장음표시 사용
161쪽
sTAEL DE VENA PORTAE PORTA MALORUM. 15itrum veluti suum, nemp. truncum Veniae portae, constringatur.
Coacto ita sanguini, opprimitur obviam ipsum Hepar; Sed sine substantiae suae, nedum canalium per ipsum distributorum, comprespoue seu con ricinone: Ita fit promptissimus sanguinis, ad in & per Hepar, re quidem propulsorius seu pressorius, progressus. Quemadmodum vero hic Mollis, est insignior ille & fortissimus impulsor, di quidem Universalis & aequalis, totius pro gressus per venam portae: Ita spe alis, particularis quoque subinde, ct inaequalis, placidus ante Omnia di quasi tacitus, successus hujus moderator, eli Tonicus moti . Qui, ut in Intestinis, ab omni arvo notatus, peri lastic: nomine insignitus est: Ita in Mesenterio, s. n. quidem non ae- que attenditur: P. i. vero, di communissimis quidem exemplis abunde use osteri, spasmodicis exacerbationibus, tam in flagribtu, quam ius iocativis faeminarum repentinis compressionibus: quas in meditullio quasi abdominis, & eo sensu fieri commemorant, ac si quis repente duabus manibus intima abdominis apprehenderet atque comprimeret. De quibus plura forte perpendendi , inferiu3 erit locus. Interim, uti sub priesentia insignis Re iratorii Motus, ct manifesta mechanica dispo tione, tu, & reliquarum circumstam tiarum, quas viscera Venae portae connexa, ad istum motum sortita sunt, de emcacia ejus dubitari non potest: Ita tanto magis obsolescit sola illa trus pulsus aricris , prout eandem jamdudum omni rationi molestam, insignis illa tu qualitas proportio
nis, quae inter magnitudinem arteriarum & venarum Mesaraicamum intercedit. Licet enim de coetero, attentionem utique mereatur, inibsne illud compendium mechanicum, in toto fere Corpore, negotio promotionis Sanguinis restit, adhibitum s& hacientis uuidem, quantum mihi constat, a primo forte D. D. Praestae atten-tIus ammadversum quo arteria non modo perpetuo ad latur
162쪽
13a sΤAUL DE VENA PORTAE PORTA MALORUM. venarum incedunt, sed δί easdem hac illiς transseu Ant: Adeoque stili pulsoria dilatione, ipsas quoque venas non parum afficiunt. Quale quid ipsi quoque ductui Thoracico contingit, sub asarteria magna arcte constricto, dc ab ipsis tutero *libus arteriis, ad aortam appresso. Pra elui tamen negotio nullatenus susticit. Simpliciter enim resuum Sanguinem, quique e minoribus ramis perpetuo ad capaciores progreditur, levis etiam impetu pid Onis satis promovet: Sed e capacioribus ramis per minorer imo minimos, eundem propulsare & adigere , majorem utique dc vegetum prorsus, impetum requirit. Antequam Sectionem hanc finiamus, lubet adjicere, communionem Venae portae per ramos aliquot, praecipue de haemor rhoidalibus, cum cerυice re vagina uteri. A quibus non injuri suspicio est: proficisci notabiles illos consensus, qui inter 3Mensium dc primarum viarum turbas, quasi reciseroce fieri, observatitur, in genere: Iu Decio vero Haemorrhoidariis virorum pati e .matibus, gemini deprohenduntur. De quibus infra pluribus.
Venae portae pvisiones dum nomino, non solius hujus canali, laesiones, aut Sanguinis in ipso contenti vitia, intelligo; Sed
omnium quoque eidem connexorum Uis errem assectus, quatenus Cel a venae hujus & Sanguinis ejus turbis Una 'concitantur, vel ip-simet vente huic & Sanguini ejuS, labem asterunt. Ibi quidem in genere praemoneo, quod simplicia vitia 24 Craseos Sanguinis & nominatim quidem justo spissor ejus consistentia, quatenus motum ejus promtum sumaminat, longe simplicitis
163쪽
sTAEL DE VENA PORTAE PORTA MALORUM. I 33plicius ad varios morbos, ct Symtomata provocanda, sufficere posita quam multiplices illi hodie accusari soliti sapores. Prae 1ertim, cum difficultas, non minor, sed major lubsit, in opinione de saporibus, nempe sequens. Cras in Sanguinis justo his storem, aut abundantiam sanguinis, etiam floridi, consequuntur subinde & communiter, pathemata infignia Spasmodico - dolorifica. Hoc est Thema illud Practicum seu Experimentale, quod Schismati opinionum ansirin praebuit. Qui sapores flatuunt, Motum alunt fieri mechanica ratione ;quatenus videlicet particulae sapidae, id est Salino - acres, fibra partium vellicent, adeoque irritent: Ab hac irritatione fieri motum excusorium nempe & eluctabundum. Confirmant hoc, sensu. Inde enim, a vellicationibus istis, subnasci dolores illos. Qui sapores non admodum attendunt, Motus hos ajunt seri organica ratione. Quatenus Videlicet, cum a Crasi Sanguinis justo spissiore, stois ejus pullulet, a fas corruptio, quae est Mors partis: Natura harum rerum Vigil praeservatrix , potius Motus Tonicos utpote L n. promotioni Sanguinis in re per venas dest, natos intendat, ut ita sanguinem majore impulsu proprimat. Ex hae Tovici Motus subtilissimi, per teneras rillas, exacerbatione, id est, teneriorum fibrarum tensiva vibratione, nascitur sensus ille, tremulus, vibratilis, pulsatorius, sive Iustita arteris vicibus, manifesto S perpetuo exacerbatus, eoque ipso sensibus offerens genealogiam suam. DFerentia quae inter has opiniones intercedat, censetur esse, quod haec posterior, Agens aliquod, Ἱx ει quadam ad agendum instructuru, supponat. Hoc molestum videtur. Sed obsecro, ut explicetur quid sit irritatio 8 Et an non ipsa quoque irritatio, inferat sentiens, ct Prytcr, Propici , inquam Tomi III. V .rost
164쪽
13 STLIIL DE VENA PORTAE PORTA MALORUM. propter sensum agens 3 ct quidem non propter sensum simpliciter ; sed propter sensum mole sum, quatenus molestum.
Firmat vero alteram illam opinionem, tantb magis, quod hujusmodi asse s his, qui sapo ibus tribuuntur & irritationibus f a- linis ; promptissime suscitentur & revocentur ab animi pathematibus: A Corporis vero motibus, imo dc Corporeis dc maximEsiapidis assumptis, vel parum , vel saepe omnino nihil.
Quid, quod simplicem Crineos spissitudinem, aut parem
ad implicandum progressum, abundantiam , sine omni irritatiour, magis puro mechanice, motuum inapsales impetus inducere, conceptui generali non refragetur:
Licet interim utique, illa proportio hujusmodi Motuum quia essectus eorum ultimus, utile quiddam, & ad commodum totius Corporis conferens, deprehenditur:) directioni certae, non modo adfluem, sed etiam secvudum suem, nempe ita ut ad obtinendum finem quadrent, magis manifesto tribuenda videatur. Non essemus prolixi in his rebus, nisi utilitatem aliquam
vel afferret, vel impediret, disparitas opinionum. Ita enim qui saporibus hic plurimum tribuunt, simul eo 26
ipso haec inferunt. I Universes tales Motus, esse pure dc abs lute morbidos dc passivos, nullo vero modo ad utilem tiliquem scopum collineantes, seu aliquo tolerabili fine activos. I. Solis Alterantibus omnia agenda esse inferunt; Et quidem maxime Salinas potentias illas absorbentibus. Quae utraque quantum fallant deinde Prtain, Ec quantas turbas ulteriorum opinionum, poscant, quibus tot novis saporibus, tot nova ab orbentia assingenda sunt, attento, & Practico, patebit. Ante omnia vero, perit hac opinionum dissicultate, vera fundamenti morborum talium cognitio; Ut inde vere chronici, imo Habituales successive, evadant: Neque illa methodo quicquam in ipiis obtineatur, quam ut Syn tomata quadantenus palliemur.
165쪽
STAUL DE VENA PORTAS PORTA MALORUM. I33lientur. Neque hoc nimis freque iter, aut admodum diu; dub pius enim redeunt, praecipue ab animi pathematibus revocati, eo minus minusque latisfaciunt indies illa remedia, quoad denique penitus frustranea evadant: Interim verti exacerbatio haec Muttium, ita assuefacta sit, ut imposterum neque hac neque alia methodo mansuefiant. Quod maxime D. pr 'dis ad omnes circumspectos Pracli- cor, amicum est monitum, Ut accurate Experientiae suae animum advertere dignentur, quo fundamento haec moneat, & quatenus Experienέiae haec Observatio respondeat.
Progredimur hinc direm ad ipsam nostram Ueuae portae
Pathologiam, Ubi nempe considerare debemus I. Laesiones capacitatis ipsius Venae. 2. Laesionem consistentiae Sanguinis, per illam transmittendi. 3. Indeque Usiones Motus Sanguinis , in his locis magis pars Par. 4. Denique Verd laesiones oc alterationes Motus, partium venae huic inuexarum, atativas. Primum quod attinet, nempe capacitatis Uenae portae sones, contingit haec duplici modo. I. Dum nimis arctae angustae redduntur ejus propagines, ut Sanguis ita libere copiose, uti debebat, penetrare & permeare ipsas, non possit. a. Dum crassior sanguis, non reque prompte per Impaticos venae portae ramos progrediens, sta ccessiVam Stagnationem, eoque ipso dilatationem seu expansionem justo ampliorem Venae nostrae parit, quae ulterioribus turbis, & praecipue quidem at tivorum Motuum exacerbationis provocandis, inservit. Et videtur quidem revera, collatis bene omnibus circumstantiis, longe frequentior, quam vulgo supposita obstructio Jc angustia, esse, haec nimia venae portae capaciorum ramorum diis flensis p. n: cum non modo Symplomata illa nectiva, seu Spas- modica , adeo frequentia occurrant; Sed etiam ipsa Martialia,
quicquid agunt, magis leni & successiva ad rictione, praestare
ideantur, quam venditato illo communiter aperitivo-ab orbente
essecla : Tanto mugis, cum Galanica quoque his passionibus V a utiliter
166쪽
I 6 STAUL DE VENA PORTAE PORTA MALORUM. utiliter opponenda, Adiauἰhina, Capillaria, Moloffendrina, manifesta ad lectione polleant .: Reliqua vero omnia Carminatiba, quo magis Experientiae testimonium merentur, eo magis Mi PDnae essicaciae esse observentur. Prius illud, nempe propaginum venae portae arctatio, contingere potest, dc solet, praecipue ab intestinatis fistulae tensione
dc prellione. Cum enim vascula exitu a, ultimae venae portae propagines M araicae, terminentur in tunicis intestinorum in- -8tiniis: Quando Tunica: hae vel flatibus in carceratis distensae, vel Sybalis impactis pressae sunt, non potest fieri, quin vascula
haec ipsis intexta, adeo comprimantur & opprimantur, ut illo tempore, quamdiu talia durant, per illas arteriolas aeque atque venulas, nullus pateat transitus. Q tale quiddam etiam in Colicis intestinorum torsionibus contingere, mechanicae penitus rationi consonum est Posterioris generis incommodum, nempe nimia disenso venae portae, fieri potest, sive in trunco ejusdem, sive in ramificationibuS.
In truncio quidem fieri posse, probabile ad minimum est; si quidem ille, exiguo illo spatio, quod inter Hepar dc primas
insigniores rumificationes Spleuitico - Mesentericas intercedit, liber ab involucris indeque tenuis omnino & disiensionibus facile
Ramiscationum vero ipfius distensiones, quod attinet, praebet exemplum insigne earundem, Ec quod par inter obtervatores vix habeat, Vialius, de Fabrica Corporis I nan. L. V. cap. . p. 19 Ubi, cum Vir quidam, qui sato tempore menstruo, Haemorrhoidum fluxu pati solitus fuerat, e M ictero nigro, cum mira Hepatis duritie, mortuus esset, deprehendit Vestius, venam haemorrhoidalem ejus ἡ sub tali in te lini fine, & tota recti longitudine, in Mesenterio exporreetum, pollicis fere crasitiem capacitate aequavisse, & sanguine turgidum fuisse : Conterminis
cava betia ramis, Prorsus nihil immutatis. Neque
167쪽
sT-L DE VENA PORTAE PORTA MALORUM. 157 Neque minus consideratu dignitan eXemplum, in PhisisINfE
Reformata recenset Celebcrr. Tia ius, ubi Puerperam Vomitus 9 cruento mortuam , exhibUille Vidit etas breve supra modum tu, gidum ., R in cavitatem Ventriculi ita manifeste dehiscens, ut e tiam pressione digiti, aliquid Sanguinis inde exprimi in ventriculum potuerit. Geminum penitus exemplum hic Halis quoque observatum est ante sesqui annum, a D. D. Stange, dc Dv. Mitro, SanGallens, Med. Licent. qui in puella Sanguesis Vomitu diu 1 adipe exercita, hoc idem vas, prorsus eodem Oaodo turgefactum N pervium deprehenderunt. Et esset sane optandum, ut frequentius in ejusmodi morbis, sectionem instituendi copia esset; praecipue Vero illi, quibus copia talium est, etiam scirent quid quaerere praecipue deberent:
Sed consulet forte his quoque DE Us ct dies.
Meretur vero itan in hoc, tum Mensium negotio luculentius detegendo, si casus tales oti erantur, qui Sectionem admittant, imitationem , dictus Vel alius, cujus curiosum in hoc genere Scrutinium , circa mensium praecipue motum investigandum, omnino legi meretur , allegato loco, nempe de Fabr. Corp. Hum. Lib. V. c. I. P. 1 F. Licet vero omnimoda sere neglectio, attentioris considerationis Venae portae, etiam hodie Lubi minime decebat, pro reliqua sci inpulositate, tam insignem rem υπερ ραν, adhuc familiaris, copiosiora exempla nobis non suppeditet: Monstrat tamen a poseruori, ipsa Symplomatum conditio, lucem aliquam, quae potius infarctu distendente, communissime gravari Uenam portae, veri senile reddit, quam alia pura ipsius obstructione.
Cum enim Spasmodica maxime Symplomata, affectuskir- est Venam portae haerentes, consequantur; ut rectissime jampridem millissus autumatus est: Compressione vero tali Spasmodica,
3 o potius viae trifarctu aliquo praegravatae & distensae, quam simpli-u ter obstrudia, eqediri soleant: Non incongruiun proinde no-
168쪽
bis videtur, inde maxime argumentum petere, quod infarctus dissenserius inprimis, eonindem causa eXistat.
Cui tanto magis suffragatur, duplex illa e acta salubri;
tum motuum Corporis, qui pre oria promotione propellunt ret agnationes ejusmodi in vasis distentis; Tum praecipue remediorum Martialium, & ipsorum Galenicorum supra allegatorum: Quae utraque, cum manifesta satis adpricloriam emc clam in sese contineant, & tamen affectibus circa venam pori maxime conferant: Dubium tanto minus nobis est, quin perfrequenter a laxitate potius vasorum horum, quam ab obstructione aut angustia eorundem, pendeant plerique effectus. Secundo loco recensui inus laetiones consistentia Sanguinis: Quam ipsam praeterea, jam moliti dictat nimiae diliensioni vasorum horum ansam praebere posse, monuimus. Ubi, ut uno verbo repetimus e Physiologicis, quod Μο- rus Sanguini sprogressuus, quo Sanguis per poros partium trans- pellitur, sit primarius organismus, quo sui itas ipsus perpetuo conservatur & instauratur: Ita contra, diuturniorem ejus sub sentiam, spissitudini di condensationi ejusdem viam sternere, i-vio inducere eandem & fovere, simul monemus. Huic vero negotio in toto certe Corporis syssemate, nullus
serg est aptior locus, quam ipsa vena torta: ct praecipue ipse Silen, Venae huic cohaerens. Cum enim ipsa vena portae, in medio suo trunco, & ipsis primis Mesentericis ramis, non modo satis ampla sit; sed etiam Moeuterii substantia membranea, mollis satis & AE ei Ionibus ;i facile cedens: Contra vero progressus & regressus Sanguinis, per rami ficationes denti 5 arcta itrio arcti mas, ejusdem, in Hepa- te satis impeditus: Concipere utique sine dissicultatu possumus, quomodo in hac vena, prae aliis, majori congestioni, et consequenter augmento Spi tudinis, hic quo te occasio praebeatur. Quando enim Sanguis universus, jam aliunde Spisor est;
Ut a Diacta plena, sed justo Acciore I justo segniorre justo 'igi
169쪽
sTABL DE VENΛ PORTAE PORTA MALORUM. 159
diore: Simulque a reliquo Mniverso labietti Melancholico Corporis, i. e. poris arctioribus, vasis capacioribus, pul ju vero segniore & lentiore de quo proxime fortassis, ex ipsa hac Cathedra, pluribus agetur Tunc in hac nostra vena portae, tanto magis colligi, segnius progredi, & eo ipso hic privatim, tanto magis crus sescere, potest Sanguis. Tanto magis vero, si ipse Motor ejus praecipuus, nem respiratio, segnior & taciturnior fiat ; quale quid praecipue in sedentariis, Speculabundis, maestis, conspicimus: quomodo nempe parva S levissima, aut freqiliente, quidem sed brevi tamen, respiratione, uti soleant plerique tales, qui deinde passionibus hujusmodi hypochondriacis obnoxii fiunt.
Quando itaque haec concurrunt. plenitudo ciborum, palim citas potus, ignities & torpor circa motus 9 Exercitia Corporis: Habitatio, aut Vrsitus, quoque magis frigori patens, unde re lentescentia sero fomma Humorum, & congestio janguinis, atquet redundantia ad interiora, ab externo ambitu Corporis, per scu-funi frigoris constricto : Et concurrunt quidem cum propria ra
morum venae portae circa Hepar, arritatione:
Facilis inde nascitur conceptus, quomodo in hac vena seriorsim, increbescere possit crassilies illa sanguinis, quae jamjam alibi, imo undique, subnata praesto erat. Licet enim sanguis, emtiam crassius culus, per arteriolas mesentericas, in vascula venosa propellatur: Cui progressui etiam tanto magis favet, quod vascula haec utraque, per tenacem illam S semitendinosam tunicam nerveam Intestinorum, quasi dii ecto di selibrigido 1 tu disposita, corrugationi, aut collapsui vel complicationi, nulli exposita sint: sed perpetuum re una ct proclivem progressum, ferant, ct suscipiant: Quando tamen e venulis his in ramos majores, ct denique maXimos, promotus sanguis, non ibidem quoque, mox, ct stifficiente impetu, propellitur, sed morain
potius aliquam trahit, spissescit inde Iacile, tanto praesentius,
170쪽
16O STAEL DE VENA PORTAE PORTA MALORUM. Cui quidem rei Cougesio illa Sanguinis, i. Copiosi, r. Spissoris, simul 3. frequens ct diuturnior, ad Interiora, quantum momenti addat, vel mechanica ratio docuerit. Cum enim Sanguis e venae portae ramis Hepaticis, in eosdem Hepaticos venae cavae promoveri debeat: quando ipsa vena
cava sanguine copioso , e Corporis periphericli ad ipsam compresso, jam turgida & impleta est: Non potest utique aliter heri,
quin accessiis ille Sanguinis e portae Vena, reprimatur, es obnitendo velut excludatur, ut ita tanto major ejus coacervatio, realiqualis stafis aut res agnatio, in hac vena, inde sutaui disenta, subnascaturi Quemadmodum vero constrictio)tem hanc Superficiei Corporis, adeoque restri Bononi Sanguinis ad interiora, frigorii 1ensu; inducit; Ita terror, timor, trepidatio, maeror, Variis
gradibus quidem hoc praestant: Omnia vero re singula haec, notabiliter utique , imo Oissibiliter, id efiiciunt. Inde enim est, quod non modo qui frigore perculii sunt sed ' qui terrore, metu, trepidatione, imo maestitia quoque,& fulituitiis desiderio atque studio, affecti, omnes & singuli, exhibeant faciem & Corpuὴ reliquum, non modo pallidum, ea fangue, subfrigidum, sed maxime siri Lim, compressum, contractum, & vasa sanguifera, quae alias etiam ampla & turgida habere solebant, inanita dc velut evanida , offerant. De quo ne
otio cum latius egerit D. D. Praeses, in Dissori. de Mechanie. Motus Sanguinis & de AE tu Mar. Microcosmici, hic prolixioribus esse non placet. Accedit vero omnibus hisce modis, quibus spissescentia Sanguiniis in vena portor, ct fieri, & promoveri atque foveri potes , alterutio illa insignis, di praesentanea quidem, quam velut immediate, eidem conciliare & intendere, possunt atque solent, si unita, acida, mucido- crassa. Unde nimirEm est, quo talia, Hrpochondriacis tam pridiantaneas noxas inducant, ct palliones eorundem, quasi Eποχανῆς exasperent.