장음표시 사용
131쪽
De Summa Imper. Potestate tiro sacra. non invidet, sed communicat. Hi sunt Reges di Proceres, quos Nazianzenus ait Christo σμγχειν,-n.n aequali potestate, sed iure Via Cario, neque tamen mereministeriali r Dim runt enim vicarius & minister toto genere. Viscarii est producere actiones congeneres illius actionibus, cujus vices gerit,licet inferiores & munus perseitas. At verus minister non producit actiones congeneres, sed tales, quae principalis cauta actionibus inservianti unde fit, ut in illis etiam actionibus Christi, quae viCarium resipuunt, ministri admittantur, sicut in remissione
vel retentione peccatorum e non vere retinent vel remittunt Pastores peccata , sed tantum 1 Deo remissa aut retenta declarant, quemadmodum nuncius donationem nunciare iussus non donat: sed alienae liberalitati inservit . quae vero ratione vicariatus in sacris rebus Reges j hent vetantque, eiusdem actionis nomen cum divina sortiuntur, proporti ne tantum diversa & gr du inferiore.
132쪽
Vsibilis mi essem. J unde piὸ creditum, habere Principes
aliquem divinitatis characterem impressum Apud Persas Artabano teste apud Plutarchum in vita Themistoesis,
ε μεν- των πελων οντων νόμων-καλων κἀπι- ουνός μου, τὸ τιμῶν τὸν βαπιλ--πωσαι νειν ικόνα τοῦ ιν---εινοσει- Mais eum mulaa leges studiose essent, pulcherrima omnium itinia erat, bonorare Regem , G aEorare eum eamuam ima nem
Dei omnia confersantis. Ecphantas Pythagoricus in libro de regno de ossicio Regis rem optimam natura hominem esse dixit, sed maxime divinam Regem. Similem quidem corpore veliquis, quippe ex eadem materia creatum, lonxe tamen meliore conditione ab optimo artifice productum, μανι--σεν ἀυτὲν ασεοπω-ε-- , qui fabricarit inum M i instar 2 Continuo subiicit esse Regem imaginem νῆ α- tu μMώωσ, calestis regis. Euantum Dem in toto orbe. ' Id etiam paganis visum, quibus Prineipes a Deo non aliter discriminati , quam origine potestatis & amplituditie imperii. Diotogenes Pythagoricus
dot aae mundum : ita Rex ad GFitatem. Et sicut C sitas ad mundum, ita Rex ax Deum. Si paulo post: Θεὲς γαρ φυσειεν σὲ - MAO- βαιnλ- ώ. δ ασαι. . A sοσσει - νυMένε .a μιν ἐν τῶ παντὶ ολpe . n ἐπὶ γλ. D natura rimia. Rex.Dominuor hic pero, id est, Rex homo, creatione N im ratione. ue ubi rn uni sero orbe. Husaltem in terra. Quo nomine & ipsi Reges Dii sum eommunieatione imperii atque dignitatis , inferioris certὸ in ordine ad Deum. Sed summi inter homines. Idem Distogenes t 6 δ:t βααλεῖς π- χαροχον ἀνυπεόΘονες, κώεάιτM Δ --2--λὸς - - Θρωποις παρεχημάτε- . Rex ummam potestatem habens ιum ipse H ux quadam ripa, mi faciem apud homines gerit. sui saepius divino ore eximie laridatos novimus dic. J A gustinus: Omnes Regn, qui populo Dei non Arahrbuerunt , mea arrerunt, qua cons Dri PraceEt afueranι instituta,cu πα
133쪽
x oo De Summa Imper. Potestate circa Sacra.
tur. Aut prohibueruntVeserterunt , suster aliorum merita
s. 4. γα ἔρεμενJ Ut quietam placidams Hiam Miamin in omni pietate 8 honestace.
Tὲν τῶν umi κόπι-Subditorum salutem. Γῆν. Hoc regnum praeterquam quod omnem ρο- testatem in se comprehendat, maximis sacrificiis in rebin dismis
senectum est is Fenerabile. s. t . Ut ipsi interim delicatias fisant' Sermo est, bonis
autoribus constans, Caesarem Borgiam Alexandri sexti Pontificis filium, cum aliquando centum millia aureorum una vice alea perdidisset, per contemptum dixisse , peccata Germanorum esse, quorum jacturam fecerit : quaestum illum intelligens, indulgentiarum lenocinio comparatum r ita maiorum simplex pietas palatinis hominibus in Romana Curia joco fuit et derisui. Cui compar alia Sacerdotis cujusdam vox,sacrum ordinem , si emtu in saltem annos Lutherus venire tardasset, effecturum fuisse,ut Laici mutato in cibum tano stram ineque, ea pones & ferculorum omnes delitias in Ecclesiam ferrent pro salute animarum a sacrificulis contumendas. g. ro. Non eum pro imperio excludente . J 1ohannes Maisilius Pontificius Doctor , quod Venetorum causae faveret, citatus ad inquisitionis Romanis iratum tribtinat, & cum non compareret, ejectus ex Ecclesia publico diplomate, se da-fendit eodem argumenti genere , coelo fulmini conscientiae eranquillitatem pacemqe cum Deo pro clypeo objiciens , nec se a communione catholica alieno Ae impotenti judicio resectum arbitratus , eum se ipse nunquam suis vitiis in/e prior separaverit. Imo publice prosessus , prosectariis habere , qui dixerunt, posse aliquem a Christo aut communione Ecclesiae catholica separari, nisi se strius lane separaserit et aut aliquem sinassa cu*a excommumcatum. I tantum ob id , quod non audiatur eum audiri nec possunt nec debent , seia re palidi excommunicatos esse. Thuan. Hi for. I./I I. s a 3. 4 μοι λευσd Rex enim eligitur non tam ut bi bene faciat, quam ut ριr eum iri, qui ιιetuns , rei publi-
134쪽
CAP. III. De Finibus Imperii circa Sacra. rox
CAPUT III. DE FINIBUS SUMMI IMPERII
r. Imperium circa sacra auatenus liberum. a. Prima actionum Hsso in μιε-- s externau : qvid utriss imperitetur. s. Actionum secun risi sis in desinitas s liberari . In utras s imperium salet: liberiuου tamen in inae nisae. In ae finitis saltem pro ipsis re circa imaae. F. Sed non contra istas. c. Itaque non parendum Principi illicita mand nti r sed nec resisenaeum:pν obatum primo rationib- I. Secundo sacrarum literarum testimonio. I. Tertio exemplo serae Dei Ecclesia.
s. Nullo interpri tos edi Magi ν ratis Hurimine. I. I.
V Idimus imperium, quod Regum est insa
crorum & religionis negotio e non infinitum tamen illudi, & in absoluto Principum iurer sed certis limitibus inclusum , quos transilire citra peccatum non potest. Definiuntur vero fines illi ex hominum actionibus,quae proprie materia imperii sunt: quare ut haec me. I ius percipiantur, quaedam actionum divisiones Iraemittendae sunt ad majorem certitudinem abendam,quantum imperio in illas liceat. g. a. Prima divisio actionum est, quod alite sint internae, aliae externae Illae, quae in solo nimo & interiori mutae cogitationis recessii pendent e Hae quae in sensus humanos incurrunt, di ex actibus vel signis seu necessariis seu probabiliabus intelliguntur. Utraeque sunt imperii mat
135쪽
ros De summa Imp. potestate Hrea saera. xia quoad obsequii obligationem, quam suboitus
debet, sed diverso exercitii modo. Internae enim autones suapte natura incognitae, imperio adveri vindicari nequeunt, quoniam in notiti am non cadunt, nisi qua cum externis conjuneta sunt, & in illa quasi influunt et Externae v xh, quae klem testem metuunt, animadversioni etiam subiacent, & suae malitiae, de qua constat, poenas luunt. De istis Verum est, quod comis muniter dici solet et cogitationis poenam nemi mem pati:in soro stilic. externo, nam
Deus impunῆ nunquam siverit et De his, quoa alitee : Delictis quemque forum sortiri. Unde errare Grotium opinor, qui internas actiones per repercussum demum imperii materiam facit , ut quia aliqua actio per imperantis in-rerdictionem facta est uncita cogitando i lem acinonem, ut faciendam eligere, isticitumen: non quia cogitationi proprie lex humana seposita , sed uia nemo honeste potes via facere. id quod factu turpe es. Nam non per repercussum tantum & ex mero subditi officio internar Metiones imperio subsunt, sed etiam direeth, magis ob imperii vim , quam objecti conditionem,
Iacet coactione externa ςareant. Ita Magistratus, qui furtum, qui adulterium, qui caedes prohibet , obligat subditos ad internam quoque obedientiam, ut citra legis transgressionem de surto, adulterioί caedibus ne quidem apud secum aliqua delectatione aut propositi exequendi certitudine copitare possint, humanet enim imbecillitati aliquid indulgendum est, dc leges sic ferendae, ut
136쪽
P. III. De Finibus Imperii tarea Sacra. I o
dae, ut communis hominum conditio patitur utcunque nondum ad rem rapiendam manum porrexerit, scalas senestris applieaverit, conis
gerit fores aut arcas , alienum pudorem tallicistaverit, cum gladio caedis faciendae causa in sorodeprehensus sit. Et si Princeps vitia prohibet. quae potissimum animi fiant, ut invidiam . ambutionem, rancorem, iram, peccat contra Princupis imperium ille etiam qui citra externum actum mentis etiam nudae pravitati indulget.& peccat non solum eo , quo rem turpem seu actum vitiosum facis, sed ocqub vetitum, id est, contra imperium, cui subiici oportet non tantum propter iram,id est suppliciorum metu, qui ab externis actionibus oritur. eorum enim quae intra homnis animum sunt, vindicem in terris
nemo timet sed & conscientiam,ut loquitur γγ Apostolus, cui repugnat Principi recte & iusta
imperanti ex toto corde non obedire; nam internae rebellionis nomen meretur subditi coni macia, quae solo poenarum timore , delictis a cetur , in omnem Continuo licentiam & turpit dinem ruitura illo remoto. Mincit hanc mat riae latitudinem non origo tantum imperii civialis , quot se ad divinum refert, in interiora etiam proculdubio essicax et verum etiam expressum summi Numinis praeceptum , Adami potestati in primaeva coniugalis societatis institutioneΕvae voluntatem non minus subjiciens, quam exte nas actiones e est vero voluntas meri animi, qui eum parere iubetur imperio, ne quidem nolle
liquid contra id debet: imo latitudo quoque rei, cui imperatur, quae homo est, animo di corpore
137쪽
x ,4 Summa Imper. Potestate circa Saeta. Constans, certε enim absurdum fuerit S a scopo legislatoris maxime alienum neglecta nobiliore parte vim imperii in solam materiam exerere, quae ne quidem ejus recipiendi per se capax est. Et profecto in rebus sacris potissimum menti, imperatur etiam per Principem r non coactivo quidem, ut necessitatem aliquam inevit bilem credendii quod nolit, imperet: sed per modum obligationis &coactione quadam morali, ut qui
praefracte obsequium negat, criminis Contempti imperii reus sit. Pone enim mandare Principem
ut populus Deum toto corde adoret, colat, ἁ- met. imeat, ut frequenti Corona fac r/s conciones audiat, ut parentes liberos suos ad sacrum Iavacrum mature serant , ut idonei homines Fueharistia dominica citra Contemptum religiose S saepius utantur, an hic externas tantum actiomes imperium obligare censes, nulla in animum
ipsum emcaciat an satisfecisse censes iussibus si perioris & conscientiae suae, quantum imperii ctum attineti si Deum externis manuum plicis
venerentur, si ritibus, ore, dc toto corporis ad
pietatem composito habitu fucum Ecclesiae faciant λ in interioribus pectoris ruinis αΘεοι, religionis omnis contemptores, impii . perfidiosi, flacri. legi. Si concionibus intersint, Sacra Synaxi u antur et ne cen suras Ecclesiae incurrant 'incupis indignationem, ne de officio suo periclitem.
turr audientes interea ma*ima modestia praecones Dei, eo dem qi aut subannantes tacitis cogitationibus , aut negligentes salutaria eorum mo nita, tanquam fabulas & ritus , quos Imperantes inter status rationes habent ad simpliciorum animo
138쪽
CAP. III De Finim Imperii circ' Sacra, lanimos demexendos. Si liberos b ptismati an ierant non regener tionis necessari e , sied qua itus causa , ex onsoribus colligendi , Qu. is tantis istud dixeriri non pecς xe mmm im rium,
qui eXternum tantum obsequium Praestat, nς
gato, quod potissimum est, cultui intrinsςςo in t genuae pietatis i aduoque serri non potest, quod Grotius ait, cogitationi legem non esse posita caret quidem lex exqcutione sua visibili , sed non caret obligatione, imo vi aliqua conlaxentiis impressis , quae facinorosis flagelli loco de c/rnificis sunt; ac nisi resipuerint, punietur denique barcintern rum actionum perversi as: ini e Irema
iudicio , ubi omnium cogitationes periode ac tacta sublata dissimulationum nubo in publica luce prostituentur. Noe alia intentio Legisla, toris deprehenditur, cui propositum esse d et
subditos suos non honos ignium cive , sed & bonos viros legibus emcere, differunt enim hi duo eadem actionum externRrum interparum re, etitudine: ille obsequium praestat imperio pinnarum metu'r hiC virtutis more dc proptςr imperium ipsum: quod revereri obligatus est. Mub tum vero interest Reipublicae babere cives obsequiosos eη virtute & ex metur illorum enim actiones semper sibi similes sunt, quoniam virtus
nunquam a se deficit : ac proinde Respublica
sem per concors, sortis, felix et Horum mutatio indies expectanda est, certe timenda, quos certum est baud quaquam in ossicio amplius dur turos, quam ipse duraverit metus, qui malus est diuturnitatis magister et unde in civitate perpetua dissidentiae semina , maligne cohaerens pu-
139쪽
ros De Summa Imp. potestate e Deo rare m ici ordinis compagor dissidia, factiones, denique Reipublicae mors. Quamobrem ita habe dum, posse omnino imperium obligare acti nes internas; hactenus enim in notitiam cadunt, cum congruas legi latae dc superioris intentioni exigimus: sed non Corrigere Sc vindicare devias aut iuri adverses, quoniam illae prius non innot scunt, quam si in actiones externas facto aliquo influant: nam de latent quandoque crimina clam perpetrata imperantem citra obligationis ipsius ex imperio prodeuntis iacturam. Cavendum itaque est, ne confundamus temere obligandi
modum de modum puniendi, qui longissime inter se distant. l. 3. Secunda actionum divisio est, quod a te actum humani imperii aliae iam definitae sint ratiae liberae. Definitas alo, aut moraliter honas honestasque, adeoque necessario debitas di faciendas r aut malas ac turpes: proinde illicitas, defugiendas. Liberae sunt, quae antequam de illis humanum imperium aliquid constituit , in v tramvis partem nullo discrimine versantur, cum& fieri citra turpitudinem possint& cum laude omitti r has indisserentes alii vocant sive adia. Phoras, & maximam obiecti partem conficiunt, circa quod leges occupantur, de quibus nunc
multa dicere nihil profuerit r sine dubio enim sunt imperii civilis materia, cujus iussibus & d
terminatione aut licitae Civibus redduntur aut vetitae r quare ad definitas redeamus, quae duplici modo definitionem suam habent: nam vel Iuapte natura, ex se dc per sie propter objecti conditionem tales sunt: vel ex imperio, humano superiore.
140쪽
OR IID ID Finibus Imperii ebea Iaer . Iperiore , quale solum divinum est. Illae ad ius
naturae pertinent, quod ex principiis connatis rerum quarundam seu honitatem seu malitiam necestiria evidentia docet, addito praecepto, ut has fugiendo illis studeamus. In hanc alassem omnes illae actiones transcribi debent, quae bonitate sua vel malitia antevertunt omnem De voluntatem liberam, & honor vel malae sunt non
ex imperio divino, lad ante ilIud ex objecti vel honi vel mali conditione , quamvis imperium
non excludendum sit in ordine ad homines. Ut exemplicauia sunt Deum colere, amare, paren
ves honorare, homicidio, libidinibus vagis, me dacio. calumniis, eupiditatibus pravis, humanae societati ad versis abstinere: & previter omnia se-ve Decal ogi praecepta, unde latitudo, praecepto. rum iuris naturalis commode haberi potest, ceu iam Dn. Boeclerus observavit. Actiones divinormperio definitae adius divinum positivum recte referuntur, imprimis universale illud, quod generi humano tum in primis mundi creati incunabulis in Adamo datum, tum post diluvium in
Noa aut revocatum est, aut ampliatum, cum
malitia orbis primi, violentia & iniustitia ebrii quasi suffocatum fuisset et ut in civilibus rebus mandata tum perpetua , de homicida capite
plectendo, tum ad tempus certum duratura ' ut de ei sanguinis& του πνικτου interdicto. In sacris non tantum quae ad fidei substantiam pertinent,& tam in vetere ante Christum natum . quam hodierna Christianorum Ecclesia a fidelium eo, tu credita sunt, ut de Deo vero, in essentia uno