De mundo. Libri 2. Adversus Franciscum Piccolomineum philosophum celeberrimum, ...

171쪽

V. Argumenture . Q natura gignuntur, multa μαλ- 'SOLUTIO. Μ Indum, mundosve gigni natu

ter, dictu perabsilrdum est. Ienim mundus seipstim facere potest:

nondu existente,nondu etiam natura V I. Argumentum . , , At maestis est, ex qua muniugen ren. - - Atur etiam in ira,

Uod de atomis dicitur ex atomista um sententia, nullius est momenti.

Non enim atomi mundi, mundorumyε condendorum materiaiunt. Alia vero est materia, quam primam Vocant Peripatetici. Haec enim cum sit informis, dc a nullo facta, etiam infinita est: ut ejus exigua dantaxat aliqua pars ad hujusce finiti mu-di procreationem assiimpra ; & absumpta sit. Quidni ergo quicquid Mus est reliquusimiliter in mundos complures, aut Etiami i finitos absumatur 3 Quis enim sus alias usis elie pollit Z Haec I fundor si

materia nosAnt atoms.

172쪽

mus: cum materiam hanc Vel non admit lex materiatamus omnino: vel cum Conimbricens M a Delis non Deo factam esse credamus: & ejus quide M. tantum esse factu: quantum hujusce mundi postulavit amplitudo. At nihilum tamen etiam est infinitum: ex quo mundus hic est faetus: dc alii fieri possunt etiam infiniti. Possunt utiq;. Sed ut fiant ex Dei pendet hocarbitrio, quem non inficiamur infinitos posse procreare.

C A p. XVII.

tio possunt esse. SOLUTIO.l Ta est. At non propterea tamen quod mundus hic per accidens sit unus. Per se namq; unus est. Sed corpora ex quibus constat, per accides sunt unum quiddam: nempe mundus unus. Etsi vero per sh est hi Ibunus: per accidens tamen est unicus. Non enim hoc est necellarium. Sed mund' hic posset unus este nihilominus: licet unicus non esset. Ut sit mundus, unu quis dam esse necesse est: at non

unicum.

173쪽

VIII. Argumentum . λ V dus hic non αξ numero unus. Flu 'res rego sunt.

UT numero mundus hic sit unus: saatis ipse ejus est compositio: ut omni um partium continuitate non sit opus. VNICVM ESSE MUNDUM.C A P. I. PIC COLOMIN Eus de munia

I. Argumentum.. ἀ munduι sit unus, multis, O satis

firmis rationibuspotes demonstrara: ct primo haec veritvi ex eo Cossι ue eficitur, quaa asserento mundo esse pluros in conglicua labuntur alseria.

174쪽

haec hominum est consuetudo: qui magis vitia exquirunt adversariorum, quam res ipsas, de quibus agi

tur. Multa certu veterum atomistarum fuerunt errata: quae passim Aristoteles, de Galenus merito, dc recte refutarsit. Haud propterea tamen ipsem per se dogma deminimis omnium corporum partibus,sal sum, aut absurdum est. Nihil enim est majus: nihil magnum, quod non etiam primis, nimis,ue individuis constet patatibus et ut integro alias opere manifestum fecimus et quam nuncupavimus Apiroto Hinc etiam magnς disputationis initium facit PIcco LOMINE usi eorum absurda reserens dogmata: qui pluresjudicarunt etae mundos. Horum ego quidem sententiae non astipulori cum certo mihi persuadeam, nullo modo plures admitti poste mundos. Sed rem ipsam persccliscuticndam esse judico, fallis adversariorum opinionibus sepositis: quibus etiasublatis, vera tamen de mudorum multi tudine polli peste sententia..uti id enim i

Inpersum

dissutania

tamen ato

reme.

175쪽

mnus: unum

oportet esse

movens.

infiniti. t Mundes etiam multos crescere, re minui. Haec & similia cogitata, manifeste absurda si int,& fatua. Sed ob id tamen nosequitur: mundos non esse plurG.

A P.

II. Argumentum . , Otus primm est aeternus, ergo unuσ: M

Ex hoc etiam manifestum est,nececsario unum aliquod esse,& aeternum primum moVens. Demonstratum enim est, motum semper esse neces.sario. Si vero semper sit: etiam necesse est esse continuum. Nam quod semper est, continuum est. Consequem

176쪽

L 1 B. sΕCu Ndus. I T detis vero continuum non est. At vero si cbutinuus est amotus, unus cst. Unius autem ab uno movente est, &unius mobilis

Midia hic observanda sunt: ut res haec probe discuti. 1tur. I. e urnum esse motum antea demosratum essit. At quam recte: satis ex iis intelligi potest, quae de rerum aeternitate discus. timus. Sed ejus hic nihil interest. a. Motus

in is alcimus emam continum est. Qua i1Vero non possit etiam aeternum id esse quod continuum non est. Rerum generationes, dc corruptiones, etsi continuae non sunt, non minus ramen ab aeterno sunt, quam motus coelestIS. 3. Ouo emper ere, esse continuum. Verissime. Quod enim per vices est, aut quod intermittit; non semper est. At nondum tamen constat: an ea qua per visci semper redeuπt, a

terna esse non possint. Non enim idem est m νεχis, imit το αι : assiduum , 8c aeternum. Solis ad nos accessus, licet continuus non sit, aeternus tamen est. Si nam- qiae sol in aeternum moveatur: etiam ejus ad nos reditus aeternus erit.

Dernum esse motum

criam qua

t intermitialet aternasuvia

177쪽

. Si continuus est mσtust etiam se reuiat. Quasivero non multi sint continui motus. Qili continuus est, est unus. Qui continui sunt: multi sunt. Contimius motus non est absoluto unus: sed continuatione. X. k prius motus continuiserontissimo invens unum Hir ω unum mobile. Quid tum postea Z Jam ad rem propius est accedendum. Unum movens est: unus ergo mun dus est. Consecutio negatur. Licet enim unius mundi, movens unicum sit: mulistorum tamen mundorum, multa possunt esse moventia.

III. Argumentum rincipio quod unis, ta absolutissimum

ct ita unum, ut conaetro e ussit, ut unumsit, debet proxime pendere opus, quod Ounum, O absoluti, limum At. t tantius ex Deo proxime debet. TnoMNHMATA. VNicum est rerum omniumprincipiis

178쪽

LIB. SECUN Dus. 1 sest opus proximum. Nempe quia mensa-

Iias, unius cluntaxat mense gratia mensarius est. Quid hyc juris est: quo hujuste-

modi superbis, & inconcinnis postulatis, aliquantum fidei concilietur Eo modo unVm esse oportet: ut ejus conditiosit: esse u- ΜΑ--. Mogna hic in obscuris residet seb-tilitas. Conditionem sorte hIc dicit P I c-COLOM IN S us: quam nos necessitatem dicimus. Deum nonnisi unum esse, non

conditior scd simplex,&mera est nece stas. Quid tum vero si Deus necessatio sit unicum mundi principium unisu

Musa necessitas, operis etiam unim infret ne

cessetatem p Unde igitur rerum est multis tudo: si principium sit uuicum: & ejus etiam unicum fit opus Primum equidem principium nonnisi unum est necessarib ratq hac sebstantiae unius necessitate sibis ipsi soli cst. Qua vero prine tum de causa est rcbus aliis: potentiam habet: quae multitudinis est mater. Licet ergo Deus

propter necessitatem sit unus: attamo propteream quom habet infinitam potentiam, plusirn OC im est causa. a. t Major ostenditure quia vin effiam imitatur causiam, oe particeps en conditionis M, G natura, ut capax e R. Itane Qua-Everutilis . omnis suae sit cauissimula

Deum esse

unum: Usia condisio no

179쪽

Vt ab uno

procedant

Q. ciens A

vim suam l

in opere uno l

amittat: plu

iso D E MuNDO Ouid quaese mundus habet, quod Deo sit

simile 3 Praeterea similitudo non ex quan titate: sed essentia, vel qualitatibus, est petenda. Filii duodecim no minus, quam unus, si io patri possitnt esse similes.

3. Vinor perse patet. Confirmatur quμη ab uno ut uoum est, non proceiat maltitudo nisierdine aliquo. Falsum hoc est. Sensus enim ipse contrarium docet: quod firma etiam ratione comprobatur. Cum enim .essiciens, suam vim cssiciendo no amittat:

ubi unum produxerit effectum : pariterenti supererit, qua plures alios effectus M- ducat. Nisi ordine aliquo. Nirili ergo sunt collaterales effectus: si quaelibet causa nonis unu proxime & immediate producat; effectum. Quis etiam hic ordo est λ Si pater unus idemq; singulis alinis unum genetret filium: an non hic ordo erit: quo plures uno filii, qx uno patre procreari dicantur et & proxime quidem, & imediate p

i A modum.

180쪽

LIB. SECUN Dus. IIImodum, quo ex sententia Peripateticorum Deus operatur, ta res dependent ex eo. Nam Deus, ex Aristotelis sententia, operatur cum quadam naturae nec state. e gensper naturam proxrme unum producit, ct quacunque ex eo pendent, necessario uno modo, sem

per , ct confisimiliter pendent, C ' propterea ab μno principio non multi, ct varii, Iedunicus ordo proficiscitur. Uuodconfirmatur: quoniam qu cunque pluros ponunt mundos, no ex uno prancipio J- aere asseruntded ex varus: ut ex lite, re am citra dixit Empedocl&: vel fortuito quodam concursu eos fera dixerunt,ut Democritus. ΥΠ OMNII MATA.

A Geni per natura. Mira locutio. Num

natura istius agentis instrumentu est: an vero natura ipsa, ipsum hoc est agens Per naturam, naturalis intelligitur agentisnς cessitas. Ignis naturali sua quadam agit nece litate. Unicum ergo proxime Aducit effectum. Quisham iste est Calor. At caloris multa, & varia sunt effecta. Deus Optim. Max. pro calore virtutem ha-b ex: qua multos Varios procreet effectus. a. Aristot sententia est, Deum agere naturali quadam necessitate. Multu adhuc hac de ret controvertitur. Ego tamen cum

ratur necessario: noriser non μι