Henrici Henniges, De summa imperatoris Romani potestate circa sacra. Liber vnicus

91쪽

CAP. VI. Imperat. I .circa Sacra compet ς' plurimas gentes durasse prope Verum est, per niversum orbem tenebantur homines Deum c lere, quatenuS eum norant, eique ex totis virubus gratias agere et quoniam ver6 semper cultus

divinus peculiares ritus habuit, quibus Deus pla-

Cari voluit, adeoque aut omnes ritus illos obire tenebantur, aut nonnullis ex suo coetu Sacerdotium committere. At in unaquaque societate

munera publica distribuendi ius apud illum est: cui imperium competit: Ut patrifamilias in domo, et Regi in civitate. Qui vero alii functionem aliquam assignare potest, eandem S sibi ipsi re te assignat, dum ei par sit, nec lege superiore prohibeatur, quo minus accipiat: sed neque naturali neque gentium publica jura Sacerdotii functionem Regibus interdicunt, ut multis a Grotius probat, cui haec&alia plura debemus: relinquitur ergo, Reges suo jure, quo in totam civitatem usi sunt, administrandi Sacerdotii sibi facultatem sumpsisse: quod exinde etiam magis apparet, dum omnes fatentur, in statu illo primaevo ius fuisse multitudini liberae eligendi sibi

Sacerdotem, quod jus deinde, ut omnes aliae expediendorum negotiorum rationes, in eum translatum est, cui multitudo ipsa se regendi potestatem fecit: nec abnuit electionis indoles, ex

iussione di prohibitione , actibus imperii, constans et iubetur enim aliquis fungi Sacerdotio: Scalii ab eo abstinere. Sunt verb in civitate iubendi vetandique partes apud solum imperantem: alios premit obsequii necessitas; ideoque in hoc etiam electionis ad Sacerdotium negotior Haz D s prae-

- De Imp. Summ. potest circ. Sacri

92쪽

18 De Summa Imp. potestate et ea Sacra. ymsupposita certitudine nunc ultro concludumus : Si summis potestatibus iure regio Sacem dotii functionem sibi ipsis assignare licet, competere utique iisdem in Sacra potestatem,in quia hus totum Sacerdotium occupatum est r Et vel haec una consequentiae ratio ius aperit, quod Principes in electione Sacerdotum olim habu runtis nonnulli ingentiReipublicae damno sibi a Romana Ecclesia eripi passi sunt. I. I 2. Eandem pro Regum circa Sacra imperio sententiam Orthodoxa Christianorum E clesia omni aevo pronunciavit. a Socrates Historicus vere dixit, ex quo Imperatorre facti

sunt Christiani , res Ecclesia ab ipsu dependiose:

nec alio sensu υν) Optatus Mileuitanus ' non esse Rempublicam in Ecclesia, sed Ecclesam in Repmbuca: i. e. in Romano imperio. In antiqua inscriptione Constantinus religionu o Mei amaor dicitur, ac notum est Basilii judicium, qui

Ecclesiam vocavit navem universalem, cujuου mbi gubernacula a Deo concredita : nec minus diversa orbis parte Carolum M. Mogontinense Concilium verae refigionis rectorem appellat, sicut Eleutherius Episcopus Romanus Regem Britonum Dei Vicarium etiam in religionis negotio, de quo in vetere illo epistolio agit , quod nomine elus circumsertur: Eximia in hoc argumento Augustini loca sunt, Donatistis opposita, qui olim, ut hodie Pontificii, in summas potestates admodum fuerunt iniuriosi. Serviunt RGos terrae Christo, inquit, etiam leges ferendo pro Chrso. Terror temporalium potesatum

quam i s. praefat. υὶ l 3. lo Epist. 8. ad Vincenti

93쪽

R VI. Imperat. I . Sacrara et systuando veritatem oppugnat justiuortibuου guriosa probatio est. In mis periculosistentatio.

Suando autem veritatem praedicat erranti- hus es discordantibus, cordaris utilis admoniatio est, ct infensatis inutilis AFictio. Non estamen pote ου nisi a Deo, circ. Sive enim pol μ veritati favens aliquem corrigat, laudem: habet ex ista, qui fuerit emendatus e Sive inimica veritati in aliquem saviat, laudem haber . existi, qui victor fuerit coronaturi Et a) ali-hi. Mirantur Donatisa, quia commoventu

potesateι Chrisiana adversm detesandos diri. Apatores Ecclesia; si non ergo moverentur,quo. modo redderent rationem de Imperio suo Deo pintendat cantas vestra quid dicam, quia pe , tinet hoc ad Reges sieculi Chrisianos, ut tempο- ribus suis pacatam velint matrem suam Eccleissam habere,una stiritualiter natisiun/. It rum μ) alio loco Donatistis respondet, ad c , ram Regispertinuisse, ut Ninιvita Deum placa-

rent, cujus viam Dein annunciaverat. Hoc

addito et Euamdiu vos non tenetis Ecclesiam, quam praenunciaverunt pisator o, Apsolir plantaverunt, tamdiu Reges qui eam tenent, rectissime ad suam curam judicant pertinere, ne vos adversus eam rebelgetis impune. Leoc etiam seb ad Theodosium. Pro integritate stata k Chrisianissimum Principem convenit esse DIL: clium. Acca rursus: mantum rebus humanis consulere divina providentia dignetur , δε- Iicitudo clementia vestra stis itu Dei incitata

94쪽

CAP. VT Imperat. I . circa Sacra compet. 63 commodo Z Quibus maior bonorum quaerendorum ratio, quam animarum et quibus quotidie ex nescio quo coeli thesauro novas licet primere divitias , ut ipsi ditentur, non ut alii salventur: Fac hujus rei periculum si lubet , quam prompti sint Pastores illi ad tollenda in Ecclesia

offendicula, errores ac abusus r injice menti nem corruptae disciplinae per legitimum liberumque Concilium in Capite & membris fana dae r Haec tonitrua sunt, haec anathemata in Curiae Romanae auribus, quae pejus justum Conciliaum odit, qu1m lucem noctuae. Ignis privato parabitur, pro suo in Ecclesiam hod studio ris&Principibus horrenda fulmina : nec aliterane Ecclesiastici Status ratio patitur, quae omnis perpetua catena ad emungendas simplicis plebeculae divitias cohaeret , tum ad domesticam majestatem servandam , tum mittendos emissarios. qui occasionem opprimendorum eorum occupent, qui dum prudentius sibi capiunt , haeretici sunt. In hanc piam militiam singulis annis immensa profunditus auri argentique vis, iisdem artibus mox colligenda. Et verci tandem in quo

nisi Principe praesidium erit , si Pontifex & ejus Palatini palam in haereticos degenerent Τ si a fide deficiant λ Dii meliora, inquiunt , Sipsum

malum ominatori. Sed omnia ab illis sperare possumus, qui intrarunt ut vulpes, regnarunt ut Leones, mortui sunt ut canes. Multi Pontifices sine fide & Deo vixerunte hoc ultimum tantum haereticae pravitatis deerat, ut publice docerent, quod crederent : dc sine dubio idem secissent, nisi de dignitate fuissent periclitaturi sua. Omniss

95쪽

ca De Summa IN. Potestate eirca Sacra. Omnis itaque Ecclesiae defensio Principis est Nec tam excludimus Episcopos, quam subordinamus et Faciat quisque , quod sui est officii &muneris r Hi divini verbi praedicatione, spiritualibus armis, Ibbrie& prudenter adhibitis, in- enio denique & rationum arietibus oppugnentostes suos r Illi vero etiam seculari brachio &potestate, in facinorosos aut turbatores Ecclesiasticarunitatis severε animadvertant, Ecclesiam mendis & humanis fictionibus , saluti hominum aeternae periculosis repurgent: Clericorum avaritiam, ambitionem ac spes immoderatas intra debitos eancellos detineant, ac denique mnia ea industrii faciant , quae ad ordinandam pie religionem, tollendosque abusus necessaria sunt: uoc imperatoris est, hoc regiae potestatis,

Trevirensis in Electione Caroli V. agnoverunt, satum Reipublicae desiderare talem Imperat rem, a lentps, qui praeter alia CoNsTITu AT EMENDET refutonis statum e Huc Lutherus Athanasia exemplo conjugst velut ad aram praesidium1 legum, orans Imperatorem Camistum, ut doctrina Christianae tutelam suscipiat,ses contra vim es injuriam omnem defendat, quo de causia constiterit. Haec Cum sit doctrina pia, Vera, ceria Ecclesiarum Omnium,quae v jugo Pontificio defecerunt, de calumniis & iniuria adversariorum nostrorum meritti conquerimur , identidem ad nostram invidiam haec Principibus ingerentium, quasi Reformatorum religione non tantum fides inDeu sed& omne erga

H Apud fleidan. lib. I.

96쪽

CAP. II. I erat Imp. circa Satra eo ei. 63 erga legitimos Magistratus obsequium penitus convellatur. O triste Si infelix mendacium, quod ipsae nostrae Consessiones toto orbe publicatae convellunt: quibuscum certe nemo insudias adversariorum fastumque Sacri ordinis ad contumeliam Principum exsurgentem contule

rit. Prosectb enim sive aliter catuli olent, aliter suas: ut proverbium habet. Una est omnium Ecclesiarum nostrarum vox ex M Isidoro Hi sipalensi. Cunsant Principα seculi,Deo debere se rationem reddere propter Eccusam,

qua Ciuristo tuendam siumpiunt: Nam sive augeatur pax O Hsiciplina Ecclesia per Meus

Principusve flvatur age ab eis rationem extigit, qui eorum potesati suam Ecclesiam eredi.

die. Nec dis i icet Angliae lex, excommunican dos illos censens,qui affirmarent Regem Angliae non eandem habere in causis Ecclesiasticis auctoritatem, qua usi sunt pii Hebraeorum Reges. f. i 3. Non incommodum, opinor erit, di sentientes ipsorum armis conficere. Jus can nicum in hac lite non ex omni parte Pontificium seu adulatorium est. Boni Principis eis ac refri

resaurare, ' ovas ad care, o Dei Sacerdotes honorare ac tueri. 0 Item : Principes seculi nonnunquam intra Ecclesiam potestate a placulmina tenent, ut per eandem potestatem di ripisnam Ecclesiasticam muniant. Caterum intra Ecclesiam potestates nec aria non essent,

nisi ut quod non pravalent Sacerdoteτ eskere per

97쪽

De Summa I . Potesate circa Saera. per doctrina sermonem, potesas hoc imperet perdimplina terrorem. Saepe per regnum terr num coeleste regnum proficit , ut qui intra Ecclesiam positi contra Mem es disciplinam agunt,

rigore Principum tonterantur, ipsisms disciplianam , quam utilitas Ecclesiae exercere non pra valet, cervicibus superborum potesin principalis imponat, se ut venerationem mereatur, vise tutem potestatu impertiatur. Cognoscantprimcipales seculi se Deo debere esse reddituros rationem propter Ecclesiam , quam a Christo tuem

tores secularium dignitatum ad Ecclesiarum tuitionem constituti uis debent. Qualis vero tuitio & administratio Ecclesiarum intelligatur, iam β. praecedenti explicavimus. Canonico juri succenturiabimus aliquos pontificiae religionis Theologos, qui actiones Sacerdotales imperio summarum potestatum subjiciunt: ID Johannis Parisiensis haec verba sunt. Luitum es Himcipi abusum gladii obitualis repet re eo modo, quo potest, etiam per gladium materialem, praecipue ubi usus gladii siritualis vergit in malum Reipublica, cujus cura Regi in umbit, alia ter enim gladium ne causa po/tarc c) Francisci Uictoriae ista e Respublica civilis est perfecta

Abi sufficiens, ergo p test se difendere ab injuria

cujuscuns propria auctoritate. mox t Possunt Principes servare proprias Respublicau,non solii per modum defensimis d etiam auctorItative.

niat

98쪽

OOZ Imperat. Imp. circa Sacra comper. cyniat piritualem potesatem male uis spirituatibus in pernietem Reipublica temporalis, per accidens subditur potestati politica , cui cura

temporalium incumbit, se consequenter pol statem habet super omnes actiones externa quae pacem temporalem injuriose perturbant. Itum t injustas'iritualium administratio, velut excommunicatio Principis notoris injusta, aut interdictum regni mam se iniquum , ab

Episcopo, qui tali Principi civiliser subjicitur, quatenus pacem publicam perturbat, o sed

tiones ac tumultus in Republica excitat, qua ratione naturam criminopolitici fortitur , ad tribunal Prineipis pervenire videtur. In disputatione posterius edita Parisiensem & Victoriam secutus haec habet. Rewpublica temporalis inperfecta es sibi seu ciens, ergo propria auctori tate M injuria cujmcuns se defendere, se abusum gladii spiritualis, praecipue ubi vergit mmalum Reipublica, cujus cura Regi incumbit, per gladium materialem repet repotest. Ad a gumenta Suaregii sic respondit: Penes Reges

temporalis est potesas prohibendi atque punisendi criminas'iritualia , ut injuria temporales sunt , O civilis Reipublica tranqui itatem

injuriose perturbant. Imo propius in eodem libello rem ita tangit et Mitto jam a minare, utrum ad civium Regum Christianorum potesatem spectet epiminasiritualia, non tantum ut injuriae temporales sisnt, Gr civili tranquillitati obseunt: sed ut crimina etiam sunt Dimrualia, s spirituali Ecclesia Christi, cujus a Deo

protectores constitutisumi, bono incommodant,

99쪽

De Summa IN. Potestate circa saera. prohibere , O taenis temporalibus casigam Mitti; nimirum haec eo consilio. quod vera non audeat eloqui, falsia nolit. q. I . Haec omnia, quim vera sunt per se. tionibus summis innixa, in sacris literis funda .ra, exemplis probatissimis asserta, 1 veneranda antiquitate credita; tam malignε & veteratorii . Pontificiis oppugnantur, quorum hierarchici status ratio non fert parem in imperio , ne dum superiorem. Hi summam & absolutam circa s cra potestatem arbitrandi & decidendi uni Pontifici, Christi in his terris Vicario, deserunt, e elusis omnino Principibus,quos ministros & executores Pontificiae Voluntatis faciunt, adeoque ad alienam libidinem alligant , non patiuntur proprio iure uti : quod ad salutem Reipublicae 2Deo habent. Collimant ad hanc metam omnia um pene Theologorum eorum scripta, ineptissimis rationibus . & quandoque textibus ex divi-xio Codice aut misere arreptis aut iniuriose exinplicatis reserta , quibus Primatum illum Papae hactenus, qua licuit ,fulcieret nec sibi ipsi Pontifices desunt, blanditiis, expostulationibus, minis, censuris in eos detonantes, qui manus in emendationem religionis&sacrae disciplinae injicere volunt: Non opus est ut externa, & res GaIliae superiore seculo per factiones & in turbis actas hic taediose repetamus et in ipse nostra patria tantae tyrannidis luctuosa extant vestigia, quae optimam Caroli V. intentionem in negotio co ruptae religionis tractando haud parum remorata est : Testes in id locupletes sunt Pauli III. Pontificis literae , quas inaudito fastu& audacia

100쪽

CAP. II Imperae eirea Sacra eomper. ad maximum hunc Imperatorem dedit, in Ger mania id agentem , ut per colloquia, conventus imperiales & legitimum Concilium exortam paulo ante in religione scissuram, cui ipsa Romana Curia impudentissimis suis indulgentiis in. genti nostro bono occasionem dedit, tolleret, di ad concordiam & Ecclesiae unitatem reduceret suos cives e Summa in id omnium honorum rat consensio , sibi invicem magnifice gratulantium ex servitute se aliquando esse in libertatem candos: Sola Romana Curia &ejus sequaces,

ruorum delitiae sunt plebem superstitionibus

ementiri ,' ut ipsi interim delicatius vivant.i luriose restiterunt, omnia prius tentare certi, quum ut aliorum salutem suas miserias iamrent. ItaquePontifex ui tanquam capiti primas dant, superbissimas literas ad Carolum exaravit, quas

integras apud moissium videre est: in his

cum sup emam sibi per divina se humana iura

probante tot seculorum consensu eum cogendi concilii, tum tuendi de his es ordinandi, qua ad Ecclesiae unitatem utilitate jectant, Amctoritatem sumpsisset, increpito oblique Carolo quod de concilio generali, tanquam de remedio omnium oportunissimo amictis Ecclesia risu ipsius Germaniae mentione ecerit, vel de nationab ves defuturo, ad proximum omnium Autumnum ι eriali conventu , in quo de res sione, caterus risu , qua ad istam pertinen tractare promittit, mox maiore insolentia Imperatoris salutare consilium pessima praeVarica . tione comparat facto usa. arca ruinam minia