Henrici Henniges, De summa imperatoris Romani potestate circa sacra. Liber vnicus

841쪽

De summa Im . Potestate circa Saera.' rationo ad privatos restricta dicuntur , vel ita nullius sint, ut ne quidem pri Vatorum ordinariis fieri possint: alta vero, quae perlegitim modos, puta occupationem, inVentionem, aditionem, capturam, acquirantur. Prioris generis

sunt res sacrae, sanctae, &religio , divini iuris dictae: illae enim nec inveniuntur in privatorum honis, nec iis facile misceri possunt: quoniam e tra mutuum Civium commercium posita reli- .ioni & Ecclesiis serviunt. Consulto autem o dinaris adjeci,quia sunt casius aliqui,quibus ali natio rerum divini juris etiam in privatos permissa : quod ipsum sussiciens argumentum Imperioris iuris, quod Respublica in res nullius h het. Alterius generis sunt reliqua exern pla quatuor posterioribus modis, ut ab Halinio collo. cantur, Comprehensa : scilicet quae res nullius sunt facto; natura; tempore, casu. Qui probe haec expendit, facile deprehendet rerum nullius appellationem domini eminenti non obstare.' Prim6 enim tam res divini, quam hum ἔuris nullius esse possunt: at in res humani iuris oppido Reipublicae ius suum salvum manet et ut

inferas, thesaurum , haereditatem jacentem, tacetetera: non est itaque titulus rerum nullius Lub sciens ad probandam omnimodam Gemptionem. Deinde nullius esse opponitur non lim.

oliciter in bonis esse , sed Cum adjectione priva. torum: quae Q cauta restrictio eminenti dominio satis cavet. Muri, portae ciVitatis nullius res sunt, sed eadem nonne res ipsius Civitatis P nublius igitur privatorum s alicujus Reipublica

842쪽

ι CAP. IX. De Eminentem Mirca Sacra. 8o, 7 dum arcentur singuli, substituitur universitas,u aut is qui regendi universitatem jus habet, in re-; et bus sacris eadem ratio, quae non alia considera i ' tione nullius dicuntur, nam divini iuris titulum et paulo ante deteximus. Quod vero hominum je ' commerciis exemptae, non eo sensu accipiemet dum , quasi penitus sublatae ab humanis usibusti nec summi imperii vim recipiant ad publicas tilitates actuosam : ita enim sunt adhuc vetuein publico commercio; sed quod arbitrium prui vatorum & disipositionem excludant, nec pee alios acquiri facile possint absque ope &,eniat legum. Pene sicut res ultima voluntate in Ce it tam familiam addictas cum alienationis prohia: bitione mutare non licet, nisi ex imperantispe Hissu, tum supra jura constituti, tum privatas di, ill . spositiones. I. s. Et vero neque ius gentium, neque -d viles sanctiones , ea quae divini iuris sunt, un- quam ab humanis usibus prorsus arcuisse , res

It ipsa loquitur. Prim6 enim belli jure acquiri certum est. Cum loca cauta fiunt ab hostibus,: ait m) Pomponius JCtus, omnia desinuntsac esse. Et D Cicero. Sacra Syracusanorum via ctoriaprofana fecerat. Atq; hunc morem Pa

sanias Graecis Barbarisque communem vocat, 'e ut res sacrae arbitrii eorum fierent, qui urbes c

843쪽

D4 ne summa Imp. nee sterirea Sama. ιι ias ct Numinum eritωjuris Atque s -- Hris Romani esse. Quo gentium iure MarCellus usus Syracusanorum templa ornamentis sp lliavit, Romae in triumpho ostendendis: parx inquit Livius, Mili jure. Imperator etiam Germanicus,narrante bi Tacito,profana simia aera, ct releberrimum istu gentibus rem

plum, quod Tanfana vocabant .Iolo aequantur.

ι Cicero de P. Servilio loquens, Signa ct -- .namenta ex urbe hostium si O virtute capris edi lege atque imperatoris jure Iusulis. Acthaee donaria Deorum, 1 victoribus capi solita interdum virtutis praenuum fuere,sicut illud apud

QVirgilium.

Teptunifaero Danais deposte refixum. 4mb ipsi Dii in praedam dati, ut Jovis Hercetrita .mulacrum post Troiam captam Stengleo congessum, dccc signum Herculis a Fabio Tarenti captum,missumque in Capitolium, reliquis Diis Tarentinis relictis, ut iratis. Unde f Terturui lianus. Tot deinde de Diis, quot degentibus rariumphi manent resimulacra captiva,O utique sentiunt, quos non amann g) Servilis. Doms iislata Numinibus tam diu ac sunt, ordona possunt dici, quamdiu non fuerunt profanata: r lest vero profanum,definiente Trebatio JCto, quod ex religioso vel sacro in hominum usum proprietatems conversum es. Deinde cum a populus alii in fidem & ditionem dedit, & sacra simul deduntur & omnia divina. Campani, Livium , armis Samnitium oppressi in S

844쪽

CARITDe Eminente Domi erre aera. soru aiunt. Populum Campanum, urbe, Capuam I agros. delubra Deum, divina humanas omnia 3 - vestram, P. C. itionem dia uri Cui par esta apud Plautum formula.

a urbem, agrum, -- Joco ea uti dederent.. Item: in De ψη se divina humanaά omnia. . Denique si placeat populo, seu Rectori Civitia, tis,sacra in profanos usus converti, possunt, sivei et id publica utilitas exigat, seu temporum necessia j tate excusetur. Sed hunc eminentis dominii, actum inter alios illustriorem infra plenius ex j plicare decretum est:nunc id saltem notetur,neu

Romano iure inter impossibilia esse, ut να fura profanaseri, & im ipsum mutari possit. i s. Io. Igitur esse aliquod Reipublieae do.

, minium in sacris rebus,superius eo,quod comisi muni titulo Ecclesiae habent, hactenus probat eum. Nunc restat potiores eius actus nominare,

ruibus se maxime conspicuum facit & disnum

ominii nomine. Horum sunt alii, qui cum essectibus dominii privati coneurrunt, quos o dinant & regunt: alii consortis impatientes sollimperant, interdum ad aliorum gratiam, inpius publico bono, semper cum possessorum damno.Qui moderantur privato dominio, legem praescribunt acquirendis rebus, conservandis, ali nandis. Caeteri vim suam exerunt in rerum n, latione, pluribus casibus suscipienda. Singula' percurremus.

s. D. Quid quantumque acquirere dies sis liceat, vix est quaestio huius loci. De rebus Eee 3 enim

845쪽

gog De Summa Im .potestate eirea garra:

enim sacris hic agitur,quae jam actu Ecclesiarum sunt, quales non sunt illae, quae denuo acquiri debent,di a seculo in pias causas transferri:adeo' que interdietum de civium bonis sine discrimine. di publica auctoritate a Clem non acquirendis actus est eminentis dominii circa profanas res, non sacras occupati, quod subinde Respublica Veneta Romanae Curiae objecit, ad illam Iibe talis Ecclesiasticae necessariam moderationem stolide indignanti Dum vero. prohibetur si cer ordo ab immensis nundinationibus , imperium personas obligat, rursus 1 Dominio toto objecto alienum. Caeterum hac saltem consid

ratione hujus iuris aliqua mentio facienda est, quatenus constare debet, quid legitime & bona fide ab Ecclesiis acquisitum sit. Olim quidem cum sanctior pietas nondum divitias peperisset,

quae matrem devorarent, ipsa sacri ordinis sordida paupertas nullum Praetorem provocabat,qui proposito interdicto modum faCeret tam exuiguis nec invidendis opibus. Pellicere potius e emplis, hortatibus, legibus homines oportuit, ut egentibus Mystis, atque ex miseratione populi viventibus ipsi liberali & munifica manu

succurrerent, quae eos tantae divinitatis majest tecon:picuos vindicaret ab inopiae contemptu, praesertim cum devolutae ad Ecclesias divitiae sanctissima oeconomia. ita disipensarentur, ut magis pauperum esse viderentur, quam eorum,

quibus possessio&cura commissa , velut ad munistra foribus alienae rei. Hinc cuivis per ca)Constantinum Imperatorem potestas facta est, sanctis

i . l. C. de S. s. LAI.

846쪽

Sanctissimo Catholico venerabilique Concilio

honorum quantum optaverit, donare, legare, intit quovis modo ex testamento relinquere: E

clesiis praeterea in acquisitione & praescriptione dominiorum privilegiorum honore munitis, sicut γ) Bariolus tradit. Adhaec ut nemora. cile li voto religiosiae vitae prohibitus, ita μ) pe 'missum est, bona monasterium ingressi acquiri Ecclesiae, cui ipse se addixit, forte ne retro in si culum necesse habeat respicere , ex quo totus 'abiit nulla sui parte relicta. Amplius exaequa tae Ecclesiae minorum Civitatumque juribus,quishus per stipulationem aut quemvis alium comtractum licet meliorem conditionem suam facere. Denique cavit 6 Justinianus, si quis D minum nostrum Jesum Christum, vel Archan- tum , vel Martyrem non designato oratorio templove haeredem instituerit, per quini Ecclesiam haereditas aut legatum vindicari debeata Postquam vero infinitis opibus, fundis, decimis' .& tantum non tributario omni orbe ad deside. xium expleta egestas, sisti iterum canales illi ceperunt publico aggere, qui perpetuo rapidoque fluxu in illud inexplebile barathrum cupiditatis

provoluti Rempublicam tandem exhausturi metuebantur. Etenim undiquaque rivulis ex omni Civitatis ordine in hunc oceanum se e onerantibus nulla unquam refluxus spe , velut res in orcum Cecidisset, tandem publicas vires marcescere & emori experientia compertum est.

847쪽

s 23 De Summa Imp. potesate Hrea saera. 1u luxus, quem opes pepererunt, & artificiosi l Cultae libidines, nec non habendi cupido , v riis, iisque vetitis artibus indies adultior matur hant vulneri remedium. Accessit, quod elusa pretate majorum illos ipsos Ecclesiae thesauros ad sustentationem pauperum lc hospitum sola- meri religiose dicatos iam totos Sacer ordo sibi imputaret, Ut ventrem aleret, velut Diis inseris destinatam hostiam,ex cuius nidore illis aliquando adolendum esset. Lubet hic adscribere HBarclai justam & gravem accusationem , qua sanctissimum religionis columen, ministerium inquam , tantis divitiis queritur ad ruinam de

scelerum omnium societatem venisse. Munus

quondam, inquit, Iaborisplenissimum, dum

publicae leges nostra aera vetabant,enam in emrremum periculi excurrens. Mox domita e

tinctas mimcisum saevitis congestae pessim

Ure in tanti tificii reverentiam pene causam reverentiae extinxerunt. Nam additis, s aridi quidem dedebat, ad uia divina humanis opi-

ου atque ossiciis tantum onus vergere in re ram cepit, eorum vitio , quibuου in hac ut on

erum mixtura te in potior corio fuit. Iri eo si, probitatis a gumentum est, quod tanti Laboris curarums provinciam, quae olim miniafros quaerebat jam multo ambitu sibi deposcunt homino, nihil minus quam de pietate se labo- ,ribus cogitantes. ita haec eximia ι Hesisfidigniarn erunt suis ipfa vibin es ornamentiae com it ι se animum ad hac munera applicare sum plurimum in si nida Mustros opulcntia

848쪽

CA IX. Derminent Omin. cina era. 869; eupiditatem incumbere. potiti tamam ii sitis nominis Hin gazas in humanitatem h a sitis Ospem egenorum canto permittunt prii vata lascivia , nunc inani picturarumsudio, nunc cumulatis variorum artificum Iaboribus, indigne ludenti: Nam h- σα prodigentem peri pejora scelern nequitiam modest doloris ver

i cundia omittit. Cuum autem dementia putes, V non modo tantorum facinorum audaciam ha-i bere , sed sesaepe, quantum peccent, ignorare' Habent quippe prascriptas ad Numen /bipr

i cari μου emundant in quotidianae pietatis osci-l um: sanctas ho quidem, neque is, omittendarii Sed tantisti penso defuncti credunt se nihil carii litum debere, σε Darum infularum hono, Dresbi emptas. Larva ilia, O vecordis mx ror I quod munm assiduo labore aegre perscias , , id credere levi se perfunctoria opera rite a

i seisi. Auiasisuas delicias, Mosaluberrimai Moratione distinguerent, se inspeculapositos

aius pastor , si quae oviumμα ignavia mp -

m concesserint,in extrema viperniciem hoci futurum ,fortasse interdum devoverent illam sam, qua exultant, ocii lasscivia licentiam. i Igitur clim hoc genus hominum sibi ipsi temperare a vitiis non posset, Respublicae rem dignam

censuerant suo auxilio et inde leges iterum e ortae , vel revocantes ad iustam salubremque me- dietatem immoderatas opes, velut luxuriantes ramulos, quos diligens agricola ad arboris salui rem recidit: vel claudentes ostia nimiae alluvio- nis : ne scilicet dum hinc ablata ad alteram ri- , PRm perpetuo ejiciuntur, redeuntibus subinde

849쪽

81 o De Summa per. Potestate Hrea Saer aesti bus, tandem necesse sit fulmen alveum mT tare. Alibi tamen plenior intercessio, & efficax ad publicum bonum : interdum tepida & remi sa, quem facile fraudes eludunt: ubique Cleria:

corum luxurie malisque artibus impetrata. Im-

peratores Valentinianus & Gratianus, si non pri- mi,certε inter primos illius licentiae castigatores: sed debili mitique severitate, γ) prohibitum e- nim tunc a mulieribus aliquid acquiri quocumque nomine. Causa ipse sexus fuit, non fallaciis tantum obnoxius & lenociniis, sed ipsi etiam si spicioni. Lex Damaso Pontifici Romano instanuata post mandatam publicationem factamque longo tempore in Romano Imperio viguit: nec eam Hieronymus carpere ausus, sed potius sacri ordinis mores, libidinibus suis & dolis eam Reipublicae providentiam excitantis. Sed quemadmodum Romanum imperium semper in religionem propenso favore, ac nescio an non si perstitioso benignum fuit: ita ' non longe pro-' ces uin est in causa adeo necessaria & utili. Alia regna propius sibi meliusque caverunt. Pori

gallia ex testimonio h Molinae legem habet,

nullo titulo ad Sacrum ordinem res immobiles sive regni, sive privatorum transferri permitte tem ne scilicet ad Ecclesiasticae ambitionis libertatem dimissae aerario nocerent publicorum onerum recusatione et additque autor, legem toti

Hispaniae communem esse. e) In Arragonia certe Jacobo Rege siancitum est, ne regni tributaria H l. et M. C. Theod. de Epist. & Cleri

D De Contra. tit. a. d. I Q. l. a. tit. s.

850쪽

cipis permissu liceat in Clericos alienare: ' quo eodem jure & Gallia utitur, lege per S Ludovia cum lata , & jugiter confirmata a Successoribus Philippo I I. Philippo Pulchro, Carolo Pulchro, Carolo V. Francisco L Heinrico Il. Carolo IX. Heinrico III. Nec ignavior hic Veneta Respu-hlica , jam fere quadringentis annis ejusmodi

constitutione usa , quam irrito conatu Paulus hoc seculo, quamvis super inserosque moveret , infringere moliebatur. Et prosecto si causam Principum , in qua eum Pontifice hic contendunt, ad justum rationis examen revocamus, oppido apparebit, illos de damno vitando sollicitos esse: ambitiosium Praesulem, ut solet, de captando alieno lucro. Illis publica utilitate i iungi necessariam &tempestivam provisionem..His nulla pietatis nec religionis cura, sed stimulante una avaritia, humanis ludibriis atque a plissimae praedae, quam petunt, obtendi superstitiosum nescio cujus libestatis Ecclesiasticae nomen , atque ex sacrilegio fieri Dei causam. Pene

enim ipsi, quod insigni prudentia a ca) Barctato

observatum, in nulla re magis eruditione utum

tur , quam asserendis illius, qua potiuntur, dignitati praerogativis. In infinitam sui libe ratem argumento inveniunt , faciis ij muta cupiditas eloquenter. Eo modo cum videntur unum caelum intueri, unius causam ag re , tunc etiam a terra vix recedunt. Igitur

quid censes peccare Principes , si opulenta iam Ecclesia, & omni copia instructa necessariarum

rerum, atyri Rui, ε. c. ulti l l