장음표시 사용
311쪽
ad destructionem totius orbis terraruim
missum sueti e sine.dubio ob Athei sinunt,ob ea peccata , quae deplorabat Apostolus, ad Philip 3. Multimini ambulat, quos *pὰ dicebam vobis nue autem dil flens dieM ini micos Crucis Christi, quoru finis interitus ,
saoquora Deus venter est Excepto S.Patriar cha Noe, de paucis domesticis , vix reliquialium Deum agnoscebant, nisi ventrem , dccarnis luxuriε, omnis quippὰ caro corruperat viam suam, Gen. 6.Neq; circa hoc potest esse ullaeontrouersia , quod ante diluuium
in prima mundi aetate ,& post, in reliquis
regnauerit Atheismus.1 Dixi, uniuersalissima,cdm ad quascunq;
gentes, ac nationes secta Atheorii se extendatunsipientium eni n seu stultorum. dice tia in cordibus, ut ait Psalmista no est. Deus, infinitus est numerus,re is Ecclesiaste,c. Scquidem quδd de quibusvis nationibus geri.
tilitatis id verum existat, conuincitur manifestὸ, sumpto argumento a maiori ad mi-s31 nus. Nam a fide Catholica, seu i Christia-nisinoad hqretieismu, de ind8 ad Atheismusrequenter fit trar situs,ergo multo freque
ad ipsum Atheismum. Hεe consequentia se ab antecedenti deducta per se nota est raudi verstatem antecedetis a PrateOI. vetb. Athei, per sequentia Uerba.
33t istius, inquit, Atheismi, abominandaeq;
impietatis quot habeat sectatores diabolus, dissicillimu meritatfirmare. Teitatur Hedio in epistola ad Philippum Melanehthone.Sa. tanam callidum huc multos agitare, ut dusumma inconstantia iam hoc,iam illud credunt, posthae nihil prorsus credant,& euas 34dane in populum Asotiorum. Die untur autem Hrio, Graecὸ, qui Latinὰ decoctois res, nequa homines luxu,ganeae studio per. diei,Se qui bona sua obligurierunt. Conqueritu e porro iste de suis Euangelieis,quod de Catholici passim per Germanias, Gat Iia';
perdolenter in ipsis videmus, et Catholicis fieei. Lutheranos, ex Lutheranis Zuinglianos quorum maxima est natio ex Zuin-glianis SuuenKfeldianos,iam mox Λtheos,siud Epicureos. Ita ille. 33 Ex cuius ultimis verbis notandsi, quod duς istet se ,Α theorum,dc Epicureorum nidem coincidant, pro unaq; ac eadem reputentur, 3e simul ut pIurimum coniungantur,
ii reputat, de coniungit, quidquid separet ipse Prateol.sub diuersis verbis in suo Elen eho alphabeti coa Gualter dict. c. 1 9. cuius titulus est de Atheis , siue Epicureis , ubi paucis, quae ad rem praesentem pertineat, sic comp ehendit. 36 iste,inquit est seopus ultimus, quem *ectat Satan ,dum haereses disseminar, nempEvt erepta animabus fide catholica, postquaillas ex una in alia li ress m deuoluerit,cς qeandem distractionis. ae luxus podere easdevel in Epicuri abyssum, vel in Atheis um .
IT Iiroiiciat. od neque ipsi aduersarii abnuere queunt,vi dilue idum est ex lamentatione Fledionis de suis praetensis Euangeliis
Tom. ll. eis: de quibus sciliceem quadam sua ad M lanchthonem epistola scrιbit. Hse ille,ssiti- iungens paulo ante tradita ex dicta epist sis Circa Epicuru vero peculiariter, eiusq;.
sectam audiamus aliqua a Prat.cit. Hic, snquit, auctore Cicer lib.3.Tusculan.qu. eum solum esse beatum contendebat, qui prisε-tibus voluptatibus fiueretur, confideretq; se fruiturum, aut in omni,aut in magna par. te vitae, dolore non interueniente aut si in terueniret,si summus seret, suturum breve; si productior,plas habiturum iucunditatis, quam mali. Hec cogitantem fore beatum , praesertim si ante perceptis bonis contentus esset, nec mortem,nec Deos extimese 'ret. Haec Cicero, ει prosequitur Prat. sicis I9 Ea porro, inquit,sem sectato es habuie
infinitos, ut pote quet delicata lit, Se amabilis, cum homines natura sua illae libentissi-mε concurrant, ubi audiunt laudari voluptatem, quaerentes libidinibus suis patrocis o nitam aliquod, 8c velamentum . Adversius hunc,& eius sectatores no pauci Philosophi viteliatur Nicephorus tib io. cap. 16 'qui non longe a cognitione Dei abnere, praestantibus libris pugnarunt; ut qui nullos
Deos isse assereret, omniaque fiat tuito, de sua sponte exiltere eenseret , de mundanislla prouidentia regi apertὰ doceret; quem tandem redarguendo, dc eius, suorumque sequacium inscitiam euertendo, illi consa rarunt. Huc ,sque ille: atque hae de Epicuro dicta sint.
I Praterea dixi. occultissima, nempὸ qui
in cordibus ipsam profitentium latet.Dixie insipiens in corde suo. Variae fiant cxpositione ciuilis particulae,m eo defo,quas a se it Ioan Lorin. in psal. I 3. explicans capria si mo sic. I antam,inquit,impletatem vere tur Atheus verbis, de sermone palam edice.
re, sciens haud faeile persuasurum, sed poenas etiam Hrtassis luiturum. Ita ille ex mε- te SS. Patrum, D. Augustin. in psal. I 3.Sc lib.
de Ciuiti cap 9.ac D. Hilarij in psal. 32.3 3 Dein exponit Lorinus quod secundum Didymum Auctorem grauissimum . in hac loquutione, Diaeiu in eo desuo , Diabolum annui appareat, qui dixerit in mente, non uni. non alicui,non pluribus, Ero ιβι -- ius o. f. . Attamen eo modo. quo po
tuit, scilicet,spirituali oratione,alios Ange-s los seduxit. Undὸ in hanc partem videtur
inelinare Didym Sc cum eo ipse Lorinus, . quod Daemon fuerit primus Atheas,Deum pernegans esse Deum, scilicἐt non habere essentiam dc perfectionem increatam, ac ina finitam: quandoquidem chm cognosceret,
et certo sciret se esse ereaturam vaIdὰ limitatam, et finitam, similitudinem nihilominiss . ει aqualitatem nequissimus Luei secum vero Deo opt. Max affectauit, adhueque affectat, Fc media hae secta Atheorum ipsius admodum propria, quam curat esu cultissimam, ad se adorandum vel Deum s s innumeros homines inducit. . De qua inductione,&praesenti affectatione exponit S. Bernard. saltem in sensu mystico,ve
312쪽
ba illa superbia eorum qui te ode- pinnam νero proscriptionis Protagore,quiamne, ascendit seinppr. Vide reIiquas in terpretationes huius particulae, infra, apud eundem Lorinum. 3 6 Ultra dixi, -terarumque nrmum m- viis mi inno escet clare de hac m4 ima, seu maiori Atheorum secta prae omnibu quibuscunq; nequissima si incommuni sal. tem aliqualia cum ea ipsarum collatio pra-
licai constat autem apud omnes s. riptores, hoc interuenire discrimen inter her ricu ,
di apostat m,ut iam glibi ι nobis traditum, quod illς seeundum aliquem , uti aliquos
tantum articulos a fide Christiana recedat; iste vero secundum omnes, seu toraliterveligionem nostram derelinquat: Atque hinc multo maior inest Apostasiae in liti ,1 3 de iniquitas, quam haerest. Inter Apostatas vero diuersi sunt gradus, seu modi, iniquae, iniquioris, di iniquissimae 4 postasiae;
Atque hupe pertium gradum solus Athei simus attingit, cym contra lumen n tutς inditum unicuique,e medio Deum, eiusq; pro.
. uidςntu, dc gubernationem universi prorsus toIlae. Dixit insipiens, Non pli Deus ,1 Nam secundam communem doctrinam philosophorum , & a heologorum ςum D.
principiis 3 natura ipsa hominis menti impressis demonstrari po est, esse Deum provisserem, dc gubern4torem totius mundi ivli egregiὸ demonstat noster frapcistu Suare* pom.a. Metaphycdisp. 31o Exprimitur irem magis hoc idem in is particulari collationem exhibendo, di diversi modὸ exemplificando. Nam si qui a Christianismo ad Iudaismum transeari licet vetus apostata a fide Catholica per huc
transitum constituatur, coguitionem tam saliquam veri Dei habet, c pum uti Deum colit , sicut ex str pluris veteris testamenis
sit ii Iudai ipsum ggnosiunt, colunt Relicto praeterea Christianisimo Gentilismum
idololatrantem si quis amplectatur, verus
apost lai Religione Christiana existens.
quamvis non vera Dei, numinis tamen alicuius superioris sub idolo recognitionem, non discutio triodo, an ex aliquo capit
apost sta ad iudaismum peior sit, quam ad Gentili simum .c- id iam alibi a nobis sue.
rit dilaussum de cultu na ei exhibendum adisssi mittit. At nequissimus per Atheismum apostata totum id reiicit, de saeius insipies, de stultus , persiliit in negatiuai dicens in ςorde suo, Non est Deus. negatio insipientissima,St
stultissima adco repugnans est humatae na. turae,ut merito contra quoscunq; eam pro
ferentes 3pud Resp. Gentilitatis, maximis 'theniensium, poena capitis prpscripta suersei exequuta,ut ex Ioseph lib. 2. ς6tra Ap pionem,ex valerio Maximo lib i.de ex aliis sis adsucit citatus Lotinus. Addens tale poenam sinue inflictam Socrati philosopho a
ribus Philosophis in Λtheisuum prolapsis,
credunt,caeci, ac exsordes, qvim Dei proui, dentiam e rebus humanis tos ψητε omnia
interire arbitrAn e Ex eorum numeliosus.
ri eo quod ut inquit Theodoratus cyresis
Episcopus lib 6. de curatione Graecarum si sectionum penitus Deum negarent ritas eius putro affect torps fuere Theodorus Cyrensus, Eqmet κε rege*tes,C llimachus podicus, Caeus,Plinius,Lucianusi Mutius, 336 Doletus,dc alii complures. Praetςrcηtero vero Epicurus, Nςuctis filius,in ea sui est tentia, quaeq;ab eo secta, societasq; descendit. Deum quidem esse diceptes, verismegin se ipsum copuersum esie, neq; ipsum curate quicquam negotij, neque tum velle sbi ab alijs exhiberi. Haec illς .s17 Ex quibus vltimis verbis elatius inn rescit desecta Epicuri,de ex eisde manifest. apparet, quod homines ηd Atheisinu gradatim indqcantur. Primo,quod ςred i Deqno η habere prouidenti de rebus humanistgubernatione uniuersi, sed id se solita-riuri'; negotijs manere. Dςimquod om n no De uria esse negent, daemoni loso eiu ssa cultum exhibentes. Tandem,quod ipsum
etiam daemonem uisciant negantes in rer natura eum existere; de hae gradatione,se
lo, impietate satanica , multi ex nostris R. uangelicis conquiescunt. Desideratam nepe ut verbis Guillemi Lindant vialiqui bavfn suo Dabitantio .dialog. x. aduerstabat simplet tem utitur inibitiosissime iit m Dei
optimi similitudinem cuius praepostera,&purbissimaq;eupiditate ex paradiso,caelesti bu'sedibus est eiectus,etiam num ambiret no desinit improbus,' perbusq;ille spiritu 16O Adeo quidem, ut hac tepestate apud eo ipsos Euangelicos rebus suis pro voto comfectis, hoc est Chrallo per e si quosdam C
lis extracto, ae in tartara mi O, Deo opti
mo Inaximo abnegato, sese Deum esse illis non modo persuaserit, sed coledum etiam νIdq; accuratius,qi iam Catholici Deum c 361 limus, praescripserit. Vt enim Catholici prilca de con erudine Deum unum,iv v rum per die adoramus novies .ita illi Satamnici suum dimonem Deum o cstumio rerra. dςcies inqocant, atq;c'lunt. FactiquLdem illi cx christianis non modis Antichri.ltlanti Iudei,Turcae, Et Mali uinetani, sed dissi Di boli cultores atque ador tores. Imo, si verum mihi credere licet,veri Athei, atq; impii: qMinec Christum, nec Deum, nec denique Diabolum , nec caelum, nec infere pumeae profitentur. Ita ille .
313쪽
Dicendum praeterea modo de eo, quod in Regula nostra sequitur, nempe. Pria O.
quod Atheismus valde multiplicatus su rit, postquam Ioannes Caluinus haeresia cha, sectaque eius prodijt. Secundo, quod occasione talis multiplicationis ipse Caluis nismus prεbuerit. Circa prunum, huiusce veritatis egregiu testimomu init enici apud Martinum Detrium, disquis magic lib.3.q. 7sect. I. quo confirmatur, quod paulo ante dictum, Uaemones, scilicet, ab Atheis negarL Discutit enim ipse illud graue dubium cur per maleficia sicinus permittat Daemo. nem grassari duplex ab eo assignatur causa huius permissionis, nimirum, Gloria Dei, di sal us hominum; eumq; haec sit multiplex, quinto loco ait permitti, ut fides huius veritatis , quod sint Daemones, magis itabiliatur Contra Atheos et accipe vel ba ipsius Detrii, ut capias id quod ad rem facit. 16s Quinto. Sie fides catholica confirmaturdi Propugnatur a nam sic adstruitur fides contra Infideles, & Atheos, qui Spiritus, de Angelos esse negat: na eos ipsa conuincit experientiar quia tales erant, Christo D
mino in terris conuersante, Sadducaei, stequentior trium annorum spatio de energumenis fit mentio, quam toto veteri Teita-
65 mento per tot saecula. Et quia in Eeclesia primitiua similis fuit error Peripateticorum testantur Tertullian. in Apo og. di lib. adlicapulam , ae D. Cyprianus aduersus De metrianum idcirco tam multi tunc per Daemones obsessi, Nerepti. Quia hodie Atheissimus ex caluinismi radice repullulat. ideirco tot passim maleficorum examina se te ita multipllcantur; hucusque Martinus
. 362 RUod item ex Euangelicis, aut ex CaI- ut nisus peno innumeri ad Allieissimum iugi
ter x-nsierin t stabilitar vetunt alio testimonio prεter dicta: ut refert Prateol. ver
Athei ex Lindano γ Petri vireti lib. a. de Ministerio verbi ammantis, esse quosdam Ludi niagistros ex illo Epicuri grege porcos, qui in scholis soleant suis sape scholasticis occinere illum veta beatum, qui, ut est apud Virgil. M/ιDI Omnes , er Deo biis fatum
36s ita ille , de an maiorem confirma tiouena sic Prati immediata subiungit
7o lit usmodi complures esse Gene uae, in Ecclesi , quam dicunt, Italica, unum illud satis ruperque arguit, quod cum isti
Caluinistae ite abolendo semel Pontificatu Romano, Purgatorio extinguendo, alijsq; Catholica Dei ecclesiae dogmatibus dele dis inter se consu trarent, unus prae caeteris exim se su i magistri mendaEiorum patris aD 71 flatu raptus : Dicamus animam, inquit,
una cum corpore extingui, sic Purgatoria cum Missa , de Romano Pontifice, semel abolebimus . Eo enim vero deploratissimae
caecitatis illi cheu miseros Evangelicost
Tom. II. lapsi sunt, in reprobum sensum, mentemque male sanatii , iusto Dei iudicio traditi,
ut suam non modo negligat salutem aeter- inam, sed adis quoquc eodem crroris deducendis omacn nio uent lapidem, qua-
71 cunque tandem id faciant ratione . t Nihil enim p. ns l abent illi Euangelici, quid do.
ceant, fac i. nt ne, modo suo Deo ventri
commodent, aut saltem suae perfidiae hosti
bus incommodent, aut veritatem a quam
oppugnandam coniurarunt. si non ab Ieant , saltem aliqua exparte Obscurent.
lige ille , di alia, quae apud ipsum videas.
De secundo, quod Caluinismus praebuerit occasione in amplectendi Atheismum, ite euidenter ollenditur: non sum immemor particulae a.me in Regula appositς per parenthesim excepto casa peculiaria nimirum sectam Atheismi quarumcunquQaliarum est nequissimam,si casum unum excipias ; quislana iste Tradidim is supra
Centum Calum suderrores. inter quos de cimo nono loco expresstinus horrendissimam illam Caluini blaspheni:am, quod Deus sit auctor, seu causa peccati cui uncunque , quod committitur; idqtie lcxmodis , quibus homo ad peccandam concurrere potest: quos erit dite percurrit Gualter. cap. 1 . saecul. I 6. adductis proprijs eiusdem Caluini verbis, ostendens ipsum docuisse, his omnibus modis Deum csse causam, se a auctorem peccati. At peius, dc horribi in lius est dicere Deum esse causam , seu au viorem peccati,quam dicere non esse Deum aut saltem assit inando Deum esse pecca torem , in directὰ astitanatur . quod non sit Deus ; ergo Caluinismus aperit viam Atheismo, vel saltem Manichsismo, constituenti, ut alibi vidi nius, tuo prima pri
cipia , seu Deos, unum auctorem omnium bonoru,alte tum omni u malorum. Ita docet
bene cit. Gualt. sub finem dict. error 19.e 76 Docet etiam idem Gualter. cum Fe uard. Diat. I. de Trin. pag. 8. huod Caluinus praebuerit ansam Atheismo , quando ut habetur in errore eius 2 . ex Centum per nos traditis 2 prohibuit inuocari sanctissimam Trinitatem , de asseruit fatuam, ac profanam esse illorum fidem, qui tenentidem esse credere in Trinitatem, ac credere in Deum, eo quod ipse Trinitate ni e medio tollat, de consequentςr, Deum , cum se
cundum veram fidem Catholicam Deus, NTrinitas idem sit; ergo Caluinismus in hocicasti aperie viam Atheismo. 377 Adhuc vero inuestigandum restat, unia denam, seu ex quibus c. usis proueniae ., quod iam facile infinita pene quorumcun- que hominum, maximἡ Ea angelicorum , seu Caluinitiarum, imo Sc Chriistianorun. multitudo in Atheismum prolabatur, oc G, quas causas, de rationes non selum ab eo recedete , sed ipsum etiam despicere desberent, praecipud, qui diuin et fidei luce praediri existunt. De utroque audiamus Prat ollim diripici sic in commiani dicentem.
314쪽
8 Porro, inqme, cum plerosque videre liceat, saepenumero admirari solere, quomodo fieri possit , ut in ntam caeci atem ruant quidam Christiani, ut dubitatione xe'neantur, an sit Deus quispiam , qui videat, 38o sustente ei atque gubernςt omnia; Cum vel auctore Ethnico omnibus innatum sit hominibus, de quasi insiculptum esse Deum
aliquem, nullaque gent in boni inibus neque tim inmansueta, peque tam ferrea stiquae non, exi amsi ignoret qualem Deum habere deςeat tamen habendum sciat non absurduni mihi hoc in loco visum est, . ea Srptiones, quae ad lignc rem adduci possunt,
attexere,quas Ioannes 1gadus ex libro,
quem his proximis diebus de Deo contra
Arrianos nouos nuper in Polonia exortos edidit, recenset, quae sent huiusnodi. Haec
ille, & poli sic verbis vigandi.
ssi Causa, inquit, cur mentes humanae interdum dubitent, an sit Deus omnia videns, fustentans,atque gubernans,sunt istae.18a I. Spoliatio imaginis Dei in homine ,
de horribilis deprauatio, Obscuratio, di malitia mentis humanae,in qua dcbuisscnt notitiae de Deo illustres naturaliter flagrare. 183 II. ' Quod Deum non cernimus omnes corporalibus Oculis in mundo, perinde ut personam Regis , aut Principis, aut Iudaiseis alleuius coram intuemur.
8 III. Euentu mirabiles, quorum cauissas saepὰ ignoramus, de quos putamus lon alios esse debere, si Deus existeret omnia eernens, & curans; ut sunt se licitates impiorum, Ec ex aduerso, bonorum res inis
felices, quae quide saepe sunt di grauissim ,
de diuturnae. Item longanimitas Dei, quiat cissimis peceatis potiuios , non extem plo poenis seueris assicit. Mortis imperium,& tyrannis,graRinas paritertiim in bonos, tum in malos rcuitis quidem rei causam ignorant mentes humanae, luse verbi diuini destitutae 38s V. Denique Diaboli vis , ac potentia, qui hominibus varias praestigias ollandit,
immo etiam obcecat , & indurat eos tant
vi, ut non modo ambigant, an sit Deus, sed etiam penitus eius obliviscantur, & su rio domnis generit scelera patrent. Haec ille exmigando. 387 Praedictgaute causae originales Atheis. mi multis extendi,& explicari potuissent, maximὶ prima, & vltima, obcaecatiofiem
mentis humanae attingentes t quibus concinit illud psal. 3. bis ibi appositum r H
mo , cum in honore esset, non intellexit: comparatus est iumentis insipientibus, &similis factus est illis r sed praestat a prolixitate abstinere, dc iam cum eodem Prate Ol. seu-igando, adducere ratipnes, quibus conuincantur quicunque homines, etiam Gentiles, non silum ad recedendum ab Atheisino, verum etiam ad detestandum
38 Confirmanda igitur.inquit, sunt mentes humanae firmis, ac solidis rationibus,&hestim'nijs, ut excussa omni munia dubi.
rationum, certo statuant esse Deum omnia creantem , de moderantem, cumque vera
fide inuocandum, bc celebrandum esse. Rationes itaque, ex quibus homines praestantia, oe sagacitate suae mentis, etiam absque verbo diuino, aliquo modo decernunt esse Deum, sunt hae
38ρ Omnia Dei opera in tota hac mundi
machina evidentissime demonstrant , de conuincunt, esse Deum aliquem sapienti c. si in v m , dc potentissimum, architectum, dec Oseruatorem perpetuum rerum omnium.
Alias enim non possent ista omnia,quq sunt
in mundo, casu existere, aut perdurare .sso Sed ista non nihil euoluenda sunt. Quod igitur sit Deus, gentes etiam saniores se serunt, oc suerunt ipsis in sonspectu hae rationes .
I Ipsa hominis admiranda, Et pulcherrima fabricatio, innumeris testimoniis Dei
ornata, ut non immerito homo sit appellatus . Lucet enim in homine discrimen honestorum, turpium, quod est regula omnium actionum necessariarus si in vita humana. Et nihil est tam minuia tum in homine, quin de Deo luculentissimum pestimonium dicat Αe detestandus est ille stupor hominum, quod tot, ac tanearum rerum praestantiam non expendat. ,σ3 Sed uberior explicatio ex physicis Pete-da est, ubi singula membra hominis exactius considerantur: disserimus enim hae in parte tantum de ethnica Dei cognitione.
sy Secundo , Conscienti sensus. Nam
in tetris facinoribus , ut in parricidio, in-eestu, de similibus atrocibus peccatis, con. scientia in omnium hominum animis arca, na quadam vi sensit. Deum esse inspect rem, & vltorem scelerum, etiamsi immunes sine iacinorosi a poenis magistramum. Tertio, Pulchritudo, ordo, effectus, propagatio, conseruatio, de durasio rerum omnium in inundo . Vide de hac re Cicer. Iib. 1. de natura Deorum ex Aristotele puIeherrimum locum . t
396 arto, Distinctio,iv conseruatio spe. cierum , quae sese in mundo multiplicant, x propagant quotannis. sy7 Quinto, bycietates, regna,& imperia hominum, quae non emere cocunt, confirmantur, sustentantur, mutantur.398 .exto, Poenae sceleratorum admirandς, dc graues, etiam cessantea suo ossicio ma gistratu ciuili. Nam haee regula uniuersaliter vera est ; Atrocia deli comitantur atroces poenae diuinitus; id quod non fieret, si non esset Deus exequutor suq iustitit. sy Septimo, Praemia rectε factorum. Nam et ani disciplina inter Ethnicos habet sua quaedam praemia politica, di mundana. soci octavo, ordo eausarum, qui in rerum natura non procedit immfinitum i sed ne cesse est tandem ad tale aliquod Numen deuenire, quod gubernat omnia, in eoquς
315쪽
ocii Nono, Prodigia,& signa, quae res maximas portendunt, ut sunt Eclyples, Comeistae, Chasmata, Traiectiones, Terrae inotus, de Hiatus , quibus totae Ciuitates abis sorbentur, Insulae subsidunt, & obruuntur undis, locustarum agmina, partus monstruosi, Ac similia. 6o3 Ηε rationes animos non Prorsus monstruosos, atque a Diabolo induratos , con uincunt, ut istatuere cogantur esse Deum; fri ει hoe sciendum est, tantam esse per uersitatem hominis , tantasque in eo regnare tenebras, ut vel non cogitentur illa argumenta , vel subinde mentes quasi undε ventis agitatae fluctuent, haesitantes, an sit
re vera Deus,& an curet res humanas.
Haec omnia Prateol. ex igandosior Equidem praedictς rationes ex doctrina philosophica omnino vera desumptae admodum sortes . & efficacissimae sunt ad remouendum quoscunque homines illapsu
in Atheisnium. hunc que a cordibus eorum, qui in ipsum iam prolapsi sunt', eradicandum; tamen non adeo mirum , quod educati in gentilismo, de in cultu idolorum adsecta ira Atheisticam transeant: quando qui dem Socrates , c alii enumerati inter excellentes rhilosophos, ut vidimus supraea, do Athei extiterunt. Αti Ilud in summam . admirationem Quemcunque considerante rapit. quod professor a fidei Catholice in gremio verae Ecclesiae pedetentim contem nentes bonam conscientiam, circa fidem naufragaverint, ac tandem in Atheismum
prolapii suerint, non obstantibus supradictis rationibus philosophicis, quae respei uisiorum maiorem habent essicacitatem ,
eum fides Christiana uti dicere solebat
Eminentissimus ille vir Cardinalis Caiet nus 3 nos e tacerit maximos Philosophos ,& a diuessis falsis doematibus peripateticis 6os liberauerit. Vncla pro remouendo perieulo a Christianitate prolabedi in Atheizmum, aliae multo essicaciores rationes hic a nobis exprimendae, nempe illae, quasdso ribu dcii fina Catholicae, de Euangeli, eae exhathas addacit it idem Prateoc ex
Migando. ip's quaeibaudiamus. iclos Sed ut multo k inquit, luculentius , de ifirmius Deum esse demonstretpr, 'e nica . argumenta relinquentes,Ecclesiae Dei sundamenta producamus , qui sunt huiusmodi.6or Primo, Verbum Dei expressὸ hunc articulum tradens , de copfirmans, sicut in caeteris partibus huius loci explicabitur. 6o8 Secundo , Patefactiones Dei in veteri, de nou. Testamento multiplices, εο valde illustres
σορ Tςrtio, Misso Filii Dei in earnem , ut expiaret peccata generis humani. Item . effusio Spiritus sancti visibilis. 6io duarto , Miracula illustria. inimitabilia vilis creaturis, ut quod sol stetit in caelo spatio uniqs diei, pugnante Iosue. Item ,
qu od idem Ibi retractus est in eaelis per de- ςm gradus,et grotante Ezechia. Quodvndae instar mutorum utrinque aeterunt in
mari rubro, & in Iordane transeuntibus Israelitis. inod mortui ad vocem christi, di miniitrorum ipsius resurrexerint. Quod vivi homines, spectantibus aliis, recepti sunt in caelum,&similia. Haec nequaquam possunt casu accidere. 61i mineo, Peculiaris EecIesiae vocatio, repumato, dc abiecto non exiguo mundi impio caetu. Propagatio, & eonseruatio ipsius Ecclesiae contra serores Diaboli, &mundi omnibus iaculis .cia Sexto, Prophetiae de rebus futuris tum in Ecclesia Dei, tum in Politia; Neuentus, qui praefinito a Deo tempore, siue breui, siuὸ longo,praeclare respondent. 613 Septimo, Experientia auxuii Diuini in inuocatione. Item experietia fructuum, quae ex Euangelij cognitione proueniunt,
quales sunt remisso peccatorum , consola tio, & pax conscientiae in summis moerorubus , Donatio Spiritus sancti, inchoatio
nouae obedientiae, di similes.
si Octauo, Glorificationes Sanctorum ;vthlias igneo curru viuus in caelum vehitur et Laaarus recumbit in sinu Abrahae teotra diues Orco infernaIibus flammis e cruciatur e multi Sancti, Christo expirante in Cruce, in monumentis reuiuiscunt, Se egressi per dies quadraginta, donec Christus in caelum visibiliter ascendit,multis piis apparent, cum ipsis familiariter de rebus Diuinis colloquuntur. cis Novo, Promissiones certae de futuro iudicio , resurrectione, & vita aeterna; in qua impii contemptores, de petiequutores Verbi Dei in infernum prorecti, aeternas prnas luent: Pij vero, qui in Christumersediderunt, aeterno gaudio, Ec honore, eum Deo Patre, Filio, de Spiritu Sancto, dc cum sanctis Angelis potiςn ur. si 16 Decimo, Sacramenta, ut Baptismus, qui est lauacrum regenerationis: Clauium administratio,quae se nomine hoc est,man dato, de essicacia Christi: Corporis, Et ian-1 guinis Domin sub pane, de vino frui pio.
g 17 Haec sunt grauissima sundamenta, quae Ecclesia Dei, praeter illas rationes, quasi L . ipsa ratist humana, aut collectio,seu ratio.
cinatio ex operibus Dei suppeditat, nouit,
Neonsiderat. Hisce igitur argumentis metes noliras confirmari decet, ne caecitati,
dubitatioqi, ut securitati nimiae sponte in- dulgeamus. Haec Ioannes-igandus:hu
cusque ex eo prate'l. dc nos ex utroque.
618 Nihiloninus in tanta, ει clarissima I ee Chtilliinimi per fidem Catholicam, Eclegem Euangelieam ei infusa , heu misera
naturae humanae conditio ; o infortuniuuia
nostri temporis . etiam a Christianis sum-mὸ deplorandum i densissimae Atheismite nebrae clim in non paucis eorum cordibus infelicissimE sparguntur, respectu pene innumerabilium depopulo Christiano, verinsimuni illud piami, Dixit insipiens inco sia.de suo, non est Deus. De boe Gualter. c. Is. Rcal. II. in Appendice, hiresiarchas,
316쪽
qui extiteriit Ab ann.iσιε ad annum δεῖ I. conirreheodeste , ubi peculi riter es pri, mit i qu litςr Lucilius, di socii eius Athei e condicto per tot m Europa dispei si suerint ad seminandum inea Atheismum : ip sius Gualterii vem , si lubet, audi mus.ssici Lucilius , inquit . natione Italus, clim Atheismum per varia c. lliae loςa docuis' set id holosae tandem h0nestutum quorundam virorsi,qui hominis blasphemiai tolς- rate mi Rime poterant, testimonii a conuibus est, mortique iuua Parisi. viri D. Ma--yerii primi in Tholosano Pariameto Prε- sdia diligentia, verequo Christiano totius illius Senatus zelo addictus. Non desuςre
ex eius asseclis qui exς usare eum auderenta
eiusque impiis dogmata in Philosophiam .
quam praetexubat, reiicere. Uerum tetra
Luciiij inpietas seo'uce clariorem prodidit,
inferrent, quod i 1. csene Neapoli ςgressi, o per Luropam 4d idem docedum dispersi. Huie duodecimo Satan ε Apostolo linguae primum fuit mputatae tum ipse crate pertr/ctus, strangulatus, combustus; eiusque cineres ζn ventum dispersi, die Sabbathi a te Quinquagesim M s. Februδr. ιοι s. Hic ille, de prosequitur sic. 613 Relerat lector in i s. Caluini error is,
quid huic eri oricum Atheismo intersit co. gnationis. quam & susius expon Dilem
temporis ingenij in Garia praeserpim, anno I 613.qexectis stripsit D.Gaspar in suo Tho sauru Histolicol celeetis, inquam, Paxti uia. per libros, serm nes , as poemata satyrico, Sc contum ςl ola Ar eisnium Nobilit ii Galliae suadentia . execr bilesque aduersiis Deum, Deip ram vix ginem, de Sant2οι inu ietatς coni plectenti- ; partim pςr iuri dicam pedis huiui insectationem a Gene tali Senatus Parisielis Procuratote Ossep-tani. Thcc Hist pag.67I. 493. 6p . dc I. legat denique ea de reiqMe P. Gar sitis in. supra cit to doctrinae curiosa exmio . .
eis Ex quibus m nisesu innotescit etian
his nostris temporibus venenosum Atheismi semen in tota serE Europa, in detrimen tum non exiguum Ecclpsiφ Catholicae. Ecpeculiarium animaru abundanter suae Oio sparsum. vod etiam confirmatum tibi exhibeo verivico Admodum Reuerendi rei elitiosissimi viri de nostra inciet. Iesu P. Ioannis Gonterii, eximii concio natoris,te stimonio. Qcippe interrogatus aliquau-ψo ab illa striistino Damino D Dionysio dei Υllieta,Ilierosolym, equite. magno Coa mendatario uti a b iliomet audiui num in partibus septentrionalibus plureserenthrretici , quam Catholici thuc responsum dedit. Uxioruinque sui ut numerum a pr fitentibiis Athei sinu in sine dubio perari.
Oxy Atque iis i in seri noni de Atheorum sect a
tuimus; decursis omnibus seculis,diri inubiumque a nobis pro acto , Deo bene iuuanici sili sem tandem finem imponam .
. De repetitisne testium in eruauis Tribunali , afertim in rimo S O ji disp.bliciandis item, vel e contra supprimenias eorum nominibus , aede πω confront sindi sis cum reo, aut jecus, maximi ad bais bendam resnardentitatemi PROOEMIO LUM
i I. T Vne tandem nobis illud euertendum, pro seruando exeqitutionis ordine, unde d essionem adeo longam, dc abundantem sumpsimus i ad rem tamen , de non extra λ chorum saltando, sed DD. ιnquisitoribus , copin issarijs, seu Uicarijs eorum, Assessoribus, acat is Ministris S. lnquisitionis sacem praeferendo . ad faciliuscognoscendum in ex
mine reorum circa intentionem, dc magis eCn. plete qui nam errores co '
tra fidem Catholicam in mentibus eorum lateant; ad quam item si am, & c uiusnam haere narchae pςrtineant . Huc eninirendunt examina omnia delinquentium iam delatorum in s. Ostielo; huc constituta valia ab inquisitore saepius diuersis temporibus circa unumquemque eorum iteranda, ut talam eisdem inuestigationem, de cognitionem ipse Inquisitor obtineat, icuti in Procemiolo cap r. huius L lib. iam supra tiadidimus . Huc Etiam notitia tam Mui iis Ma hariaco sect tum, ac fere Rumerabilium haerenarcharum a nobis tradita di se p. . gitula DIU L LUU Uy GO L
317쪽
gitur, ut quamvrimum emiminator indagare caeperit intentionem rei examinati, quod hic, vel x iis b*resi rchae jenam profiteatur, iuxta naturam, seu qualitatem ipsius , ille 'serinatori proportionata sermet, ipsisque reum urseat , quousque finem intentu in conuincenat ipsum, atque induςendi ad manifestam delicti, vel erroris consessionem con
et sequaxur. Rixod si nihilominus post multiplieata saepius dicta examina , & constituta, &Post longam, ἐκ strictam careerationem c tedio enim Iongae ,& strictae carcerationis multo. xies ad utendam vertraxem reus inducitura in totum, vel ex parte in negativa perstiterit, ProgrGiendum tunc ad ulteriora, ae pro inchoando , ac dein perficiendo processu con-Memnatiuo deuemendymeonsequenter ad exequenda haec in titulo huius Io. cap contenta, se rue tendis scit ruet testibus, de supprimendis eorum nominibus, ac de non co rontandis 3 ipsis cum xeo c. vel sexus de oppositis exequendis. Doctrina autem a nobis tradenda cum Doctorib. citandis, Prospero Farinae. Castro PaIao, Caesare Carena, & alsis curabimus sit
ita generalis. ει completa, vit non solum ad Tribunal λ Offcij, sed ad qusuis etiam alia quoquomodo deseruire possit. 83 DLivi probem sum in Haiisae, tum in reL
- eeptis nonnullis casibus indic ndis,
regulariter loquendo, neqWaquam insurgit valida, de legitima probatio per te stes in summario iudicio examinatos, nisi poste in plenario citata parte ad eius inuaritiam eorum pxamen repetatur , si uὸ
Iudex ciuiliter, siue criniinaliter contras aliquem procedat. Sςcus verὸ, si pars ipsa clibae repetitioni renuntiet, & testes prserite, pc recte examinatis admittat. Hoc ν autem totum in causis Offcij San, Inquisietionis pari modo locum habet; Imo si post illam renunciatiopem reus velit, dum res est integra, ve sibi testes repetantur, ab Inquisitore ipserum repetitio ei haud deneganda est. Vm in nostro tribunali S. Inquisitiwnis peraganxur frequenter non solum cauta eriminales, uti nant, ubi est error contra fidem, vel praesumptio eius ; sed ci. uiles eti/m, quales censeqtur caqsae libertatis c sermo de eis nobis erit circa finem lib. 6 le aliae, ut quando excitantur lites inter Ministros, vel familiares dicti Tribunalis , quarum sunt competentes iudices DD. Inquisitores: Nullus credo abs re tu dieabit, quod in materia ista repetitioni testium, aliqua ci a ausas ciuiles attin
Ptprius certa 8e communis omnium doctrina habetur, testes sic in causis ciuilibus,
parte non citata, examinatos, nullo mo
do probare. Constat manifestὸ ex cap. a. extri de testissius, ubi textus egregius, Ecce inquit,admonendus est semper aduersarius, ut ad qudi Mos testes veniae tquod quia hie omlisum est , necesse est , ut quod contra legem actum est, non habeati ni tarem. Ita Gloss. ibi, verb. Admonenductiti L. Innoe. vςJ. obiiciatur,Bald. in summario iuncto nu, in au. o. est eum rex ' ius in Iure ciuili, . si quando, S. Sed cum
oportet, idem confirmans, ibi, si per ex 'uutores admoniti, C. de testibus ; similiter textus, in Ruthene. Sed de si quis, ibi, Aduersirius moneatur a Iudice de sic eo presente iudex ι testationes recipiat, C. eodem. Pro qua coci rina uti vera, maximὰ in causis ciuilibus, plures auctores citat, D sequitur Parinac. in prax. crim quaest. 72.
cap. I. nu. I. nec ullus eii, qui contradicat.
io Sed potius eam diuersi extendunt, quod habeat etiam locum in recipiendis testibus ante litis contestationem, di ad perpetuam rei memoriam; in eorum receptione , ut haec sit valida, partem esse citandam, videtur manifestὶ probare textus in b. de hievero, in Authent. de testibus, ibi oportet.& illuui in ea Ciuitate constitutum, in qua
attestationes dantur, agmonitum a Iudicὸ.suε α desensere, praesentem esse & audire
attestationes . Ita Glos in verb. praesen- I tςm, de in verti. inutile. Pari modo textus in Auther sed & si quis, ta de testibus, ibi a
AdWersarius moneatur a iudice , &sic eo praesente iudex attesationes recipiat. ΑΩ sttunt sie defendentes, ibi Clos fin. verta una parte, he. Paul, de Castr. nu. I. Maria iit. l. de unoquoque nu. 8o. ff de re iudicata , M scard. de probat. lib. 3 conclu. 136 nu. . Eccum alijs per ipsum relatis, Farin. ubi supra nu.
a Requiritur item citatio partis in examine testium, ut isti probent, etiam in causis, in quibus pop seruata iuris solemnitate proceditur, vel summarie , de plano, sine strepitu, de figura iudieij, ut in causis me catorum , aut in quibus proceditur sola fiacti veritate inspecta. Ita Mascard. de prohati lib. a. conclu. 682. nu. s. & lib. 3. con-ctu. I 366. nu. q. dc s. O se. decis. Pedem. 7'. su. Isto Honded. consit. Ior. nu 8. de Io. ac sum alijs ab eo adductis Farinae. anu. I 3. ad II.& inde ostenditur,quia quoad
hoc par est ratio de eiusmodi causis, atque de illis, qui cum selemnitatibus iuris tin
33 sed quid si pars citata ad examen, vel reperitioάem testiun i ob rationabile, de iustum impedimen um sonaparere non Pytuit sine dubio si examineotur, nihilom,
318쪽
nu , aut repetantur, nequaquam tales te instes probabunt. Lxxat pro hac si rus textus, in s. si vexo , in Λuthen. de testibus ibi, nisi per ex cusabilem aliquam necessitate in , item in cap. a. de testibus ibi, & non ex ineuitabili quadam necessitate venirpnon possit: Glos. ver b. ineuitabile. lit. L
'An vero si p/rs sit iuste impedita ad eo m-
parendum, xςneatur mixtere Procuratorem
de ad hoς non missis , sit valida receptio, ν et repetitio testium t discuti x Innos. dict. cap. 1 in verti. id euit bili , quem videas. Exprimendi nunc a i qui casus, in q tibus absiq; citatione, Se praesentia partis, testes insumario iudicio ex minati probant. 6 I Qv ndo timetur cum surd/mento
potentia aduersarij, tune enim potet taetor petere a Iudice, ut c l teli ps rec ipiat,& exa.
minet,. etiam ante litem eontellit In , nedum parte non ς itata Ita Abbas, in cap nu ς extr3 de testibus Mχrsit. in l. de uno.
quoque nu. 76 dc 77 in in . u de re iudici
cumultis relatis ibid nu. t. sed intelligitur
eum moderatione, q*q ia instina. 22. Probant item testes examinati, non citata parte, quoties periculum est in mora, ut si iurisdictio iudicis sit peritura eo tem pore , quo pars citatur; similiter si agatur de probatione debit contra debitorem suspectum de fuga, sine huius citatione exa minari valid E possunt testes it Iud proban. tes Ita Mastata. de probati tib a. conclu, ga. nu. 26 3c s. & post plures , quos adducit, idem Parinae. nu. 36. dc 37.
is Dein non proeedit d l politio illa cap extra de test bus , possi,ntque illi valid
examinari absque citatione partis, quando est timor mortis, vel longae absentiae testium vel alias est periculum amittendi facultatem ad probandum . nam tunc tales testes recipiuntur sine partis eit tione, etiam lite adhuc non contestata. Tradunt pelin. io
dict. cap. a. nu. I i. extri de testita Ma
is de ea sit, quando reliis est examinandus in articulo mortis. Berta tuo cons 3 8. nu. 6 de Farinae. ibid. nu. 38.1o Uerum debet intelligi, quod timor moritis , vel absentiae sit talis , ut mors , vel absentia sequeretur, si fieret dii tio ad ei. tandam partem , de contestandam litem , i alias secus. Debet item intelligi, si re ipa mors testitim sequatur , nam si testes
supra vixerint tempore comparitionis par. iis, di litis contestandae, ipsorum testiumrςceptio evanescit, a nihil ex ea probatur unde eo tam parte ei rata in tali ean repe-endam est illorum examen. Poth Abbat. min. 8e Rotam Rom. citatos per eum do
e et Uestr. id prax lib. 6. dic'. cap. 1. nu. 3.
v Moderandum etiam, quod supra nu. I 6.d ximias,posse se ilicet elam examinari valiae testes non citata parte, ubi de Porentia aduersar0 timetur, quod emituri habere
locum quanto simul cum Isto timori eo iungitur alius timor nempe mortis, vel absentiae testium N N pyM hae 'moderatione loquuntur auctore i nuhis citati
sequitur idem Fama c. n*M. M. Praeterea parre non citata examinant
3 legitim E, Ac valide testes, qnando sumun-rur insumationes circa habilitatem, vel inhabilitatem alicuius personη ad dehit axem, vel munus aliquod pro uendae. Jta
Innota in dict. cap. l. num. s. Ec ibi Abdin. versse eundus casus . Deci . num. s. extra de testibus. Mascard.de probat. lib. s.c tu. egi. dc prηter Mios, quos resere, Farinae. ibid.num. I. Dixi, personae promouendae,
'nam si quis est iam promotus legitimὸ ad
dignrtatem, vel ad munus aliquod, Ec ag tur de eius depositione, Ob quamcunque causam non examinantur testes, neque suωmitur insormatio absque partis citatione . Docent Α . in dict. cap. . num. 7 vers Minteli ge, Fel in num. 8. Mascard. dict. eoactu 681. num. 18. 8c cum aliis per ipsum cratatis Farinae. ubi supra num. 1. Tandem non requiritur citatio partis ita receptione, ει examine restitim , quando agitur de probatione eonsuetudinis introductae a populo eiusdem initatis. Tradsit
Adden. ad Abb. in dict. cap. 1.num. 3.lit. A. Alcinum. 3 versite in tu adde. Felin.n. Isis in i . limitatione, extra de testibus, M scard .d' probat. lib. I. conclu. 681. num. 3
,6 3cibid Farin num. 37. Qqi cum assis Dinper ipsum relatis id sub duplici condite
ne admittit. Primo, ut talis consuetudo sit notoria; nam tune probatione non in.
dis et, propterea Iudex potest de ea se ex-α7traiudicialiter informare. Secundo . ut eadem consuetudo tantum respiciae litisprdinem,quia cam tune non sit magni prε- iudicit, potest ludex etiam parte nonc lata informationem extratu diei alem sume 18 te. At n eo timetudo respieiat deeisionem causae, c um in hoe casu maxini E agatur de praeiudicio partis,ideδ haec ei tanda est tuc, etiam quod consuetudo praetendatur notoria. Vide plura apud Farinae. S alios casus, in quibus absque eitatione partis imstes examinantur ex eis nonnullos installttii gemus in causis eiu ilibus, ut iam ad eriminales gradum iaciamus.
p Pari quidem modo eertum est . quod in causis criminalibus testea nihil probent, si
absque citatione partis examinentur, vel nisi coram ipso reo citato examen eorum xe petatur Excitato 'pius cap .a. extra detestibus a fortiori conuin cut id scriptores, qui gitur de magis graui praeiudicio parris in causa eriminali , q iam in ciuili, er go,dcc. Abb. ibi, num. 8 ibi etiam Felin. n. s.
Clar. n pract. quaest. t t. vers. item quaero νΜascard. de proba lib. I. conelu. 4's. n. it.
N post plures, quos citat, Farinac. dict.
319쪽
so Habet autem multo magis lacum praediar a doctrina cassi,quo iudex procedit pervi Zinaccusationis, de parte instante. Nam tunc nisi citato reo testes examinentur, aut tam ipso repetantur, prorsus nulla probatio ex eis insurgit. Iuxta Glossin cap. a. de testibus verti. admonendus , vers idem Est in accusatione Alberti in tract.de testidi cap. 7. num 8 dc Farin ibid. num. 88.
si Discutit autem hic idem Farin. a n. 89. usque ads3 illud graue dubium , an dicti
testes sic examinati absque eitatione partis , aut non repetiti coram ea, dato, quod nullatenus probent, salte ex tali receptio. ne testium sie diminuta resiliret aliquod modicum indicium, aut leuis aliqua prae sumptio, seu argumentum Duae ab apio Farin. reseruntur oppositae sententiae grauissimorum Doctorum, altera inirmans, de 3a Eleera negans. Ipse vero in negantem inisclinat, asserens esse veriorem, ac commu nici rem raddit tamen cum Alberti de hae re quaest. q. num. quod testes examinati parte non citata, iaciant aliquod indicium in ei uilibus 1 seclis autem in crimina. IIbus. Ita ille, cui adhaereo. 33 Requiritur prφcipiiὸ citatio partis in cria minalibus,quando examen testis repetitutiu tortura, si reus sit praesens, ει neget delictum; secus vero, si absens tunc reperiatur.Ita eum aliis ab ipso adductis Mastata. de probation. lib. I. conclu.q- i num. II. de post eum Farinae. dict. quiae Ia. ca'a . 34 num.97. Addens, quod ita observetur, vetestes eorqueantur in faciem rei , de quod praesentatio ante faciem testis habeat vim citationis, ve lare probat ipse,num. t 39 Sed de hac adductione delinquentis in faciem testis, seu de mutua utriusque constonia tione, ex professis infra peculiari Regula maxime pro causis S omisi a nobis agetur. Praedicta item doctrina ce necessitat citandi reum ad examinandos testes, ut valide in criminalibus probent, sed ad re- Petendum examen eorum coram ipso,com. muniter a DD. admittitur, respectu cuiuia cunque Iudidis quodlibet liberum, de abso lutum arbitrium habentis. Constat ex tra. ditis a Farinae.ubi supra,n. 13 cum Aretin. Decio, Felin.Mascard. de aliis per eum relam eis ,quibus peculiariter ipse Farinae addie Bursat tum, consio2. a nu.D. usq; ad 11s. audi verba ipsius Farinae. as Vbi, inquit, latissime probat, Iudi m non poste torquere ex procesi, informati-- , etiam quod habere potestatem proce cendi non seruato iuris, aut statuti ordine utibi, num.93. de seqq. εe etiam manu regia, vel eieri ius, de eontra ius,ut ibi, n. O .ec etiam quod habeat quamcunque primu 37 nentiam,& facultatem, ut ibi n. roi.Et era quod Frinceps ei dedisset lacultare proce dendi contra reu denegatis defensionibus, ut ibi, n. r o1.3e seqq.vel torquendi non pri mdentibus legitimis indieiis, ut ibi n. 1υ.
dc seq. & etiam quod biberet liber m νει
plenam potestatem. Et amplissimum arbi. triu procedendi etia de facto, ut ibi nu. i II
di seqq. Post quae immediate subiicit idem
33 Et hoc confilium Bursavi,iunctis aliis per
me deductis in x. lib. quaest. 39. nu. I . Ecseq. si Iudices Gubernatoris Vrbis videre. Et studere dignarentur, non utique sic deficili, prout quandoque faciunt, sub praetextu amplissimaru saeuitatum dictita uberis natoris,ex procella informatim, Ec denega. 39 tis desensionibus reos torquerent. Sciant autem isti, quod secundum iuris dispositi nem squam omnino, siue velint. sue nolint, seruare tenentur, de nisi seruauerint, in alio laeulo syndieabuntur a non possune hoc eorum pretenso arbitrio, facultate, seu praeeminentia vii , nisi contra latrones inis signes, de vald famosos. vel in criminibus
notoriis, etiam concurrente leuitate vitae r secus autem in aliis casibus, di contra alias
personas; sic enim post eundem Gramm. Ee Asa ire quos allegat expicta lasci decis
Pedem. 79. nu. Ist. vers nec monere dicitur. 3c Burlata dict. cons. zo I. nu. IOI. ac
o Varii autem , de mu Itiplices sunt casus , in quibus , ut probatio per testes in eriminalib0s sit valida, non requiritur citatio partis ad reos examinandos, neq; ut eorum
41 examen coram reo repetaturi, riin quaa- , do proceditur contra reum contumacem.
Tenent Glos cap. a . in verb. Admonendus, in fine , ibi, non per contumaciam, Ecc. extra de testibus. Iul. Clar. in praα quam Ii vers. item quaero, ubi expreM ait, contra absentem posse non ciruta parte teites
validE reeipi, de hos sie si incere ad ili imcitandum, de si non compareat, ad ipsina definitiuὸ eondemnandum . Qiram doctrisna post FlamLChartar. de alios,quos adduis citimerito approbae Farina ibi L nu. Ioo. 1 Sed, quid, si reus absens citatus recedata eontumacia. de compareat Resoluit beanε eum laedistinctione idem Farinac. nu. Ioa. Si comparitio fiat a reo ante condemnationem, testes prius suscepti pro inso matione eotam ipti repeti debent, ut alia quid probente secus vero. si post condemnationem compareatquia tune Iudex su ctus est offeto suo, de non conceditur ei via terius progredi pacate idem Farinac. iuxta hane reislutionem intelligenda esse tradi. . . ta a Boer. ει Claro per ipsum ci us. a Ualde esitrouersum est apud Scriptores, an sint repetendi testes citato reo, quando
Iudex procedit ex ossieto, de petiuouis rionem p Alii ex eis non paueta qvide ιυ classici, negant ; alii vero plures meliori, notae affirmant, quod sint repererin, ali quin nihil probant. Distinguunt tamen aIq. t .
videmus, Iuncto num x i. de ibi Felin. post, num. s. extri de restilitas, de Bais in l. i. s. si tibi, vers. sed pone. E. de cond. ob turm
si quod ptima se invita. negara sit a
320쪽
mittenda an sola generali inquisitione , , quando Iudex inquirit non eontra certam personam,sed generaliter quis delictum eo. miserit .' Secunda autem affirmans debeat
admitti in speciali inquisitione, nempe si Iudex ex generali inquisitione velit deseedere ad specialem, de inquirere de cetra persena; quia esi aetatur tunc de huius praeis iudicio , citatio ipuus requiritur, ει testium
s Adhuc nihilominus Mastata. de probat.
I 36. ea distinctione non sunt satisfacti , seclbene eoncordant c6trarias illotum Doctorum sententia, sic, quod quando reus est iacar ratus, de alias prisens, testes prius recepti etiam in generali inquisitione pro informatione Curiae nihil probent invID-- riori processis, nisi repetantur. Si vero reus
sit absens, Se eontumax, tune testes examinati contra ipsem etiam speciali inquisitione optimὰ probant ad iuridieam eondemnationem , quamuis non fuerint repetiti,
ut paulo ante diximus; de est doctrina Bal- citati .
v Oritur item probatio legitima, de suffciens ad eondemnandum reum, saltem ut torturae subiiciatur, ex testibus examinatis Parte non citata, de postea mortuis, etiamsi nullo modo repetantur. Dedueitur clarὸ eae textu in t final α de testibus,quo ostenditur, quod testes examinati coram arbiistro probent coram Iudice etiam non repetiti , si mortui sint, doeent ut certum Fotin prast crim. vem. de demum repetantur testes n. s. 8c Stepha. Lamberteng. in tract.
de contrare eorum, dic. Glos. II nu. a .
constituit Burcin causa crimin in cons In 63. nu. ID. Dixi, saltem, ut torturae stibi ela. tur , quia teses testes sic examinati, & p flea mortui ante repetitionem ipsorum, sa-eliant semiplenam probationem contra reum; ergo poterit hie ex eis condemnari ad torturam . Ita ex mente Bart. in l. Ad monendi, hi . quελnu. 43.s de iurei inde ex mente aliorum, tradat Farina. ibid.
a nu. Irsi apud quem plura videas. y pari modo non requiritur parte citata testium repetitio, quando eos recepit Iudex circa tactum, veldelictum adeo publi.
eum , de pesse notorium, ut nulla tergiuer
satione eelari possit. Ita Abbas in dici cap.
m. nuῶ. 7. vers primum ubi iactum est notorium . Felin. nu 7 vers primo limita. &Deci. nu. 6 . extra, de testibus, Mars in I. de unoque nu. 78. ει nu. St. Se seq. F deis iud. de Farin. dict. quaest. 7x. nu. I s
so Qui ibi mi. Io. bene deelatat eum Bald. in eap. r)F. homictilium,' de pace iuramento firm. prout ipsam allelm, Se sequitur
extra ' testibus, quod debeat intelligi in notorio sitii permanentis ι seeus veri, in notorio sini t deuntis,quiasi iam transiit
delictum, S non reliquie vestigium post se
tollitur,aut saltem minuitur valde notorie. tas i ergo requiritur tunc repetitio testium. si Dein, si iudex recipiat testium inmrmati .. nem ei rea nomen , ερ famam alicuius , ut possit postea ex ea ad inquisitionem conistra eum deuenire,non es necessaria citatio partis , neque repetitio illorum. Adest pro hoc textus in cap. qualiter , dc quando , verse. ne propter subreptionem nomianum infamandi, dcc. extri de accusat , de tradunt ut certum, Bald. post Innocent
quem allegit in lassi tibi, nee versici sed nunqii id illi testes , fide com ob eurpem caus Arnat. Alberi. de haeret. quaest. 3'.
sub nu. io. Mastata de probat. lib. a. con-elu. 68 a. nu. I s. dcseq, ac eum multis visis, quos adducit, Farina. ibid. nu. 2I3.3 Αsfirmanduprorsiis idem, quod non requiratur citatio partis, de repetitio testium quando ab iitis recipit iudex insormati nem super absenna rei inquisiti. Ita Aret.
in dicto. capit. a. numer. Io. versiculo
septimo fallit, in sin. ει Fel in num. 13. infin. septima limitatione , extra de testibus Marsil. in l. de unoqtioque nu. 8'. F. de reiud Mascard. dict conclu. 6oa. nu. 28 ditarina. nu. tr . Qui addit sie. Et hanc, i s 3 qui e limitationem tu procurator nota quando vis excusare absentem 1 contumacia propter absentiam, quia, ut vides, sunficie de illa docere per testes examinatos .etia non citato fisco, aut aecusatore haee ille.
Probane item sufficienter testes parte
non citata recepti contra reum ad opturam eius exequendam: circa quod omnes eo
eordant absque dubio, quia si aliter fieret
reus quiuis citatus instrueretur ad fugam arripiendam , & nunquam capi posset. Ita sabeet . in l.fin. prope fin. num. C. Is de quaest Clari in prin. quaest. II. vers. item quaero. Alberti de haeres quaest. 36. nu LMascar. de probat. lib 3. conclu. 1ῖ . nu. I. versic. 8e subdit , atque post plures alios 3 Farinac. ibid. num. 13 . apud quem retia quos casus videas , in quibus dubitant seriptores, an repetitio testium in plenario
iudieio parte citata requiratur.
6 Quid tandem in causis criminalibusTriabunalium Sanctae inquisitionis de ciuilisbus non quaerimus, quia in istis eirea ipsis par est ratio atque in reliquis Tribunal. 37 Supponendum primo ut omnino certum squod in erimine haeresis, seu apostastae eo tra fidem possint examinari testes lite non
contestam , de parte non ei tata. nam in huiusnodi causis nequaquam arctatur Inquisitor seruare lamam iudieialem, sed potest simpliciter, de de plano procedere. Patet ex cap. statuta quaeda de haereti in K.