Henrici Henniges, De summa imperatoris Romani potestate circa sacra. Liber vnicus

471쪽

4 a. De Summa I . Potestate ei ea vera. oαιdendi te habere obtiviscaru , o petitionem nostram non obliviscaru. Non tibi vile sit, ne

qMe contemptibile, quod vos rogamus , ne o cidantur , pro quibuου Dominum rogamus,ut

cor Igantur. Et idem a alibi. Parna Ianeia rum , quamvis de tantis feleribm eon fessorum rogo te, utpraetersupplicium mortis sito propter conscientiam nossem , O propter

Catholicam mansuetudinem commendandam. Ac proinde eo nomine, h) Athanasio Arianimale audiunt, quod invitos ad mutatione emrentia coegerunt, quod hominum minime euhua causa considentium et non enim Nadiis aut jaculis aut militari manu veritaspradicatur, sed uadendo es consulendo e quae autem ibi sua. aendi libertas aut con Plendi ratio, ubi qui comrradicit, pro mercede aut mortem reportat aue exitium Z Nova autem ista es execrabitis harmsis,cum rationibus obruitur, eum ipsa verat te pudefacta concidit, quos nonpotuit verois inducere,eos vi , plagis, carcerabini adse perar

here nititur; argitase inam,quam non sit pis, ct cultrix Dei, manifesat. In Gallia Idacius di Ithacius Episcopi damnati sunt Ecelesiae iudi Cio, non alia causa, quam quod in aliquos Priscillianistas gladio animadverti curaverint: ut ex Sulpitio Severo o Thuanus porro explicat. f. Sed duo sunt arma , quibus feliciter in haeresin pugnare licet , ex usu Reipublicae&

472쪽

CAP. VI. De Drudia. Imp. eirca Sacra. 39 corpori subveniunt, quam in ipsum descendunt

pectus,& vel invitis ianitatem conferunt. ' D cendi meliora sunt, & revocandi a vetustis erroribus veritatis ingenua luce r Haec circumfusas mentium nostrarum nebulas dispellit r haec admittit solem intra praecordia, & iudiciis recto vestigio praeit, ut tandem assentiantur: Haec e rantium poena sit ex Platonis praecepto, DOCERr. Sanguinem, sanguinem, Clamas r Ah quam imprudenter saepe. γ) Non enim es prudentis e rantes odisse, alioquin ipse sibi odio erit: quod Caesar militibus in Pharsalica pugna dixit,ut vul

s'inseruit se rend capabis deson salut par Iadoulceur, par la persuasion , o par les preuves

amabis de la ura' GaIrine. Institutionis autem lacinia & veritatis velut litterae , quas hodie vocant, credentiales vitae innocentia est, & morum sanctitas. Quis enim ei facile credet, qui Deum,quem in ore habet,actionibus negat Z qui, quam verbis docet fidem, re negligit, eludit, frangit ξ ' Te primum in exemplum compone,

ut alii habeant, quod sequantur et Quod in poli. E e s licis

473쪽

4 o De Summa Imp. potestate rina Sacra. ticis rebus sapienter Plato Principi sua sit, ὲι

σοι so δοδεον οῦς πολι u, id ad emendationem haereticorum confer: voca, admitte ipsos in pietatis communionem, non in possessionem vacuam immitte: neficio enim quid doli aut insidiarum in illa religione suspicabuntur , cuius te§atorem sciunt & risorem. Jam tempus alterum telum, sa) quod omnia re Delat. Sapienter Sophocles.

Ut obortas nocte pluvia nebulas oriens summo mane sol non primis statim radiis dissipat, sed ipse potius a circumfusa caligine oCcultatur &perit, doneCJn altum provexus radiorum calida virtute picea illa nubium volumina penstrat, &hominibus laete ostendat aurum suum : ita veritatem mentium lucem & Phoebum a fustis errorum involucris aliquamdiu pressam&absionditam,tempus ut meridies aperiet iterum,& remoto velo in publicum theatrum exponet spectantibus. Vulgare Graecorum proverbium est.

& aliud huic geminum

Aulus Gellius vetoris cuiusdam Poetae meminit, qui veritatem temporis filiam dixerit, quod utacunque aliquando lateat, tempore tamen parturiatur. Thales tempori stapientiam tribuit, addita causa, ἔυρίσχειν τὰ πάνge, & Pindarus in Olympiacis testimonium prqbatissimum.

474쪽

nitatem etiam tenax illa Sc viscosa animorum scabies recipit, quae cita & dura manu irritatur magis quam siccatur. Menedemus apud Terentium, ἰώ adimit agritudinem hominibus , &Sophocles γαρ ἐυμαρὴς Θ ος. AEgrotanti menti apud Euripidem hoc solatium est. ' κ νο μαλα ω σὲ, quemadmodum musto tempus dandum ut despumet, ita Corruptis mentibus, quo deservescant paulatim,& putridas opinionufeces ejiciant, veritate & ratione impetum di affectus animi vincente et in melancholico mo ho medici omnem curam abstinent, quod ea

sit mali pertinacia, ut a medicina ipsa alimentum& iram capiat: idem in hac animi intemperio faciendum,quae quiete & patientia remittit: a siduo tactu emeratur r itaque potius Tiberii consilium, omittere aduoa orpravalida vitia, quam istud assequi , ut palam sat, quibus agitiis imparessimus et Aisi aliquantisper conni-Veas , Utos ab atra bile dies plerums sanat se

quies: quamvis subinde lanies, caedas, macies, induratur superstitio, & auctoritate Dei ab obsequio se excusat et nisi enim prius animum a

Vulnere curaveris,quam vulneros Corpus, semper id tibi respondebunt, quod Achaeorum Pra, itor Romanis. a) Veremur vos, Romani, orsi ita vultis,etiam timemus e sed magis veremures timemus Deos immoriales. Caeterum hic lduo rursus tempori in subsidium mittenda. ut eo celerius pravum pus & noxium ematurescat: m Praemia

475쪽

4 a m Summa I . Potestate eirca Sarra. Praemia & contemptus : Praemia,qui se re bicere volunt & relictis nugis ad sacra patria redire: His Princeps honores.munera,Magistratus dividet,aliis escam& illecehras tam salutari perfugio demerendi Reipublicae gratiam, & litandi. privatae ambitioni: Verum si pacta quaeda inter PrincipεS Sestarios de Civitatibus,Provinciis,muneribus Sosticiis publicis inita: ea servare convenit, nec emendationis specie ad periurium . usque descendere. Secundo contemptus'ab illis senimendus, quos pessimo ingenio pudet valedicere sectae suae & veritatem amplecti. Ille autem non ex lege aliqua sit , qui pudorem publice adferat, & ignominiosiam maculam famae , sed prudentia & mansuetudine Principis ita temperatus, ut nec iste ipsis, q uos acerbe pungit, ad querelas & coniurationem prosit. f. 26. Jam ad eos venio, qui rixis, iurgiis, factionibus, turbis, deniq3 publicis latrociniis r ligionem miscent et ventosa ingenia & Saturnii

homines, quibus nihil in Republica placet, quod bonis: νυ τει , sicut eos sa) Philo pingit,

μων μελετωντου. Hi totius Reipublicae viribus d bellandi sunt & perdendi, si non religionis causa, quamvis & illud, i h quod in religionem commi ratur , m omnium fertur injuriam e saltem ex perdueli onis capiter nulla hic clementiae ocm-sior de auctoritate tua & regno, non aliorum salute fabula agitur, ubi semper HIalutaru seu ritas vincit inanemdeciem Hementia. Multae

viris De eonius Iing. ρο) l. C. de Haeret. & Man.

476쪽

CAP. VLDe Iurisdict. Imp. circa Sacra. 44 3

virtutes in vitia degenerant,& nisi temporis, perinsonarum criminumque rationem habeas, nimia Regum lenitas apud suos ignaviae nomine in contemptum abit : Aliud ingenium ambitionis est, aliud deceptae pietatis : Haec gratiam iis habet , quorum beneficio suomet tibi arbitrio relinquitur, & plerunque quiescit, nisi injuriis soblicitetur ad furorem , aut fiducia virium ad novas res et Illa, quae propediem sibi satis fidit, nee unquam tuis fortunis contenta est, sed ad novas spes subinde animum acuit, aures arrigit, pr tendit manus, nec tibi unquam per occasionem deest, ipsis clementia in audaciam imbecillitatis suspicione contemptuque firmatam, accingitur, di auctoritate Principis apud populum variis r moribus criminata, sensim sibi nidum facit, ubi spes suas parturiat. Itaque adversus hoc momstrum severitate opus & clava Herculis, ut conis tundas: quicquid exsipectas, connives: tibi perit,pliis a remento fito: Alii Laevitiam objiciant &crudelitatem , pro te Cotys Rex Thracum respondeat et Cum enim ipsi nonnemo ejus sev

xitatem exprobraret, & diceret, τύ. as ι,ουβααλει te commode retulit: η εMu μα- νισι τους σώφρονας ποιῶ ri& sane ita est.

Nullum enim supplicii genus illis indignum est,

qui Reipublicae pacem turbVri et sed non est con silium haec latius persequi: latis enim, ut opinor, omnes in eo conveniunt, seditios stiperduelles, qui tot funera civium faciunt, mereri, ut&ipsi funus sint.. f. a7. Lubet hic loci divinum Barciali de to terandis haereticis consilium , velut argumenti

cata.

477쪽

Summa Imp. potesate cirea Sacra. catastrophen adscribere. Huius enim Viri ma ximi incomparabilis & ignea sapientia civili de

eloquenti humanitate familiaris, non torvo Caistonis supercilio horrida,quem non in admiratio nem primo rapuerit, & mox amorem Θ Ita verti haec nostri seculi gemma in persona Ibburanis ad Archombrotum toto animo in haereticos arm tum, Laudo impetum tuum, egregio fe more succensum. Sed sunt tamera quι non sine argumento contrarissentiant, quia rerum seu cessis compertum es, ut quaedam animalia atanis tur veneno , ita hanc sectam invalescere publicis malis, interi besia es claris saginari.

oas igitur arteπ, eam mitiores quaesive 'quibus maculam Sicilia eluate crediderunts Regum 'prudentia abra ferro in sanguine morbi saevitia em ponerepose. Si quia vero inse sentiam, quaeris, neque cum iEis pacem neque hes ms Iriciter volo: nam squietem po sunt pati, non hos puto uilis motibus sosticitandos: sin in Regem Rem publicam seditiosis consiliis sonte i uringent , ferendos non arbitror . sed vi armos pr mendam vesaniam superbe furentium. Da tune arma , tunc omni Iaude digna in eos severitam Totis regni virum enitendum, ne impune om erant abominandi in Regeου exempti auuacram: Er eo quidem celerrus vindicandum eis faιinus,

quo ipsis ferocim fiant gras ri in cunctantes,

Him accipere. Neque enim haec secta ferenis parendoue, uisunt meliores disciplinae, quaerit sibi incrementa in uetro, rixa, tumultu,sua

478쪽

CAP. VI. De guri dict. Impacisca Sacra. sfacinora alueuit asserere. Ferro igitur septa

quam aemula ferocitate censeo in eos esse agem

dum , quoties suis injuriis Regem ac patriam lmeessent. At s seditionibuου, si risessio ab ins uni, patientum mitiuου se haberi, tum ego cum istis pacem malim. 3am enim in plurein se labes, quam ut singuli inter reos Icribi pusint,

or citari a ticyore. Ac praeter juventute axundat Sicilia, quam nunc levitin, nunc erasa nunc ipsa armorum cupidosic versat, ut non jure aut pudore aestimatos actiosis det nomina, O in militiam coeat quantumvis superis mortaliahmve aversam. Ita multi , dum armis certatur , accedunt De praedae ad istos Hyperephantos. qui eos in pace devoverenteo Reges hiati Agato plures de novo reos faciunt, quam de veteribus extingunt. Praeterea veluti a per se tenuia aesoluta facile rumpas: at si ea inter se viοIento implicas nexu, quo fortius premis, eo validiussipantur, coeuuti denis in funem, cui framgendo nunquam suffecerasi: Sic si per se Drunegligentior Darum partium ubi intentatos iugulis vident enses, qui coactam, id est, ut excsimant, pudendam paenitentiam extorqueant, interdum furioso se quem aegre exsolveris nexis conjurant: itaque pace, otio, regni facilitate, F ipsi importunis tumul ibus au arma Regem non cogent) dehestandi funi, quo tempore nihi ex publicis latrociniis habent, quod incertis esseditiosis auxiliatoribus largiantur , neque miscitati adversantiu ervore plurimum quoque de suo remutunt. Ex ipsim dein praecipuis multi ad Regem resticiunt, ex cujm amrcitra

479쪽

η ς De Summa Imper. Potestate circa Sacra. isto sereno omnia pendent. Is autems non tam odio quam eontemptu prosequetur eorum diseriplinam, incaram omni hesio nohitium animos adpaenitentiam cogere qumimalo pudore prohi-hebuntur suam sectam ejurare, saltem liberissisis consissent, mufrim eos tradent, per quos erudiantur ex veteri more, vivant f in regia gratiosi Nam qui caelo, argumenti veterumor aceptis unam pertinaciam anteponunt, a harenisu uuae, vincentur, mihi crede, hoc honorum aditu, seste regiorum munerum caute praeclusa : praesertim si non hae parna legibus pubtice latis in eos eonuituantur , nam id ipsum fatis iratis esset ad questus conjurationem o contumacia arma sed lento quodam usu Principiss ingenio nequaquam in eos dividentis Reipublica munera, qua conferri aliis possunt,nequeferentis ut extra licentiam quam leges faciunt, exerrent. Caetera sit in eos mambuetus, ct interdum familiaribus verbis dignusinis videatur, cui placeant. Multi enim inter illos non suo,sed sectas institutionis vitio pe cant et Abra hac esset, recta indole pare majoribin futuri. Hos cum licet, corrigi, mehercule, praestat, quam everti, aut ad insanaora adigi necessitate. Ista vero utcunque lenta remedia paulatim Hyperephantis nervos exscindent,se quisspecie altioris furentia coaluerunt, tandem segni nec irritata vetustate, ilosophia quoque excussa atque contempta, qua exorienaranti supercilis fuit, non agreso entur. Haec Barcis ius e Cuius summi Uatis veluti Sibyllina folia eventus probavit: Quid ςnim nunc Hype ephanti

480쪽

CAP. n. De Inrisdict. Imp. circa Sacra. Iephanii isti in Sicilia sua amplius auctoritatis hahent aut antiqui roboris ξ Quod bella. caedes derepetitae toties lanienae, fractaque pietatis nomine fides & pacta non praestare regno potuerunt , id in pace factum praemiis, honoribus, poeuniola, imb aliquando etiam levissima spei amplioris aura. Nunc secta urbibus & imperiis Pr vinciarum exuta, amissis Optimatibus & Purpuratis, quos melior Regiae fulgor in aulam dc ad sacra maiorum compulit, Regum gratia & arbitrio potius stat,quam suis viribus. I. 28. Post haereticos aliquid de Apostatis dicendum, quisancta dem prodiderunt, ut describuntur γ ab Imperatoribus Theodosio, Ualentiniano & Arcadio, o sanctum baptismaharetica sispersitione profanarunt. In hos, si clerici sint, υ) eaedem poenae constituuntur, quae in haereticos : ς sin laici, bonorum conia scatione, & omnimoda intestabilitate tam passi.

Q quam activa, etiam testimonii dandi inhabilitate, & segregatione ab omnium consortio coercentur r exilii etiam & aliis poenis digni, Qnislamnae visumfuisset esse major versari imire hominετ se hominum careres semis.

g. as. Subditos plane extra Ecclesiam conis stitutos iam supra attigimus : nam Violentam eorum compulsionem vix est ut probare possim,

quamvis de jure Principis nec hie quidem di cilis sim futurus: Longe verti alia eorum ab ha, reticis est ratio : Maximi enim hi in id puniuntur , ne insidiose Ecclesiae noceant: isti vero, ut Ff eam