Diui Theodoreti episcopi Cyrensis, Explanationes in duodecim Prophetas, quos minores uocant, iuxta interpretationem septuaginta. Petro Gillio Albiensi interprete

71쪽

IN O S E E. Der memoriam bilitationis in deserto celebrares. solamiatatem uocat scanopbegiam.

Et loquutus sum ad prophetas, & ego uiasiones multiplicaui,ec in manibus prophestarum assimilatus sum. Iure hanc poenam Austera, qui hanc non extimueris, cum a prophetis praedictionem accepisses, neque siente tiam animi tui mulare volueris, potifimum praedictioniabus non verbis modosed etiam rebus significarisinam αle quippiam fiat Oste fetum,q modo meretricem,movido adulterum ex dei imperio Auscepi dei iussa exequens, ac populi iniquitatem redarguens. Preterea ostendi me uarijs reuelationibu3 Hum fasse, non quod meam nautaram ostendam, inuisibilis enim haec, sed quod ad usium 4 g m,σ consentem specillulionem prophetis :nerique enim omnibus similiter usus sum, sed aliter ninieli, aliter Ezechielisecus Esaiae, ferus Mictis, Mosi vero,ac Abraee ante hunc diuerse me ostendi.

Si non Galaad est ergo falsi erant principes

in Galgala immolan s.

Vos harum ussionum prophetarum potientes ex me, in Galaad, π Galgala idolarum urbibus cu laestris prinaecipibus sacra Lmonibus scitis: non ab hissed ex me beneficia acciperetis. Nam si ex Galaad, hoc est, ex idoα iis bono aliquo fruebamini: ergo quendam lotam habeαbat astutia. cum autem meis donis Alfluentes in urbibus Galaad Galgala immolatis idolis, stri animi ingrati

72쪽

Et altaria eorum quasi testudines sepcr dessertum agri. g genere umbigentium animalium testudo est, curia in aquis degit epe ex manibus piscatoru efugit: in terra uero Wrsans,prompte,Cr sole cupi potcst. Ad huius igitur mulitudinem nullo labore capientur altaria, quae daemonibus coaedificastis,ac ab hostibus euertentur. Tum

rursus uuitam σ paternam uirtutem commemorat.

Et recessit Iacob in campum Syriae: disco Diuit Israel in uxore: N in uxore custoditast: di in propheta eduxit dominus Israel de Aegypto. in propheta seruatus est.

Vester auus maior,matris conflium siecutus, domu in paternam sie relinquore scite pusus est, atque ex ternum domesticae antetulit,mulieriss gratia,ne rei licet duc ret Chananaean, cd ex genere Sem, eruitute libertati Ionge anteposeuit,legemis de uxoribus a patribus rogata diligenti si me struauit quamobremu', ad posteros syos a deo curatione potitus est. Genus illius in struitute Ae 'pilarium redactum, per magnum prophetam Mosen liberauit dominus atq; tametsi in desicrio versaretur,ita ι Idosis adimnistratione construauit.

Ad iracundiam me prouocauit Ephraim in amaritudinibus sitis, & sanguis eius suis Per eum ueniet: & opprobrium illius re

tuet ei dominus suus. Hic vero,inquit,ex illo genus silium ducens in iram me commoua,quod in omni genere uitiorum uersatur: sed

cor m

73쪽

eorum quae siuerit,manipulos metet, atque ad proporationem eorum,quae commisierit,poenus persoluet.

Cum a me sumpsisset leges. O i

Secundrum quas uitam exigi oportuerat.

Idolorum iniquitates pro 1 illis studiose amiplexus est.

A' quibus pro uita morrem Auscepit. Iam uero eius impietue quotidie augebut,ex auro, Cr argento Abricites diuersoruam animaliuam simulacra, maninctis idolis ferri; urentes: ta nitiarum insania in haec ipsa tenentur:ut plures sint sacerdotes, q ad iactimas bestiae,ut ausint dicere,

Immolate homines,uituli enim desecerunt. Idcirco erunt quasi nubes matutina,& sicut ros matutinus pertransiens,sicut puluis turbine raptus ex area, di sicut uapor de Io custis.

. Propter hanc, inquit, impietatem eos hostili impetu funditus perdam, ut rorem matutinum, Cy nubem in ne uisundi. exoriens sol illam facile absumit,hunc uero colemime disipat: utq; areae puluerem uehemens uentus Acillime delet, ac disicit, utq; uaporem in aere exortum, ut grex locus tirum interueniens dissoluit , sic vos horistium manus perdet, Cr terram, quae nunc a uobis bubiantur,uambit,ac defertam reddet.

Ego autem stim dominus deus tuus,firmas coelum,& creans terra, cuius manus Omne militiam coeli e 4 Hoc

74쪽

D. Υ Η Ε Ο D. COMMENT. Hoc est,non coelam mod3,Cr terram molitus si ,sed etiam perfici, ut stibilia σ perpetua maxime perararincant. I s ille etiam ego sium,qui omnem militiam coeli seu uisibilem,sicu inuisibilam,siae seperiores potethtes, naturies solo intestau comprehensibiles, ue astrorum mus . titudinem una cum stis, o lana magnis luminaribus eristere stri.

Et non ostedi ea tibi, ut ambulares post ea: di ego eduxi te de terra Aegypti: & deum Praeter me non cognosces: oc saluator non est absque me.

cian ubi liberassem te ab Aegγpto, seges tibi darem, admonui ne quem alium a me deum cognosceres num divisili. io.. γ est ris tibi deum, aut ullius rei sinailitudinem quae est in cala, ς- in terra deorsum, nec eoru qua sunt in aquis sita terra.

Ego pascebam te in solitudine, in terra inis habitabili secundum pascua sita: Θcrepleti

sunt in saturitate, di eleuata sunt corda eo arum,idcirco obliti sunt mei. Non si tum te dura Aegγptiorum struitute liberam, sed etiam in desertis ma regione de inhabitabili paui. Discundum pascua siua: hoc est, fecundum usius tibi necessaririos suppeditavi manna ex calo, orogometraSex mariri,aquam ex petra, non veluti in loco deferto uiuentes necessari s rebus eguerunt, sed ad saturitatem expleti sum: demum est,ut eorion corda extulerin π mei

Et co

75쪽

I N O s E E. 73 Et comedit Iacob, er repletus est:Cr recalcitrauit dilata Dea. u.ώctus incrassatis, impinguatus,dilatatus, dereliquit fctorem fluumtatqui non sinam eum,inquit,impunitum.

Ero ei quasi panther, di scut pardus in uia

Assyriorum. Ferocismos hostes in eum concitabo, qui non aliter, quam solent panther er pardus,eu tractabunt. cum ipsie, qui omnia ad visnat hostes immittit,tum stipsum panathem,o predi videm esse dicit:atq; adiunxit, Occurram cis sicut ursa indigens cibo: Ndisrumpam interiora cordis eorum. Vt ursa in loci angustius compulsa, Cy qme effugere non quit,magna rabie in se impetentes invidit,sichontes

nullam ueniamin artienites in eos inrumpent,quin suum atrocem G immanem animum in eos edent, atq, explies bu t. Haec autem in eos perficiam,volans eorum cor clausium, non aperire sie fuderis,sed obduratum er infra: xibile perfleutrans, reclutire: ais ad resipiscentiam,ad cognitionem I, bone' deducere.

Et devorabunt ibi catuli syluarum: bestiae agri disrumpent eos.

Varie eadem dixit,ut multitudine borfibilium imagiarum, ex morbo rebusto Cr inveterato laborates perteris resaceret. Nox lamentum sitam, CT obiurgat atq, ex protra,priori mi; insipientiam iterum ccmmemorat.

Quis auxiliabitur corruptioni Israel ubi est rex tuus iste: oc saluum te faciat in cunetis

76쪽

urbibus tuis: iudicet te, de quo dixisti,da mihi regem di principem.

Q insutis digne tuum correptioncm o IstaeI lumentis ri posset, ut nimira remissens ab omni auxilio inops,et nudu3,idq; dum gubernans a rege tuo, sub hoc uiuis: meo enim regno streto homine habere regem exopristi.

Et dedi tibi regem in ira mea,& tabui in f

rore meo.

Ex importuna stigintione iratus, dedi tibi saul. Putatientia rursius,Cr tolerantia usius in locum Saul substitui Dauid. Hoc enim dicit,cum ait: Tubui in furore meo hoc est,parientifime tuli.

Congregatio iniquitatis Ephraim absconis

ditum peccatum ciUS. Sinisse est istud bis,quae dicta fiunt ab Esaia: Vae qui trahitis iniquitatem in funiculis uanitatis. Hocidem hic loquitatur,quod Ephraim congregat, Cr coaceruat iniquitates, atq; afidue adauget,mulo consilio utens hoc significat. Quod ait, Absconditum peccatum eius:hoc est,isne peritutus imbutus est malitia, Cr iniquitatibus: at tantis malis eum implicabo,ut ex discultate dolam torqueaur,more mulieris parturientis. Deinde ueluti per interrogationem ad Israel directum,

Iste est filius tuus sapiens.

Hunc,inquit, Ephraim Cr si iuuenem antetulisti, em praeposivisti Manasi natu maiori:verum pro honore illo infantia perfundetur.

Quia nunc sustinebit in cotritione filiorum

, suorum

77쪽

IN O s E E. suorum. Non enim uicinis bellum instrentibus ob Ilere poteri t. Vt uero tristia denuncivit, ad bonorum pronustorinem convertit sermonem.

De manu inferni liberabo eos, de morte readimam illos.

Deinceps tanquam uitulari contra mortem iubet.

Vbi causa tua mors ubi est aculeus tuus insfernec Haec tγpice,Cr ad frute in reditu Iudaeorum facta fuerunt. cat autem per sinalitudinem diuersationem in captiuisue infimum, Cy mortem quae ad perfectum Cruerum finem peruenerunt, post construatoris nostri recisurrectionem: Nostris enim primiths resiurgentibus lem resurrectionis omnes fuscepimus. Hoc idem licet inuenire . in prophetia Ezechielis: etenim illis Uium resiurrectio dum ιλο duo ostendit,Cr reditum Israel,qui dixit Aruerunt ossa stra, pergi si es nostra,er demimus. Tum ostentadit communem omni bonurium resurrectionem inam erga Iudaeos Acta, pus punt dei procurationis in omnes

homines.

Consblatio abscondita est ab oculis meis, quia ipse inter fratres diuidet.

ΗΗ,inquit consolatio, Cr resiurrectionis expectatio Iudaeis cum captiui essent,omnibusq; hon nibus olim o cultata fuisse uidetur. Iudaei enim in captiuitatem abducti. Cr separati a sua cognatione, sieparatims Ah desiis seruire coacti,ngssam im reuocationis habebant. Tura etiam

78쪽

tem,modo filiis patres priuantem, recturrectionis stem prorsus abiiciebant. Tametsi uera sint,inquit,dicta, ein praesiens abstrus Cr abscondita sunt multis.

Adducet urentem uentum dominus de de serto super eos,& siccabit uenas eius,desolas hit fontes illius:iste arefaciet terram eius,ci omnia uasa desiderabilia.

Per haec occulte ostendit cγrium Persam bellum moὰ turinn,er dissoluturum Asbriorum regnum,sive Bub is Ioniorum,omnemq; regiam cognationcm corrupturum, CT causas ιγrumniis sublatinu. Haec per translationem Cr immutationem fntes,CT venis appellat. Per haec a tem uoluit docere, quemadmodum dissoluet, quam pertranslatione mortem Cr instrau uocalesset:at haec po,ea fient. Nuncc A Vi iii- Delebitur Samaria. Quae ausa est contra uoluntatem dei sacere: cuius incolae videis hunt infantes lactentes ad petras allidi, ac foetas atm praegnates simul cu foetu perire.

Sed ne horum periclitationem recipias.

Couertereo Israel ad dominum deu tuum: quoniam in iniquitatibus per multum tempus consumpsisti.

Post etiam eos docet, quibus verbis conuenia uti deuplacare studentibus,ac inquit, Dicite

79쪽

Dicite ei,ut non tollatis iniquitatem,sed asesumatis bona, ec reddemus fructum labiois rum nostrorum: Assur non salvabit nos:suo Per equum non ascendemus: nequaquam Mitra dicemus,dei nostri,operibus manuum nostrarum:qui in te est miserebitur pupilli: sanabo habitatores eorum,diligam eos masnifeste. cum ita supplicabitis,non capietis iniustitie er iniquintis procnua,quin ocimini compotes omnium bonoriram adiungite etiam illa uerbis , saluatorem ex benemctorem rogantes, ut quod amplius nulli mortalium contasidemus,non Asbrijs,non Aegγs ijs,non equorum multitudini,nes deos existimabimus idola munuseM.His abs te dictis, dominus qui Uiduo tecum est,m erebitur puo pilii hoc est,' quam pupillum tutela, er curatione citarentem omni prouidentia curabit te atq; omnibus malis prementibus te liberans sanitatem tibi impartiar. Intime uero cr candide allectus ero erga te: omnia mala,qua

illum fuerunt ad te corrigendum,cessare siciam:praeterea suppedibo tibi quasi quendam rorem mea dona,vt f reus sicut lilium. Hoc expresst,cum dixit,

Ero quasi ros Israel,florebit ut lilium.

Huius fori sepenumero sacira scriptura meminit.Esa Ua.3Laius clama:lambitur defiem, Cr invia,Cr exulesit folia ludo,cν florebit quasi lilium. In cratico autem canticoaerum de stonsastonsus ait: Sicut lilium inter stinas,sic crat. AEmica mea inter filias. Tum in sacris Euangeliis dominus:

consi

80쪽

rs D. THEOD. cOMMENT. Iaab.6.d confiderate lilia agri, quomodo crescunt non laborant, res nentralco aute uobis,quoniam nec Solomon in omni gloria siua coopertus est,isicut unum ex illis. Ex omni parte igitκr cognoscimus,quod practer fumeoletiam adisii rationem etiam concitu biij splendor. Huic comparatatur anima ex fordibus peccatorum expiati,splendissima Ua.όi.d stola bapti ira ornati,de qua Esaias loquituri.Exultet anitania mea in domno,quia induit me uestimenita salutis, indumento iustitiae circundedit me ut,inquit, hoc lilium forebit Israel agnoscens dominum.

Et mittet radices suas quasi Libanus. Notirem aute significat cedris quasi quibusdam fortis

redimitum.Post futurum multitudinem designat, mast, Ibunt rami eiuS. Appellat etiam pietatisfructum.

Et erit quasi oliua fructifera in domoIacob: di odor illius quasi Libani.

Tum docet bonorum causam.

Conuertentur,& sedebunt sub umbra eius. Hoc est sub umbra dei. Bibent di inebriabuntur frumento:& efflorebit ut uinea memoriale eius quasi uinum. Libani.

vindicati ab errore idolorum , er meae prouidentis confidentes,omnium bonorum copia redudabunt. Et si is militer ut uinum odoratum in Libano cultum, uirtutis suavem odorem pini bunt utq; illinc manantem bonam

exutimationem, quasi fructus percipient. Ephraim