud eum pro face laternis mo
Diuus cito in Augiistinus in opositione psalmi nonagesimi, obstinatum aspidi assi M.
214쪽
menυινδε μι non si sese, staselom geo caput, quod fientia, quae e supernas est, non modo pudicis edetiam paci cassi. Haec auιι m Magis retua dicam a ιdua, nis terrena esse novραιθ, sed nec ideo obsurdesceret, 'sca a quos obturaret auHium, cauda eis I is i v tretioxis, haec surditas desperata, aeum hic qotrimet elut terra instxtis proprie ιnhaeret volun rari, inde velut reflactens caudam, nem asiquem meditatur,oinsitu an mo, quem deside
ras adipisti. Inderam mordax, or amarusfirmo iuuenitur In ore hominis oblBaati,quod nulla ad eum penetrari queas benevolens/a momur s. tiae a 'dis virus ιn tinguae aculeo pes aerar, quod aduersus linguam excolatoνιs taηυμ studio Aturant.
vereari Illi etiam, qui alienam famam paulin debaccliantur, aspidibus optima de causa, in res smiles sacris Biblijs, assimilantur . HM sunt verba. Venenum aspidum sib Ialys eorum sepulsum aspratis erumparens eis guttur eorum, sme ora bonorum, non sunt talia, sed odoris plena sua- Flus. uissimi. Dranni V Insuper importuni,& immites tyranni aspidum similitudinem effugere non pos- piae similes. sunt: nam veluti aspis nonnisi cum socia vagatur, & alterius interiectorem pertinaci sime persequitur: sarum qiloq; tyrannus, cui, ut diccbat Cicero, nulla est fides, nulla Liri A-- ctiaritas, nulla stabilis beneuolentiae fiducia, omnia cnim illi semper suspecta sunt; autritico. filium, aut alium tyrannidis successorem sibi adiungit, ne ii quid aeciderit, ultor desit. Improbus, Importuno tyranno adiungere possumus improbum, sceleratum Principem , qui m ct scelestus re aspidis Astis minime noxij, propriis consanguineis, aut sibimet ob munctu copiam, Princeps. amicitia deuinctis peccantibus parcid; aliorum cro scelera libera, & impunita non re- , linquit. Immo Princeps, &Iud iustus mores illius aegyptiacae aspidis unitari debe-I q*ρ ret, quae una cum catulis quotidie ad mensam cuiusdain viri accedebat: sed cum acci-M H ςW-Vt catulus filium hospitis venenauerit: illico niater proprium catulum cora in hospite inorte punivit. Sunt etiam multi homines nocendi cupiditate pleni tanquam aspides, qui essent causa ineuitabilis mali, n:si natura hebetudinem visus illis commu Gnicasset: pariter praedicti homines cillant pestilentissimi, si vis ingenij propriae cupidit ii accederet. Quare non immerito SinesiuS in cpistola quadam ad fratrem, recitat distichon graxuin incerti AuthoriS, in quo homines quidasn notantur tanquam maxime venenatis besti', nimirum aspide, rubeta, vipera, di cane rabido nocentiores: vcrsus sunt.
Hi autem versus in latina carmina hic verti possunt.
c Heri ho Quibus versibus λαAxin homines tanquam nocentitani taxantur: putat enim Gesnemines via rus hoc in loco λαδικεας per syncopem pro λαοδιαίας dici,ut sit gentile nomen a Lamnes. dicra Ciuitate Asiae, cuius ciues dolosi, auari, & omni improbitatum genere reserti esse ferebantur: ideoq; summis rationibus tales homines *spidibus comparantur. Nam Vitia alla. quemadmodum pro ictibus aspidum nullum inuenitur rcmedium, nisi partes demorsae ad Filia amputentur: ita quaedam sunt innata vitia, qui nonnisi solo interitu auferri possunt. D. Ad finem, ex moribus aspidum aliquid etiam boni haurire possumus i quandoquidem si aspis mas ita immoderato allectu propriam prosequitur coniugem, ut nunquam sincilla divagetur, atq; nunqualm quiescat , nisi illius interscctorc venenauerit: pariter hine homines Christi fideles discere debent rationem bcncuolentiae,qua uxorem tuam
215쪽
Hist. Sei p. & Dra c. Lib. I. et
RECITAT AE ianus in historia Animalium,quod in quadam AEgyptiorum L. f.e. 2 s.
pastione ab Hercule denominata vixisse forinosum puerum anserum custode an ab aspide ita adamatum, ut dormiens ab illa excitaretur ad declinandas insidias, quas aspidis coniux ei machinabatur: hic interim expergefactus ab illiς sibi diligentissime cauebat. Item AElianus addit aspides ab . n sis mansuefieri, facileq; cib rijs cicures reddi quapropter neque illis,ncque eorum infantibus obstini: immo crepitu digitorum, de cauernis educta ad appellantem accedunt. Etenim AEgyptii statim post
prandium farinam vino, &melle temperatam supra mensam exponunt,deinde aspides tanquam conuiuas, plausu dato, ad prandium inuitant: tu illae a vatijs crumpentes B cryptis, caputque escuatucs sei sina, & moderate explentur. Rurius si accidat , ut AE g piij, nocturno tempore, de cubili surgere vclint, ne aspidis in tenebris conculcent, digitos percutiunt, indicantes de via cste decedendit: at aspidcs sonitus discrimen intelli-gcntes conlastim ad latibula confugiunt. Item .Elianus ad confirmandam alp. du.Π- apud Acsyptios vcnerationem, narrat, quod vinitor cum scrobem sedcrct g crosain . plantaturus vitem,ligonis ictu, aspidem illic forte latibulantem disiccuit,postea diinouendo terram, posteriorem Serpentis par rem reperit, anteriore adhuc cruciatata, & r
pranter quamobrem Obstupefactus statim rationis impotens redditus est, ut non solum ρ' diu, sed citam noctu delirans de lecto exiliret, de se persequi aspidcm indicaret. Immo veluti morsu laesus o ni impIorans vocis re batur, Sinto ptae a spidis sititutici si se conspicari referebat. Cum autem diu hac cap tis debilitate vinatu, esci; tandem eius cosanguinei ipsum supplicem in Scrapidis templum duxerunt, Numenque rogarunt,ut illud aspidis specti uni amoliri dignaretur, tuncque patiens sine liaultu hellebori, inde liber egressus est. rimentati C Deniq; AElianus alias exarat historiam cuiusdam iuuenis insatiabilem profundum. ρ I que ventrem semper esitando distendentis , qui pauonis cuiusdam potiundi a Rege AEgyptiorum Ioui dicati, ad suae deseruiendum voracitati, miro desiderio tenebatur. - Hic igitur quemdam templi ministrum,ntercede sacrilegia data, ad coerccndam auem impulit. Itaq; ministro inani spe inducto ad locum accedenti, ubi ales morari solebat, ψt comprehensam guloso asterret iuueni, non pauci, sed horrifica aspis visa in , quare '' Penerrciactus, Opere inlecto, illinc recessit.
NO N multa sunt adagia, quae ex natura huius animalis desumuntur. Inter haec
primo hoc recitatur. Aspii, ct Basi co insitis. Proserturq, de re ineuitabili, quoniam horum animalium alterum, virus in obuios expuit, ait crum vero visu nocet.Non absit nile est hoc adagium alteri. Afronte praerapiti , . tergo tu .Desumptum esse videtur ex doctrina Horatij quando in satyra secunda primi libri scripsit. Hac Urget Lupus, hac angu canis. Vel ex satyra tertia libri secundi,ubi legitur. Hic via est ingens, hic rupes marama. Deinde aliud receletur. Δη γ μα ασπῶλ, idest Mossas ius, depromulgatur de malo immedicabili, aut de odio in econciliabili , aut de lingu vehe menter virulenta: propterea huc spectat ille vel siculus.
Quoniam .Elianus tradidit adueisus omne Serpentis virus, excepto morsu aspidis, re- Mulier immedium inueniri. Immo Manutius in Adagijs pronunciauit hoc prouerbiu traha posse proba a ι- ad hostem clancularium: cum aspis, citra dolorem, venenum infundat,&post demor- di comprisam panem, nullum fere in ea vulneris vestigium appareat. Tandem solet etiam hoc rater.
216쪽
Assii a τι promulgari. Aspis a G ra. Et pracipudquando scelestus homo, virum improbum con Ereraprouer sulit. Resertur hoc inter apophlegmata Dioscnis, qui conspicatus duas mulicres col
biam. loquentes , haec verba prcytulit. Aspis a vipera mutuo vent m fumi: nec immerito, quoniam mulier a multis ἰλιάς κακω dicita cae in hoc prouerbio confugiendum cst ad
caput de vipera, ubi latius de hoc agitur.
SEVERVS Sulpitius agens de virtutibus Monachorum orientalium, narrat, quod cuidam iuueni, qui paenitentia ductus nuper ad Ercinum secesserat, tabernacu .lumq; nonnisi per spatium sex mille passuum a monasterio sibi constituerat, Ab
bas panem,per duos pueros, miserat, quorum natu maior annum quintum doeimu, mi. Puer asp/nor vero duodecimum agebat. His ergo pueris inde reuertentibus aspis mirandae ina
M ' gnitudinis fit obuiam: ipsi autem nihil perterrefacti bestiam collum tumidum dem. ετ εδεμ nentem conspicati sunt i interim minor natu Fcram manu comprehcnsam pallio inuoluit, deinde Monasterium ingressus quasi victor, spectantibus cunctis Fratribus, reuo- Iuto pallio, captiuam aspidem non sine iactantiae tumore ostentauit. Cum autem putarorum fidem, atque virtutem caeteri praedicarent istunc Abbas hanc infimae malis iactantiam aegre fercns,virgis utrumq, compestuit obiurgans eos,cur prodidissent,quod Dominus per eos suerat operatus: nam opus illud non suae fidei, sed diuinae virtuti attribuendum erat; illisque praecepit, ut Omnipotenti Deo humili corde famularentur, &rarissias non signis atq; virtutibus gloriarentur. Item Christiana virgo diuinis munita auxiliis Virgisti multitudini aspidum, quarum simulacra Magus quidam excitabat obiecta, illaesa,& in- culum columis euasit. Haec & alia huius generis miracula legenda sunt apud Suriuin, & alios Authorcs,qui inores,& gesta illorum Martyrum prodiderunt,qui iussu Tyrannorum in lacum serpentibus plenum ducti fuerunt.
z. t me. ACERDOTEN Aegypti, ex Pierio V.iletiano,ad ostendendam quamdam vim
Hs. inuicta principatus, i concin aspidum repraesentabant, q uoniam longa experieniatia compertum est, paucos ab aspide percussi s euasisse . Ideoq, olim peruulgati Diademate moris fuit diademata Rinum Aegypti imaginibus aspidum decorare. Siquidem hoc Regam AG hieroglyphico stabilitatem regni delignabant: nam quemadmodum amor aspidis ci gagapti qum coniugem firmus,& stabilis csse 1 rhibetur: ita per aspidis similacrii ,rcgnsi suum intertia. reliqua imperia firmum fore indicabant. Vndc Valerius FIaccus scribebat. Iamq; aspide Lib. . cincta comas, ct ouanti persona Ara. Quainobrem Diodorus Siculus addebat a Sate dotibus Acthiopum,& Aegyptiorum pileos oblongos gustari,circa quos inuoluti aspi-desconspiciebantur,ut, qui contra Regcs insurgere auricb.mGlobalibus morsibus sub HGγissides esse demonstrarent. Sunt qui hominem nulli Leguin Imperio, vel Magistratuum edi opitiis. ἘS,vel Dynastarum iussis Obt pcrare nolunt , significent icone aspidis aures obtu- Viri Muri rantis : nam aspis statim atq; cantionibus accersiri senserit, aures claudere conatur, ne diem LM Verba excantantium audire queat. r. . Alsi, per duas aspidum icones, tenacem,& synceram amicitiam denotari posse arbi trantur: quandoquidem p rhibent aspidem nunquam absq, comite e specu inrcui,ut si In lib.de earum altera occidatur, superstes alterius mortem ulcisci possit. Posti cino addit Cae reb. ACV. Ius Calcagninus, simulacro aspidis tanquam a senecta immunis, & ad motum nullo utentis instrumento, & facili reuolutione se contorquentis, astrum dcsignari posse: quamuis hoc hieroglyphicum a quacumq; alia Serpentis icone monstrari ptistit : cuni quilibet Serpens praenominatis gaudeat conditionibus.
217쪽
FLORENTIVS uirpnstanti siserarum scientia conspicuus,in suo Emblematum gibi 6s
libro,delmeauit chirurgum secantem brachium hominis ab aspide demors,csthac instrinione. PRINCIPIIS MALI OBSTANDVΜ. Deinde subscripsit
hexastichon huius tenoris. ρ itas haud ulti morsius curabitur arte, Ense recidatur pars nisi ustatim Haud aliter ditio reserrimastinis Ingruo, ostrum erimisa multa trahat. Omni unt tentanda quidem, sed toHereprae fas Vnum, ne totus grex maia dro ereat. Principiis cuiuscumque mali consestim occurrendum esti', monet etiam Persius satyra Lenia, quando canit.
Heliaborum uina, eum iam cinis agra tumebat. Postentes vi eas, venienti occurrito morbo.
Neq; hoc est valde diffinite illi,quod recitabat Ouidius in libris Amoru,quado dixit.
Vidi ego quod'fuerat primo sanabiae vasistri Dilatam longa aeamna tulisse mora.
Vel iuxta aliud. prime, dum nauaseumfusiri malasmina morsi. νHoc igitur praeteptum seruadum est in demorsis ab aspide , qui nullo modo sanantur, nisi partes laesae illico amputentur: Itaq, hoc emblemate monentur Principes, ut sedi tiosos ciues merita parna puniant, atq; a Republica eiiciant: siquidem ille,cui neq; n tura, neq; industria recte vivendi studium conciliare potest, ad mentem Platonis,uitae est priuandus: cum in hoc casu Clementiam esse,non esse clementem,multi opinatur, Miseritis. iuxta vulgatum carmen. Hae genus Impias huic erit, F ur esse vostri est Dum unius i meritu muhi seruantur, propterea quod optimum misericordiae genus est interimere scelestos interimere, non tantum vi ipsi pereant,sed ut pereundo alios a male cijsdetereant. Quare ad rem nostram reuertentes attestamur satius, & melius esse, ut una tantum pars, & non totum corpus intcrint. Alia quoq; huius generis cmblemata avidenda sunt apud Authores politioris musae studiosissimos, quae breuitati studentes omittim .
LVCAS Contilis scriptor Italicus, in suo erudito Phaenoschematum libro, figurauit aspidem aures obturantem hoc titulo coronatam: MENTEM NE LAEDERET AURIS. Voluit enim indicare, quod Author huius symboli profite- Aspis sibi batur se agresti odio prosequi illos, qui inodestiae nescij,& pudoris improbi in dies co- -s a rei, uicijs, de maledictis aliorum nomen Iaccssunt: ideoq; instar aspidis claudit aures, qui qui Di magici cantoris voces audire renuit Item Ioannes Andreas Palatius,in suo opere Phreia ficet. noschematum,scriptum reliquit, quod vir quidam palestrae litterariae miles cxercitatissmus evilauit aspidem cauda aures obstruentem, una cum simulacro aperri libri, addiditq; hoc Dictum Italicum. MISERO OND IO SPERAVO. Itaq; author huius Insignis utauit omnibus manifestare quomodo aspidicam naturam indignatae cuiusdam mulieris, neq; vlla exacta ctiam dicendi facultate, neq; carminibus melle suavioribus placare potuerit. Deniq; Pcrctualius in suo volumine Insignium memorat nobilissu Fornainum virum,qui ad demonstrandain cuiusdam feminae crudelitatem, exhibuit iconem quomodo aspidis, cum dicto. NON OMNIBUS UNA. Qtias velit innuere, quod omnis aspis, aspidicem
218쪽
ri relatum filii in historia huius animalis, nunquam sine comite divagatur: hac autem Elamina, quae in actionibus aspis esse videtur comitem respuit.
NEMINI dubium esse arbitramur, quod olim AEgyptii mei nos honores multis
brutis, & potissimum aspidibus decernebant:quapropter haec animantia tarde. re nefas esse opinabantur. Ideo Cicero non sine causa haec scribebat: Egyptio-IN scar rum mores quis ignorat,quorum imbutae sunt mentes paruitatum erroribus iam carnianaqώ. s. ficinam potius subirent, quam ibin, aut aspidem violare. Idcirco refert etiam Atilianus ab AEgyptijs simulacra Isidis iconibus aspidum tanquam regio quodam diademate co- Smtag. I a. ronari. In cuius rei cofirmationem fatetur Giraldus agens de Iside, se vidisse hoc sinu. Iacrum in vetusto quodam numismate apud Augustinu Mustiuin. Icone autem aspidis ppenes Isidem utebantur, tun, quia aspides sexdecim aetates vivere screbantur,tum quia aspides in hominum perniciem natas esse negabant: cum notum esset ab aspidibus n m iam cem talitu impijs afferri.Quod si ita esset, Feram hanc tanquam iustitiam honoribus cuti. Ism. mutandam esse fas esset, quippe quae acrimonia intellectus praedita bonum a malo , &ωram. Verum a falso distingueret. Addunt alij ab Iside scelestis tantummodo hominibus aspidem immitit,hancque solum Thermuthim vocatam, tanquam immortalem pradicabant, huicq; in unoquoq; sacrarum aedium angulo, sacella aedificabant, & bubulum adipem interuallis quibusdam ob ijcicbant. ι iaprcpter aspis, in Sacris Isidis, cum collo tumido ,&capite oniae. ιλ elato circumferebatur: nam Isiaca tabula teste Salmasio in Solinum aspidem haebisti oid torta adclineatam cxl abcbat. Quare Iuuenalis in sexta satyra sic canc bat, huc allu
D mouisse caput etis es argentea Serpens. ApuIeius quoque ad rem, de gestaminibus Isidis scribebat, quod laeua cymbium deponis Adcbat aurcum, ex cuius ansulis surgebat aspis caput attollcns arduum, seruicibus Iale tumescentibus. Quocirca non a vcritate reccdunt, qui inter simulacra ad Isidcm spectantia , chelidoniam aspidcm, de sistrum reccnsent: quamuis postea tradant id inde i simia μὰ cium csic,quoniam sistrum cdat sonuin voci hirundinum similem cum tamen chclido. Ax. deris nia aspis laquam Nili maxime peculiaris ibi e lutaretur,quippe quae cum sistro,& osyri de inter mysteria Isiaca recenscbatur. Id innuit Ouidius, quando canit.
Insuper recitat Matthias a Michou, quod olim etiam Lithuani ignem. yluas,& aspides Lib. 1. e. i. Ven abantur. Ignis enim per sacerdotes solum subiectis lignis accendebatur, sylvaesancrosanctae vocabantur, di deniq, aspidcs tanquam numina in priuatis aedibus ser u
Simulatνῶ Praeterea Ripa,in prima parte Iconologiae,ad repraesentandum Furorem implacabi Furoras lem, aspidis simulacro utitur, dum delineat hominem saucium Omni armorum gcncre u quomodo munitum, in cuius dextra manu stringitur aspis, quae in hoc simulacro locum eatenus pingatar. habcre videtur, quatcnus in sacris paginas legitur,quod nullus sui Or porcii comparari furori aspidis, qua statim atque ab aliquo leuiter cliam tangitur, in tun cic i, scit .perqiomulocia furit, donec aliquem inoisu venenaueriti herum Ripa,in siccunda Iconoimis parte,ad Inoulari exprimendum Inobsequentem, figurauit mulicrcm hiatant citi iecus pcdcs aspideir ,ris quia . altera uum ad terram apposita, altera vero caudae extremitate obturata: cum Physiologi aspidem, ne vocibus excantantis obtempera, urcs clauucrc rLIcrant. Postrein imo idem author, ad ostendcndam obstinatam mentem, effigiavit annosam mulicrem alas supi a caput habent cm, cum aspide in sinistra manu, quae naalam corum denotat naturam, qui proprijs tantummodo assciatientes opinionibus, aliorum etiam Optima Lib. 8. de non libuntur audiunt consilia: cum sint instar aspidis aures clavdcntis. Idco Galenus e s. meia. falsa opinionis ci iactus exprimcns dicebat. Falsae enim Opini nes antiros hominum c. a. prae occupantes non solum sui dos, scd etiam cacos faciunt, ita ut videre nequeant ,quae
219쪽
A alijs conspicua apparent. De statuis non multa in praesentia recitabimus ; soluin enim reser iis,quod Romae in viridario Besu ere, nuncupato, conspicitur statua Cicopa- si uis. . trae Aegypti Reginae, quae brachio dextro caput sustemat,cum aspide regionem cordis, prira sub sinistra manuna, mordent .
VULGI montinenta personant,quod Marii populi viperis,& aspidibus in edii
lijs utantur, propterea Galenus scribens dzalte curativa ad Glauconeln, IO- ., qu sq; de viperis,haec verba proterebat. Ita vcm eas condire oportet,quein Q
admodum vidisti Marsos, qui reris venenatis, & aspidibus nutriuntur, capite quidem uspiari primum abscisio,& cauda ad digitos usq; quamor, dcinde omnibus interancis excptis; is..his,.di, ininio & cute adempta, necnon aqua corpore ipsarum diligenter abluto. Clarissimus h. B Mercurialis in suo tractatu de Venenis ponderans vcrba Galeni scribentis de Theriaca ad Pisonem admiratur,quare scripserit Galenus carnem aspidum no ingredi posse an- cap. g. tidota,cum uniuersum earum corpus sit venenosam,& nihilominus idem Galenus loco ni distia, supra citato asseruit Marses his carnibus absq; noxa vcsci. Ad tollendam igitur hanc insit, dissicultatem, Respondet Doctissimus Vci curialis totum quidem corpus aspidum V leui. neno redundare, sed Marsi populi illarum carncs edunt, quoniam sorte sub ipsorum caelo aspides non sunt vcncnatae, veluti alicubi, neq, vipcra . Aut dicendum cile putat cum Fracastorio, quod huiusmodi populi cum aspidibus naturalem quamdam habent sympathiam , ut nunquam ab ipsis laedantur.
v SVS IN MEDICINA, ET IN v A RHS.
GALENVS in libro de Theriaca ad PisoncmGenectam aspidis in medicina coomendat,&praecipue si trita cum melle in sui sionibus oculorum adhibeatur, C .sionis quandoquidem acu ssimam reddere visionem perhibet.Plinius vero ad claria rem ficandum visum,membrana aspidis,quam exuerit,utitur, sed illam cum adipe eiusdem animalis permiscet.Inimo, eodem plinio,cutem aspidis pondere sexta parte denarij, , . cum pipere pari modo, ad expugnandas sebres quartanas, gentes Parthorum in aliquo liquore hauriunt. Item Galenus Ucm de compositione medicamentorum po genera,& enumerans Andromachi cmplastra , mcmorat unum ex aspidibus ad dilcutiendas strumas, & podagras, quod recipit therubentinae, lapidis asij, bituminis singuloru de 'narium pondo trecentorum sexaginta, Aphonitri, cerae, baccarum lauri, gulae amm p diis,niaci singulorum denarium pondo treccntorum quadraginta,lapidiS PyritcS denarium is .m, es pondo octoginta,calcis vivae denarium pondo centum octo,aspidum cineris pondo d 'narium centum quadraginta, Olci veteris hcminas duas, postremo cinis, pharmaco re- -
D stigerato, inspergitur. olim etiam prater usum medicum aspidibus in supplici, victantur:quoniam Gai nus scribens ad Pisonem recitabat se in magna Alexandria obseruasse, quam cito mor- VIus aspia sus aspidum necarent: quandoquidcm pcetori damnatorum capitali supplicio aspident dii in υ- admouebant, & reumobambulare iubcbant,sicq; confestim illum de mcdio tollebant. ptios.
220쪽
Ne in ON crit necesse, ut longo verborum circuitu ostenchunus, cur de Ἀρμ' ' sede laoc tu loco agendum si, cum superitis exaratum suerit hunc Set pentem a Solino inter specios aspidum connumeratum fuisse: Anm . plures,&diuersas aspidum species aissignans, in equales ad nocendum esse si ripserit; quoniam Dipsas, ti, & Hipnalis, somno, ex illius semientia interimant. Dipsas igitur, ut aequius cationcm aperiamus, mutita significare videtur: cum δι ψαδ, in Graecirum scholis sit nomen adiectivum, quod siticulosum, &aridum indicat: ideoq; Apollonius Poeta terram arsdam, aliquam Fdo Dipsadem nuncupavit ψ & Ouidius cadcin ratione motus, quamdam anum Dips, dis nomine insignivit, quando cecinit.
eis quaedam nomine Di as amas.
Item Dipsas, quando substant luc ponitur, triperae sp iem designat, vel potius Serpentem, de quo in praesentia diseritur; quoniam ab ipso demorsi, inexpichili potandi de sidcrio crucientur. Parit cr Dipsas apud Theophrastutia, spinae quoddam genus esse adicitur. Scribit enim in Arabia supra Copton moαν διψαία prouenire:& Plinius vcnit spinam sitientcm i quaproptcr multi opinati sunt hanc spinam nomine Dipsad suisse appellatam, quia in locis admodum aridiς nasceretur: quamuis nonnulli auth res, nec praeter rationcm Nistimauerint hanc cile illam spinae speciem, qitain alij Grsci,
unica voce, h ψακ nominarunt. in hac re legundus est docti Ismus Salinasius in Solinum, qui huius rei vcritatem est assecutus. Praetei ea in Herbario x cleri, quod Apulci, nomine inscribitur, herbae chamae a, &chamaelaeon confunduntur, ibiq; varia nomina allignantur,inter quae,Dipsas connum ratur. Leguntur enim ibi haeci ciba. Quidam Graecorum bare plancam vocant ch. met. Iaram, alij cri codilon, alij Dipsada iij onocaruit m,alisci oron, Irali labrum veneris. Quare petiti Lotanici tunc coit gere poliunt,nomisia ci a naelaae,oc cliail naeontis, tali quam eiusdeni plantae confundi, & p misceri; ctenim ciacor ia Lliamael cur, ves thyme lya nomen est Dipsas vcro oti ardiori, labrum veneris , ex cri LodalCn chalnaelaeonti competeil videntur, quoniam hanc piatam multi Priscorum cum corduo dipsaco eam. dem esse crcdiderunt. Amplius Donai filia ab aliquibus poctis Dipsades, quasi semper siticntes cognomi. natae fuerunt; cum scit ira circa aquas in sernas vcrsuntur: notissmiam enim csic conie ctamus Danaidum puellarum fabulam, quae ob nccatos sponsos, has penas apud Interos dare scruntur, ut situlis pci stillant bus aquam hauriant , am: in dolium poetusum, grani quidem, sed inutili labore sniundant. Harulli Dipiadum tabulae meminit Horatius hunc in modum. v
Hanc quoq; I ibullus in morauit, dum cecinit.
Caelius aut cin Rhodiginus in suo volumine linionum antiquarum, narrat, quod Dipsas nuncupatur in re sacrificali,& par tcr heparis quoddam signum. Demum apud Salmasiuin legitur,Dipsas i idest anguis, Aspis φK, idcst bcrpens.Insuper cum Dipsas serpens s udeat alijs ncminibus , iniciatis enumerandis ;opcre pretium crit hoc ii loco ambiguitate laborantia i cccii cre. Itaq, Dioscoridi, & ali satillioribus , hic Semmias non soIum Dipias,scd ctiam Causos vocatur: cuin tamen Graecis καυσος sit aestus, di labris ardens apud Hippccratem. N hilominus Dipsas quom lioc nomine insignitur; cum ab hac percujsi talὶquam diluciaticalarc agitati assuent. Item vccatur M