Henrici Henniges, De summa imperatoris Romani potestate circa sacra. Liber vnicus

851쪽

8ra De Summa Iram. Potesate eire a Me . rerum , superfluos ipsique pietati noxios hum res coercent 3 si Rempublicam 1 tabe conservant& lenta quadam febri 3 si de ipsis bonis suis. civiumque disponunt: non Ecclesiasticis beneficiis3Nam si nec natura pe sis, paucis contenta , nec sacerdotalis verecundia , nec continens &m

desta pietatis imago modum avaritiae cupidit tumque facit, Cur non Respublica in suo modum faciat damnosiae liberalitatis r cur non tanem contemptae ignaviae Z Scilicet Ecclesiis lic at captare ' plusquam satis est ad conditionem vitae ordinisque sui institutum, Principi nefas sit subtrahere manum , nec bis p care agnito euerore Z Illic alienis afflictim inhiare libertas voce. tur ι hic mi suarumque rerum conservatio sacrulegium 8 O audax & temeraria probitas i O sacra opum & inexplebilis fames, quantam non excisis Cereris quercus vindicavit i Privatis sine culpa est eam rebus suis legem dicere, ut perpetuo in familia maneant & hominum commerciis. In Reges & Principes fulmen mittitur, quo non olim Jupiter.

γγ excussisubjectum Pelion Ossa.

Quod vero est omnium iniquissimum, Romanus Praesul licentiam sibi arrogat disponendi dehonis Ecclesiasticis, nunquam absque sua a ctoritate alienandis, idque tuopte, ut vult, iure, non impetrato Principum consensu. Et piac Ium sit Reipublicae, vix ullo pretio expiabile.

cum repensia vim de laicorum rebus non tem re in sacros usus convertendis, aut eripiendis

publicis usibus, aliquid jura statuunt Audite

852쪽

CAT. Ioe Eminentia min.circa Saera. 8 Is Venetur Civem, non haereticum vestro judicio sed obsequentem Romanae Ecclesiae matri filium in religionis studio. Is ipse tamen silve C tholicus,ssive Pontificius,Limit vobis, a inquit. ad Cardinalem Baronium, ejusmori legem comaeere, qua nihil ad aternao beatitudinem com sequenda acit, ut bonβ qua ad costaόρσω nermi nunquam alienentur, nisi Pontifice maximo consentiente: ids in evidentem ut dicitis Ecclesia utilitatem: hoc est, cum aliquo fruore.

πι Principi non licebit, quod ad con mandam ruendams Rempublicam plurimumJectat, i

ge lata curare, ne distrahantur ea, quae non itamiara supersunt ex immensis erogationibus Olargitionum , quae vobis sunt facta ξ Centuplo

mos major facultateπ σ opes quom pro num

6 possidetis , O tamen iis non contenti , qua adepti estis, pluribus comparando adhuc inhim ris. Justum igitur & tolerabile Principis interadictum ex causis, quod opes nimium congestae in Ecclesiam detrimento sint Reipublicae. Sedi

stior adhuc St gravior illa , quod ipsi Ecclesiae imcommodo atque scandalo , quae etiam ad revocationem usque valere potest, ut ne dum largiri desinat. Furioso gladium suum, puero cultellum eripimus et cur ergo damus ad noxam ali num Z cur non abstondimus istum potius, retrahimus, negamus t si, quod est sanctorum Patrum verbum, antiquitatis beneficia pristinaui pietatem & sanctimoniam morum corruperunt,

quid porro instrumenta ad luxuriem pestemq; Ecclesiis suppeditamus t quid provocamus ad

853쪽

81 e summa penPotestate circa era. maiorem luxum jam vix se respicientem probitatem Θ quid non potius lascivientem felicitatem redigimus intra justae libertatis mensuram, quam novis libidinum irritamentis ad plurium scelerum audaciam acuimust Querelae sunt de hac re Severi bulpitii suo jam tempore cum lachrymis effusis, quid medius Fidius dicturi, si nostris vixisset ' Levitis in Sacerdotium assumptis, i n-quit, nusia portio data, quo libentius strvirent Deo. Equidem hoc exemplum non tacum praeterierim, legendums ministris Ecclesiarum ILbenter ingesserim. Etenim praecepti hujus non stam immemores, sed etiam ignari mihi videmtur. Tanta hoc tempore animos eorum habemdi cupido veluti tabes incessis , inhiant ptis i

nibus, praedia excolunt, auro incubant, emunt

vendunt quasvi per omnia student. Ais qui melioris propositi videntur, nes possisnteε, nesnegotiant , quodin multo turpius , sedentremunera expectant, atque omne vita decus me cede corruptum habent, dum quasi venalem praeferunt Fanctitatem. Caeterum si ullibi publica in sacrum ordinem prodigalitate abstine dum, si licentia vecordis &coecae pietatis coe cenda , id praecipue fieri decet, quum res agitur aedium & monasteriorum, per nova opera in illis civitatis partibus indies exsurgentium , ubi vel publicae securitati nocetur,vel insidiarum metus esse potest, in illo receptaculo latitantium. Eicinim non est ea religionis Christianete pertinacia, ut etiam adversus civilem felicitatem contendere velit, & insano mentis impetu considere,

Q Sae. Hist. l. I.

854쪽

Eminente Dominiirca sacra. stis placet, plerunque ad aliam gentem & inimicam vergentibus. Locum prius sibi, Magistratu patitur assignari, ubi secure agat; quam ut periculosa invasione alienum rapiat. Et sciverint utique melius tot viri ad omnis hum , nitatis leges facti , qua urbis parte sacrorum in testas splendidiore dignitate nitea quam Frate culorum quorundam inculta factio , saepe libudinibus suis & flagitiis noctem quaerentium, non lucem probitati aut innocentiae. Magnae consequentiae haec res est, quae insuper ab illis habita , qui clavum Reipublicae tenent, magno malo ignavam lenitatem castigare solet. Orname tis civitatis, commerciis, imo ipsi securitati a que munitionibus ossicitur illa aedificandi temulatione & studio. Deformis imago ovilis est, quod ita totum mapalibus Consitum , ut locus . non sit ovium Capax prodigiosa ipsius Ecclesiae facies, ubi plures suggestus & altaria, quam audiatorum subsellia. Horret prosecto domus, in qua omnium tricliniorum commoditatem privatae larium sedes occupant, & officia habitatorum ipso numero impediunt: ita etiam superstitiosus . est & prope lucum civitatis aspectus, cujus infirmitatem , civiu mque numerum ex illa sacrarum aedium frequentia,quae singulis vicis privatas fi

bitationes siu perant, conjiCere ad contemptum ' licet. Fac nunc eas excitari prope arces aut moenia urbis, vel hostis occupabit ad excursiones de oppugnationem praesidium ; vel ipsi mutata &venali fide illum intra muros recipient prodita patria, quae plerisque advenis & emissariis illo nomine non aestimatur. Sed sint omnes istae

familiae

855쪽

816 1υ ninima Imper R=te I. tect ' Deri familiae immota sanctitate, nuin i nesior uin lUrbis partium insessio aedificiis tantae molis non lclaudit publicas vias , S libertati commercio- lrum, in commodo euntium atque vehiculorum usi sita veluti proiectis pomeriis interceditξNon culpatur nobis religionis studium,quo sumptuosis sacrarum aedium operibus cupimus inclar scere. Modo , ' summo Magistratu sit illi ostem 'tationi venia,& operi locus. S. I a. Hic vero audies adversarios magnis vocis erationibus libertatem Ecclesiasticam imgeminare, cui vim fieri illis interdictis subinde clamant; inepta, ita me Deus amet, accusatio , sed ambitiosa eloquentia ad aliquam iusti crimi- nis speciem provecta:cui tamen cum larva detrahitur simulati in Numen geli, horrendum prostabit monstrum Cretensibus hortis Occultato dum. Aperiemus paulo post tanti idoli arcana. . Nunc ipsiorum, qui Ecclesiam Romanam in fide sequuntur,libero & veridico ore loquamur, suo infinitam avaritiae ambitionisque illis licentiam devovent. Velimus edisseras, M inquit ille Venetus, Ecclesiasica libertatis nomine quid imtestigas. utrum parandi ea non modo , quae ad victum necessariasunt ,sed etiam ad cultum serenatum decenter apta et O Clericorum OG-cle rum facultatem quandam rationi comouam,ct eo quo decet, aequitatu modo ita temperatam , ut praeterea n in pauc supersint, qua

commode Christi pauperibus erogaripus t 8 vero egissam is immoderatam licentiamnustu 'luis

856쪽

CARIT.De Mente Domin circa Sacra. 8r loco aut temporibus aes nitam γα coacervan-

di, nusia publici boni ratione habita, cum inm' ini Reipubiscae privatorumά hominum detriamento ' Haes a vobis Eccle sicae libertatis ti-- tu o insignitur, cur non etiam tyrannu es injustitia aequitatis in moderati imperii nomine di-. st, Non videmuri diuidigitur hic ca- nonuo Ecclesiasticas te refrusra obtruditis equo uiri in hanc sententiam accipiendis arbitrammi qua nos istin quamplurimum a ' horrere persuasium habemus , haud veremur: mosiis, s H Esaia verbis assari, His, qui eo . t aurat μνπ iniquo: rursum compestare vos istis. quibin olim o Chrsus Pharisaeos, quare es voscit gransgredimini in mandatu Dei, quod idem escum praecepto natura hominum mentibus in e

nitris hoc Christi Domini, reddite, qua sunt C faru Caesario propter traditionu voras, id est, iniquin interpretationeτ se natura i es Chriali si maudatis plurimum infensas Openitus ad-: mersui. Pari sententia μ) Vendramenus, S

cerdos, Theologus, & parochialis Ecclesiae S. a Mauritii Venetiarum Rector, ipse pars aliqua Sacri ordinis, sed felici mentis sapientia infimae a sentationis servitutem eluctatus, Contra quam, libertatriquaeso pinquit, an orsan IibertasEces ' si rica dicenda est,quaEcclesiasticis viris omnin' expediant, omnia oceant. Ecclesiastica liberto ν proprie ac veri me nusia alia putari deberet, i quam quas LIMAE. animam salute,ita ut ob

857쪽

si s De summa Imper. Potestate circa Sacra. rum sit omnisuri in his, qua animarumsalutem leoncernant, vacare. Queruntur alii simulatis in

lachrymis, S prolixe iniuriam sibi sectam deplo. la ant,dum veluti deterrimae conditionis homines iarcentur ab humanitatis ossiciis de mutuo com linerciorum usu, quae nec infames fugiuntaut v itissimos ex plebe. Sed non omnia decent omnes lin Republica ordines. Militibus armatis licet iincedere ; pastores lituus suus&infulae manenti i

rensibus iurgiis Jureconsulti aluntur. Medici ipharmaca in salutem aegroti miscent: at exaltata iab ambone vox & medicina spiritu promissionis emcax Episcopi est. Praeterea cum expedit Reu ipublicae, novum non est, aut semper cum inj rite sensu coniunctum, acquisitiones Dominiorum prohiberi etiam in dignitate constitutis,u de vulgus ignobile non areetur. Nec eo nomiane audivimus questus Praesidum provinciarum, quod illis negata illic potestas comparandi agros. quae proVincialibus facta, nec quod contractibus interdictum & muneribus accipiendis, quae pria vatis inter se conferre licet. Civiles rationes, quae isthinc incorruptam vitae & morum castumoniam exigunt; hinc nulla sordium suspicione onerantur, adeoque diversium ius ab omni Comtumeliae genere ipsa persionarum conditio liberat. In Ecclesiastico Ordine par ratio esse potest maturandi interdicti: qui dum surrepto calore

nimium ad totius corporis deformitatem Crescere animadvertitur, privari sapienter potest

alimento quo abundat: ut sobrἰm

diaeta intra decentem sui mensu

858쪽

, CAPIT. De EminenteDomin circa Sacra. 8 Isῆ lem, nec aliis membris gravem Consistere co-a gatur.

1 f. I 3. Venio ad conservationem sacrarum, rerum,pro quibus leges multa industria vigilant. , Ut enim Ecclesia ubique indemnis servetur, neci, ipsi fraudi sit vel Praesulum suorum Culpa , Vel, hominum fallacium subtilis improbitas , undi- que serio cautum est, prim6 statu sacrarum re- rum, nullo inter mobiles & soli discrimine fa-i cto extra commercium , extra bona o. aestimationem posito, nec facile m) humanis no. xibus illvando, ita velut ex mundo surreptae

contemnunt fortunae Vices, per incertos com-

, merciorum casus ludentis:& firma perpetuaque ii sede in aethere fixa rident invidiae dolique avidasu manus, refugientem subinde praedam irrito cru- ,1 ciatu captantes. A prohibita alienatione id est. quae nisi commodo suo vel pieratis causa nun-

quam suscipi a Ciero potest. Extra istos respe- ctus quicquid Ecclesia detrimenti capit, sive propria imprudentia lapsa, seu fraudibus insidiantu um circumventa, id utili & matura poenitentia . corrigitur: ita semper tuta, secura, inviolabilis , nec alterius damni eapax , quam indeclinabilis fati di fortuitorum ictuum, quos iura sicut avem, rere non possunt, ita nec solent reparare. Gra- . dus tamen hic quidam sunt sacrarum rerum, &

aliarum prae aliis severior mitiorque conditio. Mi iis sunt quae prorsus alienari nefas : aliae medii de

velut equestris ordinis : suppositae quidem imi terdicto,sed cum temperamento aliquo : ultimi. Ffs a generis

a l. I. pr. l. c. s. a. l. 9. s. ult. E. de R. D. O l. ai. c. det s. s. Eccl.

859쪽

sro De Summa Imper potestare circa saera. generis alienabiliori quadam indole, & utili tan.

um praesidio adversus circumscriptiones munitae. Tam multiplici variaque circumspectione eminens dominium pro Ecelesiarum incolumbiate imperat , & liberae dispositionis naturaliter ex dominio resultantis arbitrium intra debitos

cancellos, ac pene tutelaris officii curiosam rationem redigit. Extra omnem alienationis c

sum ponuntur monasteria& templa, ubi s cra fieri solitum. Haec vendita ne quidem p tensa necessitas I pessimo delicto excusat : aliis, in quibus nullum missae ossicium celebratum, defuisse haec olim hinc Q colligunt iuri de immobilibus rebus prodito annumerandis : tum praedia, vel ab Imperatore donata Ecclesiis: vel a privatis etiam ea lege relicta,ne unquam alienem tur.Res secundi loci prim6 sint immobiles fundi, praedia, &quae his accensentur, coloni vel mamcipia, annonae ec panes civiles: de quibus Q sam citum est, ut semel ad religi in Ecclesias dem Iuras sub cujuscunque alienationis oecie ad

quamcunque transferre non liceat, nisii scilicet casibus expresso iure definitis r de quibus d inde, e) non totius Ecclesiae consensu & voluntate : f) non referendae gratiae nomine : Q non titulo reminerationis erν eos , qui Eccle- lsis servierunt: h non ex beneficio rescripti seu pragmaticae firmae, quam nulli ad circumventionem legis, neque impetrare permittitur, nec uti

860쪽

CAp.re. De Dormami trea era. 8ar oti impetrata r ain non aream aut solum sacrarum aedium, vetustatis vitio aliove casu collaps rum. Deinde inter res mobiles bin sacra Vasa. calices, insulae, & quicquid ad expeditiorem e vini cultus modum comparatum est. Haec eodem jure, quo immobilia censentur, nisi quis' haec ideb velit ad illa reserre, quod veluti partes templorum & instrumenta naturam principalis sequantur r exemplo seminis in agro : arbo- xum in sylvis; fructuum pendentium, m ncipiit rustici: nini'ecorum agris destinati: Sigillorum, statuae arfixae r clavium : horologiorum astix rum : Venatorum de canum venaticorum , in ' fundo venatorio, granariorum: sepulchralium S sedilium in templis : instrumentorum domus coquinariae r lectorum in publico diversbrio, ' machinarum bellicarum in castris r Sylvae ca duae&lapidicinae t quae omnia S multa alia per fictionem legis pro stabiectis materiae conditio- i ne sua natura moveri apta immobilium, quibus, cum cohaerent, jure perfruuntur. Ad ea si cuit placeat&sacra vasa simili consideratione num ii rare me non repugnante faciet. Sublatissimois autem alienationis nomine comprehendunt i ges o venditionem ; quae per Praelatum inde-hite facta irrita est di revocabilis, ne quidem emptori restituto pretio nisi in rem Ecclesiae t conversio , imo quamvis legitime perseeta ex causa alieni aeris, tamen Venditoris culpa in irrui tum cadit,ut volunt, c si pretium creditori EC

7. c. s. υὶ Nov. 7. c. t. αὶ Bart. ad NOV. 7. Praefat. n. 4. dari. ad Nov. I as. s. quaecunque vero. u.8.