장음표시 사용
211쪽
iuea HISTORIA RELIGIONIS Cap. 8.
dia, ad oriensen Chinre extractum per Si uo: θ' aliud in Ari Per sdis, quod extruxit Ariάn Avus 'staspis. Hinc Drea suerunt ante Zerdusit. Tum postea noetum fecit Zetausit Oreum in Missatir, aliud in mess. Et 'stase jusssit ut exquireretur Ignis quem veneratus
fuerat Semimia, quem invenientes in Chomem, transulerunt ad Daia ferri ci fillel nominatus est Adur-ctura. Hunc prae caeteris Tenerantur Magi: cum e Miactosto exiret ad belligerandum cum Afer Viab, eundem meneratus est coluitque. Dicitur autem Anusii' δε δευμ qui eundem portaest in Caramaniam, ubi partem ejus reliquerunt, ta aliam partem portarunt ad me . Porro in regione Graecorum es P eum
quod ad constantinopoletis portam erexit Stabur Ilius Ardesiis, quia non desiit inque ad tempus is Mahdi. Eratque in Esiphisba prope Bagradoreum quod extruxit Lur l. TuranJ ilia Costris. Et sis in Adiata China erant Drea. Erantque G raeorum tria PFrea, quorum alibi meminimus: in eis autem non erat ignis. Plura Pyrea vide supra P. I Q 3
In isto Maris si Paragrapho male scripto, quaerendum annon Beryun perperam sic scriptum fuerit pro D, o , Gad az Τ & annon vis in alio Exemplari Gnisa ) iit pio Mstuarnam autores Arabes subinde solent errare in rebus Persicis, uti &dictus Mari stat etiam alibi facit pessime. An umus sit pro iam rEt quid sit mrrer Gangh-dia eit sotitius locus, de quo infra diximus. In altero Exemplari pro Gherner, est ab T cιω; utrumque
male. In uno Exemplari Arabico scriptum eii ldi, ol Azur-rimae in alio , quod cum Optima ratione puto rescribendum Azur-ctura, ut feci: nam hunc Ignem in Caramania prat caeteris usque hodie venerantur Magi : ejusque huc transtatio mira fuit. Pro Elphisba, in alio Exemplari legitur Ehphsiba, utrumque male De veteribus Persiis fatendum est, quod quamvis Deum Omnipotentem eumque solum divino cultu colant, omnia ejus Attributa agnosccntes, eos tamen habere inveteratas quasdam superstitiones praestandi nimias caeremonias Elementis & Planetis. Unde Eliphanius,
illi interim, in hac parte circutientes, in his pergunt, non putantes aliquid mali esse in eis, quia ex animo verum Deum religiose colunt: dc aegre ferunt ut propter eXternas quasdam caeremonias, quas putant innocuas, habeantur Ignicolae & Idololatrin. II i itaque ineluctabili fato ab omnibus reputabuntur meri Idololatrae, quia exteri, talia videntes, existi-
212쪽
existimant totam eorum Religionem in illis visibilibus caeremoniis consistere, propter externam speciem, dum internam animi intentionem non vident. Unde misera est, in hac parte, hujus Gentis sors, quod reputentur Idololatrae, cum sint solius Dei Adoratores, nihil magis quam Idololatriam odio habentes: dum totus Mundus,
in eorum Religione deceptus, putet eos esse cultores Creaturarum,
propter aliquas nugas quas illis tantum civiliter praestant. Unde est quod fere nihil aliud de eis praedicetur, quasi talia essent in eorum Religione summum & principale, cum revera sint tantum irreptilia, veriori & antiquiori eorum Religioni orthodoxae superaddita, & cum processu temporis interpolata: dum interim vera & principalis eorum Religionis Tessera, maxime notatu digna, sit eorum a diluvianis temporibus de Deo orthodoxia, e lique solius Adoratio divina, dum Ignis Gallorum cultus sui plane asserunt) sit tantum civilis, nec ea unquam to cent Deos: nullas necessitatum petitiones eis exhibendo, nec preces illis
fundendo, sed meras civiles laudationes eis praestando, pro benesciis quae,
Dei ductu, Mundo impertiuntur. Vera autem eorum de Deo orth
doxia ab aliis prorsus ignoratur & tacetur, & nil nisi Idololatria &Ethnicismus de eis interim praedicatur ; propter aliarum Gentium de eorum Ritibus & opinionibus Ignorationem, & cultus eorum similitudinem cum Idololatria. Et hoc pro poena lucrati sunt Persae, Religionem suam tam studiose celando: cum Religionem & Linguam in qua scribitur, peregrinis revelare sit vetitum. Cum itaque sui diximus) id quod in eorum Religione minimum est, ubique Gentium
circumferatur & celebretur ac propaletur, id Vero quod revera maximum est, prorsus omittatur & ignoretur ; nos suscepimus piam istam vero Deo devotam Gentem a tali vituperio vindicare, ut totus Mundus de eis in posterum sentiat meliora. Si enim comperissem Persas Solem aut Ignem vocasse Deos, aut petitiones eis fecisse, noluissem eos
Omnia itaque quae fiunt Igni, vel per Ignem, in eorum Ecclesiis,
sunt tantum Apparatus ad mox sequentem Dei cultum, in cujus gloria omnia desinunt. Qualem autem erga Ignem respectum habent, testatur D. Sansen in Aerno satu Persiae, qui de hisce rebus collocutus est cum eorum Sacerdotibus, qui responderunt, se tantum res dere Ignem esse omnimodo respectu dignum, cum fit omnium Elementorum purissimum. Sed nunquam praecipitur eum incolere: agnoscunt enim esse merum Elementum, Dei Creaturam. Sic etiam testatur infra citatus M. Marcellinus, eu od coram Igne, Magi mitrati, confirmU emes
213쪽
entes lignis Ignem, preces accinunt invocato nomine Dei; scit. recitato nomine Dei: nam nihil sine Dei nomine aggrediuntur, & quicquid faciunt, ad Dei gloriam fit. An hi ergo sunt Ignicolae r Absiti Quales autem fuerint, ex sequentibus melius constabit ; ubi non tantum Dei cultus ab eis affectatur, sed & erga eundem cultum & Dei glo
Supracitatus itaque Tabari, antiquus usoricus Persa, de supradicto Medorum Rege pene antiquissimo reseri, L,- ota -
qui totam terram possedit, est populos ad Deum Excelsum vocavit: scit. Aufrios & Chaldaeos, qui sub praecedentibus Monarchis fuerant Idolol trae, sub sua Monarchia Medica coegit ad cognitionem & cultum veri Dei. Ab eodem Tabari & Persarum Historicis omnibus, huic Regi tribuitur de Deo Liber hodie extans, cui Tit. o-- Θ id Chrad, i. e. AEterna Sapientia ; qui quidem Liber est omnibus Scriptis Zoroasrianis multo antiquior. Ab Ethnicismo itaque procul fuit Autor, ut & antiquissimi Medi omnes. Idem Tabari in Vita Regis Manu a, narrat, quod quando, rupto cum Persis foedere, Turcae fluvium Gisitan trajecerunt Persiam invasuri,) convocatis Regni sui Magnatibus & Proceribus, haec verba ad eos fecit Manula, Rex,
V bis inal eia o H lota ta &c. ΘΦC ,α --b olo Deus Sancti mus ti Excelsus iae Regnum mihi dedit, ut ego Laudes est Gratiarum actionem ei haberem, est Regnum custodirem, li Subsectos in bono statu confirmarem, dii inter populum exercerem justitiam ι tu, hac ratione, Deus Optimus Maximus hoc Regnum mihi augeat. Nam si ingratitudinis
reus non reponerem ei Gratias, is lec Regnum mihi adempturus si, meque in altero Mundo assecturus tormentis. Cum itaque Deus Sanctus NExcelsus me ex Regum sirpe creavit, est Regnum mihi dedit, ego locRegnum non amittam, &c. Ex horum verborum tenore quivis ejus
Fidem & in Deo Fiduciam facile elicere poterit. Deinde idem Rex addidit,
214쪽
Cap. 8. VEΤERUM PERSARUM. iues
Cathedra aurea e regione Solii collocavit. Is erat praecipuus Praesulum ei praecipuus omnium Doctorum ejusdem temporis. - Deinde Orationem
habuit, etyque consilium dedit. Et in initio Orationis suae, Deo Sanctifyiso G Excelso gratiarum actionem fecit: U deinde dixit, O viri, istiatis populi, quos tanta multitudine videtis, um est Creator V Conditor, ii hominibus impertita Beneficia sunt ab eo ; ideoque ei oportet servire,cti pro Benesciis ejus gratias agere, of nosmetipsos illius determinationi permittere. hicquid enim exsit, non potes non esst: ta nihil debilius es Creatura: nam I sa Creatura aliquid quaerit, non inmerit. Atque nihil fortius es creatore: nams is quovis tempore istam creaturam μα-
215쪽
rit, mox in manu sed habet, G in manibus ejus es, i. e. in Potestate ejus. Ideoque omni creatura fortior es Creator. Deinde post alia multa, subjungit sequentia, Et Deus, ex magni entia sis, hunc favorem exhibuis nobis, ta nos ei gratias habemus: S ab eo hoc petimus, vi nos in via recta contineat, ii cor no rum in veritate cusodiat. Nam nos simus, quod totum hoc scit. Turcarum Invasiol est ab eo, θ' nobis ad eum est Reditus. Ex hacce dictae orationis particula possumus hominis Fidem &orthodoxam erga Deum Religionem agnoscere: nulla enim mentio
illius temporis Mithrae, sed solius Dei, in quo suam confidentiam ponit, ad solum Deum confugit convolatque, & ad eum suas Preces dirigit. Quamvis itaque illis temporibus usitatas Caeremonias & Reverentiam persolverent Mithrae, constat tamen eos illum non coluisse, cum necesutatis tempore ad illum non confugerent nec invocarent,
nec in eo, sed in solo Deo confiderent. Imposterum itaque absit Censura quae injuste taxat eos de divino aliquo cultu exhibito Mithrae aut Igni: nam isti veteres Persae non loquebantur ut tales Mithriaci.
Et inter alia hujusmodi Testimonia quae de aliis Persarum 8c Medorum Regibus inveniri possunt, accipe hoc de Loissis, ex Abmed En γ- AN Historico Arabe, d
Maodn, f seu a uinoctium autumnale, J LAMB inauguratus in Solis Regni, V redimitus corona imperii, lauaavit Deum S gratias egit ei: G mox dixit, O qui praesentes esse, concipite animo timorem Dei Gloriorisimi θ' Sanctissmi cti Omnipotentis, qui cursum dedit Maribus, G Irmiter fatuit Montes, ta elemavit Coelum, sis consimit nos super Terra longistidine θ' latitudine praeditd icut Formicas reptantes super rimulo remisario in hae Sede Orbium, scit. in Terra quae est Centrum
Iste Turcarum, seu Orientalium Scytharum Rex, qui sec. Tabari dicto modo Persiam & Mediam invasit & eandem occupavit, fuit bera ab, qui sec. EmimGon postquam Persiam possederat XII annos, a Perfis tandem profligatus di exactus est. Is fuit filius του Pusano, ex Turi familia, A riduni nepos. At
216쪽
Emimeboia ponit supradictam Persiae Invasionem non fuisse tempore Mansi disi, sed tempore τά Nudar immediate succedentis Regis, nepotis Aphrisivi, qui circa VII annos regnavit: nam Apheias audiens Nudar esse Gubernationi ineptum, eam captavit occasionem obruendi illum. His, quae de indicorum &Persicorum Regibus dicta sunt, addatur id quod ex S. Scriplura constat, scit. Darium Medum plane cognovisse & agnovisse verum Deum, eumque coluisse, uti colligitur ex ejus verbis in Libro Danielis & ad Danielem, Deus tuus, quem colis, te liaberabit e & postea, o Daniel, serve Dei viventis I in contrarium N minum mutorum quae colebant Gentes. Praeterea ad summum Magistratum extulit Danielem Dei servum, & jussit ut omnes colerent Deum Danielis. Iste ergo Rex, durante tempore regni sui, quod fuit breve, probabiliter destruxit Babloniae Idola, & ad veri Dei fidem vocavit chaldaeos antea subditos Belus:llari, cui successit. Et si hinc descendimus ad Cyrum & 'suspem, plane inveniemus
eos verum Deum agnoscentes & colentes. Et longe posthac, suo tempore, Porphrius docuit, Μagos esse solos qui Numen colerent, ut postea ex ejus verbis infra adductis monstrabitur, uti etiam ex Laeriis monstratum fuit: Deum enim verum colebant, quod circumpositae nationes non faciebant.
Deinde istam Disquisitionem deducendo ad tempora Persarum regis Arissis Babeian, de quo supra; & ad tempora Antissis et qui Pustiniano Imperatori coaevus, inveniemus apud Smeonem Sethum in Prol omenis Sapientiae Indorum, Perzoem, dicti Regis Archiatrum, confitentem veram Religionem, orthodoxam de Deo & Resurrectione & futuro statu fidem. Iste Pera a, is erat qui pro suo Rege ex India attulit dictum Sapientiae Librum, sin quo Personae sunt Cutile & omne, seu Σri cι-- &-viet. Indorum Rex & Vestigiator qui Philosophus, in eumque Pertice vertit: quo opere aeternam apud Persas laudem meruit, & a Rege voluit ut Buzur umhur, sibi dictus praecipuus Consiliarius &Secretarius, Regis jussu, totam Peruir Uitam ab infantia ad adulti rem aetatem describeret, quod & secit. Haec videri possunt etiam in Libro An ar Sohelli, i. e. Flores Sobrilis. Atque ut veterum, Medorum & Persarum Fidei veritas ex antiquorum Scriptis elucet, sic & eadem ad hodiernum usque Diem contianuata nam suae Religionis & Rituum sunt valde tenaces,) apud eorum Sobolem retinetur, ubicunque sint ι uti testatur D. Tavernier de
217쪽
Caram is, & D. Sanson de V Mn Pers dis: & idem ex veterum Persarum Conversatione in India testatur D. Ovingson in Binerario Suratrensi Agnoscunt V adorant unicum Deum supremum, qui cui somnium rerum Principium,P primum cujuseque Menses Diem solenni cuiatus ipsius celebrationi dedicant, &c. Scit. cum is est omnium rerum Principium, ergo Mensis Principium ei dedicant & ab eo denominant. Et D. Mandelso in itinerario Indico refert ; Veteres Persae eredunt unum tantum Deum, qui univers Mundi conditor U Conservator, in omnibus rebus solus V immediate agens. Credunt tamen eum habere multos Servos Angelos, prasertim Septem, qui res Mundanas observant eique renuntiant. Ignem quoque multum resimant, quia re insentat Deum. Ogilvius in Persid p. 46, Orant ter quovis die, mane, meridie, G mesperi, ει credunt in unum tantum Deum, omnium rerum conditorem, inmisibilem G omnipotentem: ideoque Mohammedani in He eis tribuerunt nomen Gaurorum, seu Idololatrarum. Et post testimonia amrmativa, quod revera colunt Deum; addam testimonium negativum, quod non colunt Ignem cultu aliquo divino, sed tantum civili: idque ab amico qui, ex colloquio cum Persarum Sacerdotibus in India, scripto mihi retulit eorum rationem honorandi Ignem non ut Deum, sed ut Dei Creaturam gloriosam: scit. quia Zorosires in caelum raptus, non vidit Deum, sed audivit eum colloquentem e medio Ignis ; quem itaque tanquam Dei virtutem accepit, S in terram secum portans, eundem
honorandum procri t. Ideoque primo ingressu in P eum, dum omnes ad X pedum distantiam circumsant Ignem, Sacerdos proatur, Quod quia Ignis Sacer 2 Zoroasre acceptus fuit ὰ Deo tanquam Virtus N excellentia ejus, ω quia miraculis confirmata Lege cautum es ut se Ignis
honoretur, ideo debent eundem tanquam Divinitatis particulam venerari; G se Solem ει Lunam S omnes res Ignem referentes 3 veniam etiam precantes si forte talem Ignem inopinato inquinaverint. Si haec non lassiciunt ad monstrandum hujus populi orthodoXam de Deo opinionem, & piam atque devotam in eo solo intemeratam Fidem, in hujus operis sequela adducuntur ejusmodi plura, tam aliunde, quam ex eorum Authentico Libro Satiar, ubi orthodoxa Religio antiqua exhibetur, & ad hodiernam diem continuata praescribitur sequenda. Ide6que non obstante, quod eorum orthodoxa Religio antiqua, aliquot Additionibus & superstitiosis nugis interpolata fuerit, non tamen est deleta, quin ab initio primam illam rectam de Deo
sententiam teneant adhuc inconcussam & intemeratam, ut ex quoti
diana eorum praxi satis liquet, & omnibus eorum res & Religionem
218쪽
recte perspicientibus notum est. Cum itaque cultu divino unice colant verum Deum solum, ejusque Unitatem asserant, & praeter eum nihil habeant quod vocent Deum, ut supra innuimus,) certe indigne factum est a Graecis & aliis in Religionis eorum minus principalem partem insistendo, polytheismum illis impingendo, & alias praeter Deum res, Persarum Deos vocando ; & interim omittendo Religionis eorum magis principalem & praecipuam partem, scit . quod Deus excelsus sit unicus eorum Deus, & quod ille solus sit qui divina adoratione ab eis adoretur. De illorum Pietate erga Deum, vide plura ubi de Magis Christi Visitatoribus agitur, & postea in Capite ubi Persarum Fides orthodoxa docetur & explicatur. CAP. IX.
Persarum primitiva Principia duo, unum aeternum, alterum creatum: cum utriusque Nominibus. Haec Zoroasres vocavit Lucem S Tenebras. Opiniones de Deo. Crealis Mundi in VI Temporibus, quorum nomina S descripti nes in medium adducuntur. Solonis eorundem observatio stricte injuncta Persis, in memoriam operum Dei.
Eterum Persarum Fides orthodoxa primitiva, quae postea in Abrahami doctrina atque in Mybica Historiae veritate confimmata, posuit Unicum Boni Principium internum, quod fuit Deus, eorum lingua dictus oba Γαδα seu olat Iaad, vel dii vulgo diu in sive alias Teia . Haec fiunt a Verbo Testim in Futuro odia D d,) supplicare, intercedere, q. d. Supplicandus: & Futurum nominascens migrat in Nomen Dei. Aliud ejus nomen est O, Ormilia, seu Hormuz, vel Harmizdar & junctim cum recentiore nomine, to . Hormizda Choia, ε si me Deus Hinc apud Graecos Scriptores Hocque nomen Horma, seu Ormisia, aliquando ad Povem planetam transfertur. Apud vetuiatissimos Hebraeos Deus erat Eloah, i. e. qui colitur, saepe in plurali Uin' κ Eliam, honoris causa, ut & alia quaedam Dei nomina in Ling. Heb. Hinc Chalae n,ir El , Sstr. led, Aguo, Arab. LII cum Articulo stat Aglab, ab Ul Alaba, coluit, adoravit. Deinde posuerunt aliud Mali Principium creatum, quod fuit AEdriman, seu E,A I Agreman, sive Asermo, & metri causa Asrimian: unde fit apud Graecos Persicarum rerum Scriptores
219쪽
i66 HISTORIA RELIGIONIS Cap. 8.
tores AHoc nomen conflatum est ex si Asse & ιμπιRimian, quae sunt Synonyma quibus significatur Spurcus, foedus, pollutus ; & hisce geminatis, valde pollutus, seu spurcistam. Quin & cum
alia vocali, inna, miman, seu Miman, est Deceptor, fraurator, quod genuinum Diaboli Attributum. Dictum Diaboli nomen in eorum Libris antiquis, detestationis causa, plerumque scribitur eversurn, hoc modo, Mymiam , quod illis peculiare ; summum, hac ratione, fastidium & dedignationem atque a Diabolo aversationem ostendentes, utpote qui sit pessimus humani generis hostis. Apud moder-niores is vocatur Dis. Talia etiam sunt duo Boni & Mali Principia apud Peruvianos: unde constat eos non fuisse ita prorsus a reliquo humano genere disjunctos, quin habuerint notitiam Historiae Creationis. Apud veteres Graecos nullum extat Diaboli nomen, nec de eo aliqua mala Notio, ut Spurci aut Nequam : sed Pluto habitus est Inserorum Gubernator satis honorabilis, qui sicut Lictor praeest Poenis irrogandis. Genius erat indifferens, sive Eamμων, sive KMGδαίμων. In vetusti Tima Lingua Hebraea is nominatus fuit S ita Σατρωας, Adversarius,
unde Θrerum LQM Solono, & Arabum SMitdn. At Arabum ADt tilis per aphaeresin factum est a veterum Christianorum Epitheto ejusdem Διώολ Calumniator, accusator, qui quotidie accusat pios coram Deo. Hinc nomen Diable & Divet. Haec autem de eo Notio desumpta est ab Heb. Mi , unde etiam veteribus Ddaeis &S is dictus fuit Urai G Beeldebobo, seu Beelde is, i. e. Dominus inimicitiae, Inimicus : hinc in Novo Tes. Ab hoc autem longe diversus fuit in Vet. Test. Βεελψcae Ehronitarum Dominus mulscarum; de quo in antecedentibus diximus. Cum superioribus coincidit veterum Anglorum Epithetum tiae solii siende, i. e. spurcissimus ille adversarius seu inimicus, qui in Novo Test. Impurus seu immundus Diritus vocatur. Ita ut omnes ubique Gentes exceptis veteribus Graecis, in de Diabolo eandem opinionem retinuerunt. Varia Dei Nomina& Attributa in pen8 seq. cap. habebis. Rus autem quod ad Persas spectat summam habeto ex tin Shabna, Arabe Mohammedano, in Libro de Primis N Postremis, qui refert, x4 I les Si λάαα tu. icta ΚΑΙ sa I 3 - ου --
220쪽
2Mad Persarum Gentem - ei es Religio pervetusa e V in ea Domiscantur Keiomast. Pii statuunt aliquem Deum internum, quem vocant Nadan, eo designantes τον ΘEON : G alium deum creatum ex Tenebris, quem nominant inremo, defignantes Diabolum. Magnifaciunt Lucem,
eo inque dum colam Ignem : S eament sibi d Tenebris. Me isti erant Ise Iacere, donee prodiit Ze usit jactans pro etiam. erunt itaque Deum Creatorem, quod scit. creavit Lucem S Tenebras: eumque ess L cum, nec habere Socium. Et quod Bonum V Malum, θ' Probitas UImprobitas conquista sunt ex mixtione Lucis S Tenebrarum e S, quod si haec dis non fuissent mixta, non extitisset Mundus: S, quod haec duotie modo mixta non dement, donec Bonum approprietur Mundo suo, GMalum Mundo suo; si. e. utrumque horum tandem concedet ad Mundum sibi proprium, scit. in fine Mundi.J-Et hane esse Reliagionem Magorum. Haec habebis postea ex aliis autoribus confirmata& pluribus tradita. Quia verd quaedam eorum quae aliquando de Deo dicuntur, ejus naturae non satis competere censeantur, Libri Pharb. O. Autor, magis accuratὸ distinguendo. exponit quod NeZAn, Dei nomen, alias accipiatur pro Angelo Dudure, seu Directore, ad res bonas; & Ahreman esse Diabolum directorem
ad res malas; idque sinquit) secundum opinionem Met rum Dualistarum, apud quos horum prior habetur Acta Agens Bonum, posterior sata Agens ADtum: borque infitὶ es,
Θ ΤΙ- --, quia Deus ipse exemptus es ab agendo vel Bonum vel Malum. Vult nempe quod Deus sit in Abstracto, Bonitas ipsa, & purissima Essentia, ab omni vel Boni vel Mali impressione ac pallione prorsus exempta & immunis. Qui enim caute & philos phice loquuntur, bene perpendentes quid dicunt, praedicant Deumelle is in Sine qualitate θ' fine quantitate, &c. et quando inter loquendum dicunt ob M tal Ille qui qualitatum expers, intelligi