De mundo. Libri 2. Adversus Franciscum Piccolomineum philosophum celeberrimum, ...

131쪽

ro1 V, E MUNDO.LOM IN Eus: quae generantur Jcco a rumpuntur. Atque haec ideo consei csIo multa : quod perpetuo manere nequo

ant. Male. Nam aliud est multitudo:

aliud vero res per succcstionem. auccontinuatam: generatiouem multiplica tae. Rebus ista multitudo, comperi r cor iruptibilibus : illa rerum etiam ess aeter narum. Miror an PIC COLOMINE O. tum in mentem non Venerint, cum ha C scriberet: quae licci aeternae sint: plurimae tamen etiam sunt. Et prasertim qia utraicisur in I. moralia um Alcom. Bonum quo HE communius, emen melim ct eli Mim. λε αρ μη ΔΘρύ-mνον ἀγαθόν. ει si 'm ταυτὸν ξον ε; ἰ ,-πd-λει , γε in θελε ὼ ρον το της πιλεως φω- νεπυ νά λαβῆ/-σαψειν. άμ αλτον si υ is ἐὼ ρ. f. καλλιον μυ γειοτερον, inuci mi Mλε-

αν. Humanae societatis salus, humanum illud est bonum. Hoc erinim & uni bonum est, ct civitati: Sc ob id etiam ma)us est, de divinius bonum civitatis: quodum etiam soli est acceptum. Honestius id autem & Divinius est, quod totius cst gentis, & civitatumi κώ λα Aa

tuo manere nequeunto. e terna et

ram sunt.

Γonum, me

132쪽

L I B. sECUNDUS. I 3 l Et siIvari de silvare totam Civa I tem praestat, quam unum aliquem ex ci Vibus. .At aliter in metaphysicis sentire videtur idem Aristoteles. Πλειόνων δεέ

Cum plures inuentae sint artes, &quaedam ad res necessarias spectent , quaedam vero vitam faciant be tiorem: hae perpetuo sapientiores, quam illae taciunt. Atque ob id etiam

Aristoteles , Metaphysicam scientiam omnibus aliis artibus ad vitam necessariis, praeferendam esse censet': . ut quae Vel paucorum sit hominum : vel Dei etiam lius.Quid hic ait PI C COLOMINE U S Respondeo bonum mundi esse communisi

mum, quia cunctis rerum gradibus comperit , γ cundia ea'unatio , Q ordo conducit. Insuper ea sententia, bonum quo commus eo melim, vera est de moratibus numero mustiplicatis.

Mundi quidem usus bonum est multis Hune: sed multorum tame mundorum inmuntur est bonu quam uni'. Primum

Eurum

mundorum, bonum con-

133쪽

Deum non

io 4 DE MUNDO. igitur responsio nulla est. Quod vero eL

fatum hoc, bonum esse melius,ii communius sit, de solis verum sit moralibus, non existimaverim: cum de multis aliis bonis rem dici possit. Et ipse etiam A ruto toles loco citato de semo 1eipublicae pono loquitur: quod nescio qui morale dici posirit. Totam civitatem omnibus fortunae bonis cumulatam esse praestat, quam unuvel alterum ex civibus. Num morale hocibonum est Ase: proseramus aliud. Ut in caeterinita etiam cum de bono agitur: alia speciem rum inter se: alia araduum, aut quantitatis est comparatio. Bonum id quod convenit esse commune, melius est totius esse civitatis, dc multorum civium, qudin unimus, aut alterius. Bene valere pstat omnes, quam paucos. At notatissimae peritum esse metaphysices: bonum est, Quod deceat esse paucorum. Δμ ς τῶ --γέρας. Nimia lim laus est. Aliter Deus sciti aliter homines. Aliam certe oportet esse metaphysicam :

ii qua Dei sit: quam sit Arb

134쪽

IV. Argumentum . I-lfu' Metrodorus creserente Plutapcho in libro de placitis philosephorumo asserebat absurdum esse in latifundis, unicam invenιγι sticam ; unumque tu infinito mun-

X Ententia Icetrodori a Plutarcho regam, o Gm HE vera de mortatibus ortis ex cunditate terra, GT ιobus. Nec in iis esta re fecundus pro gignendis mundis: cum Dium mundus pendeat e munditate sum-- boni.

' DISCUSSIO.UN o verbo poterat hoc Metrodori

argumentum solvere P Ic Co Lo-MINEus: nihil videlicet probare fim titudinem . Sed id quod dictum est a Metrodoro r nos longe aliter interpretamin: Quam ut mera sit similitudo. Prius tamen PIC COLO MINEI responsionem examinabimus. ι. Uerum ect id quod asseruit Metrodo ου de iis quae, nascunt*rex terera undum. Mirum, si ita est. Hic ego

si s

is agro a

e s una.

vacuum na

135쪽

Si maximus ager unam: quis hic Haec AMetrodori sentent

qua ex terra nasiun

ximum est bonum .'

vare dehee plurimum.

quod cum sitati a si parte juvat, non nisi spicam proserat

ejus ei it usus sol im vera in sae rastur. Risum teneati3 amici

rem nascitur.

exempla caeteratrodori regula. Idem mihi dicere videtur PIC COLOMINEias : atque si hoc dicat. Omnia animalia sentiendi vim habenti. Verum hoc in duntaxat de leve is virginibus , qua leviter contacta dolent, .

Quare autem regula illa quam protulimus , de infinito spacio, 3c unico mundo non valeat similiter, atque de agro amplissimo, S una spica Z Quia in cum non ect ager Νωn ε pro gigNenuis munudis. O quam fatuus fuit Metrodorus :qiii hoc non animadvertit: de quo nos

tenda hic rota est: ut quod nunc insum-

136쪽

L I s. sECUNDUS. IOTrno est,postea sit in imo. Non existimavexim PIC COLO ZONEuM militudinisci exemplorum intellexisse tamonem. Simile est infinitum si acium agro amplissimo. Et munduς unus in eo spacio, tale quiddam est; quale spica una in agro am plisiimo. Non foecunditas hic, & mundi , spicaeve spectanda est generatio: sed tasus utriusque : spacii videlicet infiniti, re agri amplissimi. Ut ager spicarum: ita etiam spacium, instar loci corporum gratia locandorum est: quae non sunt extra mundos. Quid hic deli dera sὶ Cum munda olum pendeat ex fecundi tate summi boni. Vide qu in inconsiderate disierat Pr c co Lon I NE it s. Summi Asinitum

vacuum mundos sto iect multos, non proci arequirime

boni foecunditas non est minor agri amplissimi foecunditate. Hoc ergo tertium etiam est propositae re lae exemitum. Summi boni foec inditas immensa est. Quare igitur non nisi mundum producat haec unicum

C A P.

q am agri fertilis.

137쪽

Ariso telis

erit, quacord

C A P. IIII.

PIC COLO MINEUS.

D uectitur: quia mundin vel non gignia ut pμtat Aristotela: vel creatur, ut aiunt Theologi. Insuper e euientia ect vera de litas, quorum unum generata ritudo ta quorum conditio noκ eis, ut statunua ,

DISCUSSIO.LEve hoc quidem est argumetum: Sed

PIC COLOMINEO tamen satis facessit negotii. r. e rasotelo negat mun

dum generari. Quidi an tu Aristotelem hic putas esse judicem: penes quem definitiva sit sentetia i Profecto si ita est: dudum

jam dirempta est omnis controversia. 2. Mundum, quia finitus est, necesse est esse generatum: ut in hostio de mundi aeternitare comentario demonstravimus. Quod autem generatus sit naturaliter: facile d monstratur: & rationibus quidem ex A

138쪽

opus cssie naturale. Naturaliter igitur est generatus. r. Nullam Aristoteles aliam admittit generationen, Praeter uatu rates. 3. Mundus est quidem generatus:

at non naturaliter. Creatus enim est, ut

unt Theologi. Quid tu igitur ais PI CC o L o M I N E E Mundum procul dubio fateberis esse creatum. Omittenda ergo filii Aristotelis opinio. Quid tum vero si creatus sit mundus λ An ideo no nisi unus estὶ Quot putas angelorum a Deo creatas esse legiones t Non plures profecto generatur homines: quam a Deo fuisset i mediate creati: si non generati voluisset Deus naturaliter: sed creari simili & semel. 4. Insuper ea sententia vera est de illis: de quibus non est selia. Quidvis, ut vis, restringis P Icco LOMINE E. Quare autem dehisce duntaxat est vera: non de omnibus vel generati ivel creatis Z Unius,M 'lius infiniti est, non esse generatum, neq; creatum: ut generatorum, & creatorum est multitudo. Cujus manifesta est ratio. Nam infinitum non nisi unum est, quod semper fisit: & cieterorum quae sini-za , quae Vel generata, vel creata sunt, efficiens est causa. Quod autem finitis ob limitatam stibstantiam deest : id complet numerus, di multitudo.

De in ange lorum multas creavit

legiona.

In nisi nutri

ratio.

Infinitums

itorum omnium effciens eskcausis.

139쪽

tioneme a versessure loquacem.

tingens obsi ne omni haesitatione profitemur : quod post etiam a nobis demon-Habitur. Si mundum necesse est esse u num: quid tanta op Q, in utramque partem disputantium contentione Asinita matremsuppe

VI. Argumentum .

IIVInper dum aderit materia pro conficim- do opere, optu construitur: --t materra a defit, qua ex Epicurbententet unt atomi In numerae in iminra se vacuo. 'Plum inaque debent consita mundi.

Λ Ddebatur adesse materi a pro mundorem 'generatione: at oppostumsuit ostens m. D IS CVSSIO. Oelix es P icco Lo Miω si1 s : si tribus v cibis sitos vincere possit advers:

140쪽

rio'. Sed est qui saris acriter o emim UΙ-geat argumentum. Oppositum ,. t osten-jum s. Minime vero. iuodenam ex Aristotele dictum est: in hunc mundum omne absumptam esse materiam non minus dubium est, quam sit oppositum: ut ostendimus anica. Sed hic ad argumentum norespondetur : quando contrarium aliis

stabilitur argumentis. Epicurl ait ad multorum mundorum generatione satis fuis Iemateriae,& satisetiamnu superesse: lpterea se. Q infinitae sint atomi r ex quib' hic, ct alii complures sint procreati. Falsa haec quide est hypothess: at alia nobis superest ratio: qua conclusione stabiliam' Epicuri. Materia mundi, vel unius, Vel pluriu, corpora sirnt sensilia. Progrediendum est ulterius. Sensilium vero corporum sim plicium materia vel nulla est: vel insiti ta est. Primam etenim materiam informem esse necesse est : siquidem quae formata est, ex alia quapiam priore constat: Sc simpliciore. verum si est informis, etiam infinita est. A formis enim o- innis est definitio. Διο ε ωγνω ν, εχει η Materia cu formam

non habeat, infinita est: &ob id etiam cognosci non potest. Nihili haec

l alseu sit

atomis mundi nongene

rantur.

Materia mundi componasunt sensitia. Materiaprima cum sis informis