장음표시 사용
361쪽
π3o De Summa I . Potestate ebea Saera. coetus legibus ac privilegiis ordinati. Honori di Arcadius Judaeorum Archi - Synagogis eadem iura tribuum , quae Christianorum Epi scopis e M permittunt, litigari coram arbitris Judaeis. Theodosius vetat in ipsorum Sectam recipi alt- quos primatibus eorum reclamantibus: D ali hi vetantur die Sabbati propter publicam Driva, tamque causam in ius vocari : ipsive Christianis diem dicere. e) Synagogis eorum milites exiguntur, qui eas hospitii merito occuparunti in summa verbis factisque nequis eos laedat Iguere edictum. Quantum adhaereses, Constantinus M. publica constituti6ne,quae apud se E labium extat, religionis libertatem concessit, iriter alia vero ita ait. Iam olim quidem conside. rantes, hon esse religionis tibertatem prohibeumdam , sed uniuscuj ms animo ac voluntatis euitatem t=ibuendam, res μή pro voto fisoquemlibet curare, ct Christianis Dareseos ac re-
Iigionis suasdem custodire Iussimus: & posteae:
nunc igitur libere ae sirmiter quisquis hausvoluntatem habet, ut Christianorum volunt
tem servet, hoc ipsum sine omni molesti faciat quia id tranquisiitati nostrorum temporia comducere manifestum es. Joviamis & Ualentinia. nus, haud quaquam mali Principes, Christianae
legis unitatem aut Veritatem violantes nullis mLnacibus edictis terruere : De Valentiniano pricipue f) Ammianus mem strat, eum hoc modoramine 'incipatus inclaruis quod in terdi mersitatem religionum meatus se terit , nec
362쪽
P. V. De Legislat. Imp. 't. cisciν Sacra. 33I
Demquam inrufetaverit , nec interdictis mis
nacibin subditorum cervico ad id, quod ine colebat, inclinant Id has partes intemerato re- . liquerit. Sub Gratiano Imperatore variataribus etiam inter se circa Christianam fidem religioni-hus unicuique libertas iacta, a ut suom quis Freligionem sequi vesiet, s nepericuo vitae elige-το. b Constantinus ad intercessionem Hilarii Athanasium EpisicopumAlexandrinae Ecclesiae ea. conditione restituit, ut Arriani ibidem quoque ECClesiam tenerent, iacultate contra Christi,nis Catholicis facta, ut in urbe Antiochena liberum haberent suae religionis exercitium. c) Imperatorem Justinum ipse Pontifex Johannes ad genua ejus supplex provolutus precibus ac lachrymis movit, ut revocato contra A rii nos mdicto, severitatis pleno, imminentem Italiae a Theodorico, Gothorum Rege, Arrianis summe addicto, tempestatem opportune averteret, De Sigismundo , qui Boliemis a Romana sedo paulum dissidentibus suo more & arbitrio vivendi potestatem secit,apud Q AEneam Sylvium & o Cuspinianum notissima res est. Imo quid mul- tis verbis opus 2 Sume ab ipso Pontifice exemPlum , qui Romae in meditullio Romanae sedis Christianos peregrinos , maxime Abyssinos, a Pontificia fide plurimum alienos non tantum ad liberum suae religionis xxercitium praesidio publico allicit, sed & suis sumptibus sustentata Tosis in id est D Paulus Jovius , cujus de incredi-
363쪽
3 32 De Summa I .Potestate Area Sarra. Qi pene & insolita Pontificis mansuetudine tiara verba sunt. Romo sui dem Oriental Peregri
ni Chrisiana professonis, Abusinis praeseratis
post maximi tempti tesurimm proprium cum domo delubrum habent, ubi suo moresacra eo sciunt, aluntum Pontis is sumptu, Opia b nignitate aula Sacerdotum. S. 69. Exemplis itaque & auctoritate Christianorum Principum inclaret, haereses aliqua do in Republica necessitate seu pro alia ratione temporis toleratas esse di Quam recte&ex conscientia , id vero proxime quaerendum qnam ex Pontificiis haud pauci sunt, qui illam Imperatorum henignitatem variis cavillis aut eludere conantur, aut accusare. Summa dusceptationis in id resblvitur , quantum scilicet malitiae erroribusve hominum permitti & imdulgeri possit Z in nudis enim permissavae legis terminis subsistendum . non ut imperans etiam probet aut sequatur malum nulla enim Decessitas tanta est , iat aliquem ab actionis tu pitudine excusare possit: nec 00 Aristotelem amdio, utiliorem Principi quam honestum consul.
eὸνr nequidem si eventus respondeat. Apage illa ex H Senecarmnsa quaedam felera successu acit. 2 - - prosperum aesti scelus
Absit; vulgi hoc iudicium, & mos et 0 ' - γαρ
364쪽
: CAP. V. De Legssset. In . ni. eirca Sacra. 3 3 3 το κρατησαν Aliter γ vir sapiens: rogn-Agente ingentem νransfertur propter imi tinam ct injurias ct contumelias o di eriso dolos. Aliter illud σαει κλον e divini nominis: D non esse facienda mala, ut inde evoniant bona. Aliter denique magnum Numen& Dominus ille : c qui aversatur omnemi rusitiam , parvam etiam majoris boni causa. Non probatur illi, quod Jasoni Thessalo:
et non quodio C. Cassio t Imhere aliquid ex icliquo omne magnu exemptam, quod adversus An usis utilitate publica repem ditiar non sine. θ , Maledictus enim, quicunseotri averat proximusicum Quamobre ne claudicet Princeps in religione, ne vera & falsam nuti. Io discrimine, nulla electione sectetur, ut pace cuvilem habeat. Morieodsi hic poti e vestigio,quam quod in proverbio est, duos parietes de eadem de albare elia. Sed de permissione citraassensum aut laudationem aliter sensimus Permissio vel est nudi salti . vel legis. illa, u) aliis si plex dicta, impedimenti remotior em significat.& improprie permissio dicitur , cum nihil aliud si, quam id non impedire, quod possis, licet non debeas, quomodo exempli causa Deus peccata permittit, & Magistratus actus subditorum imdisserentes : Praeceptor lectionem authoris, non satis ad discipuli captum idonei. Haec quae lege fit aut plena est , quae ius dat ad aliq ιi id omnino licite agendum, cum pei mittitur, quod intri sice
365쪽
pa 4 De Sh-ma Imper. Potestate cirea Sacra. xsice malum non est et aut minor plena, qviae tantum impunitatem dat apud homines, &jus, nequis alius impedire licite possit e quod fit, cum
res permissa habet aliquid moralis mali, externa saltem impunitate tuta, Conscientiae tamen gravis, nec divino iudicio innocens e quemadmodum permittuntur lupanaria, Concubinatus, alia, majoris nimirum boni Causa. De permissione facti, ut & plena ex lege, tres satis expedita.
Illa enim nulla ratione concurrit ad actum: haec adactum licitum & bonum. Superest itaque tertia, eaque minor plena, quam iterum dupli- .cem faciunt: alia enim dat impunitatem exte nam cum iure, ut non impediri possit citra utilam aliam cooperationem permittentis: Alia ve- praeter haec&concursum eius sentit in assensu, promotione, auxilio: id quod iterum fit vel direccte,cum quis non tantum , quod potest& debet vetare, non vetat, sed adiuvat, laudat, asientiatur: veluti si Pater indulgentior filii sui leno sit&ichnobates. Si Dominus servum, ad bellum aperte iniustum ire volentem ultra dimittit & im citat. Vel in directe r idque rursus dupliCiter: aut primario: quod fit, non vetando ea, quae de-heas di possis vetare t dempto tamen in assens auxiliove concursu: aut secundario: qui non dis su adet cum debeat . aut fati una reticet, quod notum facere debebat. SeCundum haec capita distinctε procedendum t Permissio haere sis m,
ni festae & damnatae, quae concurrentem permitatentis actionem habet . sive id fiat assentiendo, laudandove, sive juvando. participando in opo Te : ut & ea, quae citra actionis concurrentiam
366쪽
nec vetat & impedit malum , quo spotest es cse bet vetare impedireVe : denique ista , quae non dissiladet, cum debeat, quae reticet, cum teneatur notum facere, omni tempore est illicita, nec boni publici, quantumcunq; maximi c olore aut velo tegenda. Primo enim participat in ipsis delicio,qui haereses laudat S promovet: quod quid aliud est, quam bellum Deo indicere ρ Alter retertius negligunt,quae sunt ipsorum ossicii do murineris: sed Spiritus S. in eum lugubre car pia e cinit, qui negligenter & isnavc osticio suo sungitur. Signate tamen potui, qui debet & potest: nam alterutro horum deficiente impossibilitate exculatur aut facti, aut iuris: facti, si non possit riuris; si non debet. Ita qui cum debeat, non pollit, impedire malum late serpens, is nihil ab eo distat, qui impunitatem externam concedit cum jure non impediri Citra aliam cooperati nem: qui vero cum possit, non debet, ipso defectu facultatis agendi removetur e nec enim cuique Deus dedit haereses per leges coercitionem corporalem & supplicia expugnare: sed sic uti in aliis criminibus vindirandis solae partes Imperantis sunt, ut supremi Judicis: alii vero cuves arcentur e ita etiam in haeresium punitione id tamen subditis etiam incumb t,ut dissita leant. quod primario Pastorum est: deinde omnium: de indicent: prim6 ii, qui inquisitorum munere iunguntur et mox his nesciis aut negligentibus caeteri: nam haereses graviores publicum crimen lunt, cuius accusatio omnibus patet. Denique de ea permissione videndum, quae exteria in Pu- - L 3. c. de Manich. R Haeret.
367쪽
' De Summa Imper.Potestate circa Saera. impunitate fialtem gaudet, di jure, ut non impe-ciatur, citra approbationem eius, qui permittit. Hic ante omnia Reipublicae conditio & temporatili Ulter insipicienda. . Aut enim tranquillus eli Civitatis Status , & intemeratus adhuC ordo publicus , omnesque cives in potestate&obsi quio Principis r Aut jam in eo dissidia fiunt pro-eter religionem, turbae, seditiones, subditi mandatis & jussibus Imperantis dissiciles, membr
cum inter se, tum Cum capite suo male cohaere
tia, ut aut periculum sit civilis belli aut defectionis quarundam partium ad externos cum ruinaci pernicie imperii coniuncta. Si prius: non facilis essem suasor Principi, ut apertas haereses in
Republica patiatur, quas ασπαρτα, ut aiunt, Ustollere potest: nec enim hoc ipsi decorum est, nec utile: non illud, quod non fiatisfaciat conscientiae & ossicio, qui malo connivet, quod
citra pulverem evellere valet ne latius evageturi
non hoc et quoniam haereses, etiamsi in infantia adsumpta modestia quiescant , factiones & turbas ciere siolent , quamprimum in virum evaserint i Sin vero posterius, necessitate&temporum injuria Princeps excusatus est Deo & homi nibus: imo laudari potius meretur prudentia Gius & honitas, quae aversatur intempestiva & im utili pietate Camarinam movere , mox in Rei publicae nervum εἰ ipsius Imperantis sacrum C Q. Put erupturam. Sane enim prauhit habere Rempublicam, utcunque ingeniorum quadam dimerentia hiantem , modo in Civili administratione solidam , quam aut perpetuis seditionum turbinibus agitatam , aut mox omnino nullam. veris-
368쪽
ι CAP.m De Legisl Δωρ. Pot circa G .m Verissimum hic quod , Seneca et Necessito magnum humana imbeculataris patrocinium M a mnem Iegem frangit, & q uod lo Poeta, nescisa an idem, Certe ejusdem nominis en Haud in nocens, quicum non nte in
Illa temporum calamitate Medicos oportet imuo tari, c qui in gravioribus morbis aliquando plusu proficiunt quiescendo, quam moVendo agendo , ve. Oportet Naucleros, qui stibito exorta tem-b Pestate adversisque ventis in Oceano deprehensia oblique navigant , si rectum cursum tenere ne i. queunt, ne naufragium facere cogantur. Oportet Musicos, qui si in fidibus aliquid discrepet, a non abrumpunt statim , sed paulatim reducunt, ad concordiam. Quare hic conniventia opus &cti patientia r Quid enim si extrema tentaveris 'l nihilomagis sane proficies e caetera omnia Prin-α cipi in prono sunt, sola religio non cogi vult, sed , suadet i: in animo illa & mente residet,Cuius dominium non hominum est, sed Dei. actuis enimi mihi, inquit γ) Lactantius, imponat necusita- xem vel credendi quod nolim, vel quod velim non credenate si m ultum impetres, o purpura rua eultores aliquot efficies, non Dei. Nulla itaque emendatio animorum speranda, si vimi: adhibeast certi vel o & inevitabiles tumultus, fa- , ctiones, &,si pergas,bellum civile: Quis adebau- tem perdite insianus est, ut periculo, quod iste 4 fores est, se obi icero velit nulla fructus aut emo.
369쪽
8 De Summa Imper. Potestate circa Sadr . lumenti spe ξ Quanto melius, a) Carolus M. ut parentum deliri crenda siunt, ita in civit tibus ac religionibus vitia quaedam esse uils u
landa: fundamentum in Ecclesia retinera opo tere, nee abnuit hJMolinus ipse Pontificius: ritur aliquando Catholicus Princepssive Magri ratus in quibusdam locis libertatem religionissub certu conditionibus concedere, ne, si mrinus malum tolerare nolit, majora in Republic sua perpeti cogaturo: & profecto idem status de ratio ipsius localis Leclesiae postulat, cujus extemna felicitas in pace Reipublicae consistit: Hac mni m turbata aut eversa quomodo illa salva esse
poterit Z Quid non in civili bello & regimini politico & Eccletiastico patiendum est Θ imprimis
verb huic , quando exacerbatis animis de religione certatur Z Utra pars vicerit, lethali odio alteram perimit r tunc exsicinduntur templa dchali licte : franguntur statuae imaginesque san-borum t expilantur bona Ecclesiis dicata : nee clerus ab hostium ferocia dc iniuriis tutus, quin saepe irrisione , cruCi tibus, morte pereat: sed iusto & imperserutabili Dei judicio orthodoxi etiam aliquando suCCumbunt, quos ab irato Victore eadem mala manent, non enim Ecclesia quaelibet pallic utaris divina certae victoriae contra hostes promistioncm habet: Universalis &Catholica quidem invicta est, contra quam eti-λm portae infernorum nihil praevalebunt, locali non idem privilegium: eventus id docuit, tan- ltum non omni Christiana religione ex Oriente
370쪽
CAP. V. De Leguiat. I .nt, circa Sac'. 3 is diluvio Mahumetismi in Occidentem rejecta certe ubique in servitutem di triumphum ducta. Ubi hodie splendor Alexandrinae, Antiochente & Constantinopolitanae Ecclesiae 8 Umbra est& imago antiquae majestatis , quicquid residuum: caetera Turcorum superstitio absumpsit. Quae causa vero alia tantae ruinae & cladis.
nisi Principum dissidia & contentiones frivolae in causa religionis i Haec exemplo nobis sint, ut alieno damno sapere discamus. Frustra hic de imperite objiciunt, bona sortunae & temporales dignitates Principibus ad defendendam
clesiam concessas, pro cujus incolumitate omnia um facultatum jactura sit facienda. Nam tim stro casu non de eo agitur, utrum Ecclesiam se vare debeamus periculo nostro & bonorum ii
strorum , si spes aliqua sit successus boni 3 Quis Christianus enim hoc negaverit ὀ Sed illud pquus in consili iam venit, an praestet pallem aditus integram certa pace cum haeroticis facienda ab impendente pernicie qsserere raut intempestuvo Zelo eandem in summum disi imen vocasMsi non luculentam pestem ς tot casibus nos admonentibuS veras etiam Ecclesias eadem nimi
impotentia olim pessum datas ξ Multo minusmoVemur scrupulo , quem Paulo sibi imprimunt , non esse facienda mala , ut ex eo bonaeVeniant. Quae enim applicatio aut connexitas cautat facimus ne malum, si haereses toleramus , quaSabsque ingenti Reipublicae&Ecclesiae Catholicae discrimine non possumus amovere 2 Absit hoc : permittimus, quod corrigi nequit: innoςentia vitae, lachrymis, precibus