Henrici Henniges, De summa imperatoris Romani potestate circa sacra. Liber vnicus

881쪽

8η a De Summa IN. Potestate ebea saera ri, eum redimere debet alia re non minoris aestimata, nec pauciorum redituum. Emphyleusin constituere licet, Q sed sine canonis cli- minutione, nisi, o quod post additum, sexta parte: nec Q olim aliam quam temporalem, non ultra tertiam generationem durantem. Ob hodie etiam perpetuam. Cum Ecclesia credi

to opus habet, plexusque generale pignus permissum, speciale prohibitum: nisi g) Ii mirum, tributorum,aut asterius cujubluetiver. venientis ne istatis nomine. Quae vero illa superveniens necessitas Θ forte neque hic extra omnem utilitatis considerationem posita, quip- lpe si h mutuum, quod sub hypothecasumitur, uprofuturum es ad libe ationem debiti exsu Osinne contracti: aut ad usus alios necessarios

loco venerabili impendentes, aut ad aliam magis necessanam rem rerimendam: aut ad imminentem venerabis domin res aurationem. . Pignori cohaeret antichresis, quae ex iisdem causis constitui ita potest, ut i) creditor possidear rem, O 6-fructus costigat reputet i tam in his credito pecuniis, quam in usuris. Coim ventionis finis aut est utilitatis fortuitae,nec prumo intentae, sed inopinato resu itantis : n quo modo ad exemplum minoris , alienatio convalescit sine debitis quoque solennitatibus facta, ubicunque Ecclesia conditionem suam metu

882쪽

ι Or. . De Eminente Dominaei ea Sacra. 74s S meliorem facit. Aut propositae &designatae: velut in permutatione , quae facienda ab eum rosi magis necessaria, in reditum non minorem eo, ba quod datur habente. In venditione, quam .do pretium ejuri quad venditur, profuturum es ad liberationem Aebiti exsuccessione contra aut ad usus alios necessario co venerabio imi pendentes , aut ad Aliam magis necessariam .i rem redimendam: aut ad imminentem ven

rabilis domu s resaurationem. Ut pau lo antel de pignore dictum. In rebus, quas Ecclesiae

ita minores invicem commutant, modo ne donumi sint imperatoriae domus. Denique introductaei Iegibus quaedam λlennitates, in alienatione im- i mobilium observandae ad id,ut contraei' valeat.

i De iis videri d) iura possunt & o Doctores. Mu

i noris aestimamus, quae ius canonicum pro se e i cogitavit. nisi quantum sunt publicis moribus ι recepta. Tradunt ea prolixε Jure . consulti, &inter eos σ) Schursius. Bariolus Panormitai nus, Felinus, & infiniti canonum Doctores: ple-i rique mancipia Romanae Curiae,&, quod sequi, lux, adulatoria absurdissimarum sententiarumi strue, quae aemula plagendi contentione imn en- sum excrevere, Reipublicae graves. Atque his L actibus eminens dominium cum esse libus dos minii privati ordinatione ®imine concurrit. 1 g. i 8. Sequuntur nunC, qui extra conso sum soli imperant, hoc spectabiliores, quo munus

883쪽

nus videntur famulari alieno Commodo, sed in proprio regno esse, suisque auspiciis res gerere non ingratiis n odo veterum possessorum, virum etiam damno. Semper enim detrahitur illis

aliquid, saepius Reipublicae commodo S lucro tvliquando etiam privatorum' causa, quibus tantum adiicit diutina alienae rei possessio, quantum incuriosa familiaris rei recensitio veteri domino abstulit Usucapio hoc praestat pubibco bono introducta, ne dominiorum incertit dines litium molaitia, perpetuent. Quare fat lis temporum ordines definiti, intra quos leges unumquemque jubent non modo censum ii hero bonorum; sed etiam de amissis diligenter inquirere. Sic autem constituta illa spaci , ut nec temporis angustia diffusam latestue regnantem Par risfamilias opulentiam ab exacti cognitione rerum excludat, nec praemium sit supinae ignaviae. Tot anni indulti ad habendam qua stionem qui ditissimo civi sussecerint, ut detrimentum lintiat & reparet. Hoc vero cum et hi pati ur, tam indignum auxilio iura censent quam dignum, qui damnosiam desidiam experiatur : tum prGrerea auctor itas legum ista poena asseritur. Etenim non parum interest Reu publicae, quo quisque animo rem suam curet.

Nam vix utilis patriae esse potest, qui domi to pet. Ob 'am causam praecepta singulis gnavis& industriis honorum curatio, eaq 'e excitata proposito commodo, ut gravis veternus merita

poena coercitus. Quippe tam facile est provido comino lucrum ex alieno facere , qui scilicet profutura sedulitate favorem legum meritus

884쪽

ι CAP IT. De Eminente Domin.circa Sacra. 2 se uti tempore S publico beneficio noverit: quamn alter soinnolenta incuria se suaque perdiderit: i cuius isu vitio seu errore fit,ut legi s res eius noti glectas ac vel t pro derelicto niabitas diligentio a ri addicant, notaeque virtutis homini. odu autem de poesumpto domi i dere inquentiss consensu pr transserendo donati iocisserunt, fi- ctio iuris est na gis in contumeliam desidiaei concepta, quam ut ζxplorata volunt te, quae nunquam est proclivis in proprium damnum, nitatur. Totum igitur negotium dominio emi - nente conficitur, quod res a priore possessore i ignave habi as industria& labore vendit, Deos rum exemplo,eodem pretio omnia subhastanti- is um. Nee quidem hic omnino rcclesiis parci-u tum, quamvis negari non possit, ignaviam eis di- , ut us impune esse. Cum enim alibi decem, vi-- ginti, aut, quod longissimum est, triginta annorum decursu praescribi res S iura possint,cum sacro ordine mitius actum longiore termino imdulto i primo quidem centum annorum, ii quantum vix hominum aetas cap te additaque, legi ratio, ut inter divinum pubὰ uma jus estis privata comm da competens is cretiost. Post contractum rursus spacium, S quadraginta annis inclusium, ne quidem Eccesta Komana era, cepta cuius nulla mentio in illis Novellis fit,quae is anteriora iura corrigunt. Vnare si error non est . certe falsi crimen irnerii, qui autheati eui suae, quas actioneν, novam exceptionem admiscuit, deinde a Fachinaeo non majore adula

e hionis

885쪽

s 6 .m summa Imp. potestate ei rea Saera. tionis itu dio defensam, quam stulta oc molesta

eruditione : quod post alios multos & a Ri

tershusius notat.

s. Ic. Nunc ad actus eminentis Dominii pervenimus, ipsi Reipublicae utiles. Veluti aerii actionem seu decimationem bonorum, Cum migrantibus sedes religiosorum familiis, certa' bonorum portione, quae plerunque decima est, venia redimitur transferendi fortunas in aliam

civitatem. Nam quae hic est aliorum civium Conditio, ut absque imperantis permissu nulli liceat a Republica exire, di aliam sibi quaerere patriam,eadem quoque sacro ordini dicta,quem neque naturae lex nec divini iuris sanctio ulla cuvilis imperii parte exemit. Interim humanitatis laudem Princeps habet, qui innoxiae libertati favet,& nisi magnae rationes dissuadeant,patitur eivem illo discessu sibi considere: sed admonitum prius accepti beneficii, ne, quod gratiar ac lenitati debetur, iure factum putet. Haec recognitio facile impetrabitur, si portio bonorum,

quae exeunte sequuntur, intra regnum maneat, tanquam liberi commeatus merces. Videmus hunc morem publicum esse, 6c receptum omnibus gentibus,plerunque tamen ita temperatum,

ut minori constet Ecclesiis sua libertas. Saepius enim gratis dimittuntur, nisi invidiosae opes publici boni causa delibandae. Sed illud in arbitrio Reipublicae positum, quae si iure suo uti vult, aut

omnino negato transitu claudit ostia civitatis,

aut quantum satis est veniae pretium de perituris sibi rebus servat. Est alius in multa actus, quae

peccan Ad. Nov. para. II. c. I. tu II.

886쪽

sCARIT. De Eminente Domin.circa sacra. 8 7 peccantibus irrogatur ad aerarii augmentum.Facto periculo comperimus, iisdem delictis Eccle siasticas rersonas obligari pesse, quibus alis isnentur. Unde pinnarum paritas utrobique possibilis, , quando fert casus, etiam necessaria. I Iae autem in pecuniariam multam interdum te minantur, ubi erratum expiari tantillo suppli cio potest. Id cum accidit, dictam ludicio multam exequitur eminens dominium, & sacrum ordinem ad solvendum cogit. Est au em multa pars quaedam Consi Pationis bonorum, qua vir. aliter ut species comprehenditur. Hac graviora peccata luuntur, & proxime insta mortem posita. Oportet autem, ut huic supplicio locussit, totum collegium deliquisse, aut lingulorum delicta participasse universitatem, scientem,nec prohibentem, Idem enim est morali aestimati otione facere malum: di non avertere quod possis debeasque. ' ο δυναμεν ' πουπς, inquit

Thucydides, άλκΘές ρον . t. Et O Cicero. smero multum interest, praestertim in Consule , miru θ'erniciosii legi uomprobu concionibus,

Rempublicum vexet, an alios vexare patiatur.

Inde apud μ Livium, Propinqui Emis Tatii D-gatos Laurentium pulsant: cum Laurenire sura gentium verent, sud Tatium gratias orum O precει pluή potuerunt: igitur utirum poenam in se vertit. Atque hoc est, quod Agapetus ad Justinianum ait, ἴσον τω πλημμελειν τομὴ κωλυειν-πλημμελοῦτας. Ita Versum ab Arnobio.

par in delinquere, O delinquento non prohibere : quisquis pβtuor poc re peccantem, is vireς

887쪽

8 8 De Summa Imp. Potesate Hrea Sacra. subminis i audaciae. Geminum illud Augustini, qui desinit obviare, cumpotest, consentire Et Salviani. Potestas magna es potentus a qua prohiberes μου maximumpotes, quas probat debere seri, si sciens patitur perpetrarie Et Phi

Dιτρεπων α.roc.Ex hoc iure Chrysostomus omnes Antiochenos statuarum crimine involvit. ν π

επε ες τοι τουτο κατηγορία - . Tali igitur

sensu illud Hesiodi accipiendum. - , - ξ

πασα πολις κρεμύοινοφος ε ταυροι. Quod eximie a Proclo ita expositum , ' ωι εξον κωλυριν, μη κωλυουσα τοῦ

ἔνος mi αν. Nam extra hanc scientiae & neglectus culpam nemo alieno crimine reus est, sed

suo periculo quisque peccat. Rhodii apud Senatum publicam causam a privata separantes, Mnustam esse civitatem, inquiunt quae non improbos civeου aliquando, ct imperitam multis dinem semper habeat. Hinc cautio foederibus. adiecta : sis sexitpublico consilio: qua Zenonisus, pro Magnetibus deprecator apud Quintium oravit, b) ne unius amentiam civitatiusAguarent: suo quem periculo facere. Bene Augustinus. Aliud est, quod inpopulo quis Mehabet peccatum proprium, aliud quod commmne, quod un' animo sit , se una voluntate ad aliquid multitudine comparata committitur. Istud

888쪽

η istud amen inde colliges , si ex scientia & pe u missione delictit, quod impediri potest & debet.

communicatur poena singulorum , & in totam . . universitatem transfunditur, id multo mMisa fieri ex iussu & mandato, ex consensus requisiti .praestatione et ex ope & auxilio , sive subsistente 3 intra consit tum, seu propius accedente ad vitiosis facti impleti onem. Denique ex receptu, laudui bus atque assensi. Eiusmodi seu factis seu ima prudentia & neglectu si aliquod Sacrum Collo gium singulorum culpam recepit, aut proprio de communi crimine peccavit, ipsum poensi sentit, ii dignam delicti atrocitate : igitur aliquando eti- a am ultimam Sc summam, quae in universitatem cadere potest : id est bonorum publicationem a cum dissipatione Corporis Conjunctam, & hinoi morti naturali adaequatam. Sicut enim homu Dis ultimum suppliCium mors est, ita πολεως Θανα-il . το ανά ς ν ο ὐ: quod fit dissolutione vincuti i communitatem copulantis. Caeterum punitas i Universitate non semper singulos proprie puniri u verum est. Denim tam distincta delicta sunt stimi, gulorum & Communionis, quam supplicia. A-' deoque si publicatione bonorum Universitas punitur, communia tantum bona & publica in ' fiscum rediguntur , singulis , quod privatum est, illibatum manet: siCut ex adverso non tangitis Collegium privati patrimonii adnotatio: sa) nisi

iis vel universitatis crimen singuli participaverint, vel singulorum culpam universi: fieri utrumquei ι potest: illud,cum habito consilio omnes in idem is . . scelus consentiunt. Nam si quidam testentur

889쪽

st ες De Summa Im'. potest te cina saera.ditientum , victi majoris p rtis improbis cupidutat bus, privatim eis sine fraude est plurium insania. Hoc iis modis, quos paulo ante exposivi. imus. Verum ista Singulorum ab Universitate separatio in criminis S innocentiae quaestione vix locum apud Ecclesias habet, ubi Sacer Orcio. praesertim religiosae Societates proprii nihil hahent, sere autem omnia communia, & ad rati

nes totius Collegii reserenda i quibus publicatis quomodo singuli religiosi , etiamsit aliqui innocentes , sua servent ex naufragio, quae nulla sint, nondum video. Adhaec insignis efficacia dominii eminentis cernitur in repetitione prodiga donationis errore maiorum Ecclesiis factae maximo Reipublicae incommodo. Eius luris illustre exemplum Otto III. Imperator dedit, qui ipsius Pontificis Sylvestri consilio, n nauctoritate

anteriorum Imperatorum donaria Romanae Ec. clesiae facta sive ut commenta & mendaCia e plodit,seu ut vitiosa & prodiga revocat. Extant

eius Tabulae apud γ Baronium , a Marquardo

Frehero erudito commentario illustratae, quas frustra Baronius sublestae fidei arguit. Nec Gnim ipse dissimulare potuit, tempore Benedicti XII. in ipso thesauro Ecclesa Romana inventariS Pontificem authenticum exemplar iussisse in lucem vindiCandum. Quin Cardinalis fretus

earum tabularum autoritate Johannem Diacmnum primum auctorem facitConstantinae dona. tionis tam longo tempore creditae, nec aliud habet , quo falsi crimen innocentibus literis limpingat, nisi dissonas ab Ottonis I. &Heinrici II.

890쪽

ι CAPax neminenteDomin. na cra. 8s et ῆ donationibus voces, dubiis illis & incertis, lea multo evidentius convincendis suppcsiti partus. α Saltem enim a Nepote mentio fieri debuit avitae 4 Iiberalitatis , ut recentis adhuc nec incognitae, , si unquam Magnus Otto imperii opes tam ins a ne prodigere Voluit. Quibus autem vetustioru, hus usi Pontifices, ut bonam Italiae partem o et Cuparent, sive ad Veritatis speciem emctis, seui vere & reapse datis , omnes Imperator inducit, honaque postliminio ad imperium reducit, I Sede Romana mala fide & mendaciter possessa : isi actus est eminentis dominii, ad sie trahentis subi ditorum res extincto privatae proprietatis iure., Lubet autem ipsium otionem audire in revoca- toria actione. Confusispuaticis legibus, inquit,

or jam abjecta Ecclesia Romanai in rantumi quidam Pontificum creverunt, ut maximami partem imperii nostri Apostolatui suo conjun- gerent sum non quarenteae, quae se quantasuisi culpis perdiderunt ἰ non curant , quanta exi voluntaria vanitate e derunt, Rasua pro-

pria , utpote ab His ipsis dilapidata dimittems σω, quasi culpam sivam in imperium nostrum retorquentes ad aliena, i. e. ad nostra se nostri u imperii maxime migraverunt. Haec sunt enim, commenta ab Egis ipsis inventa, quum Johans nas Macon- , cognomento digitorum , munitus, praeceptum aureu literi cripsit, sub titulo M si gni Consantini longa mendacii tempora xit. ii Haec sunt etiam Commenta, quibus dicunt, , quendam Carolum Sanctum Petro nostro pubicii ca tribuisse. Sed ad haec respondemin ipsum ii Carolum nihil rejurepotuise , utpote iam aBh. a Carolo