장음표시 사용
221쪽
16a HISTORIA RELIGIONIS Cap. 9.
Duali fas meliore sensu accipit laudatus Autor : nam alias Dualistae Diaboli coaeternitatem afferunt. Sunt enim ex Indo-Persis & Dualistis
Monichaeis aliisque Haereticis sui quidam sunt in omni Religione in qui
opinantur Diabolum a seipso procelsisse, ut loquuntur, i. e. aeternum fuisse, & malos Angelos sibi creasse: sed est Haeretica opinio, eaque ignorantium quorundam hominum qui peculiariter vocantur. Thanazia, i. e. Dualisa , seu O- I Domini duorum, scit.
Priores seu Autores duorum principiorum ; qui inquit Shahristant, Lucem G Tenebras, seu Deum V Diabolum, soluunt duo Principia coaeterna, in contrarium Magorum, qui Lucem intermam, S Tenebras creaIas
ponunt. Isti tales fuerunt, qui Oromazen & Arei manium duos esse Deos asserebant, ut Plutarchus lib. de Us et P. De praecipuis autem Magorum & Persicae Religionis opinionibus fusus dicetur in suo loco. Interim in genere ait Mahristi H A Magorum Religione sunt Seo LXX, in ea Ddmorum LXXI, in eia Christianorum LXXII, in ea Musimorum seu Mohammedanorum LXXIII.
Loco ejus quod nos He emeron vocamus, veteres Peria credunt
Deum creasse Mundum in sex Madn, seu Temporibus : quae etiam in Ph. Gy. vocantur respiciendo ad B fex dies quae in Libris caelestibus, seu Bibliis Sacris, memorantur: idque jaciunt L Vs ex Regula quae in Libro Zend exarata est , viz. putantes, in tam grandi opere, Diem esse pro Collectione Dierum. Hanc quidem doctrinam hauserunt a Zerdusit, ut dicit Libri Pharbaub GiMethisi Autor. Idem quoque assirmat SMb-ctili, c
Deus Excelsus creavit Mundum in sex Temporibus. Horum VI Temporum festivalis observatio rigide injungebatur. Nam in Libro Mider, ab Upimam δε i. e. a Zerdu*υ, mandatum est, ut quisque observet A. Consue udinem seu ritum Ghahantar: &, si unus non poterat, ut duo aut tres aut quatuor junctim id facerent. Sunt ex eis qui putant haecce VI Tempora fuisse antiquiora Zoroastre: nam in codem Libro Satir, cap. 9 , traditur, Deum de hisce Temporibus primo monuisse Persarum veterem Regem Gyemsiid, qui postquam, ope Angeli m an, profligaverat famelicum aliquem & esurientem Diabolum, qui sub humana specie ejus Culinam insatiabilis frequentabat, is inde horum temporum observationem indixit: &, quod tandem
222쪽
dem geris fit eorundem ulteriorem observatiostem renovavit & confirmavit. Hoc autem sorte fabulosum sit: videtur enim quod Zer-dusit ea primus instituit, & Persis observanda injunxit. Haecce UI Tempora apud Olug-Begmn vocantur quod D. Gravius in Versione sua non satis recte legit Rab Harha, nesciendo quid nominis esset. Apud D. Gobum, in Notis ad Alferganium, Arabice scribitur Gahaniar, pro quod D. Guius perperam intelligens, quasi esset Misis δε, exponit Auliqua Periodus, senta quidem sat commodo, sed non vero: nam veram nominis vim non per-
Cepit, propter desectum trium punctoruin supra literam Persicam ωὐh; quod tamen colligere debuerat Golius ex Arabica scriptione per literam G m, quae semper respondet Persicae ME . Dictum autem Nomen Sh - Chosti recte scribit bEr-ha, i. e. Temporum vices, contracte sui solent) pro iis inta ad arnam est tempus, & Bis est vicis, quibus utrisque additur terminatio pluralis. Aliquando legitur Uψω -Mrha. Omne autem in hoc nomine legendo & intelligendo dubium tollit Liber αδε der, ubi veteribus characteribus id scribitur Banbdrha; nam antiquae Persarum literae non sunt sono ambiguae. De hisce UI Temporibus vide plura in Perfico Commentario ad G las Echanicas inter Codices Atintingtonianos. Sed notandum est, quod quamvis tempus in hoc dicto Nomine contineatur, de hisce
tamen Temporibus loquendo, quasi pleonastice, eandem voculam rursus praeponunt: ex. gr. de primo Tempore loquendo, dicunt,
in F - δε του Gh a b δε primi: & sic de reliquis. Alias aliquando id esserunt, eandem vocem singulorum Temporum nominibus postponendo, ut in Libro MLder legitur . SPItytabim- ω . De dictorum Temporum Nominibus Nominumque ordine, & de
Dierum Numero in genere, & de Creationis ordine, inter omnes eorum Autores convenit: sed de Temporum situ, scit . quo mense ac die & qua parte Anni incipiunt, non item. Hinc, qua Anni parte se cundum illarum sententiam inchoata fuerit Creatio, incertum relinquitur. Id autem quod nobis videtur, in sequentibus dicetur. Persae quidem omnes Annum inchoabant a Mense Martio, qui sec. recentiores, in Emus Selal, , est Pheretandis; secundum antiquiores cxcepta Anni vagatione, in erat Adur. In Libro Sad-der, & in Autoris
223쪽
,6ι HISTORIA RELIGIONIS Cap. 9. iou Libro Pharians G baubisi, Temporum Nomina hoc seq.
I. Primum Tempus est Midoueteram, continens XLV dies, quibus creati sunt Coeli. II. Secundum in m. Θ. est Mido am, in MLder A MUsu Mam, LX dierum, quibus creatae sunt
III. Tertium in m. GP. PDIDahis, in Sad-der estriti Mim- ah, LXXV dierum, quibus creata est
IV. Quartum in Ph. GP. I Geram, in Dd-der est θύ- seram eodem sono, seu Ib se Gram, ut in alio Exemplari,) XXX dierum, quibus creatae sunt Arbores. V. Quintum tempus est Midi rhn, LXXX dierum,
quibus creatae sunt Creaturae omnes.
VI. Sextum tempus est Hamesphamiam, LXXV dierum, quibus creatus est Homo. Libri H. GP. Autor addit, Tempore V ' creatas suisse Bestias & Aves CCLXXXII Serda, seu generum; quae, si bifariam divisae, Bestiarum genera erant CLXXII, Avium CX. Sic ille: re fides sit penes Autorem. Dicti autem dies, in una summa numerati, sunt CCCLXV, quibus unus integer Annus, seu totum Creationis Tempus, absol
Dictorum Vl Temporum Initia sequuntur sec. Persicos Autores ;qui tamen de eis discrepant, a se invicem & a veritate dissentientes, nec analogam dierum partitionem instituentes; quasi non possent computare. Utcunque ea secundum illos exhibebo : & postea id quod recti erit, statuere conabor. Dabo ea, Primo prout D. Golius habuit, ex Tabulis Musi In Ghil . II, ex Tabulis universalibus ' . Musibi i Halm, qui sorte idem sit cum praecedente, ) prout citatur in Libro Ph. GP. III, ex ipso Libro Ph. GP. Autore An Phacre In Anmoti In δε-Pers Mohammedano, qui pra tendit sequi Mensium ordinem antiquam, sed revera sequitur ordinem recentiorem. Sed chm horum Temporum observatio fuerit Institutum Zoroastris, vel forte antiquioris Gis Eid, proculdubio illa see. Menses
224쪽
Menses veteres accipienda sunt, prout mox in sequentibus rectius statuetur. IV, ex Libro Satiar sec. usum Ddο-Persarum Magorum. Sed in his computandum est secundum Menses Persios qui omnes sunt aequales, constantes Tricenis diebus, non autem secundum Menses
Latinos, qui sunt inaequales. Quando numerant XXXI, intellige primum Appendicum. Si autem Musian & Musiissi sunt idem Autor, est tamen differentis Exemplaris diversa lectio, qua in parte aliquid
tembris. Maseivir seu Decembris.
Ab his omnibus discordat D. Lord, vel Sacerdos qui ejus informator, diverso ordine ea recensens; prout apud eum videre est. Et sane ex omnibus dictis horum Temporum Indicibus, sicu Catalogis, constat Temporum Initia esse confusa, & omnes Autores Persicos de eis sta-ttiendis inter se discrepare: ita enim Initia statuunt, ut non interpC-
225쪽
i65 HISTORIA RELIGIONIS Cap. 9.
Datur 1at dierum distantia, prout ea singulis Creationis Actibus ab illis annumerari solent. Quamvis vero de Diebus Initialibus discrepetur, inter omnes tamen convenit de Mensibus & de Dierum Numero, & de Initio Temporis, quod scili fuerit die AEnaim seu primo Appendicum in fine Anni tam antiqui quam recentioris. Adeo ut tam apud antiquos quam apud recentiores, ultimi Creationis Fetati ruinHum, seu Penitaemerum, coinciderit cum Festi Appendicumanisadio posteriori. Nam Appendicum Festum totum constat integro Deeendio, seu Decaemero, quod incipit XXUI ' die mensis ultimi.
At si volumus eorum παροράματα, castigare & emendare, 6c Creationis Festa & Tempora rectius constituere secundum Dierum Numerum & Situm singulis assignatum, oportet notare, Festi ultimi Initium esse certum, sine ulla inter eos discrepantia ; unde ejusdem ductu, dereliquis statuere licebit, sequente modo secundum mensium ordinem antiquum.
I, Creatio Caelorum XLV diebus, incipiens ab XΙ BAman, dur bat ad XXV Uphen i maz, utrinque inclusive. II, Creatio Aquae LX diebus, a XXVI I plantamnaz ad XXV Ar libri sit, utrinque inclusive. III, Creatio Terrae LXXV diebus, a XXVI Arribilisse ad X ruta, utrinque inclusive. IV, Creatio Arborum & Plantarum XXX diebus, ab XI Moriadad X Shabriore, utrinque inclusive. V, Creatio Creaturarum seu Animalium LXXX diebus, ab XIMah, Mir ad XXX Aban, utrinque inclusive. VI, Creatio Hominis LXXV diebus, a primo Appendicum ad XB Aman, utrinque inclusive. In toto, integer Annus, seu CCCLXV dies. Adeo ut secundum illos quantum colligere liceat,) Creatio videtur
inchoata in Estate circa mcnsem Majum ; & vertente Anno, eodem tempore finita & completa : adeo ut, tandem condito Adamo, omneSterrae productiones in aestivalis persectionis statu adulto tunc fuerint. Alia autem quaedam Temporum Nomina, a superioribus diversa, leguntur in Libro Zmd, peculiaribus adaptatis Prucibus: sunt vero
226쪽
Sextum ibi non occurrit. Igitur post Fidem in uno vero & aeterno Deo, quam antea tenuerant, semper retinendam, hoc fuit Zerdusiti. seu Zoroastris Praeceptum proximum, ut pro singulis dictis Temporibus celebrarentur, quavis vice, quinque Dies F livales, cum Epulis& laetitia, ut in Sa id r praescriptum. Quapropter, etiam hodie, veteres Persae dc corum Magi, ex instituto Zoroasris, in singulis Creationis Feliis celebrant V Dies, & quovis istiusmodi Pentaemero, seu Quindio, laudant Deum pro iis quae illa Temporum vice condidit &creavit, & ad omnia pii animi officia, quae operibus illis respondeant,
Singulorum itaque sex Temporum Festivitas durat per V tantum Dies: sed nihilominus cujusvis Temporis opus in eo conditum, per plurimos Dies ut dictum) inter faciendum durasse credunt. Zoroastres ergo, Persarum propheta, tam ex Bibliis Hebraicis, quam ex Judaeorum ore in Persia, accipiens Creationis Historiam, eam torsit 8c1uo modo interpretatus est, exponendo Sex ibi dictos Dies fuisse Sex Tempora, quorum singula multis diebus constabant, & quorum omnium S ille unum integrum Annum constitueret ; nolens arbitraritam grande opus, quale fuit Mundi Creatio, ita praecipitanter VI dierum spatio acceleratum fuisse ; ideoque longiora tempora ad hoc
assignavit, absque necessitate: Cum Deus omnipotentia sua non tantum VI diebus, sed illorum dierum VI momentis, totius Universi Fabricam miraculose absolvere valeret.
Zoroailre itaque in illa opinione praeeunte, Persae etiam hodie adhuc credunt Deum, in rerum Creatione, multorum dierum Tempora insumpsisse, quod fuit merum Somnium dc Zoroastiis delirium, minuens ejus omnipotentiam, qui per internum Verbum fecit Mundum, omnia VI momentis creans, eundemque potentissimo suo Mandato sustentans, ut in Plalmo, Mandavit, ta firma steterunt. Imo Deus si sapientiae ejus Divinae sic visum fuerat,) uno momento, per unum verbum Cun, seu B Oh, esto, totum Mundum dc omnia in eo condidisse potuerit. Ille autem οὐρωποπαθῶς opus suum divisit in VI dies, δοῦ tunc quievit Septimo, ut exemplo esset hominibus, quos diem Septimum sanctificare voluit, & id stricte praecepit, bc severam p Enam in delinquentes irrogandam curavit.
227쪽
C A P. X. De humani generis origine. De Diluvio, θ' de aliis quibusdam rebus antiquis. De Vitiis Paradisis terrestribus. De Mose ces Salomone. Persarum Religio in multis convenit cum Iudaica, tis magna ex parte ab ea desumpta fuit.
oad humani generis originem in Mundi Creatione, veterum Persarum orthodoxi credunt prout in S. Bibliis traditum in
os Adamum sei Evam omnium hominum Protoparentes fuisse. At secundum eorum alios, primus Vir ejusque Uira fuerunt MMAAMilha G Missana, ut legitur apud IM Phacre in Anim Persam in Libro Phariano Gihauhitri, bc apud Mahrisani Arabem in Libro de Religionibus orientis. In Persicorum Regum catalogo Constantinopolitano, hi minus recte vocantur a i si NMessana. Sunt ex Magis qui statuunt Miabli tamhlban, ut Persice tradit Ibn Sid GPur, i in Libro Messalia --1ndi , quem subinde, brevitatis causa, cito sub nomine Ma . Ibidem memoratur, dari aliquos ex Haereticis Μagorum ut & Indorum qui aiunt eandem fuisse originem Hominum.Brutorum. Contra illos vero iste Autor arguens objicit, Si is fuerat, tum in horum utrorumque formis V coloribus non juisset disserentia. Sed sorte alio sensu dictam originis identitatem intellexerint illi Magi. A quibusdam Indorum &Peryarum, Rex cui nomen Κ Omaras ex eorum& Chronologiae ignoratione) pcrperam habitus est Adamus primus: ab aliis eorum habitus est stes Adamus secundus, qui apud Orientales erat Noab, propter humani generis restitutionem& renovationem a Deo fictam per illum. Hinc est quod dictus L ismaras apud Emirctois Persiice ut alibi notavimus) vocatur,1 l Ghil D, i. e. Rex terra totius: & in supradicto Catalogo, ejuS nomen perperam scriptum est ies , .l -- LH, GH ἀqui ex Regibus fuit, scribae errore, pro quo rescribendum est Arabicia illa formi Gyikhab. Et propter hanc male fundatam opinionem. dictus Rex in Persico Libro Mudietat vocatur is,l Pater primus, seu hominum Protoparens nempe post Diluvium primus hominum Propagator, seu Sator, a quo Persarum aliqui se derivari gestiunt,
228쪽
Cap. io. VETERUM PERSARUM. 169gestiunt, quasi is fuerit Noah. Alii autem ex eis, aliter statuunt. Ut itaque ista eorum fabula retexatur, sciendum est, quod dictus Kj maras fuit ex primis Dynastiae Meduae Regibus, qui Regnum suum ex A Triorum manibus ereptum & eis ademptum restituit Medis. Unde, quia is suit Imperii & Religionis Restitutor, ab illis praedicatur quasi totius Humani generis Restitutor, vel saltem eum sic figurate reprasentare amant,) quia orbi Medico & Persico talis de tam insignis Restitutionis Autor fuit, idque a tempore apud eos immemoriali. Ab aliquibus Persarum, Adami Uxor vocatur vota Belia, ut indicto Libro M. GP. Et Adami filia nominata est Ilimia, ut in Libro Pharitagh Surari. Veterum Persarum orthodoxi credunt Diluvium, idque sui si
se universale, & totam terram occupasse. Seci ut varias habent Sectas& opiniones, de omnibus hisce rebus, a tam remota antiquitate petitis, inter se subinde disientiunt & in fabulationem excurrunt. Nam,
reserente LM Mabna Arabe, in Libro de primis N postremis, dantur aliqui ex Magis qui negant Diluvium, uti inquit) N Indi G Chinenses N aliae quaedam Gentes Orientales. Alii inquit in ex Magis agnoscunt Dilutatim: sed aisne illud non fuisse universale, nee transuisse ultra Mic jugum montis prope HuDan; quae est inter Assyriae & Persiae confinia urbs. Ex Zoroastris autem sententia sunt, quod non
Rissit Diluvium, nec Μundus submersus, nisi propter iniquitatem &diabolica praestigia nequissimi hominis Mahirs& qubd postmodum, tempore tam sibi Nerim , oppressio & tribulatio super Mundum non venisset, nisi propter impium hominem
An per nomen Malcus intelligant cain, vel ex ejus familia Lamech. determinare non audeo: uti nec an per Sarureo intelligant Samgh, qui un Mahnis dicitur Sarin, quem primum Idololatriae inve torem statuunt aliqui ex orientalibus. In Libro Phais. Sur. mem ratur Mons illustris, ubi tunc habitavit Mah, cum ex eo erumperet aqua Diluvii: ic ibidem est cupia dicitur fuisse nomen Vetulae ex cujus ora, Furno aqua Diluvii primo erupit. Sed iste furnus est ex Persarum nugis quae vix recensione dignae. Quid de veteribus quibusdam rebus senserint Persae, & quaenam eis Nomina imposuerint, novisse juvat. Hierosol morum urbs ab eis olimniancupata est diem ntia. Domus Deiast Arabis, scit. habutatio illius qui , origine Arabs, postea factus Medorum Rex
229쪽
176 HISTORIA RELIGIONIS Cap. so.
tempore Menasse regis Judae, quando Judaei deportarentur a Sem cherib, cujus filius Uarhaddon mox regnavit. Quod Deiores Arabs Hierosolymis vixerit, non est impossibile: nam absente Judaeorum potentia, quivis potuerit ibi habitare. Alias autem, a veteribus Persis ea urbs aliter vocata fuit Gangh-dia muret, i. e. Paradisus Pudorum. Eam vocarunt Pudorum Paradisum, seu E sum, quia Judaei videbantur jactare de eo loco tanquam de Paradiso, cum Ezra & Captivi Judaei docerent Cyrum & Artaxerxem & Persas omnes quam gloriosus & quoque sacer esset ille locus, & praedicarent multa de Deo Israelis qui habitabat Hierosol mis, ut Ezr. VII. IS. Unde
Persae videntes eum esse felicitatis terrestris locum quem magni faci bant Iudaei, haud immerito eorum Paradisum vocarunt, ei accommodantes suum nomen Mans-dia. Judaeorum autem nomen varie prosertur in oriente : a Turcis scribitur o14 . Giehud, & sonatur Gyia
tui: Arabibus rectius o a Phud, & abbreviate O , Hud ; unde Persis paulo productius Hoticis, seu, facilioris soni causa, Ducti. Quid Persae serio & revera sentiunt de Paradiso coelesti, alibi suo loco dicetur. Sed hocce Paradisi nomen, quo dignati sunt I daeorum Solma, est ex fictitiis Paradisis, Persarum & aliorum orientalium Muthologiae annumerandis. Nam cum Horti Eden verus locus a veteribus Gentibus ignoraretur, mente revolvebant & exquirebant quaenam Beatitudinis loca terrestria alicubi imaginari liceret, aut in Mundo habitabili reperiri possent. Et horum Locorum unus Persice
vocatur AS Ganra, seu Bilistii Mans, i. e. Paradiasus Gangis, vel alias ang&d , i. e. verbatim Gangis caseiatum. Sed sine notione Castelli, absolute ut locus felicitatis terrestris consideratur. Hic locus supponitur urbs ubi ista di Mansis Spia rituum, & -- . , seu Adoratorium, sive Templum dictum At a, Candah . Iste locus quibusdam audit Arsen, at in Arabum Libris Aris, & rabbato'Mrd, seu Vertex terrae summus, ad orientem Kataiae, seu Chinae situs. De situ autem hujus Loci fictitii mox accuratisis dicetur. At pro a GMπb-diet, in Olugh-Belbi, & NUlreddini Tabulis Geographicis, ex Scribae ignorantia male legitur 3 ioda: unde D. Ib. Gravius, olim Astronomiae Professor Oxoniensis, in sua Versione perperam legit cancadora, ut in
Notis ad Itinera Mundi susilla docuimus. ' . . .
230쪽
Alius Felicitatis locus vel forte idem locus sub alio nomine) vocatur istam Gyaruberri seu GDMeia, in Libro Satiar memoratus. Abia eda in Geographia sua Arabita, & ex eo Θ i adda in Lexico Geographico, hoc nomen perperam scribit GPamghut, & ait Persice legi Gyambud, utrumque male, Scribae errore in litera π pro Re, cum autor intenderit ut legeretur Gyamhera seu Gya heres Et quidem in Tabella Urbium in Aruagesio Arabico Potacliano, in ipso AEquatore in extremo oriente collocantur tres Urbes vel saltem loca vulgo supposita,) quae sunt
dicere solent Arabes,) extant nomine, sed non re. Haec loca supponuntur exacte sub ipso AEquatore, ruta, Θα I Latitudine desituta seu privata. Est autem Gyam, seu Gyem, ex nominibus Solis, & subinde etiam Lunae: adeo ut Gyamherri ex vi vocis, sit Solis Liminis Civitas: commodissimum sane loci Paradisiaci nomen i Vel Gyem est Salomonis, seu GD Udi nomen, si libet interpretari,) Salomonis, aut GD Udi Civitas. Talis etiam imaginarius Felicitatis locus dicitur a b -wU, itidem in Libro MLder memoratus, qui videatur haberi, seu fingi, ali cubi intra limites Persidis quae vocatur Pan. Forte sit e Mons Dum and prope ejusdem nominis urbem; ' vel alias, aliquis Locus sub AEquatore, cum Iran-us, sit Iran beata, seu beatitudinis. Sed praedicta loca videntur esse nominalia tantum, quae orientalium Europiae, seu potius isopire utpote quae nullibi terrarum revera in
Eiusmodi Beatitudinis locus etiam in fidis fingitur in regione Aiax Κυhmis circa caput Gangis, unde sorte Mans pro generalicujusvis loci Paradisiaci nomine habitum, adeo ut alter supradictus Paradisus quamvis diverso situ sub AEquatore fictus,) inde suum mutuaverit nomen Ghangiaria, q. d. alter Paradisus Gangeticus: alias enim hoc nomen minus aptum, cum designet locum in medio maris plus quam MMM milliaribus a Gange distantem. Non itaque a convenientia seu identitate Situs, sed a paritate felicitatis desumpta videtur denominatio. Cum enim Indorum in Resimis Paradisus terrestris sit ad Gangem, consectarium videtur quod a paritate amoenitatis,
eodem nomine gavisus fuerit Ghaubdia, quamvis diversissimo situ