장음표시 사용
271쪽
C A P. XVIII. De Anno seu Docta mis Lata F τὸe OigkP. ISTE Annus, seu ista Epocha, talis est quae a Persarum Astronomis una cum Persica explicari solet, quos ideo imitamur, in & quae in eorum rebus & libris una cum Persica usurpatur apud Persas & Ιnd Persas in Historia Timuri & aliis aliquot Libris Persicis, qui sine istius Epochae cognitione probe intelligi nequeunt. Cum itaque hujus cognitio videretur utilis & necessaria, eam in hoc Capite explicaturi
Quoad cis Mid, quae proprie & primarid est Tatariae pars,) ea
jam est: ex nominibus chinae, uti constat ex Martinii istante Sinire prope initium. De hoc nomine, Autor τῆς Logia Monavi lepidὰ obaervat, quod illud scribere L A C'bald, ut vulgδ fit, revera sit Chatth i. e. error. Quoad Olbib, quae D. Gravis perperam dicta Igura,) ea est etiam Tatariae magna pars, quae vulgo sonat PQ-hour, unde in Globis Iughoria. Quale hoc sit nomen partim exponitur in parvo quodam Vocabulario Talarico inter ΜSS Poe.ου, Aa Olbur, hoe es dicere Tatarus, seu Talaricus, e rum, sive personas, sive res in genere, spectando. Hoc autem Tata -rtim nomen non est antiquius quam Gyen lachan, qui CCCC abhinc annis, Turcisaniae incolis, illum in bello suo opitulantibus, imposuit
hoc nomen Osthur, i. e. Adjutores, seu Auxiliarios vocando eos. Haec Epocha apud ratios, seu chinenses, satis antiqua fuerit, quae forte apud eos semper ab immemoriali tempore usurpata. Sed ea non videtur aeque antiqua apud Orientales Turcas, Talarohe, utpote qui Oighurinorum nomine non vocabantur ante dictum G en iactan. Ideoque apud Talaros, ante illius tempora, vel haec Epocha, vel saltem hujusmodi ejus nomen, non extitit. Videtur autem ista Epochaa Ginensibus mutuata, circa CCCC abhinc annis, quo tempore Tatari talenses Chinam invadentes & occupantes. illud suum nomen s
cum invexerunt, Ginam, ut suam tunc regionem, eodem nomine vocantes rata, eam possidentes & cum sua Miaid sociantes: & tunc Anni Sinita formam didicerunt, & de postero, in suum usum adoptarunt. Hoc itaque chinae nomen in chinam introductum fuit una
272쪽
Cap. 18. VEΤERUM PERSARUM. etia
cum victoribus Talaris, qui vicissim Anni commodam formam inde reportarunt. Nam quod Annus Talaricus acceptus fuerit a Sinis, vel hinc constat, quod in Anni partibus & in omnibus ejusdem sectis, excepto XII Animalium cstclo,) omnia nomina, a Tataris ibi usurpata, sint plane Sinica, non autem Talarica ; uti certe fuerant, si talis Annus, seu Epocha, ab his in chinam introducta fuisset, & non inde mutuata. Nam ut videtur) Tatari, praeter rudiorem illum per XII Animalia Computum, nullam habuerint Epocham, seu Anni
formam, quam darent Sinis: ideoque tam commodam, & a Sinensium Astronomis tam bene excogitatam Anni formam, mutuarunt, eandem suam etiam esse volentes. Necesse enim videtur quod Gens cultior talia dedcrit incultiori, non autem, Vice Versa, ab ea acceperit
talia. Adeo ut iste Annus fuerit primo Sisicus, & postea Talaricus, cum hi ab illis acceperint. Et quia iste Annus, seu ista Epocha, nuperis centuriis ab utraque Gente seque usurpata fuit, idco eam, sine ulla antiquitatis distinctione, ab iis utrisque juinctim denominare solent Persarum Libri de ea agentes: cum non sint duae, sed plane una eademque Epocha ab una Gente ad alteram translata. Sic MA Chia' θCap. v II, ubi expresse agit de hac Epocha, dicit eam institutam suisse a o cis Sapientibus τῆς rata V νης Mures n. Et cum utriusque Gentis Annus sit unus idemque, ideo Olus Bethde harum duarum Gentium Epochis, quasi de una, agit indistinete, sub una eademque descriptione, in eodem Capite sub Titulo ci Ocha της Xata V τῆς Olbur. Cum itaque laeaec Epocha a Tataris per vim & arma in Persidem introducta olim fuerit, εο jam postea in Persarum Libris junctim cum antiquiore Epocha Persica: describi soleat, tanquam altera Epocha, quodammodo in Persiam adoptata, & in quibusdam rebus & Libris Persicis aliquando usurpata, eam etiam inquam) heic inter Persarum res tractare & paulo fusius describere non detrectavimus. At ejusdem introductionem quod attinet, . hoc in casu, antiquas Talarorum Ioasiones non spectamus, utpote quae fuerint antequam haec Epocha inter Talaros reciperetur: sed eas eorum spectamus Invasiones quae fuerunt citra Gyen lacligni tempora. Illi enim saepe subjugarunt Pcrsiam,' & suam Epocham secum introduxerunt, vel saltcm, eam ibi in quibusdam rebus usurparunt: uti quando per multos annos rerum ibidem potiebantur Talaricorum Re
273쪽
Turremnia ortae, deinde habitarunt in nrcistan: dc postea tempore του Argun-eb In recipientes se in Aderba io, Persiam obtinuerunt. Videatur etiam Pacto merius Lib. II, cap. 24 6c alibi, quomodo Persia a Mesaris terribili Talarorum gente ad Boream adjacente, in subjugata fuit Anno Christi MCCLXI, quando Persarum Sullan Azatines sorte Aa diu, ad Graecorum Imperatorem fugit, subdolὸ cxceptus: & Talarorum tunc Princeps qui Portas Caspias 5ι Persiam occupabat,) erat Xαλαο . Deinde consulatur dictus Gri Τοnus Pag. 8aa, de Talarorum in Persia Regibus sub intinchoan, circa idem tempus, si is recte ponit. Et ibidem consulas Pag. 936, de Regibus Talaris Anno MCCCLXXXVIII a Timuro descendentibus. Cumque res sic se habuerint, omnes ut spero, in me operae pretium
facturum existimabunt, si Talarorum Annum dc Epocham una cum Persica huic peculiari commentatione exposuero. Prius autem quam Glaica noinina tractare aggrediar, de vero ac genuino eorundem apud exteros Autores sono, & de iis quae in no-1iratium gratiam mutavimus, aliquid privinittere visum est; ne forte
propter discrepantiam a Martinis εο aliis Altisonariis, Lector nos in eis proserendis caespitasse suspicetur, dc ipse quoque in eisdem efferendis secundum Atlantem Sinicum εο alios eorum Libros hallucinetur; dum non advertit eorum pronuntiationem Portetalicam, & te minationes Europaeas vocibus Sinicis perperam additas. Pessimo enim
consilio D. Martinius in dicto istante bc in sua Historia Sinita sequitur pronuntiationem Lusitanicam, atque nominibus Sinicis addit terminationes us & um, quae utraque Lectorem fallunt: tales itaque teria minationes inter pronunciandum apocopare praestat 5c voces Sinicas
simplices sine illis enuntiare. Cumque tam ibidem, quam apud D. Guium in Notis ad Alpherganium, omnia nomina Sirica sequantur pronuntiationem Lusitanicam, omnino monendum duxi, quod lit. Xs onatur ut M : Ch sonat molle ut Teb: A1 in fine sonat ut 'br G in initio molle est ut Θ; at in fine G est durum ut Ghr 5c nos sic scripsimus, ut nostrates possint recte sonare. Ao sonat ut Au, bc An sere ut On: sed non semper mutavimus, quia sonus tam prope accedit. Litera H Lusitanica sonat fortiter ut m duplice aspiratione, seu sere ut b durum in lit. LA. c'ha aut ri Cheth. Missionarii suo modo eum 1onum exprimunt Cla: ideoque in nostra Praef. ad Pondera U Mensuras Gin usium, emendatum velim C'in, quia non sonat molle, sed durum, in dc pro eo ponendum Tuis. Sed D. Martinius, in Atlante,
274쪽
Cap. 18. VETERUM PERSARUM. ais
non sequitur regulam quam ipse tradit quod scit. CG, seu CP, sonet ut Italorum ch: nam scribit clye & cbang, quae vere sonanda sunt via & Ghano. Litera V punctata, sonat ut Gallicum tenue cum sibilo, ferme ut I, quod sic cum alio punctulo pleonastico vicissim vergit ad U. His intellereis, ea quae passim in Missonariorum Libris, ad
nostros sonos facile reduci queant. Quoad Annum Turcisum, seu Talaricum, prima fronte, egregium mihi scrupulum movebant Mah-Chostii verba quae supra adduximus Pag. 2o I. lin. ao. Annus compositus es quem Solarem es e reputant, at menses Lunares sunt, sicut es Annus Turcarum S Indorum. Cur autem eum annum repu tent Solarem, nulla est ratio praeter errorem scribae Persici, qui scripsitio λώα Solarem, pro Lunarem. Sic itaque emendatius legendum moneo, Annus compo istis talis es quem Lunarem esse reputant: ta menses sunt Lunares, Icut es Annus Turcarum V Indorum. Cur etiam dicatur compo Ius, non constat: nisi vult, ut Solaris Annus habeatur simplex, propter solos Menses aequales tricenum dierum, alter vero compo- Ilus, propter Μenses pares & impares, aequales & inaequales, ex quibus componitur annus lunaris, habens menses flares, seu plenos, tricenum dierum, & menses lunares deficientes XXIX dierum, & hac ratione, quasi ex mensibus duorum generum compositus. Rusmodi etiam
Erroris taxandus est Scriba Perficus apud Ali Birgiendi, qui postquam optime disseruerat de Anno solari Sini - resco, omnia mox perdit, dicendo eius Anni Messes esse Lunares veros, legendo Lunares, pro Solares. Cum his numerandus est ras Astriacus Syr Arabs, qui in Tabulis ait, In anno Gyelataeo li Tartaco esse menses' Perseos. De Anno Gyelataeo verum est quod habet menses, tam deno- minatione, quam mensura, Persicos veteres, qui tamen propter alium situm & ordinem reputantur Gyelatini. At hoc de Anno Turcico non. est verum: nam quamvis in Turciso Anno Solati sint menses XXX dierum, ii tamen sunt denominationis Sinicae. At si de Turcico anno
lunari loquitur, neutrum est verum, nec denominatio, nec mensura
non Scribae, sed Auctoris lapsu. Nam isti orientales, quamvis plurimi sunt doestissimi & accuratissimi, non sunt omnes prosunde docti, scd quidam mediocriter, & aliquando suos habent lapsus, cujus miserum exemplum est quidam Soleim An Ali Suro-Arabs, qui praetendit
scribere Calendarium I tonitruale, in quo fere nihil eit verum, sed pleraque falsa, quamvis suos autores firmandae autoritatis erg6 saepe allegaverit. Nos ergo non tenemur defendere & justificare omnia quae in quorundam Orientalium Libris aliquando occurrunt. Sed discre-
275쪽
ai 6 NISTORIA RELIGIONIS Cap. 18.
tionis judicium utendum, nec quidvis indiscriminatim pro veritate ad
Ut itaque magis distincte & accurate agamus, praemittendum est, hasce Gentes Sinenses εο Talaros duplicem habere Annum; st. Solarem U Lunarem. Solaris eorum Annus est Tropicus & O . ι λῆ, Solaris Uerus, ut supra diximus; qui ad usum Chroniagiis, &Motionum coelesyium calculationes adhiberi solet. Annus lunaris, qui in Calendariis Catari -Sinicis describitur, est ad usum Ecclesiasticum. Utriusque Anni Initium est in Vere, aliquo tempore inter Solintium . h=bernum & AEquinoctium vernum. Sed primo agendum est de Anno Solari, qui, dicente Miss-chol is, lingua Sinita vocatur Sietju: qui quidem Annus ut vult D. Martinius Hist. Sin. p. 287, incipit Primo Vere, cum Sol in medum Aquarii Signum ingreditur. Tunc a Sisensibus celebrantur Rusticialia, seu Rusticorum Fesum vernum dictum H -tchun, Cum maxima totius regni pompa dictu prolixa. Ut enim populus ad rem agrariam alacriter prosequendam animetur, huic Festivitati intersunt Rex &Regni Primores, laetitiam agendo, cum caeremoniis plurimis & plane admirandis; quae apud jam laudatum autorem videri possunt. Rustici autem ipsi jubentur gaudere & laetari, quod tunc incipiat Vernum tempus, quo Agriculturam alacri animo dc fausto sydere aggredi li
Annum Sinicum describit D. Golius in Appendice Atlantis Sinistridem quoque prolixe dc accurate facit Olura Bris, qui inter plurima alia, haec habet: Hujus Doctae Anni sunt Solares verte iique sunt ab ingressu Solis in aliquem locum Zodiaci, donec ad eundem locum redirris Α, quod, ex eorum sententia, si diebus CCC LXU UM ICCCCXXXVI parriculis diei. Annum in XXIV aequales partes dividuus: G unaquaeque pars XV dies G MMCLXXXIV particulas continet, S V sextas particulae. Principia illorum Quadrantum, quibus nos ri utuntur, junt media Quadriantum eorum: adeo ut Ver eis inchoetur circa medium Aquarii, ei Puncta Cardinalia IV Conversonum Anni sunt in medio Quadranstim eorum. Et sic etiam Ali Bir-fendi Persa ponit Anni Chataici initium ubi Sol est Uo- ea
in medio Aquarii: additque, Eorum Annum esse Solarem verum CCCLXV dierum Gm II Tu fgh ci VII Ke G IV Fengi, cum una sis ἱ τῆς Fens. Et Annum dispescit in XXIV Meses, Fu requales paries, quarum unaquaeque es XV dierum eum II MMD U IU Aec CI FGgh. cum mi dia parte unius Fengh. EX
277쪽
278쪽
Cap. r 8. VETERUM PERSARUM. ai
Ex dictis constat, Miriorum Annum Solarem constare CCCLXV diebus cum V horis & L minutis: adeo ut eorum Annus nostrum Annum qui 36s , s , 49',) superet uno minuto, seu Horae Europaene una parte sexagesima, quae LX Annis facit Horam integram, &ΜCDXL annis unum Diem civilem, seu N hilemeren complet. Anni ergo Solaris initium inveniendum est calculando Solis motionem a dato puncto Zodiaci donec ad idem punctum redierit, ut Asbmomi & ab eis edocti Chromio 2 bene norunt; semper, sine ulla Diei Intercalatione, quae est tantum ad popularem usum: nam Astronomi ea non indigent, & vulgus tali Anno .non utuntur, sed solo Lunari: ideoque vulgus Annum solarem vix agnoscunt; unde est quod Missi narii etiam eum ferὰ ignorent. Ad Annorum solarium computationem utuntur aliquot cffclis, 'quorum unus est Iesus denarius, continens tot vocabula Temporum propria. Iste est cin, seu Truncus, ex quo, tanquam ex arbore, pro Cedunt, seu oriuntur X Nomina, quorum primum est Ma. D. Golis, Decem cardines, seu Riadices vocantur. Haec X vocabula Sinica uti& ea XII quae in seq. 0eo duodenario, 3 per se illis ipsis temporibus
significandis inserviunt, peculari instituto & usu, sicut voces technicae. Ea autem appellativὸ res lono alias significant, quae ad praesentem rem nihil faciunt. Secundus est Cyelus duodenarius, seu borarius, Nychthemeri XII Horas Sinicas continens, quae nobis sunt tot Aboria. Et hi Dus C lijunctim vocantur Ma sis, a prima utriusque voce desumpto nomine. Sinica Vocabula temporum, M. Fense, seu Fen, sive Fian, i. e. divisio, pars, parti da, st. Ioooo pars diei naturalis. Re, i. e. Sculptura, st. pars octava Bi S. Ghagh apud Persarum Apronomos perperam Ponitur ut Sinicum Bitirii nomen, quod revetii est MLMI, i. e. Tempus: item, Hora Sinica, seu Bihorium Europaeum, st. Nychthemeri pars XII. Stan, i. e. Additio, st. Intercalatio.
De hae sequenti Tabula rataea 7 p. a 38. monet Auctor. Columnarum ordinem lex Numeris disternendum i quem Mulptor perperam inta vit Shvstr , potius inchoandum suisse a Dex tra, uti se habet Lectio Sinim in fingulta illis Columnis, ubi duplex Sisicarum inaraeterum. Seriea cernitur: sed in eorundem sonia nati item.
279쪽
Dis Osteli Ma es set, scilicet qui sum,
Apud Persicos Epocharum scriptores, in Anno Sinico adhibetur supradictum T 4b, D. Gravio Iet, quod melius per Ain rescribendum esset Tic prout sonat vox Sinica quam intendebant, signicans Scripturam, seu Disolam. Μiror autem unde Persae sibi arripuerint hanc vocem, cum Chinenses, ejus loco, utantur MI, i. e. Tempus in genere, specialiter Hora Sinica, seu Bihorium nostrum, ut supra diximus. Apud Ali Birmendi Persam, Omne Tes h continet 8 KE: ει omne Re continet Io oo Fevs. Et omne Fens es 8' ω 38''S ac . Videtur autem desiderari aliquid ex lapsu Scribae: & forte pro omne Le, rescribendum iit totum nychthemeron: ει enim magis accurate Mah cho se dividit omne et 4b is 8 Ker , ta torum nychth meron in Ioocio Fenne adeo ut quodvis T dgh ssit 833 Reth cum duabus tertiis: ta quodUs Ke si io Aeth cum duabas sextis. Sic ille
Hi numeri Romani Horas nostras notant. a media nocte numerando.
280쪽
Cap. i8. VETERUM PERSARUM. atq
Quod autem a Persis minus recte scribitur Fense, est Kataicum Fen, seu Fum, significans partem minutam, seu particulam temporis aut alterius cujusvis rei. optandum fuerat ut Doctiss. Gravius in edendo suas Doctas celebriores non fuisset scientia Sinica prorsus destitutust ille enim char ira legit Fenae pro Feno, Manec pro Mans, ctanee pro si D. Tebuns, cum ejusmodi aliis; perperam omnino a Cum omnes voces Sinicae sint Monos Eabae, nec in tota lingua deturo Uula: & quamvis vox aliqua secundum modum Lusetanicum scribatur cum duabus, aut pluribus vocalibus, omnes in unius syllabae sonum cogendae sunt, ut Sisὸ in Me, & Siso in lam, Di in mi, μὰ incla, Fian in Fisen, Stiano in Shwaeth, mano in manse, &c. Et cum in Katricinum vocum sonis apud Scribas Ρersicos subinde errare pronum sit, pro supra notato Sigis, fortὰ legendum sit est su se, i. e. Annus Solis, seu solaris. - De Cyclo duodenario D. Martinius in Hist. Sin. p. za; via praecipua Puncta in Horarum circulo pro illustri Wibus habens r soli. Mediam noctem, in qua Calum; primam is media nocte horam, in νί Terram
secundum denique d noctis medio, in qua Hominem natum memoram. Media nocti caprum assignant, primae A tiram, secundae Piscem pita tamen ut tina Horia Sinica auas nos res comptinatur. Circulum anim Horarum fixum cogitatione depingunt in caelis, quemadmodum nascisculum semper apparentium maximum, quem in XII aequales partes s cant, Hor que totidem. - Issem Horis respectiva ridiari Signa eriquem sumis notavimus, oratne assignant. Haec tria dicta Signa sunt capricornus, Aquarius, Pisces. Cumque chinenys noster Ρlanetarum &Signorum Nomina in eadem Charta scripta mihi reliquerit, ea omnia, curiositatis gratia, heic subjungam, ne alias sorte intercidant. Vide Martis. His. P. 9.I. Gye, i. e. Sol. II. Turi l. e. Luna. III. Gui, i. e. Aqua: vel alias Tebis Le. Matutiam: Q. Mercurius. IV. Mn, i. e. Aurum ἰvel alias
Tai, i. e. valdeis Pe, i. e. Agis,st. Venus. U. Ho, i. e. Ignis:
VI. Mo, i. e. Lignum rvel alias i, i. e. Annus. Q. Jupiter. VII. Tu, i. e. Terra rvel aliti' Ten, i. e. Terra 3