Henrici Henniges, De summa imperatoris Romani potestate circa sacra. Liber vnicus

321쪽

R. V. De Legisl t. I . 't. circa Sacra. 28 γ

322쪽

ne Summa I . Potestate circa saera.

ctum in gratiam Catholicorum publicatum,quo haec Declaratio praecise damnata est, Protestantes nunquam receperunt. Itaque in tractatuosnabrugensi , in quo de hoc gravamen inter alia prodiit, ab his petitum,ut Evangelicis Comi

mansit verbiis illa sub iudice usque ad novissimam pacificationem : Nam perdinandi II. edi-

323쪽

CAP. V. De Legistit. Imp. 't. circa Sacra. In ditione Catholicorum Statuum sitis pleni IE-ma fiat restitutio templorum, Scholarum, nodochiorum,&redituum illis dicatorum , quo rum possessionem Anno 161 8. habuerunt : ut Provinciis, Urbibus&subditis , qui publicum Evangelicae doctrinae exercitium vi Ferdinat deae DeClarationis , aut aliarum concessionum, privilegiorum, pactorum, sive etiam ex recepto more obtinuerunt , suae religionis libertas nat licet anno decimo octavo cultus divinus fuisset intermissus aut abrosatus. Ut Catholici aliis suis subditis quoque,si non publicum, saltem privatum religionis reformatae exercitium irici L ant, nec eos ab osticus,tribubus haereditatibus, legatis, beneficiis aliisve iuribus excludant, aut aliis modis, nimirum sepulturae caemiteriorumque negatione iniuriose habeant. Ne Evange-scus, qui in Catholicorum terras migrare cupit, investitura, iure civitatis aut receptione prohia beatur, multo minus iuramentis & reversialibus

Confessioni Augustanae praejudiciosis praegravetur. Ne quis propter religionem ponit costi pa triam vertere, nec spontanee emigrare volentibus sub praetextu iuris mancipii vel decimatio nis molestia creetur. Cum Catholici replica Ωnt, sie non posse consentire, ut priventur pote state iubendi subditos emigrare, I religione dis sentientes , neque id religiosae paci Consentan um esse : Creterum in praefigendo termino, quod bonum & aequum eri observaturos, nuanguit' temporis beneficio legis fraus fiat. Municipia vero & Civitates provinciales, ut &Nobilitatem mediatam, quae a pace religiosa ad

324쪽

ris a De Summa Potesate circa Sacris. Ἀ c temporaAugustanς consessionis exercitium habuerunt,Status superiores tanta moderatione tractatures, ut nullam sint habituri causam qu rendi de vi & injurias, nec ex utraque parte plene , possent convenire, ab Instrumentum pacis con. troversiae finem ita imposuit, ut definiverit, pri-mb, quid juris si, in illis subditis, qui anno vigesimo quarto huius seduli in usu Augustante confessionis fuerunt. secundo quid in illis, qui

eo anno nullum nec publicum nec privatum e ercitium habuerunt e Tertio loco de honore lacapacitate subditorum indistincta ad publica munera cavet: quarto de emigrandi iure. 3.1 3. De primo ita In statuit. Si tuum C ,hulieorum Lan fassii, Vasa io pubiti cuju cuns generis, quisve publicum se e privatum Augustanae Confessionis exercitium anno mi I simo sexcentesimo vigesimo quarto, quacunque anni partesve certo pacto aut privilegio, sive longo usu , Desola renique observantia dicti anni habuerunt. retineant id etiam in poste

,rum una cum annexu, quatenus Assa dicto anno 2exercuerunt , aut exercita fuisse probare tot runt. Cujusmodi annexa habentur institutiocin taurum , Ministeriorum tam Scholastic rum quam Ecclesiasticorum, jm Patronatus a- Pacli similia jura, nec minus maneant in posse fi ne omnium uicto tempore in potestate eoru dem constitutorum templorum, fundationum, monasteriorum, hostitatium, cum omnibus pertinentiis, reditihm se accessionibus ; e haec c-- semper se ubis observentur eoum, donec

Art. e. s. Ia Hoc tamen non obstante.

325쪽

P. V. De Letis lat. t. eire Sarra et 'a e religioneChristiana vel universaliter mei im ter Sorus immediatos eorum s subistosm t 'consensu aliter emit conventum , nec quoqua quocunsu a ratione aut via turbetur Tu

lati aut quocuns modo desituti vera sine usi xceptione in eum, quo anno mizesimo, sexcem se simo vigesimo quarto fuerunt, statum plena ne resiluantur et idems observetur ratis subditerum Catholicorum Augustanae Confessio-

nu Statuum, ubi dicio anno misismo sexcentesmo vigesimo qu*rto usium O exercitium Catholica religionis publicum aut privatum habuerunt. Octa autem, transactioneΥ,conve* iones aut cis spones,quae inter tales immedia- ros Imperii Si tus, eorumg Status provinciales

or subditos supra di 'os is publico vel etiam

privato exercuro religionis introducenaeo, perimitendo se construando. ntehac intercus runt, inita se a μnt, eatenus rata OA manento, quatenus observantia dicti anni mi Iesimi sexcent mi vigesmi quarti non adver-hantur, nec ab iisdem nisi mutuo consensu rec dere liceat, non attentis, sed annihilatis omnia ιm anni misismi sexcentesmi vigesimi quarti observantiae, utpote quae instar re uia obtineat, contrariis latis sententiis, reversealibus,pa rim, quibuscum transactionibus: se inter iea, qua piscopus Hild sensis es Duces Brunsvico . Luneburgenses de religione effing exercitio Stat um G subditorum Episcopatus Hilde' s nomnustas pactis anno misismo sexcentes ' quadra smo tertio transegerunt. Excipiantur

326쪽

De Summa tanρ potestate ebea gaera novem Monasteria in uis patu Hildsensis

'ra , quibus Duces Brun vice ετ certis condixi nibin, eodem anno cesserunt.

I. s . De secundo sa) ita. Placuit porro, ruri Catholicorum subditi Augustanae Confest nindicti, ut se Catholici Ausetanae Confesonis Statuum subditi, qui anno misiesimo sexcent smo vigesimo quarto publicum vel etiam primatum refigionis sua exercitium nusta anni arte habuerunt, patienter tolerentur, se cox scientia libera domi devotioni suae sine inqui rione aut turbatione privatim vacare, in micrunia vero, ubi se quoties volueris , pusilico regi. sionis exercitio interesse, vel liberis fueI exteris suae religions schota aut privatu domi Praecoptoribus instituendos committere non prohibA

diti in caeteris inclumsuum ι um dehito obsequio subjectione adimpleant, nulΔιά turbatio lus an a raebeant.

nione, haereditatibus, legatis, hosfit aliis, leprohortis, eleemos is, aliisve juribin aut commeminis, multo minus publicis carmiseriis, hono ev/hpuIchri arceantur, aut quicquam pro exhibolone funeris a superstitibus exigatur, praetere ins parochialis Ecclesiae jura, o demortuis

- vers. puerit porro. D vers sive autem.

327쪽

' o P. V. De Legislat. Imp. A circa Sacra. et ibin jure habeantur , aequali justria prole

moneve turi.

ditus, qui nec publicum nec privatum Da res Itonrs exercitium anno mi simo sexcentesimo migesimo quarto habuit, vel etiam qui pos p Hicatam pacem religionem mutabit inu fonte emigrare voluerit, aut a territorii Dominora μου fuerit, oberum ei sit autxerentis bonis aut alienatis discedere, retent per ministros a Lm iratione, es quoties ratio iapsulat, ad ressuin inficiendin vesper quendas litas, aut do ita exigenda, libere C sine uteris commeatu

adire. Conventum autem es, ut a territori

xum Dominis illis subditis, qui nes privntum

exercitium religionis suae triti anno habueruntor tamen tempore publicatae praesentis paci mrionis in unius vel alterius religionis Stat itim immediatorum ditionibus habitare henduntur , quibus illi etiam annumerandi runt , qui ob calamitatas biassicin evitandari non tamen animo transferendi domicilium alis' emigrarunt, or facta pace tu patriam redire volunt, terminud non minor quinquennio, issis vero, quipost pacem publicatam religionem murant, non minor triennio, nisitempus magis imxum ossatioum impetrare potuerint, ademia grandum praefigatur: neque e voluntari L me coacte emigrantibus Nativitatis, ingenui ratis, manumisonis, noti opiscis, honestae vita, testimonia denegentur, aut iidem reversalibus

328쪽

De summa Imper. Potestate circa Saera. exportatae plus aequo extensis praegraventur e multo minusJontaneam suseipientibus emi tionem servitutis aut usio alio praetextu impediamentum inferatur.

g. s . Vbod de immediata Nobilitate hic a ticulus religiota pacis disponit , id a Catholicis

ita acceptum, quasi non una ipsis Nobilibus lusTeformandi subditos datum sit. Evangelici vero eos per omne in hoc puncto Statibus exaequandos censuerunt, quod & in a Instrumento pacis probatum, ubi haec verba reperiunturi,Libe

ra es immediata Imperii Nobilitas omnias o sngula ejus membra una cum subditis es Mobsuisfodalibus o a'dialibus , nisi forte in quibusdam locis ratione bonorum se re ectu territoris vel domicilii alias Statibus reperiam tur subjem , πσου pacis religiosae se praesentis

conventionis injuribuου religionem concernentibus or benesciis inde proetanantibus idem jus habeant, quodsupradictis Hectoribus, Princi-hibus se Statum competit, nec in iis Iub quocuns praetextu impediantur aut turbentur et Turbati vero omnes omnino in integrum resi

s. sta. In eodem innabrugensi conventu Civitatum Imperialium occasionei multiplices utrinque querelae productae. Evangelici conquesti, Civitates indigne habitas & praxipitatis processibus contra religiosiam paCem in exerci co stiae religionis turbatas esse, quam in rem triane argumentum sintAquisgranum, Augusta Vin

329쪽

CURV. De Legislat. Im 't. circa Sat'. a.

. delicorum & Din eispulum. Verum Cath lici contraria accusandi ratione usi, Protesta tes non tantum in Civitatibus imperii liberis, ubi utriusque religionis exercitium tempore fa ctae religiolae pacis viguit , & iuxta eam in statu tuo debuit exacte conservari. Catholica retagione penitus eversa suam consessionem omni hus amplectendam obtrusisse; sed &astu Cuniaculisque occultis illuc etiam irrepentes, ubi nulli alii quam Calliolicae fidei olim locus suit, sensim omni potestate ad se tracta Ecclesias, Mona steria, eorumque bona S reditus absque ullol gitimo titulo occupasse , in usus profanos impendisse , Catholicae religionis exercitium cum in urbibus tum agris abrogasse , Catholicos S natu S publicis muneribus, nec non iure Civia talis exclusisse, colore injuriis suis quaesto ex iure territorialis superioritatis , quod Civitatibus liberis non minus quam aliis Statibus con Petere censent , quarum tamen longe disparsit conditio di status, utpote cum non tantum Senatus Civitatis, sed totum corpus publicum immediate Caesareae Maiestati subjaceat, nec Consulesta Curia dominium jurisdictionis in Cives habeant , sed tantum sint Gubernatores &administri Civitatis ad id munus a Civibus ipsismet electi, qui caetera de privilegiis & iuribus Civltatis suae aeque cum Senatu participent. Haeclis Instrumento pacis in hunc modum ter. minata est. Inera Imperii civitates, prout

omnes ais snguia sub ave ratione Statuum Imperii non tantum in pace religionis, se prae-

-έοι Art. r. s. II.

330쪽

z98 De Summa Imper. Potesate circa Sacra. senti ejusdem declaratione, sed se alias ubi nindubitate continentur, ita es ex istarum nώ- mero ea, in quibus unica tantum religio an missimo sexcentesimo vigesimo quarto in v fuit, tam ratione j-is reformandi quam ali

rum c uum refigionem concernentium in te

ritoriis suis se ν bectu subditorum non minis Ac intra muros σμιurhia idem cum reliquis Statibus Imperii superioribus jus habeant , adeos de istis generatiter Hosta es conventa de his quos a icta es intesiecta suto , mon a tento quoa in iis civitatibus, in quibuwpraeter Augustanae Corfessionis exercitium nudum aD-xu a MAgistratu es Civibus juxta morem essat ut a coing loci anno miMesimo sexcentes vigesimo quarta introductum fuit, ali is Catholicae religioni addicti cives commorentur, veI etiam in aliquibus Capitulis, Eccissis gratis, Monoenu se Caenobiis ibidem stis, immediate via me lare imperio subjectis , inque satu, qui fuit die prima Januaris anno misismo, sexcente O vigesimo quarto, deinceps quoque cum Coro intra praedacrum terminum non introducto, se civibus Catholicis pro tempore ibi existentibin, tam active quampassive

omnino relinquendis Catholica religionis exe citium vigent. Ante omnia vero Aia civit

res Imperiales, quaesive uni e utris religioni Ad trita in inter has posteriores cumprimis A gusta Vindelicorum, item Din eispula, Biber

cum, Ra e purgum se Taulf ira ab annomia sim sexcentesimo vigesimo quarto propter inelicaonem via bona Eccusastica ante vel pos