장음표시 사용
141쪽
id quod ex necessitate est, secundum actiim est, quare si priora sunt senipitema,&quae actu sunt potostate priora sunt, & haec quidem sine potestate actus stini, ut prim ae substantiae, alia uero cum potcstate,quae natura quidem priora sunt,tempore vero posteriora. alia autem nunquam actus sunt, 1ed potestates solum. Quae magis apte enunciationes contrariae dicantur. Cap. IIII. VTrum autem contraria est a Frmatio negati ni, an assirmatio affirmationi ,& oratio or tioni , quae dicit, quod omnis homo iustus est, ei quae est, nullus homo iustus est: aut omnis homo iustus est, ei quae est, omnis homo iniustus est: vi, est Callias iussus, non est Callias iustus, Callias iniustus est, utra harum contraria est Nam si ea quae sunt in uoce, sequuntur,ea quae sunt in intellectu , illic autem contraria est opinio contrarij, ut quod omnis homo iustus est, ei quae est, omnis homo iniustus est, etiam in iis, quae sunt in uoce affirmationibus, neces.se est similiter sese habere. quod si neque illic contrarii opinio contraria est, nec affirmatio affirmationi erit contraria, sed ea quae dicta est negatio.quare considerandum est quae opinio falsa opinioni uerae cotraria est,utrum negationis.an ea quae contrarium esse opinatur. Dico autem hoc modo . est quaedam opinio uera boni,quod bonum est,alia autem quod non bonum est falsa,alia uero quod malum: utra harum contraria uere & si est una, secundum quam nam contraria. Nam arbitrari contrarias opiniones diffiniri, eo quod comtrariorum sunt,falsum est. ni enim quod bonii est,&mali quod malum est,eadem fortasse opinio est etiam uera,siue plures,sive una sit. sunt autem ista contraria, sed non eo quod contrariorum sint,contraria sunt, sed
magis quod contrariae. Si ergo est boni quidem quod est bonum opinio,alia autem quod non bonum est. est autem aliquid aliud quod non est, neque esse potest: aliarum i
142쪽
Miarum quidem nulla ponenda est, neque quaecunque esse quod no est opinantur: neque quaecunque non esse quod est . infininae enim utraeque sunt, &quae esse 2 lan op triantur quod non est: & quae non este quod est. Sed in quibuscunque fallacia est. hae autem fiunt ex iis, ex quibus sunt generationes . ex oppositis uero gener tiones. quare etiam fallaciae. Si ergo quod bonum est, ει bonum, & non malum est, & hoc quidem secundum iace, illud uero secundum accidens, accidit enim ei non malum esse magis autem in unoquoque uera est quae secundum se est, etiam salsa, siquidem, & uerar ergo ea quae est, quod non est bonum quod bonum est, eius quae secundum se est, falsa est: illa uero quae est
quod malum est, eius quae secundum accidens. quare magis erit falsa de bono,ea quae est negationis opinio, quam ea quae est contrarij. Falsus est autem maxime cirea singula qui contrariam habet opinionem: contraria.n.sunt eorum quae plurimum circa idem differunt. Si igitur harum contraria est altera: magis uero negationis est contraria: manifestum est quod haec erit contraria. Illa uero quae est, quod malum est quod bonum est, implicita est. Et irim quod non bonum est, necesse est sorte ipsum eundem opinari. Amplius,Si etiam in aliis similiter oportet se habere, & hoe modo uidebitur bene esse dictum. Aut cnim ubique ea quar cst contradictionis, aut nusquam . quibus uero non sunt co
traria, de illis quidem salsa, ea quae est uerar oppositarit qui homine non putat esse holem,falsus est. D igitur
hae trariae sunt,etia,& aliae, que sunt cotradictionis.
Amplius, Similiter se habet opinio boni quod bonum est. & non boni quod non bonum est. & praeter has b ni quod non bonum est,& non boni quod bonum est.Illi ergo quae est,non boni quod non bonum uerae opinioni,quae est contraria Non.n.ea quae dicit quod malum est,si aliquando ' fuerit vera. nunquam autem uera ve- a. l. malitrae contraria est: est enim quoddam non bonum, malv. est.simul.n. quare contingit simul esse ueras. At uero nee illa quae aliquando.
est, quod non malum: uera enim di haec simul enim &haec
143쪽
hare erant. relinquitur igitur ei quae est,no boni, quod non bonum est. contraria ea quae est, non boni, quod a.l. no b bonum est . falsa enim haec ' quare, & ea quae est, bonina vere con quod non bonum est, ei quae est, boni, quid bonum est. traria ea q Manifestum ergo est,quod nihil interest, nec si uniuerno boni qS saliter ponamus adfirmationem. uniuersalis enim n honu salsa, gatio contraria erit . ut opinioni quae opinatur, quod falsa.αluee omne quod est bonum,bonum est, ea quae est, quod nuhil eorum, quae bona sunt, bonum est, nam ea quae est boni, quod bonum, si uniuersaliter sit bonum , eadem est ei quae opinatur,quod quicquid bonum est,quod bonum est.hoc aute nihil differt ab eo quod est,quod omne quod est bonum, bonum est. similiter aute,& in non bono. Quare si in opinione sic se habet: & sunt hae qua
sunt in uoce assirmationes,& negationes, notae earum
quae iunt in anima: manifestum est quod affirmationi contraria quidem negatio est, quae de eodem uniuersaliteri ut ei quae est, quod omne bonum, bonum est, uel quod omnis homo bonus,ea quae est,quod nullum,uel
nullus. contradictoriae autem quae est,quod non omne, G. aut non omnis.Manifestum est autem,quod,& veram uerae non contingit esse eontrariam, neq; opinionem, neque contradictionem. contrariae.n. quae circa OpP sita sunt: eirca eadem autem contingit uerum dacere
eundem: simul autem non contingit eidem incile contrari
144쪽
Nicephoro. VONIAM syllogi us om
nis ex duabus saltem propo sitionibus costatur; maiore ς minore maiora toties posita, quoties propositionutu annumciratio, toties autem ipsi minore annexa, ita quin-
' gentisseptuaginta siex maioribus propositionibus cutis minoribus muἰtipiscatis, euenit totos syllogisticosi is O ad ollogisticos inodos cohgregari in myiadas tri
- ridem colliguntur.Vel.n.maiore propositione nerei
furia posita,Grnore uero vel contingente uel imposibili,uel maiore ex lente minore uero necessari uel c ontingente uel impossibili, uel maiore contingente minore necessaria uel exis te uel impossibili , uel maiore impossibili inmore autem necesaria uel exia sente , uel contingente , duodecies multiplicantur omnes praedicti , ut si ut omnes immixti O mixti in wriadas tricenas. 98. mille tricenos duodecim perueniant absoluendi. Nam si trinam diciat, mus csse materiam, necessariam , contingentem, O I im-
145쪽
impossibilem, contingentem certe Arist. in duo diui sit, in euenientem Ofuturam, oe euenientem qMidem existentem nominat, futuram licro proprie contingentem. Ex harum autem quatuor mixtura per coniugationes , syllogismos in mixtionibus exponit, ni itaque trinae sint gurae, in linaquaque figura tot sint textisyllogismi, triplicati enumeratorum omnes fiunt, ut omnino sint numero quidem myriades mille centum nonaginta quatuor ac tria millia
nongenti triginta sex, B Logisici pariterq; a16llogisi in prima quidem figura myriades sexagintasex et ter mille quingenta duo syllogismi: In secunda mi
liter totidem, in tertia myriades centum denae ac quina nongenti ac uiginti, ac simul omnes Syllogistici myriades ducentae quadraginta tres, ter milie u ginti quatuor. Reliqui autem asyllogisti myriades octingentae quinquaginta una nongenti duodecim:
ut sit ad asyllogisos ratiosyllogi licorum modorum in prima ac secunda figura hub quinta multiplicatio
ne,in tertia autemsub duplicatione ter quinquies, O caetera.Plura vide apud 2 cephorum.& quoniam referre potest in uetera trant latione fere semper nulla intelligentiae ipsuis literae habita ratio ne in quoniam transsata fuit.Nos uero diligentius graecae literae intellectum animaduertentes,ut res ips, po stulabat,&in quod S in quoniam ipsam transtulinius. Advertas etiam quod dictio haec graeca καθυλοι inueteri transsatione sere semper in hanc latium uniue
146쪽
M P R I o R v v 6ssale,transsata sitit,cum tamen & uniuersale & uniuer- saliter possit significare: uniuersale quidem cuni rei naitis turam ut si hominem dicimus univcrsalem naturam significamus, uniuersaliter uero cum id quod latini gnum distribuens appellarunt. ut si omne aut nullum dicimus uniuersaliter propositione proserimus. quam Ii rem in lib.Perihermen.in.2. Secti.initio docuit Arist. ν Nos itaque Aristo.doctrinam seque tes S in uniuersa Ie S in uniuersialiter ut conuenicias fuit ipsam transtulimus. Errabat pariter uetus transatio dictiones hasέν με η ex κα τρομερει in hanc particularem uertens, cum iamcn non particularem, sed in parte uel secun-' dum partem uel particulariter importet, significantia it. distribuentia propositionem non autem naturam alia quam denotantia.
Peripateticorum principiS priorum analyticorum Liber I.
simplicium ac mixtarum stilogismorum figuris , O omnibus complicationibus. De numero item figurarum terminorum in quouisollogismo.
De inuentione medij in quolibet fallogismo. De resolutione demum omnium olivomorum iuproprias figuras.
147쪽
iuetudine attica. Ingraeca cosideratio Alexand.
legit α sciet iam demostrativam.
' a. l. de aliquo uel ali citius ab aliquo
in primo li. in prin. Primi li. Post. De propositione,Termino,Syllogismo, lici de omni,& dici de Nullo. Caluit prinitam. RIMV ra dicere circa quid 'cui in consideratio sit: quoniam circa demonstrationum, di de-naonstratiliae scienti P. Vieingedc terminare, quid cli prop0 tio,&qiiid icrminus,& tria Cyllogismus & qualis perfectus, &qualis imperfectus. Post hac autem & quid in toto cis , aut non esse hoc in hoc,& quid dicimus de omni aut de nullo praedicari. Propositio igitur est oratio at firmativa,
uel negativa, alicuius de aliquo: haec autem aut uniuersaliter,aut in parte,aut indefinita. Dico autem uniuersalem quidem, omni aut nulli inesse: in parte uero, aliciti aut non alicui,aut non omni inesse: sed inec sinit ina,quae ineste aut non ineste significat, sine uniuersali,aut particulari, ut contrariorum eandem ' esse scietiam: aut uoluptatem non esse bonum. Ditreri autem demonstrativa propositio a Dialectica: quoniam demonstrativa,quidem senaptio alterius particular cor tradictionis est. non enim inici rogat,sed sumit oui demonstrat. Dialectica uero interrogatio contradictionis est. Nihil autem differret quomodo fiat utriusque syllogismus . nam & qui demonstrat, & qui interrogat syllogizat,accipiens aliquid de aliquo ineste, aut non inesse. Quare erit syllogistica quidem propositio, sinipliciter assirmatio,aut lac gatio alicuius de aliquo' Ω-cundum dictum modum. Demonstrativa uero, si uera sit.& per suppositiones, quae a principio sunt sumpta. Dialectica autem percunctanti quidem interrogatio contradictionis. s/llogizanti autem sumptio apparentis&probabilis, quemadmodum in Topicis dictum est. Quid itaque est propositio, & quomodo differat s logihica,& demonstrativa,& dialectica, diligenter quid m
148쪽
ouidem in sequentibus dicetur: ad praesentem uero usui a suifciant quae nunc a nobis detcrminata sunt. rminum aiatem uoco,in quem dissoluitur propositio, utyr udi ratum,& de quo praedicatur. aut apposito,aut di uiso cae, aut non esse, syllossisnus autem est oratio' in qua positis quibusdam, alterum quid a positis ex DCCC Jitate contingit,eo quod haec sint. Dico autem, eo quod haec sint,proeter haec contingere. propicr haecucro contingere,nullius extrinsccus termini adirimento i dis re ut fiat necessarium . Persectum itaque uoco syllogiitrium, nullo alio indigentcnhpraeter ea quae alium pia sunt,ut necellarium appareat. Imperfectum uelo qui indiset,aut unius,aut plurium, qiue sunt quiadem necessaria per subiectos terminos, non aute sumpta sunt per propositiones. In toto autem esse alterum
in altero, & de omni praedicari alterum de altero idusignificat. Dicimus auicni de omni praedicari, quando nihil sit subiecti sumere, te quo alterum non d1catur, di de nullo similiter.
Tropositio est oratio assemativa, uel negatiua,alicuius de aliquo uel al cuius ab aliquo. Omnis propositio uel est uniuersalis, uel particula ris, uel in is ita. Propositio demonstrativa es acceptio alterius partis contradictionis. Tropositio dies ctica e cotradictionis interrogatio.
Terminus es in quem primo rejoluitur propositio , uisubiectum praedicatμm. Syllogismus es oratio, in qua positis quibusdam,auterum quid 2 positis necesie es contingere, eo quod haec sint. In toto esse, O dici de omni est, quando nihil subiecti est aci Uercide quo alterum non dicatur.
' aliqui concedunt e legendum ratio.
149쪽
De conuersione propositionum inexistentium. Ca. 2.
aoniam autona omnis propositio cst, aut inec
se,aut necessario inest e,aut contingenter ines, se: harum autem aliae quidem affirmativae, aliae uero negatiuar, secundum unamquanque allocutionem: rursus uero affirmativarum ac negatiuarum,
aliae sunt uniuersaliter,aliae in parto, aliae indefinitae. Vniuersalem quidem priuatiuam in eo quod est inesse
terminis conuerti necesse est: ut, si nulla uoluptas bonum,neque bonum ullum crit uoluptas.Praedicatitiam autem conuerti quidem necessarium est, no tamen univcrsaliter,sed in parte: ut, si omnis uoluptas bonum,& bonum aliquod erit uoluptas. Earum uero , quae in parte, assirmativam quidem particulariter conuerti necesse est,si enim uoluptas aliqua bonum, & bonii aliquod erit uoluptas. Privativam autem non est necessarium: non enim si homo non inest alicui animali,& animal non inerit alicui homini. Primum itaque sit priuatiua uniuersaliter,A B,propositio. Si enim nulli A ipsum eorum, quae sunt B, inest, & B inerit nulli eorum quae A.nam si alicui,ut C,non uerum erit quod dicitur nulli ipsum A,eorum quae B ineste: C cnim ex his quae B sunt, est. Si uero omni A ipsum corum citiae sunt B,& B alicui corum quae Α, inerit. nam si nulli, & A em'. - - rum,qin e B, nulli inerit, uerum sippositum fuerat o. nni inesse. Consimiliter autem & si propositio secudum' partem sit. si enim A alicui corum quae Β, & B alicui eorum quae A necesse est inesse.nam si nulli, & A nulli eorum quae B. sin autem A alicui eorum, quae B, non insit, non necesse & B alicui eorum quae A, non inesse. ut si B quide sit animal A uero homo: homo quidem. n. non omni animali,animal autem omni homini ilicst.
Propositio omnis, aut inesse, aut necessario inest, aut contingenter inesse significat. Propositio uniuersalis negativa conuertitur in ter
150쪽
minis simpliciter. Propositio uniuersalis Uismativa couertitur in particularem assi malivam. Propositio particularis negativa nou necessario conuertitur. De conuersione propositionum necessariarum. Ca. 3.
Eodem autem ino se habebit & in necessariis pro
positionibus. uniuersaliter. n. negatiua uniuersaliter coitertitur: aifirmativarum uero utraq; particii Iariter. Nam si neceste est A,nulli B inelle, nece se est & a nulli A inesse. si enim alicui contingit, & A alicui B continget. si autem ex necessitate A , omni uel alicui 3,inest,& p,alicui Α necesse est inesse. si enim nonece sse,neque A alicui R ex necessitate inerit. In parte uero negativa non conuertitur ob eandem causam, ob
Tropositio uniuer alis negativa de nece Irrio conuertitur in terminissimpliciter. Vniuersalis asyrmativa de necesiario, conuertitur in particularem .
De conuersione contingentium propositionum. Ca. . N contingentibus uero, qm multipliciter dicitur I contingere: ctenini necessarium & non necessariu,& possibile cotingere dicimus: In affrinatiuis quidem consimiliter se habebit sim conuersionem iii omnibus .si enim A omni, uel alicui Corum quae B cotingit, & B alicui eorum quae A continget utique . si enim nulli,neque A nulli B : ostentum est. n.hoc prius. In negatiuis uero non similiter: sed quaecunque quidem cotingere dicuntur,ex eo quod ex necessitate non insunt, uel in eo qnod no ex necessitate i sunt,similiter.ut si quhominem dicat,contingere non esse equum, aut album