Henrici Henniges, De summa imperatoris Romani potestate circa sacra. Liber vnicus

871쪽

831 m Summa Imper. Potestate circa saera. lent, neque illic neque toto canonico iure definiatum est: unde difficiles &taediosae inter Pontificios doctores lites, quantum Ecclesiastica liber tas complectatur,quaeque negotia oblectum eius constituant: praeterea neC illud satis traditum,

quibus regulis aut indiciis cognosci & distingui ab aliis possit. Prosecto nullibi diutius bellatum

minore profectu, & ubi minus scias, cum omnia noveris. In altero quisque invenit, quod a

cuset: quod se iuvet nihil : ita se carpunt inviacem, vellicant, prostandunt: veritas in detecta latet. Nam ubique facilius est aliena reprehemdere , quam sua tueri. Sunt quidam, qui ad libertatis naturalis definitionem recurrunt , ex qua rimentur Ecclesiasticae naturam 3 tanquam

haec vis sit&potestas ejus, quod cuiq; ex Sacro Ordine facere licet, nisi quid vi aut lege prohibetur. Sed hoe ipso lex constituitur domina & m deratrix libertatis Ecclesiasticae , sicut civilis, quod illi homines tam impense aversantur. Altias ab hac sententia non longε videtur abesse Bonifacius Papa , in derogationem Ecclesiasticaelibertatis interpretatus, si, qui temporale dominium obtinent, subditis suis interdicant, , ne Praelatis aut Clericis seu personis Ecclesiasticis

quicquam vendant, aut emant aliquid ab ei dem e neque ipsis blandum molant, coquant panem , aut alia obsequia exhibere praesumant. Et vera est aliquatenus assertio. Sicut enim cum quae omnibus in civitate facere licet, mihi uni non liceat, libertas mea aliqua sui parte detrimentum patitur : ita etiam coarctatur illa

872쪽

CARIT. De Eminente Domin irca Sacra. Ecclesiastica, quam non sinimus ad omnes civium actiones, praesertim in commerciorum usiudi humanis necessitatibus occupatas adspirare.

Sed non ideo propediem ipsum edictum d

mnandum est, aut excommunicationis fulmine

propellendum: quia poterit Respublica habere

iustas & necessarias causas, Cur mihi certae rei commercio interdicat: itemque cur Ecclesiastiacis personis nec immobilia emere permittat,nec

civibus vendere. Libertati id officit, fateor,sed laudis te est impedimentum, quod crimine v cat, S utilitate publica repensatur. Adeoque

quacunque vertatur illa libertas, manet in eam luperius legum arbitrium , Quo velut compedibus vel constringitur vel solvitur. Hoc

ipsum subodorantes alii nomine Ecclesiasticae libertatis eas selum res notant, quae divinorum atque humanorum privilegiorum indultu E cIesiastico Ordini competunt. Verum divina privilegia casta admodum sunt Scocelestia, nec inquinata humanis sordibus Illis igitur si suae lubertatis terminos metiuntur, nunquam cu ipsis finiu regundorum actione experiemur. Etenim praedicare verbum Dei, administrare sacramenta claviumq; potestate pro hominum sorte uti, ac id libere ubique & publica securitate, velut sacrosanctos&inviolabiles divinae pacis nuncios, quis prohibere i ure potest Z addam alimenta de mercedε tantis operariis debitam, adda reverentiae amorisq; studium, quo complecti docet illos salutis nostrae praecones: dicam haec omnia esse extra iudicium Principum, nec ullam a legibus mutationε accipere: si ulterius non progrediun-

873쪽

De Rumina Imperi potestate Hrea Sacra.

tur amice conspirabimus. γed non cociuilitaui bitiosa superstitio intra genuinas illas suae libertatis angustias.Movendo termino Pontifices e Principes appellant, quorum beneficiis nituntur. At isti quid olim de alieno donaverint, nisi Dominirem ratum habeant. Igitur horum est liberaliatas & munificentia, quicquid Sacer ordo possidet, aut quacunque pra rogativa fruitur: dona tum autem semper salvo imperio,ut propius pruvilegio sit, quam libertati. Privilegio inquam, revocando ab ingratis,& suspendendo ex Reipublicae necessitate. Est tertium genus opinan- . tium, quibus Ecclesiastica libertas omne id est, quod in gratiam Ecclesiae fit, cui adversantur ita. l. constitutiones, quae comprimunt Ecclesiast, corum spiritus: Secularium confirmant & erugunt. Dicitur haec a Barioli definitio, & ad fastigium Sacri ordinis consolidandum maxime omnium utilis. b Consequenter enim damnat omnes sibi adversantes leges, spata contra libertatis suae dignitatem facta pro insectis hahentur. Verum ut haud negaverim, mutari , Principibus non debere, quae Deus in favorem& securitatem Ecclesiae suae & Sacri ministerii

sancivit: ita pauca haec admodum esse, nec quiabus nostrorum Ptesulum ambitio expleatur,pro comperto habeo. Caetera , quae homines addiderunt, cur non sint mutationibus obnoxia,quibus ipta humanitatis vices 3 Nec sine multa absurditate universim dicitur, quae bono sacrio dinis fiunt, si legibus repugnant, contra illas esse su

874쪽

CAPIX. De Eminente Dranta circa Sacra. 8 3 sustinenda. Poterunt enim id privati secisse,

a poterunx extranei,quoru Voluntates, qui adve

sus publica iura valebunt Z De uno Pontifice ambigitur, quem amplissima potestate instruunt Hic igitur si quos canones scripserit augendis Eccletiae privilegiis idone cis, quod iugiter solet,

adversos tamen civilibus institutis, perimenda, haec sorte dicent, ut illa valeant. Quibus ut dicam non Pribo in terris Pontifici subjectis: ibis enim quid interest, uter respectus in una istius Praesulis persona alterum praevaleat Z ita alia re- ii gna stultissimae ignaviae accusaverim , quae sic pa-: tiuntur sibi temerarie imperari. Nam licet con- , cesserim, quod verum non est, in sipiritualibus causis jubere aliquid legislatoria virtute Pontimi cem posse, quod omnes Christianos teneat, nis hilominus cavenda erit omnis licentia,& periculas Isima Rebuspublicis potestas intra fines rerumere spiritualium coercenda. Alias, si quicquid favorem aliquem habet, publicas leges superare potest, a Romana Curia pendebunt omnium regnorum fata, cui Certe pro ludicro erit hoc s voris Ecclesiastici nomine totum Chri litanum orbem, quod pridem moliebatur, indignissima servitute praegrandibus bullis subigere. Habes sententias Doctorum de re ipsis ignorata .Si,quid sentiam, exquiras, nulla mihi divino jure alia libertas Ecclesiae cognita, quam ut Christianam, religionem profitentibus liberum id sit & sine 1 fraude. Hos enim audire, recipere, sequi iubet mur: hos alere, amare, venerarie his credere,

i obsequi, opitulari. Ab eis convicia abstinere, molestiam, injurias, vim. Igitur qui han V

875쪽

otelia securitatem, divino ore promulgatam,via Olant, contra libertatem venire dici possunt: qui Christianos coetus habere prohibent,orare,sacra i sacere: qui religionis nostrae cursum impediaunt, nec sinunt pracones eius de voluntate Dei

om nes homines docere, illi , illi, inquam, sunt, qui Ecclesiasticam libertatem supprimunt, non qui facinorosos homines & larvas sacerdotum, liubditos suos in legitimo foro, i. e. civili, oppo- lsito spirituali) judicant: non qui tributa exu Istulit x sacro ordine, vectigalia& publica onera:

non qui possessione immobilium Ecclesiasticis .

personti interdicunt: aut aedium sacrarum erat uctione absq; venia Principis quovis locorum facienda : non qui ossicia Sacra conserunt, Epuscopatus, praebendas, parochias: qui Syri dos cogunt, leges serunt de cacris rebus, modo non adversas divino praecepto et Denique non qui super decimis, matrimonio, aut aliis, ciuas sibi excogitarunt, spiritualibus causis ius dicunt. Haec adeo non improbantur Deo, aut Ecclesiae li- rtatem laedunt, ut exadverse primi religionis i Christianae sundatores, Divi Apostoli ea omniasiib civili potestate ad iudicium boni & mali suia

siciente comprehenderint,nec invenies totis trecentis annis, quibus sub inimicorum staevitia E clesia gemuit, super istis causi; litigatum esse rimo multo post etiam, i victis patientia & pr cibus parricidis emersit ex laniena & sordibus. de

secure lucem asipexit, modestiam tenuit, diuquei oblivisci non potuit eorum quorum favore ero icta atque ditata praesenti felicitate frueretur.

Demum enim ultimis seculis id accidit,cum iam Oppressa

876쪽

CARIT. De inente Damis. circa

oppressi opibus suis pietas Principum beneficia cepit divino iuri adsi ribere: & privilegia indebitum convertere. Tunc quicquid in rem sacrior sin s esset, quicquid ambitionem, superbiam, mollitiε , luxum, libidines foveret, Ecclesiasticaelibertatis divino charactere signatii,& sic paul tim tutissimo illo operculo tota colluvies viti rum obruit Ecclesiae sanctitatem , quae tot mir culis oLm &signis resplenduit,quot nunc iniquutatibus polluta velut inter lutum di pulverem

lucem amisit.

siasticae libertatis summa in divini cultus libero exercitio est & propagatione. Ornamenta quae accesserunt, vel spolia sunt ab invitis rapta et vel imperantium plumae, ut plurimum, id est,immunitates & privilegia, quibus eam vestire voluerunte orta non ex divina aliqua di immutat ili lege: sed iure humano, quod plerique inter pontificios Doctores etiam ipsi agnoscunt radeoque infra arbitrium & voluntatem eorum posito quibus rogare & abrogare leges licet. Inter immunitatem & privilegium non invenio aliam differentiam, quam quae est inter speciemo genus. Quippe omnis immunitas est privulegium, sed non est omne privilegium immunutas. Haec enim in eo tantum consistit, ut non teneamur aliquid sacere, ad quod alii cives obligantur et Illud praeterea comprehendit, ut possimus facere, quod caeteris nefas. Ita tributis extraordinariis non subjici, immunitas est & privilegium t sed Iudicare sui ordinis personas. non raptandas ad civile sorum t.privilegium Gga s ta

877쪽

De Summa Imp. potesate Hrea Sacra. tantum. Sed de privilegiis Ecclasiarum tam pe sonis quam rebus indultis alio loco prolixius diacendum. Nunc satis est ea notasse,quae conse vandis rebus proficiunt: qualia sunt, vacuitas E

ab sordidis muneribus, h) ab extraordinario diiu perindicto , so a capitatione. Item quod comtra Ecclesiam non nisi centum aut H qu draginta annis praescribatur: quod ipsa γ) non

teneatur edere Fiscor neque s maiores usuras solvere: nec creditori electionem permittere rorum in solutum dandaru: quod praedium ex causa alieniaeris v ale,si emptorem non inveniat,po sit ipsi creditori in solutum dare decima parte plus aestimatum, quam revera valete di caetera.

Ista privilegia qui violant, tenentur ch sacril gii, perpetuae deportationis exilio damnandi. f. ι . Ne vero Ecclesiam necesse sit immotasterilique suarum rerum custodia officia pieta. tis deserere. aut sibi ipsi deesse incommodo vitae genere vel honesta invitantis sortunae occasi ner permissum est fieri alienationem duplici casu: scilicet necessitatis & perspicuae utilitatis. Necessitas vel est ipsius Ecclesiae, vel Rei publicae, vel denique privatorum , maxime Christianae proximitatis & fraternitatis contemplatione sublevandorum. Necessitatem Ecclesiae Haesalienum facit, cui solvendo si reditus aliaque bona non sufficiunt, vasa etiam lacra & res ad Divinum Q l. r. C de Ss. Eces. Nov. i 3I. e. r. bH d l. r. C. de sλEcet ibid. Bart. se l. t. de ss. Eces. Q l. . 23. pr. & g. r. C. deSS. Em. o Nov. r 3 i. e. o. ID Ias ad i. Silega tum L ne quisquam fi de edend. n. r. I Ritersh. ad Nov.

878쪽

num cultum consecratas licet vendere, vel croditori in solutum dare. Cum a Republica ex

Causa communis utilitatis instituenda permutatio, re, quam cedit Ecclesia, aequivalente aut etiam meliore compensata. Igitur si quos agros aut loca habent Ecclesiae commoda civitatis rationibus, ea non impediuntur publico bono i Pendere, recepto alio. Necenitatibus proximi miseratione subvenitur tum ex Magistri nostri praeceptor tum recordatione humanae sortis,

quae in riis vicibus inter omnes ludit, &dum nemini i coecis ictibus sortunae securitatem promittit, omnes vocat ad humanitatis ossicia, sibi etiam exhibenda, cum laborare incipit. Hine ad H captivorum redemptiones, o sustent tionem pauperum, famelicorum alimoniam,d nique humanda fidelium reliquia prodigam esse suarum rerum Ecclesiam, pars est eximiae pietatis cui nec indignari legus possunt, nec impedimentum ponere: imo applaudunt publicis

laudibus & exquisita argumentorum emcacia, removentium absurditatis opinionem, cum o anima hominum quibuscunque vasis vetuesia mentis praeferuntur. Tum intercedunt sua auctoritate,& Clerum negligentius versantem in hoc ossicio tempestivis admonitionibus acce dunt, aut succedanea ope castigant. Unde non modo annonae deficientis tempore fas est Ecclesiis vendere frumentum,sed si velut flagellatores

879쪽

De Summa IN. Potesate riua Sae . Evidens utilitas est altera causa permissae alien tionis. Non enim ex lucri invidia, sed circumscriptionis dolive metu administrationi rerum limites positi sint. Haec ratio legis cum cessat, nulla est amplius eius obligatio, nec quae dubiis . eontractibus adhibenda scrupulositas, in plano saciliq; emolumento desideratur. Examen vero luculenti commodi vel ex conditione rerum sumitur, vel conventionis fine. Prima rerum

divisio corporalium est & incorporalium; Ill

rum aliae mobiles, ut frumentum, peCuniae, animalia, fructus & similis generis res, ex reditibus, pensionibus, decimis collectae. Earum haud est dissicilis alienatio, consumptibilium praecipue,& quae servando servari non possunt. Quippe

non minor utilitas exonerari superfluis& perbturis, quam ad vitam necessaria comparare.Haec

igitur ut haberi possint,illorum iactura facienda. est. Nam ut totum humanum genus ta & sacer ordo non ex aere pascitur vestiturque, sed opus habet quotidianis necessitatibus ad imbecillit tem naturae fovendam. His parandis liberae manus esse debent, dc explendis humanitatis desideriis sufficientes. Quid enim intercoligestόsauri di argenti montes esurire iuvat aut frigere Ista naturae deficientis subsidia seu permutati'- ne compares, seu pretio emas ex venditis aliis r hus eoilecto, nihil interest. Atque propterea in quatuor velut elasses divisae sunt Ecclesiarum Spes, quae ex rerum aut redituum fructibus percipiuntur. Una pars episcopi est, altera ministerii,tertia pauperibus destinatar quarta aedium

sacrarum ruinis: Quicquid singulis dit ex hac opuni

880쪽

α CAPIT. De Eminente Domin circa Sacra. 8 et G opum erogatione, recedit ab Ecclesia, & fit ejus, za qui portionem suam accipit, in quoscunque it tu rum usus ab illo impendendam. Si quae sunt ataris huc aliae res mobiles, magis idoneae, ut inter diluet vitias in fundo lateant, velut gemmae, uniones, di & superflua vasa, illae quidem tam crebris moti .lη hus non obnoxiae, quia Velut peculia in recessu et asservantur: M tamen cum utilitas apparet, in-s lectio manus fit, & citra religionem ex recondui to sinu in lucem eruuntur: γ etiam ante imis mobilium distractionem. b) Nec instrumen-ὶ iis quidem parcitur ad cultum divinum dicatis, is si superflua sint, vel minus necessaria. θ) Unde sorte conjici potest, haec mobilibus accenseri: et alia vero intra iustam usus mensuram consistentia immobilibus. Aliae res soli firmius incum-b bunt suo pondere, sed quas tamen eodem utili- talis vecte movere licet. Nam generalis este

, ceptio legis, Q nisi utilissi venditio. Quare , si quae bona Ecclesia habet, ipsi obsterilitatem damnosa, sorte quod praedia tributorum onere

ex hausta, unde nulli in Ecclesiam reditus, quos ipse fiscus consumit, ea γ) donari & concedi, nedum vendi possunt: nulla habita solennitatum ratione, quas in immobilium alienationatura exigunt. Incorporalia, velut iura, quae in rebus ipsis constituuntur, ut sunt quaedam ali , nationum species,ita ex liquida utilitate metium

tur. Qui sibi usiumstructum vult ab Ecclesia da-