Veterum Persarum Et Parthorum Et Medorum Religionis Historia

634쪽

impossibile est ut Triari aliquid in ejus laudem scripserint, quasi is

fuerit illis Amicus, aut notus; cum certe nec eis Amicus fuit, nec notus;

nisi forte olim ante M M Annos, ipso Tempore quo vim illis intulit, quare illius Memoriam si tam diu retentam) potius exosam habuerint. De ista itaque Scriptura facilius est dicere negotive quid non si, potiusquam postive quid sit. Quia vero aliqui suspicantur esse Talaricam, apposui aliquot Exemplaria, seu Specimina Catari e & vicinarum Linguarum, ad instituendum Collationem, ut inde fiat Conjectura. At quidem non proponam Collationem cum Scripturis Indicis qualis est veterum Brachmanorum, in Lingua Sanscroot la Ndeteri, & Mala

sunt a Persepoli prorsus remotae, nec unquam Persam invadunt, quod quotidie faciunt Tatari, & omnibus arvis fecerunt. Indi enim raro extra Patriam vagantur : sed Mogulenses & alii Tatari aliquando usque ad Europae fines penetrarunt. Horum itaque Scripturas, inquam, apposui, causa vel conserendi, vel Contrarium demonstrandi. Et, eadem de Causa, apposui etiam Scripturam Mendaeorum, qui saepe fuerunt sub Prem, & saepe in Persd versati: atque adjunxi Scripturam Armenorum, & Georgianorum seu Iberorum, qui sunt Persis proximi, ut mox infra dicetur.

Ut itaque satisfiat Curiositati & Dubio eorum qui suspicantur esse Scripturae Talaricae aliquod genus, heic apponuntur omnia scribendi genera apud eos usitata : & quidem primo, Scriptura matarorum Mo-gulensium seu ut Chine es vocant M co G-ta) ultra Montem Maum supra Ginam, qui & Chinam hodie regunt. Hi non habent Alphabetum, sed, more clauensium 8c Papanensium, pro singulis vocibus, distinctos habent Characteres deorsum lcgendos: non autem ut Ctinenses) a dextra Columna incipiunt, sed a sinistra, suo more Triarico. In hacce Lingua possideo integrum Libellum, Sinice & Tatarice columnati, impressum, ex dono Amici mei minensis D. Michaelis Min-R- -gbNanlinenses, qui hodie in urbe Nan in superstes, ut a nostratibus audio. Specimen autem quod dedi, non est ex dicto Libello ι sed ex alia Charta MS, ubi liberiores erant ductus Literarum, quae in dicto Libro, ex Spatii penuria, coarctatae. Penicillo scribunt, Chinensium

more, ut & mutanenses; cum tenuis eorum Charta non serat Cala

mum arundineum, nec Pennam anserinam.

a. Secundo damus Scripturam Talarorum de Botitan sal. Botitant citra Maum, supra Indiam. Hujus Lectio est a dextra: & hocce

ejusdem elegantissimum Specimen est, id quod vulgo sonat, tin Pas

635쪽

ssa VEΤERUM PERSARUM EORUM IE '

pori, seu Salvi condiιcius Literae, a Principe Urbis & Provinciae de Bouintan datae, nuperis annis, Cho a Ouanni i. e. Domino Ianni) Μercatori Araneno ibidem negotianti: & dictus Princeps Nomen suum ut vides in Sigilli Loco & Forma majusculis & implicatis Character hiis infra apposuit. Talis Sigilli Impressio Arabibus dicitur Catilia, Persis & Turcis gra: unde, apud eos, talis Majusculorum Charaeterum Scriptor, aut talis Sigilli Factor, vel Appositor seu

Principis Subsignator, vocatur Togres. Has duas Chartas amicissime nobiscum communicavit singularis Amicus D. Bh. Evans S. T. D. nuperis Antiis ex India redux. Vel de istis, vel de seu uentibus intelligendus videtur Hotho, qui dicit, cathoni valde pulchras habent Literas, quae Latinis Literis in Pulchritudine, quodam modo, similes

sunt.

s. Tertio damus Talarorum Scripturam dictam Oxe, o Deliariis, quae usurpatur in Osthur vulgo 'πο-) citra maum, supra Persiam ad Borrapelioten, atque dicente Arab Mide) in Gild, viz. in Charaia illa quae in Globis: non autem in cilia, quae CD abhinc Annis etiam dicta est Chald, seu Laid. Isti Talari Galatenses, seu selinis inquit Iohannes de Plano Carpini, D abhinc Annis ad eos Legatus, ierant Nestoriani & nullas habebant Literas, donec tandem, Circa CDL abhinc Annis, Victor evadens ille Monarcha Gyenkiz-chan, qui quartae Gentis Mogolicae Tela Mogul, seu Magnorum Mogulensium Dominus,) suos Characteres Mutilenses eis obtrusit.

Et postea circa CCC abhinc Annis sui ex Arab hahide colligi posse

videtur, in commodiores nacti sunt Literas, quas heic vides. Praesens

istius Scripturae a dextra etiam legendar) Specimen est prima PaginaMS Libri Talarici, inter Codices Huntingtonianos, elegantissime & nitidissime conscripti, qui ex Rubricis, quas superius lineolis notavimus)videtur esse Leges dicti Imperatoris eorum Gientia chan. Iste Liber ab aliquo Arabe, qui eum legere non potuit, in Oriente, inscriptus est, in exteriore foliorum Limbo, iam Liber cujus Scriptura non legitur, seu non potes legi. Et quia una cum aliquot Mendinis libris

coemptus, a nostratibus pro Mendaeo habitus est: mero autem casu solitarius extra Patriam vagatus est, quod alias nunquam factum,

ideo ut rarum quid habendum est. Rus Charta, satis solida & bona, est vel Cotonea, vel Arundinea. In isto Charactere inquit Arab abi-des ante CCC Annos Arabice scribens,) Tatari-Dtai scribunt omnes

Libros V usorias suas, et Dineraria, ta Poemata, V Diplomata Iua, V omnia Θngrapta sua, et Processus Divinenses seu Forenses, N

640쪽

Leges Gyenliz-chanenses, S Regisra sua, V omnia cujuscunque generis Scripta sua. Haec itaque est Scriptura qua utuntur orientales Turcae partim cirisiani, & Milammedani, & partim Idololatrinin in Cataria,

unde orti sunt nostri Turere Europaei. Sed tam de Turcis Europaeis &M ammedanis, quam de Persis Mohammedanis, pariter dicendum est, quod utrique, Religionis Causa, deseruerunt suam Scripturam avitam, eandem commutando pro Arabica, qua usus est eorum Propheta --hammed; spernentes omnes Characteres, ut pollutos, qui in aliena &falsa Religione usurpantur. Eadem de Causa, spernunt omnem δε- daeorum Scripturam, εο eorum Characteres, & Libros, quippe quos nullus M limanorum legere dignabitur : hinc est quod apud Turcas quorumlibet Librorum Scriptio, aut Impressio, sit licita in Ddaicis, aut alienis Characteribus, at non item in Arabicis. Et Libros Arabicos, aut Persicos, quamvis orthodoxos, aut quidvis aliud, in Arabicis Charaeteribus, Christianorum more, imprimere est capitale. Caeterum quoad Tatarorum Literas, addo quod in tautam GPQatri, & Tataria citeriore utuntur fere eisdem Literis cum Desserim, qui in Tat ria ulteriore; at paucioribus, viz. XIV pro XLI aut LX, in quae in Giagalai, seu citeriore Parte, vocantur Literae Olbur, seu ulterioris Partis, ut tradit dictus Arab ahides. Petrus nitier ex eo male legit Antigur, verum Talarici Nominis sonum non assequendo. In his pauciorem Numerum esticit, quod Aspiratae Literae & eae crassioris soni omittantur, & quod plures Gutturales, & aliae similis soni,

uno eodemque Charactere exprimantur: quicunque autem haec T larica novit scribere, dives erit, cum rarum sit. Scribunt ut ex aequali Literarum ductu videtur) bene aptato Calamo, seu Arundine Scriptoria, in Charta mediocriter crassa & bona, & Atramento, quale est Perseum, quod madente digito facile est delebile. Et hoc modo puto me recensuisse totius Tatariae majoris Characteres, ab una Eritremitate ad aliam. Nam quatenus a Mosemitis audio, Septentrionaleritariae Latus, per quod est Iter a Moscoua ad Chinam, per totam us Longitudinem raro utitur Literis ; nam ibi illiterata & agresti Uita in Cavernis & Sylvis vivitur. Et hinc est quod ita varientur eorum Septentrionalium Linguae, quia Q. Scriptura & Literis non restringuntur. Nam dicente Mosimitarum ad Sisas Legato, in inter Moscouam ω Chinam sunt saltem L Tatarorum Gentes, diversis Linguis urentes: vel saltem divisu Dialectis, ut fit in America: ubi etiam Literarum usu destituuntur. A a a R . Quarto,