장음표시 사용
351쪽
gro De Summa Imper. Potesate circa Saraa. ut benefaciendo os hominum malevolorum obstruatur: benefaciendo, inquam, qua voce ol
seq uium denotat. Caeterum si aliquid Imperans iusserit, quod nefas sit agere, in eo etiam liberi sunt Christiani, ne teneantur hominem audire, quando oportet Deum: in aliis Christiana libertas non minuit civilium legum auctoritatem &vim , sed confirmat potius es juvat. Quocirca nisi casti admodum nonnullae 'Lutheri formulae intelligantur, quibus Christianos ab omni in Magistratus obsequio, & legibus humanis immodorate eximit, sententia esset carnifice & euleo cligna. Sed haud ignoramus, multa I Pontificiis in ejus invidiam malitioletorqueri, quae ipsi nequidem eo sensu per somnium in mentem venerunt , quo adversarii capiunt: in sermone de indulgentiis longe diversum docet et quanto, inquit, longius es a permissu es propius praecepto.
tanto tutior vita e nam obedientia es tuta, δε- herias vero periculos. Cujuslibet enim boni
viri fama & pudor facile suggillari potest, si egscriptis abrupta promantur, veteratorie omissis quae praecedunt aut sequuntur; nam eadem arte Diabolus Christo negotium ex psalmo facessere voluit. Tantum de Christianorum libertate. De conscientia piget esse verbosum : libertas e nim eius non effrenis, institutionis & praecept rum impatiens, sibique soli relicta i sed Christia. na, ad certam scientiam & intellectum diVinae voluntatis ordinata, Ecclesiae Catholicae auctorutati it consensui subdita , civilibus legibus obsisquens, qua impiae non sunt aut iniustae. Obedire
enim oportet superioribus , inquit Apostolus,
352쪽
a non tantum propter iram , sed & conso iram, si tantum abest, ut ea nos ab obligatione legum li- : here: Leges haereticis graves non Cogunt fidem, sed errores coercent, ne capacitati subjecti obsit. li maximum illud Dei donum recipientis : confusi id enim indifesta religionum farragine homines, quid potiminum credant,nesciunt. Zizania imter triticum iam iam enata prohibetur evelli:
iis quae nascitura est, aliam curam postulat: nequea enim tunc periculum, ut probo germini doce d tur. Hieronymus ad illum Matthaei locum n s tat, non eam fuisse Christi mentem, quasim a lum omnino non sit coercendum : sed tantumia he severitas intempestiva sit , plus incommodia allatura quam emendationis et eam enim habet
a lolium cum tritico in primo flore similitudinem, a ut dissiculter invicem discernantur. Si vera est' haec explicatio, parabolae vis non alia erit, quaniambiguas haereses & specie verae fidei imponen . tes in Ecclesia tolerari debere, ne inquisitio rigiis dior fidelibus etiam fraudi sit: non item crassas
a pridemque damnatas, di ut sic dicam palpabiles, quas absque laesione sementis boni evellere licet. Imbecilles sunt, qui lacte indigent, & doceri emendarive cupiunt, non ςontumaces & indura- ti, qui errorqm admoniti nec credunt nec resi
piscunt: illis,non his, gnoscit Ecclesia, nec Deus, qui contritos corde , non superbos fovet &du ' cit: hos vero dispergit, confundit, tollit a vi Ἀ - gia terrei confringit ut vas figuli. Sane Evan-
Vangelium Christi turbas ciere solet & dissidia I inter homines, verum id per accidens, non sium X mes
353쪽
a x De Summa Imp. Poresate circa Sare mei ingenio & virtute: est enim p acificum, mite, tranquillum : at haere es per se sunt seditionum& tumultuum somites et quanta igitur inter haec diversitas ξ Praeco, qui concitatos cives ad pacem hortatur,culpa Caret & impune ferre debet, etiamsi homines factiosi : salutari consilio , tamquam rapidum flumen lapidum obice, ad mai rem insaniam correpti fuerint: quid igitur: ergo ne quidem puniendus, qui voce stentorea per omnia compita & plateas concorde civitatem ad arma& mutuam lanienam vocat 3 Consilium Gamalielis primo non excludit legitimam Magustratus animadversionem in haereticos, sed con- dc anationis praecipitationem deprecatur: evincunt id exempla Tneodat & Judaecalilaei Palaestunam religionis nomine ad defectionem sollicitantium,qui non terra dehiscente absorpti,aut sidere ambuiti sunt, sed a Magistratu condigne puniti. γ ille quidem a Praetore Fado, qui dissipata multitudine ipsum ducem Theodam praeso cepit & securi percussit: Huius vero filii , J
cohus& Simon, paternae insaniae haeredes sub Cl. renio crucis xi . . Deinde ambigebatur in Senatu Hierosolymitan', an Apostolorum doctrina ex Deo esset, an hominibus: causia dubii Judaeis erat Messias dudum ex peremis , quem Petrus &J hannes an nunciabant. Constituit itaque Gama-Iel , quando adbψc incerta sit Apostolorum mi sio , ut suspensia sententia negotium Deo eo inmittant & eventui : doctrinam enim per seruituram, si praesidio divino deliituatur : Hoc vero nixam S defensam contra totius mundi odium
354쪽
CAPH. De Legis ML IN. Pot circa Sacra. 3a . dium ti injurias praevalituram. Hoc rerum It ia tu consilium utique non rejiciendum , quand .
η quidem omnis actio ex dubitante conscientia.' prosecta vitiosa est i quid autem illussad haeretua cos, de quorum doctrina non amplius dubit a tur, cuius auctoritate & praeceptis doceant. V nit jam Salvator mundi , frustia, Judaeis expe- ctandus et quare non novum Evangelium praedia cari potest: anathema enim sit, quicunque aliud annunciaVerit, quam Apostoli: quis ergo hici porro scrupulus, quae dubitandi causa Z Tertio ferunt Gamalielem unum ex illis Christi sectatoribus suisse, qui, sicut & Nicodemus, ad eum no-a ctu venerunt metu Judaeorum e cum itaque hic videret,speratu impossibile esse, ut Senatum omnem, si ex toto animo sententiam diceret, ini partes suas traheret, quem potius libertate sua irritaturus esset, obliquato paulatim latere n
Vigare cepit, ut comperendinata causa carceres & supplicio extremo Apostolos eximeret, quos non ignoravit de Christo crucifixo vera dicere
di propitio Deo tenuit propositum. Sed quisi non videt, quantum reserat extemporaneo comsilio Ecclesiae Dei prodesse, quam potentioress perditum eunt: & idem mox in exemplum abii aliis trahi ad confundendam Ecclesiam Z licet omnibus Christianis ita consulere & quasi hoc laudabili dolo uti ad avertendos Ecclesiae hostes, sed non ad eosdem fovendos tuendosque. De- nique quicquid etiam huius sit, narrative magis quam dispositivε per Lucam historia traditur Φ absolute vero non probatur , nec promiscues ad exemplum di imitationem proponitur.
355쪽
εα η. De summa IN. Potestate Hrea Dera. Quid enim periculosius, quid improbius, quiraminus Christianum, quam veram & Catholicatrifidem , quae ex Scriptura Sacra Veteris & Novi Testamenti, ex miraculis a Christo editis, ex testimonio Apostolorum & S. Mortyrum, ex Conciliorum Oecumenicorum auctoritate, ex Patrum consensu probanda est,tempore & eventu metiri, quali verb nulla haeresis senium vid rit * Quid enim si Constantinus M. Gamalielem aliquem audivisset, ut Arrianorum veritatem duratione iudicaret 8 Haec secta trecentis ampli us annis pacem Ecclesiae ct Romani Imperii tu
bavit e tape etiam supra Catholicam fidem climinata est : ut nihil de Mahumeti mo dicam,
qui iam octingentos annos cum summa lidelium in Oriente calair itate durat, cujusque finem nequidem adhuc ex altissima speCula cernimus. Deo is curae erit : nobis ignoratur : plurimi ra. men Theologorum sunt, qui eum mundium. versi conflagratione terminant. Quod aliquando a) Livius de audaci &praepeti Neronis Romani Consulis consilio dixit, ex eventu famam habiturum, quo nihil iniquius , id sit ulla in re, tum praecipue religionis causa Veri uimum . bmpe enim Deus pro imperstrutabili sapientia ac lenitate sceleribus quoque diqtissime indulget , & probos expectatione vindictae destituit,
seu eorum patientiam ac constantiam in fide per afflictiones probaturust seu castigaturus Credulam ac infelicem temeritatem,eventu i & incere
sol lunae ipsissimam veritatem committentium:
Atque haec ad Gamalielis consilium, quod ita
356쪽
CAP. V. De regis lat. Imp. Pot. eirea Sacra. nunquam probavit Deus, ut plures in populo suo religiones admitteret. Fius imbecillitati lacontumaciae interdum aliquid indulsit e religionum diversarum tolerantiam semper detestatus est & acerbe a punivit, in tantum , ut nequidem b) permiserit, agros & vi nos diversis seminum speciebus conseri, aut vestem ex lana linoque contexi, populum mystico interdicto admonens, ne agrum Domini diversarum reli. pionum sementis impleant, iustitiaeque1tem ex dispari pietate consuanti ' Errant, qui plures apud Romanos religiones suisse asserunt: aliter duodecim tabularum leges. γγ Separ mrim nemo habessit Deos,nes novos sive advenaσnisi publice citra privatim colunto, cons actata patribus delubra habento : aliter Patres cor scripti, dato AEdilibus negotio , d) ut animad-merterent, ne qui nisi Romani Dii, neu quo alio more quam patrio colerentur. Vacillat proseis cto civilis concordia , ubi religionis unitas: Oratio hoc ipsa vult, inquit subtilissimus ei Li- Psius, ut in externis istis rebus facile prompte in deant, qui in sensu interno est insalutis ipia
summa. Odium imo vulgo a religionis dissi Guasi in impios aut profanos: nee Ddere eos ve-σentur , quos laesisse Deum ipsum arbitrantur ne longe ante eum Vincentius Lyrinensis com tra prophanas haereses. Amessi dogmatis imauctione non solum parva res, sed etiam maxima labefactatasunxnee enim tantum Uinita-
357쪽
a g De Summa Imperi Potestaterina Sacra. i urbes,poputi, proviracta, nationeae, universuis postremo Romanum imperium funditus concra
fumes emotum es. Quod exempla Turcici &AEgyptiaci imperii, religionibus variis impleti,&tamen summe tranquilli attinet , idem rL. psius pro nobis respondeat: quis enim melius ilao ipso. Primum quoad Au tracos, impro-hum istud dissidium esse, nondum tamen turueridum ob irre ho causab ,primo, quia mutuo non se damnant. Discramma sisnt se electio , sed nullum adhuc praejudicium est trobitatis : non Pontifex, non Princeps, aut usta major potesas hane istamvepartem alteri voluispraeferre. S -cundam, quissubpotenti domino, cujus me :Osimul mulctis istis, si quid peccare incipiunt, coercentur. Tertiam Opraecipuam, qui musta Anc publicae concionu , flabra am im itamenta turbarum 2 ita dum conventi cuia non sunt , privatis parietibus dbsidia ista H duntur. yam is Turcis mane disconmeniens est. Nam quod adipsos attinet, una inter eas eligis. Ova istim capiti , qui verba aut facto ruriat. inuenin tantum, nec corrupto ex ea , sed plane adverso permittunt: ais ita communicandi aut disserendi vix cupiditas es aurca a. Contemnunt enim magis interse,quam contendunt. Pone in media Europa Ddaeas , Turcaου, Sine es , 'sedo ne immani numero nihil turbabis religionis aut Ecclesia cem. Adde quod una religio dominans apud Turcaae, rei
qua mussant, Ofalsae lagi ac barbara vel invitae s mutun asiω ignitatis. Sed nec ad hono
358쪽
p. V. De Legistit. Im 't. cirea saera. να aut militiam cuiquam aditus nisi per istam unam: quid mirum ergo, se oppressa ira Euanti porro quae de incremento haeresium afferunt Nagistratus potestatem & vigilantiam non everi. tunt. Multae haereses cita Imperantium curatione & providentia evanuerunt,quae adultae petatuissent Reipublicae detrimento esse: si quae himanas vires aliquamdiu superata videntur, e tra Culpam Magistratum ponunt, qui officio suo functus est: non enim ingravescenti malo ignoscendum, sed ut regula Iureconsultorum habet, crescentibus delictis exasperandae sunt poenae. Denique praeceps est , & temerarium consilium eo fine haereticos inter nos sinere versari , ut sa-cilius agniti fugiantur. Cur enim non furibus homicidis, & latronibus & sacrilegis eodem promittimus impunitatem Z Nimium corrupta est humana natura, qu2m ut pudora & verecum dia duci possit: plures securam aliorum audaciisam in exemplum trahunt, & longe m gis libe late scelerum sibi placent quam ut eos turpitudi- his facti pudeat. ' Vicinia, qu unque infecta, periculosa est, quia plus efficaciae malitia habet ad vitiandam partem adhuc integram , quam residua salubritatis virtus ad corruptam sana dam. Quantulum cadaver est aut insectum, quod latillimum aerem veneno implet ii quam tenuis spiritus peste laborantis, qui validissima adstantium corpora momento penetrat imb, quod magis est, insectarum aedium latibulis lolis licite clausis per rimas &claustra integras aliorum aedes pervadit. Scabies contagione serpit,di
359쪽
sag Summas Imper. Potesate circa Sacra. Dum stinant oculi iasos, Dduntur es ipse ... Multas corporibus transitione nocent. Quid illud vero, ut oscitans faciat osciturientem, S micturientem mejons , nisi occultus suidamnaturae consensius: quid, quod Aristotelis amici halbutiem eius imitati sint, Platonis gibbum s miliares , & Alexandri Macedonum Regis in- sexum cervicis, vocisque in dicendo asiperit tem Palatini r quid aliud, quam assidua conve sationis& sodalitii vis, eaque quo pejor,hoc magis praevalida. Nimis verum est Graecorum ad
si haec in naturalibus rebus usi Veniunt, quid de moribus dicemus, ubi ad naturae impetum et' Otio & judicium accesserit, nisi cohibueris, semper in declive serens ξ ubi colloquia improborum simplicem aut ancipitem adhuc mentem insalpinavςrinti menim oninis cρntuberrii ratio plurimum v3leat ad corrigenda aut vitianis da imp aliam irSenia , tum praNipuz prati', quae ςx arcanis an Imi nolici penetralibus prociens actuosa quadam ex occulto yi seu VenΡΙ' , iqu salutari iptimis auditorum praec' colloquia imprimis pertinet: nam ut ait
360쪽
V De Legistit. Im 't. circa saera. 7 2s abest Christiane hic Seneca. Sumuntur a
conversationabin moro: o ut quaedam in con ractu eorpore vitia transibunt, Dadavimus mala sua proximis tradit. Ebriosus convict res in amorem vini traxit: impudicorum coetus fortems etsi liceat virum emollit Amaritia in EroxImos virus suum transtulis. fas. 68. Sed Reipublicae ratio&necessitas imterdum postulat, plures in ea religiones pati quasi , quod alunt, αναγκαιον κακον. Inter eos primi
sunt, qui extra Ecclesiam, ut Pagani, Mahum time, Judaei, de quibus non iudicat Ecclesia r Hms, inquit H Apostolus, τους ερο αμ . A teri haeretici, qui quidem in Ecclesia visibili, cui Perpetuo Baptismi studere adscripti sunt, sed e xoribus variis , qui fundamenta Christianae rei gionis aC veritatem fidei evertunt.obnoxii. Illi facilius tolerant , quia ut dixi, extra iurisdicti nem sunt Ecclesiae. Hi paulo molestius, quod fiat ejusdem membra , morbo sontico purganda Potius quam negligenda r utrique tamen aliquando pro temporis & Reipublicae conditione. U Constantinus Imperator initio suae conVer' sonis ne quidem pagana sacra prohibuit, turbuis ento scilicet adhuc Romanae rei statu, & praeva, Jida riganismi factione: pagani etiam ab eo comsules facti, ut notat Prudentius in carmine con-Πa Symmachum. Honorii &Theodosii rescriptum de paganis non laedendis adhuc in α Conice juris visitur. Judaei in toto Imperio Romana p*n tantum ab injuriis tuti redditi: sed & eorum X s coetus