Henrici Henniges, De summa imperatoris Romani potestate circa sacra. Liber vnicus

81쪽

ης De Sumnna Imper. Potestate circa Sae . tae & instauratae domus Dei valvae, repurgati templi a sordibus , & cultus a mendis, initum foedus cum Domino, constitutio Levitarum,qui in sacris sedibus cum psalteriis & cymbalis cane rent ; Celebratio Paschatos , longo quondam tempore neglecti, &nunc demum in usum revocati eximiam Regis pietatem & in sacra imp rium affatim loquuntur et qui si in haec tempora

incidisset, quo hierarchia pontificia intoler hili molestia Christianis Principibus incumbit, sine dubio ingens fuisset malum habiturus , si Pontificis ingratiis tantum sibi iuris in negotio religionis sumpsisset,quod ad se solum pertinere ab omnibus Credi cupit. Quod si enim superiori seculo Gregorius Calendarium suumChristiano Orbi summa audacia pro imperio obtrusit , quanto magis pro Paschatis, rei sine omni dubio sipiritualis , celebratione sua non aliena auctoritate institueηda pugnaturus fuerit 3 Sed opaculum adhuC erat Ezechiae aetate, PrinCipis

egitimi circa sacra potestatem summam inclu-hium vocare , adeoque ne quidem mussitasse Pontifiees , Sacerdotes aut Levitae leguntur,

quasi eorum iuribus aut privilegiis vis fieret, qui a in alia causia fatis animi ad resistendum Regi

suo habuerunt, sanctuarium interius ad immolandum ingressuro. Pene oblitus b Josiam

fuissem , exemplo sere ante omnes ponendum, qui religionis in deformes naevos & crudelem Duperstitionem delapsae toto corde misertus Abrum legis ab Helcia Sacerdote repertum pu-.blicari,

82쪽

CARII. Imperat. Imp. circa Sacra compet. 47blicar , S populo integrum praelegii iussit, ut

intellecto errore emendationi omnes studerent. Ipse rex, quantum suarum virium fuit, ad antiqua sacra, sincere peragenda, contulit, Camarumis Idolis deletis, quibus Reges Judae in excelsis

adolere Consueverant, & mandato Sacerdotibus dato, ut omnia vasa peregrini cultus templo ejicerent, ne instrumenta superessent aut me moria detestandae idololatriae.

g. 8. Et sic in Vetere Iudaeorum Republica imperium circa sacra semper a Regibus usque ad Babylonicam captivitatem usurpatum esse, ex his quae diximus abunde liquet. Quae dei ceps tempora post reductum ex servitute populum inciderunt , ut confusionis plena fuerunt, imprimis ubi per Alexandrum M. Persarum Monarchia eversia est, ut eodem brevi defuncto iterum illius imperium in plura regna dissipatum: ita in illis multum desudare nullo operae pretio imprudentis foret. Fatendum tamen, nullis Regibus & incerto obsie. iuio in civilibus turbis paulatim crevisse sacri ordinis potentiam , ut plerunque solet, qui tacentibus Prophetis, exhalanteque pietate , omne in populum imperium ad se traxere, adeo ut summi Sacerdotes ut plurimum etiam Principis essent purpura & armis

consipicui 3 donec iidem ipsi in tyrannos delaberentur, ad vexandam plebem intentos, a quibus ut nihil recti piique sperari potest ; ita ante eos

Sacerdotum in sacra imperium nec aliis praejudicio esse : nam & iidem seculari potestate usi sunt, quam Regibus ex hac ratione negare ineptissimum fuerit.

83쪽

8 De Summa IN. Potestate circa Sarra. f. Christo Salvatore nato,passo dc in coelum assumpto cum Republica Judaeorum etiam illorum religio de siit, &vera Dei Ecclesia, novo foedere instaurata, transiit ad Christianos, missae hominum saluti certa fiducia innixos, & per eandem nullo gentium discrimine Deo reconci liatos. HIC per treCentos annos, & quod e currit, nulla legitimi in Christianam religionem imperii vestigia apparent, Imperatoribus nimirum adhuc abominandis gentium ritibus adductis , & misera servitute, crudelissimisque persecutionibus prementibus fideles; ipsis vero Christianis, ut subditis, potestate omni destitutis , ut proinde mirum non sit, illis nolentibus Verae religionis tutelam publicam suseipere, his non potentibus , destituta humano imperio sacra in solius Dei providentia &defensione reeu-huili Postquam ver5 ligato ad palum in se natem Dracone ipsi etiam Romanorum Princupes, initio h Constantino M. facto, divino iugo colla salutari humiliatione submittere , & ex scutari Filium Dei aeternum ceperunt, protinus eorum imperium ad religionem ordinandam impensum est. Sic,quem paulo anth nominavimus , Constantinus M. edicto publico templa idolis ethnicorum consecrata occlusit, Christianis de libertate religionis idonee cavit , omnes subditos suos ad amplectendam Christianorum fidem graviter hortatus est , principio a se facto, ut caeteris exemplo esset , piis Doctoribus stipendia constituit, & propter Arianam haeresia convocavit Nicaenum Concilium , cui ipse in

persona praefuit, di damnata Arii doctrina P

trum

84쪽

Op IZ Imperat. Imp. circa Sacra compet. 4'trum decreta ac canones imperiali auctoritate confirmavit, interdicto proposito, nequis publice aut privatim somnia Arriana sequeretur. Extat eius Epistola apud Eusebium post Syn dum Nicaenam Ecclesiis scripta, qua egregium studium promovendae religionis abunde testatur. Putavi mihi ante omnia in id enitendum

esse, inquit, ut in Ecclesia sidas una, felicissimi

populi sincera caritas ct rebetio erga authorem omnium Deum nunquam asrepans observetur. Hoc sui iuris & muneris esse cum plurimis legibus Clero & populo in religionis causa praescriptis , tum imprimis ingenua & simplici ad Episicopos consessione declaravit,Cui nemo Contradicere tunc iustum duxit. Hos sis Episcopi in Ecclesiam b ait, ego extra Ecclesiam seu remplum Disopus a Deosum constituitu. Nec minus Constantini Successores in constituendis& emendandis sacris laborasse inVeniuntur. Marcianus in prima sessione Concilii Chalcedonensis ita patres alloquitur. Cum primum per Hectionem in regnum aesecreto Dei profecti sumus , inter tantas publicab utilitates nu mmagis nos constrinxit negotium, quam rectam

ct veram sidem Chrisianorum, quaesian Orveneranda consistit, indubitatam omnibuου dri clarare. Declarare vult hic Imperator omnibus Christianam fidem non expetaata Pontificis auctoritate aut Consensi, quem eo tempore suis pra concilia & ipsius Imperatoris arbitrium p suisse paradoxon erat. Theodosius morti jam D vici-

a l. 3, de ipsius vita. p 89 I. Arumae. I. P. Tom. 4. Disc. 43. c. a. n. 3. ex Euleb. l. q. de Vit. Q. M. c. 14.

85쪽

s o De Summa mper. Potestate circa Saera. ricinus teste Ambrosio potiorem Ecclesiae quam imperii curam egit.Imprimis vero Justiniani nostri meminisse debemus, cujus plurimae constitutiones extant, in rebus sacris occupatae, ut de

a) recto in Deum sensu, juxta sacrae scripturae normam habendo , de scripturarum Q lecti ne & o versione; de vita& ossietis Cleric rum : e) de diebus feriatis, ordinationibus Qhonis Ecclesiasticis,de d, Episcopis & aliis eultui

divino propriis legibus. Praesertim verti vox eius memoratu digna adhuc celebratur, s f non minor nobu cura es horum , qua sanctissimis Ecclesis proseunt, quam ipsius animae. Sub haec

quo felicius securiusve res Christianorum indies habuerunt; eo minor in religionis Antistitibus pietatis & antiquae sanctimoniae ratio, subeunte paulatim vastissimos animos ambitione, super hia & opum quaerendarum cupiditate. Hinc omnia eorum Consilia in id se e directa , ut superficiaria externae sanctitatis specie credulet plebis animos quisque in maiorem sui adorationem& cultum fascinaret, aliis quocunque modo in contemptum aut suspicionem Coniectis, quos improbis suis desideriis obstare compererunt rinde prima inter Constantinopolitanum & Romanum Episcopos de honore & primaria dignutate certamina,quae cum Imperatores in ipsis adhuc cunis opprimere debuissent, tanquam aliquando in Reipublicae pestem desitura, fatali

86쪽

CAP. VI. Imperat p. circa sacraeo ei. stimprudentia foverunt,donec stultissimusPhoc sexitiali errore palam pro Romano sententiam dixit. Sic obtento honoris primatu ambitiosi Praesules audaciores facti ulterius iverunt, sumpta universalis Episcopi in totum Christianum orbem facie, qui omnibus aliis, in quocunque dignitatis gradu constitutis,iure imperare pollici quo primo elassico Antichristum ad hierarchuam sacram stabiliendam usurum iam ante Gregorius M. praedixerat. Ab hoc tempore Imporatorum in Sacra & Clerum legitima potestas cepit occulte in dubium vocari , exortis inter Leonem Isiaurum &Constantinum, Romani I perii Principes,nec non Gregorios II. ac III Ponistifices stuper imaginum adoratione dissidiis r nihil tamen ab Imperatoribus in praejuriicium sui juris obtentum est, quamvis Pontifices omnia summa fecissent, suscitatis etiam in Italia factionibus, & vectigalibus tributisque Cariari exsolvi prohibitis, penimi hac in re Salvatoris nostri vicarii, qui gentili etiam Principi Petrum debita pro se suisque tributa pendere iussit. Quamo

rem cum imperatores Graeci, ut par fuit, insolutum Praesulum horum fastum & improbas spes diutius serre non potuissent, bella gravissima in Italia exorta sunt, inde RaVennatensibus Exa chis iussu Imperatorum seditosos Patres ad poenam deposcentibus: Hinc Romano populo cum factione sua e sdem illos pervicaciter defendente: quibus tandem medii se interponerunt Lom gobardi , non alio consilio , quam ut utrosquo opprimerent. Pontifices tot hostibus hinc im . de incumbentibus sie impares conspicati ad Fra D a corum

87쪽

sa De summa IN. Potesate cirra Sacra.

corum auxilia confugerunt, desperantes de Imperatorum venia, qus tantopere irritaVerant.

Ita tandem Romanum in occidente imperium ad Carolum M. &eius posteros delatum est, qui nihilo secius tamen potestatem suam ad religi nem ordinandam , quin ipsum Pontificem in ordinem cogendum , jugiter exercuit, ut meditatum saCrum imperium aliquantulum delituerit : Testes in id sint tum Capitula Francorum, ut Vocant, quorum non minima pars in constia tuendis sacris occupata est, tum praesertim plurimi actus summae Caroli M. & eius successorum potestatis in ipsiam Romanam Ecclesiam illativi. Ita Pontificem sine consensu & probatione Imperatoris creari nefas fuit: Carolus inter Leonem & ejus acCusatores Judex sedit, innocentem

Pontificem pronuncians: ut aliorum nunc taceam , quae paulo insta pleniore modio cumula-himus. Et quidem iste rerum status usque ad Heinricum IRcontinuavit: quam mala enim Otto Imperator Crescentium multaverit , Vel pueris constat. Quamvis vero Gregorius VII. parricidali sua contumacia non parum imperatoriam majestatem labefactaverit, majus deinde vulnus sub Paschale in abdicata Epilcoporum dc Cleri electione passam,non omni tamen ad hunc usque diem in sacra potestate imperium Rom. exui potuit, quin retenta EcclesiaeRomanae Advocatia reliquias aliquas ex priori iure quasi ex

communi naufragio servarit nec unquam Ιmperatores omne circa religionem arbitrium ita in unum Pontificem conserre voluerunt, ut sibi

nihil omnino reliqui fecerint. Pleni sunt Recessus

88쪽

p. re Imperat. imper. Grea Sacra comperi s 3 cessus Imperii legum publiCarum , quae Lacris moderantur, etiam reformandi iure Imperatori tributor Notabilia sunt verba γ Recessus annox s44. conditi,in quo sui ossicii Carolus esse dicit, diversias in Imperio religiones conciliare , &ad unam Veram reducere.Clarius idem illud in Recessu de anno 3ς 8. exprimit, fide statibus interposita, si quae in sacris ceremoniis erroris aut superstitionis plena irrepserint, I se emend

tum iri ; &novissima ce) Osnabrugensis Pacim catio Imperatori Romano idem ius dat refodi mandi religionem, quod alii Reges & Principes in suis Rebuspublicis habent. Et ne putes eae privilegio quodam vel consensu Papae hoc esse, Recessus imperii de iure regiae potestatis v solo Deo coneessae loquuntur. Arasit misers obr

Uint nach rc. suo itaque iure h ic Imperator agit, quicquid agit, non mandato alieno. Reliqua quae sensim Pontifices ad se traxerunt, nostra incuriati patientia animati, ut ea non mediocria esse l. hens fatear, ita nullo periculo, sed ingenti Reipublicae bono iisdem privabuntur, si aliquando nobis pristinus patriae amor & pietas in praeco dia redierit. Solo enim errore &praepostera religionis larva in nostra Republica imperant, quo animadverso citra ullum piaculum res suas sibi habere & nostras nobis relinquere ex formula antiqua iuberi poterunt:quod ut citius fiat,nemi-

D 3 ni nisi

H ore. r. s. 1 3. Qu.d vero ad comites.

89쪽

s De Summa Imper. Potestate eirea sacra. ni ni si illis grave est, qui ex publica calamitate

saginari solent. g. IO. Hac ratione in Romano Imperio Carusares semper potestatem suam circa sacra me

erunt. In aliis regnis idem factum est. De Fram cis passim in id I. a. Spirensis Chronica, praesertim verti cap . r. Lehmannus clarissimε docuit. De Gothis & Uandalis, Arrianam haeresin secutis res ipsa per se loquitur: & hodie locupletio. xe restimonio Christiana regna salutari Evangelii luce repurgata, ut Angl ia, Sueeia, Dania, &melior Germaniae pars exemplo sunt. Illa etiam, quae adhuc in fide Romanae Curiae sunt, non parum debent desecatae per Lutherum religionis veritati, dum & ipsi oculos in rem suam prudentius aperuerunt, discussis ubique humanarum traditionum tenebris; & Pontifices multo temperatiores in usu suae potestatis facti sunt, exemplum scilicet veriti, ne nimia contumacia irrit tos Principes ad libertatem sollicitarent. Quam xi enim ipsis quondam constitit imprudenter negata Heinrico VIII Angliae Regi, & delansori

Catholico dispensatio,alias quinquies aureorum millibus emi solita Z Quanto pluris etiam vibratum in Lutherum fulmen, quem praestitisset opima dementiri praebenda ξ His ictibus Piscator

Romanus cautior factus umbram potius videtur retinere pristinae potentiae,quam solidum roburr

Hispaniarum Rex, devotissimus in speciem Ecclesiae filius res suas hac ipsa religione & obstaquis agit, haud aeque fidus,ubi de praejudicio eiu , agitur: itaque Philippus II si periore seculo pol Oraruiem suum Sixto V. Pontifici denunci-

90쪽

CAP. VT Imperat. Imp. eirea Sacra compet. Uari curavit , se eum non agniturum pro Pontifice , nisi desineret in occulto causa: Heinrici IV. Galliae Regis favere. Lono minus Gallia mmnem potestatem civilem in sacra abstinet , in uua ad hunc usque diem Concilii Tridentini promulgatio contra Ecclesiae Gallicae libertates non potuit obtineri , quamvis ea superiori secu- Io in turbis regni publicis omni vi altuque temtata fuisset. Tenuit nihilominus Rex nomina

di Episicopos ius,& appellationes ab abusu in ca fis spiritualibus ad Regium tribunal iugiter comservatae sunt, frustra ringente Clero , dc lumma

imis confundente, ut abolerentur: tum in laesae

Maiestatis crimine nulla admittitur fori praetcris utio, sed aequε in Ecclesiasticas personas ac teculares animadverti fas est , perduellionis convictas, sicut Cardinalis Guisius Bloesis captus ac intersectus sua peste regni iura roboravit: ut alias nunc Ecclesiae Gallicanae libertates taceam, quas Regibus Francorum in sacra aliqualem potestatem largiuntur, non ex beneficio Pont heis oris tam , eandem enim imo ampliorem, eges Galliae habuerunt, antequam Romanae Eccletiae urulas partes in sua Republica secerunt : sed ex communi periculo, velut selices reliquiari lem tam, dum caetera fatali Europae Christianae ignuvia pessum irent. Italiam nunc lubens praetetaeo , quae utcunque prae aliis Romanae Ecc letiae addictior sit, nunquam t-men omne in Lacris arbitrium Pontifici uni permisit, ceu vel unius V netorumReipublicae cumPaulo V.habita discrimina , quae ad belli usque strepitum eruperunt,