Henrici Henniges, De summa imperatoris Romani potestate circa sacra. Liber vnicus

521쪽

CAP. VI. De Jurisdict. Imp. circa Sacra. 4 shrandinippaulo esset alienior imius magni Principis nepos Otto IlI ab quam severe in Crescentio&ab eo Pontifice creato Johanne XVI. jura imperii atque auctoritatem suam vindic vitῖ Nec alii Imperatores usque ad Heinrici qua ti infelix & luctuosum regimen in asserenda majestate adversus Romanos Pontifices sibi unquam desuerunt et Quid enim Heinricum de Conradum, qui proxime Ottones secuti sunt, plus annua mora at iud Romae fecisse putas, quam ex more & praecepto maiorum suorum Statum tam Ecclesiasticum quam politicum ordinasse,& utrobique pro summa potestate Ius dixisset Constat sane ab Heinrico Benedictum Praesulem electum : Conradum vero post obitum Johannis XX. Benedictum IX. Apostolicae Sedi itidem imposuisse: ut de iurisdictione minus sit ambigendum : De integra Heliarici III. auctoritate nos Frisingensis non sinit dubitare, qui claris verbis asserit, in ipso dignitatem imperialem,

quae per longum te in a semine Caroli exulaverat, ad generosum se antiquum germen reductam esse e nec id Baronius tam dissimulat, quam inepte ringit & stomachatur , ad nesicio quam haeresin Heinricianam, natam scilicet alia quanto post ex Gregorii VIL secundi Jovis cerebro, impudentius stolidusve incertum, provocans. Ac profecto ad haec usque tempora jurisdictionem in Romanam Ecclesiam illibatam Principibus nostris mansisse, locuples fiat testis ςst Onuphrius Panvinius, ipse Pontificius, &ob id suomet studio inPontifices quam Imperatores

Pronior, Vid. Glaber Rusilph. c.

522쪽

si De Summa Imper. Potestate circa Sacra. pronior, qui tamen hic lucidissimis veritatis r diis victus non potuit omnem pudorem defricare : sed nec alius quispiam fuit, cui fata Apostolicae Sedis ab omni aevo magis explorata fuerint. ne contra testimonium ejus excipias e Conscripsit Pontificum vitas, ubi in Gregorio VII. haec verba habet. Huic i. e. Hildebrando, Gregorio ) cum omnes Latinae Ecclesiae tum praecipue Romana acceptum referre debet, quod libera sit, se ab Imperatorum manu eruta, cum antea tanquam vilis anci a non ab Imperatoribus modo , sed a quovis Principe Romani Imperatorispraesidiis fulto premeretur , ab hoc maxime istius G omni seculo tremendae venerandas Ro

mani Ponti is es infinita pene potesatis δει

manavit. Nam etsi ante Romani Pontifices tanquam religionis Chrissiana capita, Grini

Viearis o Petri Successores colerentur, non tamen eorum auctoritas ultra protendebatur, quam in dei dogmatibus vel asserendis velimendis e caeterum IMPERATORiBus SuBERANT , ad eorum nutum omnia fiebant,ab iis creabantur, de iis judicare vel quicquam decernere non audebat Papa Romanus. Hactenus igitur non obscura vestigia extant summi imperii , quod in Pontifices & Apostolicam Sedem Romani Imperatores exercuisse deprehenduntur. In alias Ecclesias hoc certiora sani iura Principum, quoad fidem historiarum leges etiam civiles accedunt, quae sibi illam iurisdictionem sumunt, ut summae potestatis indubiam partem : Capitula

Francorum eam in rem multa constituunt ob

servatu hinc inde sane quam dignissima. sopi,

523쪽

CAP. VLDe Drisdict. Imp. circa Sacra. 77 Abbates, Comites, abrinquiunt, se potenti reae quis , scausam inter se habuerint, nis Θpaciscure voluerint, nolaram jubeantur venirepraesentiam, misiorum contentio alibi dijudicetur,nes propter hocpauperuru es minus potentumjustitiae remaneant. Ac proinde apud antiquos Francos Comitum iurisdictionem

in Ordinem quoque Ecclesiasticum valuisse o

Lehmannus pluribus argumentis probat, donec sub Carolo Magno maioris ευGξίαι causa ι Ecclesiastica judicia instituta sunt, in quubus auctoritate tamen &auspicio Imperat his Clerici a solis Episcopis iudicari debuerunt: interea nihilominus Ecclesiarum Rectores, si

inter eos minus convenerit , per advoc

tos suos iussi sunt ire ad Comites &'ibi fo rum habere in causis etiam mere Ecclesiasticis r lex ipsa sic habet. Ubi ex utras parte E cle sicum negotium fuerit, Rectores earumdem Ecclesiarum, si se familiariter pacificare

velint,licentiam habeant. Si autem δε hujusmodi paciscatione intra eos convenire nonposis sint, advocati eorum in malis publico adpraesentiam Comitis veniant, ct ibi legitimus terminus eorum contentionibus imponatur et Sed ante omnia Missorum ratio & ossicium, quos Fram corum Reges singulis annis in provincias misi runt cum plenissima inquirendi potestate, non in Comites modo & profana negotia, sed etiam Episcoporum doctrinam,mores & vitam, nil nisi supre-

524쪽

CAP. n. De Fursedis. Imp. circa Sacra 48 t. redirent et gravioribus autem Causis ad ipsiam Principis decisionem remissis. Hac de re in eum sensum a lex loquitur. Hoc volumus, urMis nostri observent, ut quicquiddehis causia mel ut via gulatim emendare potuerint, emendent, esea, qua, emendaverint, diligenter scriptis notent, o hocsic peragere curent, quatenus jucle reprahendi a quoquam nustat nus non possint, O quod acere debent aut po

hunt, nusiatenus prater mittant, imo caveant.

ne, quod ab st, aut gentis alicujuου, aut honoris aut timoris stis odii causa istud quod agere δε-hent,omittante essummopere deant, ut hoc , quodper se cere non pos uni, nobis notum faciant, ut omnimodispravideant, ut per singula capitula tam verbis quam scriptis ae omnibus, quae illic peregerint, nobis rationem reddere ν Ieant. Item. Ad hoc Mius a nobis constituti, ut si uilibet uisopus aut Comes miniisertum smum propter quodlibet impedimentum implere non possit, ad eos recurrat, ct cum eorum adimrorio ministerium suum adimpleat: or statis causa fuerit, quae per eorum admonitionem emendari non possit, per eos ad muram nuritiam deferatur. Et siforte Episcopuου, aut C mes aliquid negligentius influo ministerio et rit, per ictorum admonitionem corrigatur, se omnis populuiniat, ad hoc esse consit ut os , ut quicuns per negligentiam aut incuriam vel impossibilitatem Comitis justitiamsuam acquirere non potuerit, se eos primum querelam sem

posse deferre, Oper verum a ciliumus

525쪽

CAA VI De Furisdict. Imp. oerea Sacra. D. compromiserunt et Post haec Imperator usus est iiure suo & de Burgundiae Ecclesiis per tabulas hodieque superstites varii disposuit: de Viennensi in hunc sensum. Viennensis Ecclesia sicut inter caeteras Ecclesiis o metropolitanas sedes regni Burgundia gloria es honore quasi clariore sidere refulget tapeculiari gratiae praerogativa apud imperialem cestudinem meruit

praeminere, ut Metropolitanus ejus intercat

ros Arela mines principalem locum ac dignitatem obtineat: se quia Princeps consilii no-sri se Archicancestarius in regno Burgundia,O primus in aula regali sin administratione Re publicae caeteris excesientiore dignitate praepolleat.' χ) Εraclius Archiepiscopus investitus estae regasebus Ecclesiae Lugdunensis se de omnibus, quae in Lugdunensi Episcopatu ad imperium pertinent; cimitatem Lugdunensim o totum G piscopatumriberumfacit ab omni extranea potesate,salva per omnia imperiali resilia: in summa Andreas θ 'Chesineus testatur, vidisse se plureου ehartas hujus Imperatoris pro Ecclesiis iennensi, Lugdunensi, Bellicens alius in Eurgundia constitutis, qua fidem fariunt, eum in regno Burgundiapro supremo Principe agnitumem. Atque haec est illa summa Principum iurisdictio, quae sacri ordinis mores, vitam, disciplinam, imo ipsum docendi munus k divinis orac Iis temere abiens olim tempestive correxit : quae s seculi vitio & imprudentia nostra in Romano

. Vid. Ioh. de nosco In Viennensibus Antiquitati . , Guilhelmus paradinus I istor. Lugd. l. a. c. I r. e Histor. Burg. i. q. c. 7.

526쪽

474 Summa I . Potestate cirea Saera. novatum deInceps a Pontifice Johanne pactum cum otione M. quale Leo III. Carolo fecisse dicitur,eadem jura Imperatori restituitati quamvis ferale Heinrici dissidium cum GregorioviL ivique mox subsecuta transactio filii ejus Heinrici V. & Paschalis Pontificis circa electionem Pomtificis & Cleri aliquam mutationem invexisset, ipsi tamen nihilominus & omni acerordo, qui intra imperii fines consistit semper in obsequio de fidelitate duravit,ut veros subditos decet: Certe enimFridericus LomnesItalici regni iscopos de optimates inComitiis Roncaliensib',ubi pristina imperii iura severe revocata sint, in verba sua de fidem iuramento adegit. Malim hoc ipsum R devici verbis narrare, qui summa diligentia Fris derici res seliciter gestas destripsit et Deinde

per jusitia regni inquit ille hac de re, se de

regalibus, quae longo jam tempore Rutemerita te pervadentium seu neglectu Reium imperio deperierant, ludiose disserens sic. Imperator Frudericus cum nustam possint j enire defensi nem excusationis, tam uisivi quam Primates o Civitatα, uno ore, uno assensu in manum Principis retalis reddidere e primis resi nantia um Mediolane es extitere, requisitis de hoc ipso jure quid esset, adjudicaverunt Ducatus,

Marchiaae, Comstatin, Consulatus, monetas,

retonea, fodrum, vectigalia, portus, pedatica, molendina, piscatorias, portus, omnemi utiliatatem ex decursu suminum provenientem: Nec de terra tantum, verum etiam de suis propriis capiti ου censem annui redditionem, OG

527쪽

-- CAP. VI. De risdict. Imp. eirca Sacra. rii praeterea O hoc sibi ab omnibus ad dicatum, atque recognitum es , in singulis Civitatibus, potesateτ , consules caeterosve Magi ratus a

l. sensis populi per usum creari debere, qui fide si semulo prudent or Principi honorem or Cis, ου patrias debitam jusitiam nossent consen; vare. De his autem omnisin eoier o nafraude recipiendis ab omnibus civitatibus est Sacramenta praestita se vadra pro Iubitu IN ratoris exhibitissunt. Caeterum de Episcopo-i rum fidelitate & subjectione paulo obscurior hici est Radevicus , quare placet ei lucem ex Ottone Muraena coaevo scriptore accendere, cujus haec verba Baronius annalibus suis inseruit : Hoc siei peracto, i. e. regalibus a delectis judicibus inducatis Mediolanensis ARCHI Episcopus una cum Conseulibus Mediolani, omnes alii praesentes Lom hardia, Eps scopi, Comites, Marchi no, Duces, eat eris Italia Principeου, or omnium Lombardia civitatum ConsiMM ibi ad antes

. publice in coegoquio Vse surgentes in manu ipsus, Imperatoris omnia , quaprarim 'dices jura, regalia esse dixerant , refutaverunt, es ei dem de ipsis omnibuου fecerunt. IZτὰ hoc hae huit Pontificem Hadrianum, qui ambiguis lit

ris ad Caesarem datis religionem, preces, iram minas confuse miscuit: inventa est ejus quaedam epistolax Nauclero, ubi inter alia haec leguntur.

2uid ricam de eluate B. Petra es nobis a te promissa es jurata, quomodo eam obseeν veri cum' ab iis, qui Dii sunt G Iii excelsomno, Epi sic ι pis videlicet homulum requisens Melitatem exigis, O manm eorum sacratas manum tuum s innein

528쪽

set De Summa ImpenPotestate circa Sacra. riam acquirere , se quando aliquiS ad nosn cessitatis causs reclamaverit, ad eos possimus yelatorum querelas ud definiendum remittere. Porrb in Missorum potestate & mandatis fuit, Monasteria ac religiosbrum ordines visitare, ad pristinam disciplinam reductis illis, quae Contra regulas & instituta ordinis, nec non leges publicas aut pietatε peccata erant: id officii hac lege comprehenditur, ut Missiper gulas civi.

tu es Monasteria virorum C pue rumpravi deant, quomodo aut qualiter in domibus Ecel

si arum aut ornam tis Ecclesiae emendatae velo

stauratae se vide utur,o diligeter inquirant de

conversatiotae singulorum, vel quomodo emed rum habeant, quod)Q in de eorum lectione es cautu caeteriss disia tinis ad ordinem Ecclesiasticae regulae pertinentium. Denique ut alio-riim oblivisear, executionem sententiar a C mitibus contra Episcopos latae ex bono & aequo, sed ab his improba tergiversatione& fuga diu si lipensam Misi auctoritate sua & mora conde m natae parti sumptuose procurabante Licuit igiatur Episcopos convenire in seculari foro , licuit Coinitibus jureMagistratus sententiam ferre,cui stare Episcopos oportuit e & vero qua luculentiore ratione his ipsis argumentis quis summam 3mperii vim circa sacra prohaverit ' sed cum ipsiam legem, ne mihi soli credere videare. Mubicuns sis aut Episcopum aut alium quemlibet quotum honorepraeditum invenerint, qui Iustitiam facere veni noluis via prohibuit , de plius riam vitant, quamdiu in eo Aco justitias

529쪽

ncere debent. Praeter Francorum Constituti ares Bavaricae etiam leges Episcopos seculari potestati judicandos subjiciunt, cum in aliis causis, tum praecipue publicis criminibus , privatis saltem vindictae propriae usti vetito. Uerba logis haec sunt. Si Episcopus contra auquem culpabilis e non praesumat eum occiderorum sum mus Ponti ex e seu masget eum ante Regem vel Ducem aut ante pubem suam: ses convictus crimine negare non possit, tum secundum cano nes ei judicetur. Si talis culpa eis, ut depona tur , deponetur or exilietur: de homicidio, de fornicatione, de consensu cum hostibus, si intra provinciam inimicos invitaverit, or eos prodore voluerit, quos serivare debuit, pro sis culpis damnetur. In Italia & Romano imperio, pri terquam quod Francorum leges illic etiam vim suam ut in aliis omnibus Caroli M. imperiis e seruerint: nam omnibus nullo discrimine facto praecipiunt: volumus atque praecipimus, ut omnes ditioni nostrae Deo auxiliante subjecti etam Romani, quam Franci, Alemanni, Bojoari, Saxones, caeteris nobis subjecti omne inuem

tum G,quemadmodum paulo ante exContinu tione Eutropii citavimus, ut omneae majoreae Roma essent imperiatu homines , tam Disopi quam Laici, or facerent Melitatem Imperato tu; ut di illa Romana Synodus sub Lamberto Im

peratore habita omnibus Romanis cujuscunquo sint ordinis secularis &Ecclesiastici liberu ad imperatorium tribunal in litigiosis causis accessum permittit, poena in impedientes constituta: Reia

530쪽

. CAP.VI. De Drudis. Imp. eirca Sae . q8'diversa docere ausus siti, si plane absti neat publicis concionibus, aut frigidus in illis sit & negligens , si a lacris faciendis sibi propterea caveat, quod ambitiosus & iratus Pontifex praecipitato fulmine innocentem populum percusserit: si pruvatis affectibus indulgens invi sum non tam Deo quam sibi hominem a Domini coena arceat, &Ecclesiae communione, is jurisdictione Principis

coercendus est : cum enim ejus iudicio omnes omnino actiqnes subjiciant externae moralis bonitatis vitiique capaces , ac quibus aliis injuria fieri potest, non autem illae solum, quae ab imp rio proficissiuntur, oppido liquet, nulla ratione istas Sacerdotum excipi, quae saepius assectato studio immeritos premuntie nam neque conjugiale officium, neque rei familiaris diligens cura ex imperio sunt, propter quae tamen aliquando tribunalia adeuntur e Potestas civilis omnis mali vi ndex est constituta, etiam illius, quod in s cris rebus fit. Enimvero haeretiCorum causiam,

qui , vera religione vel novandi studio vel nimia sapientia & amore sui discedunt , supra prolixo

egimus. Id saltem nunc hic restat dicere, siquiadem inter Antistites aliquos controversia orta fuerit, quis magis consentanea facris literis doceat , eius quoque litis iudicium summi Principis fuisse, quam variis modis, sed semper auspieio suo diremisse legitur. Usitatissimum omnium fuit per consultas Synodos sopire mutuas simultates & in veritatem inquirere:quod si ISynodis provocatum esset, indicto conventu causae denuti agitatae finis impositus. Aliquando, sed rarius, ipse Imperator de res igione dc innocentia