Henrici Henniges, De summa imperatoris Romani potestate circa sacra. Liber vnicus

741쪽

7oa De Summa Imper. Potesate cirea Sacra. maiiensem,Arnolphus Triburiensem: acinGes maniae regno imperioque Romano Carolinam stirpem secuta Saxonum gens in Heinrico Au- cupeΕrsordiensem&Otione I. Romanam, ubi Iohannes XIII. judicatus est: in aliis alias. g. Io. In tanta luce & totius antiquitatis consensu nescio quid mortuum & elumbe adferant conducti parasiti Romanae Curiae, certe nihil praeter verba confidentiae & spiritus plena, aut corruptissimam vel sacrarum literarum vel bonorum authorum interpretationem, quorum narrationes exscindunt mala fide, & ita divulsas speciose propinant, integro earum sensi indiversissimum abeunte propositum. Pastu ovium supremam iurisdietionem datam in omnia te

restria: Petrum VicariumChristi & primum Caput Catholicae Ecclesiae constitutum speciali diplomate: & quod ut dissicillimum probatu, ita potissimus totius scenae apparatus , Romanum Pontificem huic Apostolo successisse, qui tamen certiore fide Antiochiae quam Romae docuit,ubi eum aliquando vixisse adhuc a) ambigitur, haec talia sunt, quae facilius Cogi posscmi quani

credi. Certe utcunque singula concedantur. tamen non adeo varias& monstrosas soquelas a puriore Ecclesia exinde fabrefactas ad subvertendam omnium Principum maiestatem in s cris rebus plurium seculorum praxis per exempla a nobis jam memorata ostendit et ut pro inda impudentius serociusque mendacium sol nullum aspexerit , ' quam per Franciscum Burkhardum , si quidem is est libelli de Autonomia

742쪽

i la

CAP. VIII De Synodis. o famosus author, evomitum incomparabili audacia legitur. Nimirum Concilia, Synodo seco goquia a primis incunabulis G istianae rei anulos Aluspersonis, quam Ecclesia licis convocata , habita se expedita esse e prae de tantum omni tempore summo Episcopo, qui ex ejus sententia Ponti sex Romanus est) O judice, O com maiore ς Nec laicum unquam, sive is I Grator, Rex. aut Princeps fuerit, autum esse bule se negotio intrudere. Quod enim jus ConVo. candi attinet, docuimus jam illo summa libertate Imperatores & Reges usos: monstravimus ipsos Pontifices non tantum agnosCentes sine metu illam potestatem : sed & pro ejus opportuno usu ad genua Prin Cipis humiliter devolutos : diximus repulsam interdum patas moderatissime tulisse: reliqua vero jam sequens argumenti series non dispari certitudine de luculenta falsitate convincet. I. I i. Igitur illud proxime his non parum videas in dubium vocari, an summae potestati jussit, ut indicere Concilium : ita etiam ad idem personas nominare , quos di quot congregari velit: locumque, ubi, & tempus, quando coeundum sit conscriptis patribus , pro suo animo constit re ξ Et quidem nos id licere nihil ambigimus, sive rationibus pugnandum sit, sive e emplorum acie. Sed ut res tota pateat, ab orbgine sua repetenda est.In eo enim adversarii plerumque insidias suas ponunt, ut primae Ecclesiae tempora , publico legum &Principum favore destituae aC necessariam sui corporis per se ipsum regendi praxim, quam poli receptos Imperato

743쪽

7o De Summa Imper. Potestate circa Saera. res summo gaudio deseruit altiore praesidio contenta, in praejudicium rapiant, & tantum non obligatoriam iussionem divinae legis. Naturaliter quidem S cum pro coetu accipitur Ecclesia vel abstrahente, Republica, siub qua est: vel de relicto , quemadmodum jus potestatemque habet ad universium corpus sosipes Conservandum et sic etiam prospiciendi de idoneis instrumentis, quibus ad propositam metam itur. Et quidem id Ecclesiae licet non divina tantum auctoritate. quae illam perpetuitatis promisso ad sui curam obligavit: sed communi omnis coetus foedere, qui tutelam & regimen sivi ipsius suscipit, ant quam in clientelam eoncesserit dignioris pol statis. Inter illas provisiones, quae felicitatem

Ecclesiae procurant, consilia sunt, in commune col lata,prout res postulat. Communicatio autem cum per scripta 6cliteras fieri interdum soleat, tum utilissimo invento viva voce in Syn dis , ubi & melius sententiae expromi & simuli tes mutuis ossiciis sopiri possunt : Hinc erit Ecclesiae in iis, quae ipsiam tangunt, personas delia gere, ad consilia ituras : Pastorum vero innegotiis, quae pastoralis muneris sint r alia dete minandi personas ratio nulla inveniri potest, nisi extrynea ope, de qua propediem dicemus: Ejus iuris aliquam umbellam apud Antiochenos invenimus, qui cum Paulo de Barnaba quosdam ex suo corpore Hierosolymam ad Apostolos miserunt, non quidem tanquam in libero consessu Ecclesar Antiochenae nomine sententiam dicturos, quod in Synodis usu venit: sed audituros

iudicium Spiritus Sancti in suborto scrupulo docircum

744쪽

y circumcisionis necessitate. Quamvis igitur nona ad consilium aliquod delegati iverint, tantum ex eo tamen percipimus , ab Ecclesia personasi primaevo more nominatas seu capiendi consiliit, leu dandi causa r Nam & Hierosolymitanumi presbyterium eodem iure ex suis eligit, quos ro: pensa vice ad Antiochenos mitterent perferendi decreti causa. Sed non diu illa consuetudo a duravit, nec, aucta paulum Ecclesia, deinceps: omni sequente aevo temere invenies illius comba tia , ubi ex omnium voto persenae eligerentur,t, praesertim quos oportuit ad Synodos proficisci: b mox sub Christianorum Principum imperio peti nitus exspiravit, cum Respublica iam non mi- ei nus pro ipsa Ecclesia vigilaret, quam civium b at nis. Qui vitio id Imperantibus vertunt, quod a. ipse Deus adeo ad eorum ossicium voluit pertunere , ut rationes etiam repetat administrati

γ muneris, ii quidem jam mihi haud tolerabiliteris videntur insanire. Nam quod antiqui moris, imperito studio vetera laudant recentium inCu-

riosi , & primam regiminis Ecclesiastici faciemat, πternitati sacrificant, in eo turpiter decipium tur, cum in quoVis Coetu id usiuvenire soleat, utili facta ad maiorem potestatem accretione desinatis naturale ejus regimen in alienam manum,& ser-

si viat sublimiori imperio, non aemuletur. Quod a Cum in actionibus & rebus etiam obtineat ipsis, communitati propriis. veluti religione ab e Lisi roribus purganda , constituenda disiciplina e Hesiastica,& consensione Ecclesiae procuranda: j a Ubi licet consultius aliquando sit electionem aboli V fieri, ut omnes ratum habeant, quod

745쪽

vos De Summa I . Potestate Hrea Satra.

ab eorum delegatis actum est : &ne alieno emptoque iudicio videamur libero consensu imp dimentum creare, id tamen ad modum utendi iuris prudentiorem pertinet, non quaesitum aliis quod Ecclesiae ius. Principis erit deliberare an expediat instituendae concordiae, omnibus relinqui in electionibus arbitrium & liberas linguas rautere potius sit periculo ex tumultuante & siuspecta sorte plebe opportuno iuris usu praevenire. Nam S tempus esse potest , quando plus relugioni & Ecclesiarum cocordiae nociturae sint pluarium electiones , in ambitiosos & irrequietos homines, vel ipsis etiam erroribus & labe , quisbus corrigendis indicitur Concilium, Correptos desiturae. ) Quanto magis indicta Synodo ipsius imperantis causa Z sive consilium petentis in rebus ad religionem & mores pertinentibus, sive mandata iurisdictione coetum illum iudicem

constituentis quorundam discriminum. Tunc enim ut naturaliter cuique licet seCum expendere , a quo instrui potissimum velit, ut pec tiari jure Principem decet, ad belli pacisque negotia idoneos consiliarios eligere : ut semper in arbitrio delegantis positum nominare deleg tum iudicem : ita in religionis etiam causa Imperans sibi ipsi Theologicarum rerum peritos viros sumit, per quos doceatur ubi haeret: firmitur, ubi nutat, iuvetur ubi deficit. Probe QMarsilius Patavinus, ad solius humani Legula

rori deliri aut superiore carentis auctoritatem pertinet, aut ejud, vel eorum, cui vel quibus per

jam ductum legislatorem potes in hac commissa fuerit,

746쪽

fuerit , generale concilium convocare, person Mad hoc idoneas determinare, ipsums congregari, celebrari , essecundum formam debitam facere consummari: rebeEM quoque ad conveniendum tam Sacerdotes quam non Sacerdoteae, Geruos aut non Clericos licite secundum divinam ct Bumanam legem per coactivam arcere potentiam. Et praecedenti capite. Legislatores ad hoc etiam obligantur, eligendo personas idoneas ad Concilium integrandum , eisque de necessariis temporalibus providendum, venire recusam res , ad hoc tamen idoneos se electos tam Sare dotes quam non Sacerdotu propter utilitatem publicam, si oportuerit, compesiendum. Fumdat vero assertionem suam veracissima & civili ratione summi imperii, in Sacrum ordinem &ras Ecclesiasticas seque validi & actuosi ac reliquam Civitatis partem : scilicet, jurisdictiones coacti inuper omneι indisserenter Sacerdotes O non Sacerdot , personarum determinatio-nre se approbationes , osciorum quoque ins tutiones omnium ad solius legisiatori delis amctoritatem, minime vero ad Sacerdotalis cosi

si soliui in quantum hujusmodi pertinere.

Iaec tam clare, nec ambiguo sensu Marsilius, ut mirum sit, eum a Pontificiis advocari in siuas parites, quas adeo gravi sententia damnat, pro jure Principum lata. Nam quod inanibus verborum argutiis conciliare sibi nituntur iniquum, quem cupiunt, Patronum, & subtile effugium quaerunt in personarum determinatione, sive persionis non includendo Sacerdotes : sive determinati nem ad solam approbationem restringendo, e

747쪽

τ ι,8 De Summa Imper. Potestate cirea Sacra. ipse Marsilius vim stibi fieri clamat.Disertim enim personas in Sacerdotes & non Sacerdotes distinguit, non divisione aequi voci in aequivocata: sed generis in species ) atque determinationis v cem electione explicat, ut luculenter apparet ex locorum, quos supra descripsimus, collatione. Quibus cum non pugnat, quod idem author alio loco adieri, ad de ienda dogmata Communitatu notabiles eligant eles Presb teros, alto' secundum humani legislatoris determinationem. Dum enim poeularem hanc

electionem auspicio & concessioni summi Primcipis alliga ejus partes in hoc negotio stuperiores manifesto facit, & ius plebis subiicit maiestati. Clim enim idem videatur fecisse, quod per alium quis facit, certe communitates, quae secundum humani legislatoris determinationem, i. e. delegationem seu permissionem eligunt, alieno Imperantis nomine , non proprio jure in suffragia mittuntur. πω ia. Si ad exempla veniendum sit, & usum Ecclesiae quarto seculo sub Christianis Imperatoribus receptum , continuatumque per plurimas aetates, dormituriente adhuc ambitione R manae Sedis, nunquam forte inveniemus Primcipibus hac in causa diem esse dictam a sacro o dine. Sed principio monendum est, nullum summae potestati praejudicium eos facere, ' quibus vices suas Imperator mandavit: nec magis objici cum ratione posse ea Concilia, quae publica lege bis vel semel in anno haberi iuua proprio motu & pro ossicio suo coiere non praevia electione Frincipis. Utrobique enim electio est, quae

748쪽

CAP. VIII. De S nodis. os

quae debetur summo imperio r illic quidem e pressa etiam, sed per mandatarium explicata,nte vero tacita, obligatione legis, quoties opus est, stante pro determinato semel consensu, & in singulis Synodis veluti nominante personas. quas oportuit Congregari, quamdiu ex aliis camsis imperans non adhibuit propiorem curam. Inde quod ad dioecesanas aut metropolitanas SP nodos Metropolitae & Episcopi sponte sua comfluxere, non expectato imperio, cur aliquid v Ieat, cum imperium ipsa lege contineatur, quam constat malcstatis opus esse t Minus ambigere possumus de electione , quae per alium ex Gel gatione fit et quod in majorum Synodorum indi, ctione observatum , circularibus literis , quas Φ dixere, ad Metropolitanos missis, quuhus illis imperaretur coepi oporum electio, u que dum is numerus , quem Caesares constitu rant, impletus esset. Imperatores Theodosius& Valentinianus , cum Ephesinum Concilium celebrare in animo haberent, ad Cyrillum, Al xandriae Episcopum aliosque Metropolitas in hunc sensum scribunt. Curabit piet- tua, ys futurum Sanctum Pasha venire in Ephesum

Asiae, sub ψsem Pentecosas diem et inciem , ut

una adsint sanctissimisua praefectura Episcopi,

puuci, quos ipsa eis erit. Iidem sub Concilii Chalcedonensis indictione iubent Dioscorum, sumptis secum decem Metropolitanis Episeopis , sub ejus dioecesi, oratiis similiter Dibois

hermone es vita ornatis,proximis Calendis Amgusti Ephesum convenire, nulla sicilicet alio, pra-rrepraedictos viros SanctamS noda molesante.

749쪽

1 o De Summa I . Potestate et ea saera. In aliis literis Theodosius expressa certa persona Barsumam Presbyterum o Archimandritam adesse vult Ephesina Synodo , se locum tenere

cunctorum orientalium Archimandritarum.

Hujusmodi electiones, quas Metropolitae interclum seorsim, aliquando eum Synodo Episcoporum comprovincialium fecere , non aliter sunt habitae,quam si immediata voce ipsius Principis iudicatum esset. Nec tunC quisquam eorum , quibus electionis potestas facta , oblitus conditionis suae vel proprium Ecclesiae ius jact vit: vel mandantis beneficium non publice confessus est. Sed praeterea non semper intra hos carceres substitit imperiosa potestas: aliquando reliquit litam metam , &vel cum supercilio aspernata sacri ordinis subsidiarias vices augustali ore providit Conciliis de patribus sivis, quo plures saepe emavit una epistola, quam ille Mon-guntinus Elector unquam ex cornu venatorio

Caesares. Constantinus M. coacta Arelati Synodo ad Causam Caeciliani Carthaginensis iudicandam non solum Chresto imperavit, ut cum duobus Comitibus compareret e sed ad Miltiadem quoque & Marcum scribit, ca) jubet

Romae ad eandem Caeciliani causam decidendam Synodum congregari non flum ipso Miltiade praesente, sedis Rhericio, Materno se Marino. Ab aliis Imperatoribus idem observatum esse non est dubitandum, Cum Theodosius ad Constantinopolitanam synodum Macedonianos quoque Episcopos admiserit, &rursiis in Chal

750쪽

CAP. VIII. De 'nodis. ' ibique pleno & suo arbitrio , cui parendum esse Ecclesia aequum censuit: alibi inter laudes etiam Imperatorum est, quod ad Synodos vocaverint Antistites iudicio & eloquentia claros. Nec di Par apud Francorum Reges consuetudo & usus regiae potestatis, adiutus per ipsos Pontifices magis,quam impugnatus. Certe Stephanus Papa, ut ex Anastasii hibliothecarii historia constat, i patos ad Pipinum , Carolum ac Carolomannum Francorum Principes misit, deprecans atho laus eorum excellantiam per Das Apostolicas lia teras, ut aliquantos Episcopos graves se in mnibus divinu scripturis atque sanctorum canonum institutionibus eruditos ac peritissimos dirigani ad faciendum in hac Romana uisecim citium. Ista Stephanus, non undique moderati ingenii vir : Nunc quanta rerum &doctrinae vicissitudo 3 Quot comminationes, censurae, sulmina in paria ausuros torquendaῖ tam nihil adeo sanctum est & rectum, quod non improbae moris talium cupiditates atque ipsa temporum iniqua

fata corrumpere soleant. Furtum Deus, naturati pudor proscripsit,inventae tamε sunt leges,quae honestum ducunt & dignum bono viro alterius damno locupletari. Spartanus legislator, ut eivium industriam in tuenda re familiari acueret, impunitatem tribuit clandestinis surreptioni-hus: &olim tota Graecia publicis latrociniis, quae

in pretio habuit & fortitudinis disciplina, amico etiam receptu favit. Qui viribus praestat, iure est potior , &ipsum ius tandem nascitur ex iniquitate. Versat assidue instabilis & infida sors bona sua: & cum nihil donat,repetit, religione,