Iacobi Raeuardi Brugens. I.C. Ad leges duodecim tabularum liber singularis, veram prisci iuris antiquitatumque ad hunc vsque diem incognitarum explicationem continens

71쪽

C A p . x . t 3 Et ita Ariari etia antiquos dixisse; pro sari, nodubito. Igitur, quis eieris rasarier, hoc se vocari in testem passiis est, libripensve fuit: ni risimonium finiatur, hoc est, si de perhibito

testimonio rogatus, illud fari,eiusque approbare fidem non voluerit, improbus intestabiliri; esto. Sic nimirum ut non tantilin, sicut

Theosinius videtur interpretari,ex alieno tesstamento quicqua capere,aut iure testamen ta condere, aut in testamento testis esse proin hiberetur: verum ctiam ut ab omnibus nexus& mancipationum selennibus sic ar retur, ut nunqua vel eius recipi, vel ei testimonium dici posset. cap. xxv1. 8e testament. Eoetu sensu intestabilem Plautus etiam videtur a- .ces ille in milite glorioso: uid A id notae cu' P. rut uiualem er intestabitu. Nunc de illo videndum, qui falsum perhibui:

testimonium zi Et sane hunc e Tarpeia rupo praecipitari Decemviri voluerunt, idq; aperi stinatus est Sextus Cecilius apud Gelliti lib. xx. cap. i. Qua de re ab aliis accurate satis plurima sunt in hanc legem adnotata.

De eius cui testimonium defuit obvagulatione. Cap. XI.

72쪽

O R TVM , inquit Festus, in duodecim, pro domo positum, omnes seia consei

tiunt: CUI TESTIMONIUM DEFUERIT, IS TERTIIs DIEBUS OB PORTUM OBVACULATUM

ITO. Idem alio loco vagulationem in hac D cemuirali lege, quaestionem interpretatur cum conuitio. Et ob, praepositione, antiquos usos esse pro ad, testas est Ennius, cum ait i quar

cmnes occisi, obcensique in nocte serena . Id est, ccensi. Haec cum ita sint, nunc quid sibi Decemviri voluerint videamus. Cui t stimonium deest, hoc est, qui suam intentionem nullo potest testimonio confirmare, is die tertio ad aedes aduersarii obvagulatum ibat, hoc est, adueriario iustum testibus adhi. bitis conuicium faciebat. Veluti siquid esse

in tuis aedibus contenderem,quod quum vectad me pertineret, tamen apud te esse nullo testimonio poteram demonstrare, illudq; mihi restituere uno & altero die rogatus omnino recusares, mihi perni siue videntur Decem- uiri, quandoquidem deficiente testimonio inutiliter iure, aut lege ageretur, tertio die ad aedes venire, ibique ante tuas aedes rem meam repetere cum inuicto: si , ut 'tar. Plauti ve

73쪽

bis, te pipulo ante aedes tuas disserre. Et sane quidem interpretationem nostram, ita apertὸ visus est Plautus cofirmare,ut verisimiliorem non posse,attentius paululum loco Plautino quem subiiciam perpenso,tegis huius declarationem excogitari, nemo non continuo fateatur. Plautus in Aulularia cuiuseam Congrionis meminit, qui cum a Megadoro ad nuptialem coenam coquendam cerat enim coquus2 conductus esset, & idcirco vasa in aedes Euclionis intulisset, aedibus vi eiemis vasa sibi ab Euclione petiit restitui: cuinq; ea reddero Euclio negaret, quia Congrioni desuit testia monium, quo docere posset, sua vasa esse in Euclionis aedibus, certὸ repetere ea iudicio

nequiuit. Quid igitur fecit ' Quid ' Pipulo

ante aedes Euclionem, ni vasa redderet, differre voluit, hoc est, ut Decemviri loquuntur, ob portum Euclionis obvagulatum ire Plauti verba simi haec: PIta me bene amet Lauerna, tu iam nisi reddi

sibi υisse iubes, bisuli bli dissenum te ante eris. Pipulum idem esse quod couitium Varro scribit lib. vi. de lingua Latina. In Aulularia, imquit,pipulo tu disseram ante aedes, id est, conlutio. de linatum a pipatu pullorum. Quia

E iiij ij.

74쪽

igitur obvagulatio etiam nihil est aliud quam conuitium, quis dubitabisi quin eadem plani sint, ob portum obvagulare, & pipulo alique ante aedes disserre ' Quod igitur Euclionem ante aedes 8isserre pipulo volebat Congrio, id omni legis huius Decemuiralis auctoritatefacere volvisse visiis est. Ceterum essectus ob uinulationis is olim fuisse videtur, ut tertio

die, iusto praesentibus superstitibus conuitio

. . solenniter ob portum facto licuerit conuitiaritori eius qui conuitium passus erat aedes Cum iisdom testibus ingredi delibera res fila, qua rendi in sitis aedibus potestatem facere is cui. Conuitium factum erat suo conuitiatoli cog batur. Indeq; Fostum obvagulationem defi- muisse quaestionem,hoc est,inquisitione cum . conuitio est verisimile. Ea nimirum ratione, 'qua furtorum quaestiones cum lance dedicio illae furtorum inquisitiones veteribus diculur,. quae cumdance & licio fieri solebant. l

De tutela. Cap.ML LE O E duodecim tabularit,inquit Caius; permissum est parent b.liberis suis, siue

foeminini,sive masculini sexus,si modo in pq testate sint. tutores testamento dare. p. .se

75쪽

testa. tui. Legisque haec sui se verba: PATE FAMILIAS UTI LEGASSIT sI PER PECFNIA TUTELA,E SVAE REI, JTA IVS EsTo. in fragmetis testatus est Vlpianus tit. XI. &auctor ad

Herennium lib. primo. Quam legem deinde interpretans Pomponius,his verbis, ni legaf- si per pecunia tutet tae suae rei ita itu esto, sic enim restituendus est hic Pomponii locus, qui in Pandectis etiam Florentinis mutilus hunc in modii legitur: Uti legasii uae rei. sc.ὰ latissimam putat potestatem tributam videri,& haeredis instituendi, & legata & libertates dandi, tutelas quoque constituendi: sed id in-xerpretatione coangustatu esse,vel legum, vel auctorit te ura c*nstituentium. Cap. CXX.do 'verb.s . Ceterum quibus testameto tutor da tus no era his agnati legitimi tutores fueriit. Legitimae tutela, inquit Vlpianus, lege. XII. ta bularu agnatis delatae sunt,& consanguineis. p. I. de legit. tui. Decemuiri consanguine- Grum nonae non agno unt: laberos enim arpellant sitos haeredes, consanguineos Vero omnesq; qui ex latere familiam attingunt per sexum virilent, communi nomine agnatos vocant, ut alio loco demonstrauimus. Legitimi tutores suntlitiquit Vlpianus, qui ex lege ali

76쪽

DE T v TELI s. qua descendunt: pe, eminentiam autem, qui

ex lege. XI . tabularum introducuntur. Introducuntur quidem vel propalam, hoc est,specialiter, siue norriinatim, quales sint agnati, vel per consequentiam, quales stini patroni. . Non enim cypressa lege aliqua Decemuirali impuberis liberti patrono defertur tutela, sed quia patronis haereditates libertorii lege duodecim tabularum ab intestato conceduntur,& quia natura aequii est, ad eum omis tutelae pertinere, ad quem commodum spectat sti cessionis,ideo per consequentiam manumissor impuberis manumisii tutor essicitur: non tam verbis quam legis sententia, ideoq; etiam legitimus appellatur. cap. v. de legit. tutor. . Non enim id tantum quod nominatim lego cautum erat, legitimum dicebatur,verum

tiam quod perinde accipiebatur per interpretationem, atque si legis verbis expresse introductum fuisset. Ea fortassis ratione, qua malorum matrimoniorum experientiam, legiti- iniae cuiusdam intemperatiae signum appellat Valerius libr. II. cap. I. Non enim verbis e.

pressis alicuius legis huiusmodi matronis iniperata fuit intemperantia,sed legis illius quae cotra caelibatu aliquado lata fuit, vera senten

77쪽

C A P. XII. 3stia, intemperantia huiusmodi suadere omnino videbatur, rati, etiam idcirco legitima videtur a Valerio appellata fuisse. Et haec hactenus de tutelis, quibus illud etiam addendum videtur: nimirum suspecti tutoris crimen, ex lage.xu tabularum descendere, tutoremquo propter admissam administrationem, in gu-plum eadem lege teneri. cap.I. de suspin. tuta Cap. LV. de administr.&peric. tui. quod qua ratione accipiendum sit. alia docuerunt.

. - ' De furatoribus furiose, vel prodigi. Cap. Xm VOLVERVN T Decemviri, furiosis in

tutela agnatorum esse, gentiliumque. Cicero legem his fuisse conceptam verbis testatur,lib.II. de inuetione: SI FURIOSVS ESSE

INCIPIT, AGNATORUM GENTI LIVN QVE IN EO,PECUNIA QUE EIUS, TESTAS ESTO. Paulus admonuit, haec verba Viraetorum gentialium , pro separatis accipienda esse, cap. LIII. deverb. signis. Quod quidem verisiimu est: Decemuirorum enim huiusmodi videtur esse sententia, ut voluerint agnatis deficientibus. ad eos gentiles qui agnati non sunt onus holusnodi tutelae deuolui. Gentilis, inqui

78쪽

DE CURATORIA. rvst. stus, dicitur, & ex eodem genere ortus, & is qui simili nomine appellatur: ut ait Cincius, gentiles mihi sunt, qui meo nomine appellati'tur. Ergo gentillas, non eos tantum veteres

appellaue videntur, qui ex eodem genere es 'sent orti: sed illos etiam, qui licet non generis

eiusdem, eius lem tamen nominis erant: eoq;

sensit gentiles etiam serii, appellabantur, ut Marcipor, id est, Marci puer, auctore Plinio: sic etiam ab aliis adnotatum ea, Ciceroneni Regem Tullium gentilem suum appellane, cum interim ab eo genus Cicero nequaquam traheret. Sed de istis gentilib. Decemviri hic non loquuntur. Illi siquidem de huiusnoci

gentilibus sentiunt, quales definiuit, Scevolam secutus, in topicis Cicero, hunc in modum : Gentiles sunt qui inter se eiusdem nominis sunt,qui ab ingenuis oriundi sunt,quo. rum maiorum nemo seruitutem seruiuit, qui capite noti sunt diminuti. Elegans definitio: in qua maiores appellari patrem & auum,do cuit rectissime Connanus. Idem Connanus gentem familiarum multitudinem denotare, acute mi est lepidus & totus acutus P adno- tatum reliquit. Gentilis igitur appellari non potest is, cuius maiores, hoc est, auus & p

79쪽

ter erilitutem eruitierunt. Certe quia in seruis gentilitia natura non suberat in usu, in nostris nominibus, qui sumus in Latio,& liberi, necessaria, i inquit Varro,libro. m. de lingua Latina. Quia igitur qui ex seruis maioribus est ortus, nullum ex aliqua familia genus tr hit, idcirco fieri non potuit, ut is aut esse,aut appellari gentilis aliqua ratione posset. V

rum eius nepotes, abnepotes, trinepotes, &ita deinceps, eorumqtii filii: rursiis patruus, eiusque filii, nepotes, eorumque filii,& nepores, usque in infinitum brecte gentiles inter seri erant & appellabantur: quamuis ill a quo hi omnes genus primo duxerunt, seruitutem aliqWando seruiuisset. Desinuntque gentiles appellari, si capite fuerint diminuti. Vt enim agnationis, ita gentilitatis iura capitis diminutione extinguuntur. Et hanc esse puto sententiam verissimam, illips gentilium definitionis, quam ex Cicerone hic adnotauimus. Nune illud addendum est, agnatos a gentilibus in hoc differre, ut agnata omnes gentiles

sint, sed non contra 6innes gentiles agnati. Gentem enim quamlibet habuisse olim sti pes varias, hoc est, domos, siue familia V

80쪽

Quot igitur gentis unius erant familiae, totisdem diuerse eiusdem gentis fuisse videntur agnationes. Agnatos enim Iureconsulti arpellant auctore Vlpiano, cognatos virilis sexus ab eodem ortos. p. v. de viis & legit. Veluti patruus eiusq; flh & nepotes, mihi sunt agnati, quia ab eodem orti sunt,a quo meus pater. Verum patruus magnus, eiusq; liberi, hi noagnati, sed gentiles duntaxat sunt. Quae cum

ita sint,iam facile intelligimus,in hac lege Decemviros aliud nihil voluisse, quam ad agnatos tutelam furiosorum omnino pertinere, Asi nullus exstaret agnatus,ad gentilem posta gnatos proximuini Nec quidem furiosis dumtaxat, verumetiam prodigus ad agnatos,gentilesq; deduci solet. Lege enim. xu.tabularii prodigo interdictam bonorum suorum adnit nistrationem fuisse, antiqua iuris cuiusdam moribus introducti praerogativa, testatus est Vlpianus cap. I. de curat. iurios. .Quo iure Caium quendam Licinium cognomine Hoplomachum a Praefore postulasse refert libro viri. Valerius, ut patri suo bonis, tanquam ea