장음표시 사용
221쪽
A Ianuros; cum tamen uελα-ρος Graecis nominetur animal nigram habens caudam. Im mo MeIanurus piscis est apud Aristotelem, qui nigris maculis in cauda est insignitus. Huius piscis meminit Reusne rus in Paradiso poetico, quando cecinit.
Insignem canis melanurum nomine nigra,
Tu Luctare bonus si cupis Us caue. Praeter haec,appellatur etiam hic Serpens, in nomenclaturis Dioscoridis, Prester, cum tamen Prester sit genus vorticis, quod typhon, nempe vibratum echnephiam dicunt. Idem ventus, dum furit, contacta comburens prester esse dicitur,ut author est Plinius; Immo .p, τηρ μα igneus turbo est,ut apud Hesiodum in Theogonia legitur. Ideoq: species est fulminis apud Caelium: de hoc eleganter Lucretius disserit,dum inquit.
Guod supere L facile ra ex Ms cognosere rebus, Preseras Graj, quos ab re nominuarunt, In mare, qua nin Muemant riaione operne, ι .m sit. etet interdum , tanquam demissa columna B In mare de caelo defendunt. ιHic admonet Lucretius,quod Graeci ab effectia, nimirum hunc ventum presterem παρὰ το σφηθειν, nempe ab incendendo inflammando nominarunt. Immo addit Lucre t ius, quod hie flatus ignescens, figuramq; columnae imitans quandoq; in terram descendit. De alio autem paulo inferius sic loquitur.
Fit quoq; ut inuoluat ventus e nusibus ipseror ex conradens ex aere siemsua nutis,
Et quasi demissum calo prestera tm tetura, . Hae via se in terras demist, H oluitq;
Demum πρης ας, id est prester apud Pollucem exponitur anterior pars gutturis saucibus subiecta, quando ira effervescens intumescit: cum tamen πρη . serpenS nominetur ob ardorem inextinctae litis, quem morsu patientibus affert.
LATINI hunc Serpentem Dipsadem,nomine graeco,ob vocabulorum inopiam
appellarunt. Graecis autem nominatur; cum cs ψαι sit sitis,&ω sitio. Quandoquidem icti ab hoc angue, implacabili siti agitantur. Hac eadem ratione ductus Isidorus, Dipsadem bitulam cognominauit, & Avicennas viperam faciε- r. 11.isi . tem sitim, qua de re in epigrammatibus graecis legitur ὀ ψας εχ ἡ α, nimirum vipera λ μινhiasi liculosa. Ab alijs dicitur μελα ηουακ, melanurus, quia nigram caudam habeat. Ab alijs iistio νωλαμα οβανης Ammobates per arenam incedens. Est enim nomen compositum ex αμμής --bba arena, & sauris vado. Ab alijs cognominatur τςης ' Prester a verbo graeco πάθω in- ,γι -'uiscendo, quoniam Serpens hic patientes , ictibus, veluti quibusdam flammis aduhati is Ideo Bellonius solebat dicere: vipera, quae nuncupatur Prester, veneno Veluti igneo D His, D hominem necat. Non immerito igitur Dipsas nuncupata fuit Serpens urens . cum pem cutarum viscera adeo exsiccentur, ut continua aquae potio ab illis desideretur . Hine ι γ nonnulli colligunt,quod Serpens apud Textorem,Anger,& Cruciator dictus a Dipsa - e ide non disterat. Id narrabat I ucanus de Aulo tusco milite Catonis, quia Dipsade percussus interijt; quemadmodum inferius recitabimus. Et eo magis libuit Dipsadem Serpentem urentem appellare, propterea quod in sacris Biblijs legitur, quod Deus in populum Israeliticum murmurantem misit Serpentes urentes; ti multi docti viri in translatione Bibliorum, Presteras verterunt. Hinc aliqui tradiderunt Presteras,ob internum ardorem, ore semper hiante,& vaporem exhalante calidissimum incedere . Huius conditionis Lucanus sic meminit.
Idem exponit Baptista Mantuanus, quando canit. Nec non in alis Prester, qui facibus astum
222쪽
cissi, igitur teneri debent las admiratione, si interdum hie serpens a limscilicet Cauia E
sos cognominetur: cum haec vox nimium calorem, & aestum signiMat. Caeterlim aniniaduertendum est ad mentcm Agricolae, in libro de Animalibus subterraneis, inter Presterem, & Dipsadem aliquam cadere dicterentiam: inquit enim Agricola hos Ser pentes licet quoad formam inter se non dissentiant quoad eflectum a se inuicem diascrepare: cum Prester, percussum extemplo, veluti syderatione quadam immobilem, Ps alienum reddat, mox pilis defiuentibus,3tvrgente pruritu, aluiq; fluxu, pa- imi absumat. Aelianus etiam quandoq; inter morsum Dipsadis, &Presteris, ali-st quod obseruauit discrimen; quamuis postea alibi symptomata genita a morsu Dipsa D m dis Presteris eadem esse asseuerauerit. Pariter Solinus, de Lucanus de utroque Ser- νιλ pente seorsin egerunt, illi'; diuersas proprietates assignarunt. Caeterum in hac dis ' ficultate confugiendum est ad Dioscoridem, qui scriptis in andauit,Dipsadem Presterem,& Causum unius, & eiusdem Serpentis esse synon ima, proptereaquod Pre ster, &Causos ab urendo,&dipsas a sitiendo cognominatur. Cui sententiae Paulus Aegineista, Vola terranus,&aIij authores innumeri adstipulantur.
SOLINVS in Polyhistora hunc serpentem inter species aspidis conumerauit;cum
tamen Dioscorides, & alij authores no vulgares Dipsadem ab Aspide toto genere discriminauerint: siquidem haec animalia adeo inter se sunt diuersa, ut alis terum aquatile, alterum terrestre cile feratur. Lucanus id explicat, dum canit.
M. Aspiris in meae disssis ενι Dimara undis.1. 3 dia, Aetius hanc serpentis speciem ad illud viperarum genus reducit,quod in locis maritia iniri .eap. mis libentissime stabulatur. Verumtamen Greuinus Dipsadem a vipera bifariam di- ,Δ stinguis; primo, quoniam a Dipsade percussi citius intereunt, deinde, quonia in cauda GD . Diis huius animalis quasdam paruas nigras maculas obseruat. At Marsi populi reserentet,1jὸν Dip. Galeno nullam inter Dipsades,& viperas differentiam, nisi ratione loci, inuenire vi-fariis, o dentur:etenim degentes in locis salsilagine refcrtis Dipsades,& viventes in solo uligia mirea. ei sola Viperas indigitaiunt, hasque minime sticulosas esse a firmarunt. Quapropter in otis Mis Libys,& AEgypti arenis salsedine pr ditis Dipsades vertabuntur,quq vcro in Italia,vis is perae esse fercntur. Hanc autem sentcntiam Galenus probare non videtur,dum inquit. Lis i . 4 Sane viperarum caro adeo ingentem obtinet desiccandi facultatem, ut nonulli,qui eas M'. αγου ederunt,uehementissima siti cruciati sint, & proinde illas Dipsades cognominant. Sunt autem,qui dicat demorsos ab his viperis sanari non posse potando,sed dirumpi potius, quam siti liberari . Quocirca eos, qui Romae viperas venantur fiscitatus sum, num aliquam haberent notam,qua genus utrumq; viperarum distinguerent; at illi genus nullum viperarum Dipsadum esse negabant, se iuxta mare degentes talem producere effectum affirmabant, quae in Italia, ob regionis humiditatem, non inueniuntur. Hactenus Galenus, qui tamen Marsorum verbis assentiri non est visus, dum paulo in- Uferius nullum esse genus Dipsadum nzgare non audet.
Is IDORUS,& Arnoldus Villa nouanus retulerunt Dipsadem esse serpentem tan
tar exiguitatis, ut dum calcatur non videatur, cuius venenum patientem ante ex tinguit,quam sentiatur. Qiii Authores de ex leuitate serpentis sorte,quoad crassi- quoad Vtiem, verba faciunt, cum in icone Dipsadis a Greuino exhibita longitudo potius, Amm. quam crassities obseruetur. Verumtamen, ex mente Aet ij, longitudo cubitalis huic serpenti assignatur,quae paulatim ex crassa in tenuem desinit,corpore albicare,necnon macuIis partim rus escentibus, partim nigris variegato.Sostratus hunc serpentem a re liquis
223쪽
A liquis ita distinguit, dum scribit caudam huius animalis duabus lineis nigrIeantibus esse insignitam. Avicennas autem collum magnum,& tergum ad extremitatem usq;nigricans, & caudam valde tenuem Dipsadi attribuit; quae bestia, ut plurimum, eodem Avicenna authote,in Regionibus Ioviati,& Assim,nempe in Regionibus Libyae & S riar versatur. Itaq; Dipsas est an mal corpore exili viperae perquam simili, di ictu vi lentissimo. Vnde non erit cur Matthiolus admiretur Leonicenum virum alioquin eruditissimum, qui Dipsade corporis forma, nullis notis a vipera diuersam esse existimauit: nam similitudine horum animalium deceptus unum ab alteio non discriminauit. Quamobrem Nicander in Theriacis canit hunc in modum.
Exigua itisspectatur Dinas echidna,Md stina metis mors ictus occupas agros Parva, Cr Iuriri, ear circa ultimae da nigressit.
Et Georgius Pictorius in Lerna malorum paruitatem huius serpentis meditans, sic ca. nebat. A stula paruus item Ar moatamine laedit,
Author libri de natura rerum scriptis madauit hunc Serpentem tanta colorum varietate refulgere, ut mira specie,&eximia pulchritudine, intuentus in admirationem trahat. Caeterum Solinus,& multi alij authores hanc figurae serpentinae elegantiam non Dipsadi,aut Situlae sed ScytaIi a ssignarunt. Quapropter praedictus author libri de natura rerum horum nominum congruentia, forte deceptus, alterius descriptionem alteri attribuit quemadmodum,ex delineatione utriusq; serpentis innotescere potcsti Hoc igitur in loco lector iconem Dipsadis, ex Greuini mente, contemplari poterit.
Loeus naratis huius anguis. In Comm.
. IPS AD I natura adeo tetrum congenu It virus, ut inter perniciosissimia animalia ab Authoribus recenseatur. Quamobrem iure optimo Moses tria Deuteronomio,terrificam illam describes solitudinem, Dispades in illa verusantes memorauit. Est enim hoc animal fraudulentum, quoniam inter oua struthio num in arenis locata malitiose stabulat usi, ut Garaman res huiusmodi oua colligentes fallat. Tales enim populi, cum careant creta, ex qua fictilia vasa finguntur, ouis struthionum per medium dissectis, Ioco vasorum utuntur: immo ex his pileos ad tegendum caput idoneos fabricant; cum huiusmodi gestamine plurimum delectentur. Insuper natura tam feruens indidit Dipsadibus venenum, ut ab illis percussi ardente siti crucientur. Quapropter Textor ad rem sic canebat. Non adeo fruet, quem laesu aquatua Digor. Hae eadem ratione motus Lucanus hoc animal torridum appellauit, dum cecinit. Exuvias' ta fuatior torrida Dipses. Hoc enim animal acri semper ardere fili perhibetur, quae nulla unda restingui potest D Vnde Lucanus canit. - is medits Arebant Dryoris undis. Immo Reuiserus in Paradiso poetico ad rem, infrascriptum recitat distichoru
Quamobrem poterimus iure optimo illud pronunciare de hoc animali, quod de Tantalo cecinerunt Poetae. Marit aquas m aquis, ct poma Pacιa captat
Non erit igitur admiratione dignum, si demorsi ab hoc animali confestim rabidam,&tantaleam concipiant sitim: id non latuit Galenum, qui in tractu de symptomatum causis, causam implacabilis sitis a Ignans, scribebat hanc ex diuturna praua victus ratione dimanare, quae tandcm patientem perimit, veluti, qui comedit viperam forte Dipiaclem, ignea aftflictatus iiii interi. t. Immo quoniam hoc animal mordendo siccuΤ tatem
L. I. c. 7. Causa suuiniens ex Galene t
224쪽
225쪽
A tatem generat, a multis os siccum habere fertur. Vnde Reusnerus sic canis
Itaq: ob linum huius serpentis, tanta siccitas in corpore patientis generatur,ut animal mordens totum absorbere humorem videatur. Reusnerus id testatur, dum inquit. Imbibis hι morem lethaci noxra morsu Di as, O in venis frigida virus agit.
Cum tamen natura huius animalis sit quemadmodum Physiologi reserunt ut semper seruida ardeat siti, quam postmodum ab hoc animali percussi facile concipiunt, id pa- siti, Mastet in infrascripto Rcusneri disticho. excita rn sari hane rorquens nullis exti guttur undis, suis Sie rabidam morsu concitat illasium. -υμμιιν
Si quis autem naturam huius venenosi serpentis melius intelligere cupiat,adeat Luc num poetam, qui recitat omnia symptomata quae vexarunt Aulum Tuscum milite maB Catonis in Africa a Dipsade demorsum : ubi legitur,quod nullo aquae potu etiam copioso,neq;proprio etiam hau sto sanguine sitim ob morsum Dipsadis conceptam ed re potuerit: carmina igitur Lucani sunt haec.
Dgniferum ruuenem Tyrrenisanguinis Aulum L s. PM orta eaput retro D'fas caleata momordit
Uix dolor, aut sensus dentis fuit, ν Η, trahi
Frons careI ιnuidia, nee quicquam plaga mmamri Ecce subit wrus tacitum, ravisq; meis IasIgnis edax; eatidas; incendit is cera tabe. Ebι t humorem Greum vital fusum Pestis, o misceo tinguam torrere Patito Capit, Hrissos stet, qui fuaeor in artus Non siit, atq; oculos lacrymarum vena refugit. Non decus imperν non mini rura Catonis. C dentem tenuere virum, qui pargere si Auderet; tonsenserens exquireret agras. Puas posiebas aquas utens an corde venenum Iue vel in Tanasm missus, Rhodums, Padum Sinderet, Nιlumcli bibens per rura vagantem Acessit morti Libyae, cassiq; minorem Famam Dipsas habet terris adiuta erustis. Serutatur venas penitu qualumis Mena, Nunc redit ad Smes, o uctus augit ore,. quore se placet, sted non sibin λαι humor, Nectentu, Gι0;genus, mortem; venenis, Sed utaresse tim,ferroq; aperire tumentes Sustinuit venas, atq; M impure cruore.
Itaq; ex enumeratis accidentibus, Ardoinus monet colligendam esse malam huius P veneni qualitatem, quae vehementer calida, sicca, &crassa est, cum penitiores partes malius exsiccet adurendo, & corruget vias urinae, totiusq; corporis porros adstringat, itaut veneni. quidquam potus haustae aquar,neq; per lotisi,neq, per sudorcm reddatunquamobrem ager ob copiosam potionem necessario dirumpitur.
226쪽
DIPSA DES, authore Hliano, tum in Africa, tum in Arabia nascuntur,&diuagantur. Avicennas Libyam ,& Syr am proprias huius animalis regio nes praedicat. Ab hac doctrina non multum recedit Galenus, qui praedicta Ioea tanquam sicciora his animalibus valde accommodata celcbrat. Vcrum i icet per totam Libyam diuagentur, plerumq; tamen apud Garamantes Lybiae pariter popualos, Psilisque finitimos libenter stabula fitur. IIoc non latuit Silium Italicum,quice. einit hunc in modum.
Uine atro rabidas esseruescenti veneno Di adas, immensis horrent Garamantes arenis.
Qui plura de loco natali horum Serpentum scire cupit,confugiat ad Lucianum,qui in Dialogo de Dipiadibus haec habet. Ea pars Libyae, quae ad aulbum tendit, copiosis referta est arenis, terraq; Solis ardore exusta, dejerta, ut plurimum, & in faecunda non gramen, non faenum, non plantam ullam, nec aquam habens, ni fortu in terrae concauitatibus, imbris, & pluuiaru reliquiae constiterint, quae tamen minime sunt potabi Ies, cum densae snt, & tetrum spirent odorem. Has igitur ob causas locus redditur i n- habitabilisinam quo pacto habitari posset locus ita aridus,frugibusq*& arboribus carens. tam molestis ieruoribus ita subiectus,ut aer veluti igneus euadat. Prsterea arenae ipsae maximopere feruentes regionem prorsus in uia,Scinaccessibilem faciunt Soli autem Garamantes his locis finitimi, homines agiles, atq; frugales, intentorijs vitam degentes, venationum fructibus victitantes non unquam venando talem regionem ingrediuntur circa Solstitium hybernum, sydei e maxime pluuio obseruato;quando scilicet maior ardoris pars destibuit, arenis assuum imbre madefactis. Ucnamur autem onagros,struthiones humi volantes,aliquando simia interdum clephantos:haec enim animantia sola aduersus sitim perdurant,dc molestiam scruentis Solis perferre possut. in aetet lim Garamantes,postquam commeatum, quem succum ingredientes Regio nem detulerunt, omnem consumpserunt , rursus ad proprias pergunt habitationes, ne iterum arenae acccnsae, aut reditum intercludant, aut eumdem dilficiliorem reddant. Siquidem omnis euadendi facultas sublata est, quando Sol sublato ex regi ne humore,ardetibus radijs feruere inceperit. Et sane haec omnia,quae hactenus dicta sunt,feruor, sitis, solitudo sterilis seli in faecunditas minus nobis videbuntur grauia in comparatione ad illud ,quod dicturi sumus. Idcirco omnibus modis haec regio fugien da e st. mnis generis Serpestes hic locus alit, permagnos, varios, multitudine innu meros, serma terribiles,veneno praesentissimo inexpugnabiles partim in cauernis subterraneis stabulantes, & in arenae secessibus cubantes, partim vero superne reptantes, nimii u Aspides,Viperas,Cerastes,Buprestes,Amphisbenas,Dracones,&duplex Scorpionum genus, unum terrestre, & pedibus ingrediens permagnum, multis vertebris insigne,alterum aereu, & volatile alis tenuibus refertum, ad instar alarum locustae,aut vespertilionis. His igitur animantibus multis circumuolitantibus, inaccessibilis, & 1 infesta redditur illa Libya. Verum Serpentum omnium nocentissimus,quos arcna illa nutrit,Dipsas est,anguis no admodum magnus viperae aliqua cx parte similis, quae ui lento ictu ardores accendit inextinguibiles, & totum corpus adurit incendior haec ille. Vnde colligere possumus verum locum natalem Dipsadum esse Libyam,led potis. simum illam Libyae partem,quae Garamantum Nationi est finitima.
227쪽
Hist Sei p. & Dra C. Lib. I. 22 ISIGNA VENENI Di PSA DIS
e , I pro cognitione huius ictus coniugiamus ad Dioscoridem, is scriptis mandauit, , quod percussus ab hoc Serpente talein cocipit sitisn,quae copiosissimo etiam aquae L.6. ea. so. s otii extingui minime possit, de quamuis paries affatim pleno ore aquam hauriat; nihilominus consessim in eamdem bibedi appetentiam relabitur: immo toto habitu ijs fit similis, qui antea nihil potionis hauseiunt: hinc Avicennas iustis de causis scribebat, quod venter huius patientis, & intcranea adco aduruntur, ut aqua satiari nequeat: d
inde cum aqua pota ncq; pcr lotium, ncq, Per sudorem exeat, mr venas ventris meat,
de abdomen ita tumidii rcddit,ut paticias hydrope laborare videatur.His addit Aetius, . quod, in ictu huius Seirentis, picaeter symptomata morsum viperae consequentia, ori- οῦ B tur sitis, qua potu non sedati iridc , cum quidquam nec pcr urinam, nec per vomi- .
tum, ncc mr sudorem cgrediatur, ncccs ccst, ut aegrotans alterutro horum modorum V F per eat, nimirum aut internae partes vchementi aduratur siti, aut ob copiam potionis, patiens dirumpatur. Venenum enini huius generis per univcrsum divagans corpus, il- vis nomlud ita exsiccat, & adurit, vi instar Incmbranae, aut corij ante ignzm locati contrahatur: .Heia, quamobrem meatibus excrementorum interclusis, aqua hausta in ventre necessario co- μὰθ. tineatur. Vnde in hoc casu magna internarum ,& externarum partium insanimatio, ob insignem veneni siccitatim accidit, quod ser univcrsum corpus disseminatum totum sanguinem in suam conuertit naturam. Pudiciis addit Gillius in AElianum , quod pcrcussusa Dipsade tanta cruciatur siti, Patiens tris tanquam taurus, Cic hiante, ad flumen confugiat, ut potu desiderato se expleati tau-Verum signum hoc desumptum fuit a Nicandro, qui in Theriacis de ictu huius Serpenta rus --
tis sic canit. Nem con iaraue erit acremis m.mas is corde querelas in. C Funaer, Gr arentas rabundus aute dehisit,
velut taurus Iutenmulvi et naes. Immen replet, Iedfrustra Usierapota, Dum ereTes Dura sus rusto mox summe venter.
Qui plura de his signis scire cupit, coniugiat ad Rubricam de natura huius Serpentis,
ubi multo plura narrantur. Ceterum illi authores,qui Dipsadem a Prestere discriminarui,signa utriusq; morsus diuersa assignarunt. Quare Volaterranus retulit ictum a Prestere a cddi immobilem , mente alienum, de defluentibus pilis, ventris solutione absumi. Lucanus haec sympi, mala recensci, dum inquit. Ly. Maris Ei res bifacies letho Haeminenti
Nastium Miarsi cultorem torradus agri Percusitit Prester, uti rubor igneus ora Succendit, tendit; cutem,pereunte figura, D . Miscens cuncta tumor, toto tam corsore maior, Humanumq; egre a modum suFer omnia membra flatur sanies late tollente veneno 'se Iase enitus cor eo corpore morsus, Nec lorica tenet driensi cortoris auctum,
Sfumeus accenso no e exundat aiano Undarum cumulus, nec tanto carbasa Coro ruauerelisus, in nuris iam non ca It artus
Inso mugistas. o con spondere truncus Intactam et olucrum rostras , epulassa aeriarum Haud ιnlun cras non ausi tradere buseo, 3 mptam Nondum stante modo, crescens Hugere eadaver. 9 Det
Ex hac Lucani doctrina non possumus colligere, nisi enormem totius corporis tumo- aes, o Prerem Praeeris ictum concomitantein,qui tumor etiam in percusso a Dipsade, ob imium steras eiae.
228쪽
dicam potionem, obseruari potest. Quapropter satius esse existi inamus una cum Dio. Estoride , & alijs authotibus non spemendis,symptomata Dipsadis,& Presciis tanquam unius,&eiulacm animalis promtauarc. Isidorus quoq, huius insignis meminit tunio L. i ,.on'. ris, picin pusica putredo sequitur. Sed ob eruandum cst,quod uidorus ex doctrina So ψ Iini transciibens, hallucinatus est: ctenim Solinus statim atq; protulit ingentem cor poris tumorem Prestoris ictu oriri;mox addidit ictum Sepiscontestim putredinem contrahere. Ideoq; non est lcgendum, ad mentem Isidori, quod putredo morsum Presseris
DIOSCORIDES, diligenter poderata huius veneni iratura,pronunciauat,quod pirorsus Dipsadum tanquam immedicabilcs a pici isse Vacrum relinquctantur. ocirca si peculiaribus cotra Dipsadcui auxilijs Ucamus,communia e periri oporta. Protinus autem scarificati unum loci assceti, & inustione si pars id iurat necnon amputationem facicndam esse opinamur: deinde varia cataplasmata adhibenda sunt, quae in primo capite huius libri fuerunt proposita. humo tarcs cibos, & mer cas potiones,& lauacra probat Dioscorides,quae subindcireui spatio assumenda sunt, priusquam morbi genus emerserit, quo scirici erumpente, opem laric non potest ulla medici opera: haec Diostorides. Vertim Galenus sciibens de Theriaca ad Pisonem, inter alia praesidia ad expugnam dum Dipsadis virus celebrata, theriacam Andromachi multis laudibus coelo tenus es. fert, atq; extollit. Hac de causa in poemate Andromachi sic canitur.
Aora ,s quis cupidis expressapapauera labras Hauserat, exitium pocala I.m a ferent.
Et paulo inferius. GArada von Di as, non clarusfraude Cerastis, Non ferat impresse et Vera deme necem.
Aphrodi us admiratur hoc piaesidij genus, scilicet cur ilieriaca in lioc casu sumpt: possit sedare sitim, quam morsus Dipsadis in percussis animalibus accendere iotct, qua-doquidcui hoc nobile medicam tum ex calid is,& siccas simplkibus integratur. Neq; adduci potest id alia ratione fieri postla ; nisi mutuo quodam viperarum coniciatu huic antidoto permixtarum, quarum carnes, admiranda antipathia aduersus quod imique animal venenosum potiuntur. Avicennas demorsis ab hoc Scrpente plurimum olei, adciendam vomitionem, propinat: deinde cnemata iaces educentia, & aquaes commen dat; Amplius diuretica praescribit,veluti sunt dococtiones apij, spies indae,asari suteleos, petroselini, & similium . Exterius autem, cum sale, calco, re tam componit cmpla strum ,& tandem cuncta medicamina morsibus canis rabidi confercntia sumni opere
celebrat. Praeterea Castoris testes, ex Plinio, aduersus Presteres, cum panace, aut ruta in vino praxipuam afferunt utilitatcm. Insuper salsamentorum c:bus , in eo tam auilaore, mcro subinde hausto; itaui ctica vesperas vomitu reddatur, pcrculsus a Chalcide, Elam,& Dipsade maximopere iuuat. iterum Planius stores, & mora rubi, corticona, baccas,& folia lauri in mori bus Haemotalloi,&Prosteris minime iniri igitura cite putat: quem . admodum , & portulacam in hoc casu utilissimam esse opinatur, dum inquit. Portula ca, quam Pinlium vocant, non multum satiua efficacior est, culus memorabiles vlus traduntur: sasiuarum vcnena, &Serpentuin Haemorrhoi, R Prcsteris extingui pro cibo sumpta, & plagis imposita extrahi asserunt. At cum ipsa, ob anni t pus, non reperiatur, semen eius similli esticacia prodest: accipio portulacam vulgarum, non auistem peplium Dioscoridis: hactenus Plinius. Hoc praesidium in tali casu non purrim is momenti ha re videtur ; posteaquain Paulus etiam Aegincta, in similitatu, portulacae solia, ex aceto contrita, solia rubi cum melle icuigata, plantaginem, dissopum, al-h γ
229쪽
A lium, pcrium, rutam,& urticam cclcbrat. Actius remedia moesibus viperarum conuenienti. 2 extollit, deinde potiones lotium prouocantes probat, item memata , & in sim per dicamenta vomitum recitantia non omittit : postra vulneri, post scar sicationem , & me /' cucurbitularum , nccnon disscctarum gallinarum appositionem , emplastrum ex olco, f., e q- calce,& vino imponit.Tanilcm Glsus,ad exterminandum Dipsadis venenum, portio Oio cρ neniasphodestiarefacti cum modico rutae, trifolium quoq; ,&mcnta an cum aceto
ECITAT AElianus, in historia Animalium,cum Prometeus ignem ingratiam L l. 6. cap. mortalium a Vulcano furatus cssct,Iouem indignatu surti indicibus nobiliss- I. B IL mum phamiacum, ad arcendam senectutem largitum esse. ed qui hoc acceperunt munus,illud asino vectiadum imposuerunt. At bestia,estiuo tempore,itinerans tali onerata sarcina, grauiq; oppressa siti, ad limpidissimum sontem a Dipsade custoditum, potandi gratia accessit.Asinus auicin a custode sontis repulsus,siti'; impatiens, pretiosum,quod gestabat, pliam acum,ut ad bibendum admitteretur, Dipsadi obtulit. Caet tum Nicander in Theriacis sic aliter hanc fabulam exarat. Cum Iupiter Saturni nem-ph Temporis filius natu maior, distributa fratribus minoribus haereditate, nimirum cum Neptunus aequora , & Pluto tartara occupasset; solemni, celebriquis pompa, numeroque Deorum associatus aetherdum regnum ingre cretur, ut hominibus in signum istitiae gratularetur; unius iuuentutis illis largitus est.Mortales autem tali grauati on te, illud gestandum asino imposuerunt. Hic cum longum iter confecisset ,siti aestuans, conspicatus fontem a Dipsadc custoditum, eam rogauit, het sitim illa extingui aqua permitteret: Dipsas autem, nisi accepto iuuentutis munere , asini voIuntati obtemperare noluit. a de caula deinceps homines aureo iuuente dono priuati,senio obnoxij C suerunt, & angues, quot annis, senectam inuerunt. Vcriam ex alura parte Dipsadem ab asino una cum iuuentutis dono sitim recepisse ferunt: hine postea factum est, ut ab hoc demorsi angue, aspera,& ignea sti corripiantur.Audiamus igitur Nicandrum versibus in latinum translatis sic loquentem .
peruetus his muenum, se na= ratur fabula, quod, cu uximus atheream cepisset Iupiter arcem, tismo infratres maris: se quod Tartaya, regno, lConIulit aeternam monatibus de ramentam, Vι dignum meritis ιmpertireIur honorem . Iam quoniam sisero surre ae ex is ber amma 'Monem amentes, odere Promethea, quod non υν per eluum viridesie et m --.- v INI hoe illis Humtim, se nobile munus Profuit a Grais iam si cepise Tonante, D uandoquidem ogrofesso tandem Hlud astu Imposuere grauis quι mox subpondere doni, Aradadam tentas vicino guctura me Euere, a re osubito Serpente stupescit, Mil. βι tutum vetit is concedere potum, Supplicas rice bonum Hore se respondet, at Maondtione ,Dosidet quae pondera rimo Baudet insipiens sua τώ sy annuit 1iae: Hinc est quod veterem Serpentes corpore pellem Ab ciani , ct quos nos reparretur in anno, Infelix hominam genus, omni expa x sequenti Perpetuo stento, certo sub infera caro ses sic Serpens, velut ante accensus asellus Ferueat, se peiore hominem clam vulnere Mat.
230쪽
Qui plura de hac fabula scire cupit adeat primum caput huius libri, & secundum eaput Elibri de Quadrupedibus bolidipedibus, quibus in locis valde euriosa lector inueniet.
DIPSAS, siue Situla,in doctrina morali, merito auaritiae assimilatur: quadrivi. de si percussus ab hoc Serpente ad interitum usq; siti ardet;pariter ab Avaritia coprehensus ad finem usq; vitae aurum immodice sitit. Et ratio cst, quoniam
Gaaria magna putes nummos seruare doloseos, Nec rasturpartis ritius statis .
Immo ea quandoq; est hominis auaritia, & implacabilis pecuniarum sitis, ut, cuin iam alterum pedem in cymba Charontis habuerit, nondum luae cupiditati sic descripturus modum. Ideoq, ad rem canebat illa. Fiatii legiti ensum nummorum pondus, edi aura, Partas de partis capIassetana yelus Mutius adissecebras, Gaudia flera nepotum Congerit hos sumptus, terrasti vorare rec- ιι. Aa Liuiaspenetrat, sid cum defunc us auernos,aei vada Coeni tenebros allida lustrat dNil sit diuiti prosunt, nil ortis au et a Congeries, sestsens Acheron ιs a aguntes.
Ideo D. Ambrosius in expositione Euangelii de hydropico in aedibus Pharisei sanato, scripsit impium esse sitire, dum quis, vel diuitias, vel caetera huius mundi bona concupiscit. Verum satius erit hominem vini intemperantissimum Dipsadi comparare: etenim si Dipsas acri semper sti premitur; item bibax continuo mero corpus mancipare desiderat. Idcirco Ouidius quamdam anum lenam Dipsadem indigitauit hanc Plautus meria abibam, & multibibam appellassct dc non immotio; siquidein vetulae lenocinium exedicentes,ob siccitatem senij, semper sitiunt. Carmina autem Ouidii sunt haec.
E.t qaedam quιι uum istri cognoscere lenam Auriat, eo quaerim nomine Di as anus Ea re nomen habet, nigri non ilia parentem Uemnonas an roseu suria vivit equis.
Item sunt, qui baccheis liquoribus adeo delectantur, ut spreto omni diuitiarum genere, nec non postpositis cunctas honoribus, & dignitatibus, magno probro, vino tantum se Obruere desiderant. Meminimus, in hoc genere, lagisse apud Maligerum Epigramma
huius tenoris. Optarem mihi non aurum , non σpida terra, Non quas Thebarum ιactat Homeraso M. Verum ut plena meros ment mihi pocuti Baccho, Summas perpetuus proluas ora latex. ΗSemser amicorum cIrcumforante carena, Et vitem agricola salie remente colam; Haec, quas testor opum sunt argumenta, valere Fastes, cum uneo focuia plena mari
Huius ratio inde nascitur, quoniam nati ad pcrdenda vina, omnem felicitatem in bi. bendo collocant, & quali in gremio Iouis sedentes assidue canunt.
Fahae eis, tersinx quaser, Cui dat potum Bacchus pater Despumansi cantharo.
Quare iustis de causis quidam poeta agens de turpitudine mensit,in qua gurgites, & heluones vini discumbunt, canebat hunc in modum.