장음표시 사용
71쪽
nus non dicitur alicuius quaedam manus, sed alicuius manus. & quoddam caput non dicitur alicuius quotadam caput, sed alicuius caput . Similiter autem & in secundis substantiis, atque hoe quidem in pluribus. Vt homo non dicitur alicuius homo, nec bos alicuius bos, nec lignum alicuius lignum,sed alicuius possessio dicitur : in huiusmodi ergo manifestum est, quoniam non sunt ad aliquid. In aliquibus vero secundis su santiis habet dubitationem. vi caput Picuius caput dicitur, & manus alicuius dicitur manus, & sinsula huiusmodi. quare haec tortasse ad aliquid esse videbun tur. Si igitur susscientcr corum, quae sunt ad aliquid Qefinitio assgnata est, aut omnino dissicile,aut impotsibile est ostendere quod nulla substantia eorum quae
sunt ad aliquid dicitur. s autem non susicienter, sea sunt ad aliquid, quibus hoc ipsum est esse, ad aliquid uodam modo se habere, sortasse aliquid contra istaicetur.ΡHor vero diffinitio sequitur quide omnia ea, quae sunt ad aliquid, non tamen in iplis idem est cum, eo,quod est esse ad aliquid, ipsa, suae sunt,aliorum dicantur. Ex his autem manifestum est quod, a quis aliquid eoru, quae sunt ad aliquid, definite sciet, & illud ad quod dicitur desnite sciturus est. Manifestum igitur & ex ipss est. si cnim i uit aliquis hoe quod alia quid est est autem esse iis, quae ad aliquid sunt, ide ae
ad aliquid aliquo modo se habere & illud nouit, a d
quod hoc aliouo modo se habet. si enim non nouit omnino ad quod hoc aliquo modo se habuit neque si ad aliquid hoc aliquo modo se habet,noscet.Sed & in singulis pala hoc est. vi si quid nouit que desinite, quod duplum ea,& cuius dupla est,mox desinite nouit.s enim nullius definitoru nouit ipsum duplum esse, neq; si si
duplum omnino nouit.Similiter autem & hoc aliquid
si nouit quis quod melius est, & quo melius est statim
desilite necessarium est nosse. Ρropter hee autem non indesilite hoc cognoscet, et hoc est peiore melius. ω- spitio enim haec est, non scientia. no enim adhuc sciet. exacte Q, est peiore melius.si enim se accidit, nihil est deterius
72쪽
ὸeterius ipso. uapropter palam est,quod neeessardi est si nouerit quis aliquod relatilibrum definite, & id, did quod dicitur, definite necesse est nosse. Caput ve ro & manus,& eorum sinsula, quae substantiae sunt, ea ipsa , quae sulit, sciri definite possunt ad quod vero dicantur non est necessarium scire cuius enini hoc caput, vel cuius hare manus sit, non est scire desinite quare non erurit haec ad aliquid. Si vero non sunt haee Dubitate i eorum,quae sunt ad aliquid, verum erit diceri st nulla substantia eorum est,quae sunt ad aliquid Fortasse auia hem dii scite sit de huiusmodi rebus vehementer asi rete,nisi ea sepe pertractata sint . dubitasse autem de horum unoquoq; non est inutile.
Aa aliquid ea dicuntur quaecunq; hoc ipsum quZd
sunt aliorum esse dicuntur. Nonnullirelativorum cItrarietatε inesse cotingit. 6uasuscipiunt magis O minus, si no omnia. Omnia relativa si donuenienter assignentur,ad comuertentia dicuntur.
O litatem vero dico, secundum quam quales
quidem este dicuntur. Est autem qualitas, e rum, quae multipliciter dicuntur. Vna quidem igitur species qualitatis,habitus & dispositio dicatur. Differe autem habitus a dispositione,s permanentior diuturnior est. Tales vero sunt scientit S virtutes. scientia enim videtur esse hermanentium, diuturnorum. ' si quis vel mediocriter sumat seientiam, nisi prandis permutatio facta sit, vel ab aegritudine,vel ab aliquo huiusmodi. similiter autem di virtus, ut iustitia,& temperantia,& singula talium non videntur posse facile moucri,nem facile permutari. Dispositiones vide phoris. Metam to permane
73쪽
vero direntur, quae sunt facile mobilia, & eito pe
mutabilia ut calor,& infrigidatio, S agritudo, α sanitas ,& quaecunque alia huiusmodi. assicitur enin
quodammodo secundum cas homo: cito autem permutaturo ex calido frigidus sit,& ex sanitate in aegritudinem transit. similiter autem & in ali ,nisi aliqua earundem contingit per temporis Iongitudinem cor genitaο immobiIi, vel omnino dissic1le mobilis exuatens , linam iani qui miam ut ' habitum vocet. Mania festum cst autem, v haec volunt habitux dicere, quar uni diuturniora, es dissicilius mobilia'. Nanq; dusciplinas non multum retinentes, sed facile mobiles existentes, non dicunt habitum habere, & tamen dispositi sunt aliquo modo secundum scientiam peius, meliusve . quare differt habitus a dispositione, q, haec quidem facile mobilis sit,ille vero diuturnior & diitacilius mobilis, Sunt autem habitus &dispositiones , dispositi ones vero non nucesse est habitus esse . qui.n. retinent habitum,& quodammodo dispositi sunt secundum ipsos: qui autem dispositi sunt, non omnino retinent habitum. Aliud vero genus qualitatis est, s cundum quod pugillatores vel cursores, vel salubres , vel insalubres dicimus: & simpliciter quaecunq; securidum potentiam naturalem, vel impotentiam dicun-
tur. Non enim,quoniam sunt dispositi aliquo modo, unumquodq; huiusmodi dicitur: sed quod habent naturalem potentiam,vel impotentiam facile aliquid sacere,vel nihil pati. ut pugillatores,vel cursores dicuntur, non ς sint dispositi aliquo modo, sed st habeant
potentiam naturalem vel impotentiam aliquid facile faciendi. Salubres autem dicuntur, eo P habeant potentiam naturalem. ut nihil a quibuslibet accidetibus facile patiantur: insalubres vero, quod impotentiam habeant naturalem nihil facile a quibuscunq; accidentibus patiendi. Similiter autem his durum & molle se habent. durum enim dicitur, quod habeat potentiam. non facile secari: molle vero quod eiusdem ipsius habeat impotentiam. Temum vcro genus qualitatis est,
74쪽
ν gbiles qualitates S passiones. ' Sunt autem huiuς a. i. quaIL
via his cognata.amplius,& ealor, & frigus, ct albedo , passones. ct nigredo. Quod quidem igitur & hae qualitates sunt,m mifestum est . quaecunq; enim has suserperint, ipsa qualia dieiantur secundum ipsas: vet mel, quoniam dulcedinem suscepit, licitur dulcer& corpus albsi,quoniaalbedinem suscepit. similiter & in caeteris' ' Passibiles a.I eeteris vero qualitates dicuntur,non q, ea, quae illas suscepe- se habet rint qualitates aliquid patiantur. neq; enim mcl,quoniam aliquid passum sit, dicitur dulce , neq; aliquid aliud huiusmodi.) Similiter autem his, & calor&fripus passibiles qualitates dicuntur, non Dea,quae illo suseipiunt, aliquid passa sint, sed quoniam Lecundum
sensus unaquaeq; dictarum qualitatum passonis cis initia est,passibiles qualitates dicuntur. dulcedo enim passionem quadam secundum gustum efficit: &calor
secundum tactum.similiter autem & aliae. Albedo autem & nigredo,& caeteri colores non eodem modo
ijs,quae dicta sunt,passibi tes qualitates dicEtur, sed eo quod ipse ab aliqua passione renascuntur. Quod enim
aiunt propter aliouam passionem militae colorum in 3 'etationes,manisellum est rerubescens enim aliquis,mbeus factus est. S timens pallidus, ct unumquoq; t dium . quare etiam si quis natura aliquid talium accia Gentium perturbationemve passiis est, similem coloia 'a.l. quarerem verisimile est cum habere . quae enim affectio nis & si ν natu in eo quod verecundetur circa Nrpus facta est, etiam ra talisi ali- secundum naturalem constitutionem eadem feri po- qua passi rest affectio,ut sic naturalis dolor simili, st. Quaecunia nil passiis ε ue ititur talium accidentium ab aliquibus passioni- ex Misibus. bus digicile mobilibus S permanentibus principium naturalibus sumpserunt, passibilas qualitates dicuntur. siue enim accidetibus secundum naturalem constitutionem pallor sit,aut ni- similem. gredo, quaIitates dicuntur quales enim secundumaeas dicimur siue propter aegritudinem longam, vel propter aestum eidem, contigit nigredo, vel pallor, renon facile praeter a vel etψm Per vitam permanui,
75쪽
t I p E Rrassibiles qualitates & ipsae dicuntur : smiliter enta quales secundum eas dicimur. Quaecunque vom e iis, quae sacile soluuntur , & cito transcunt, sunt,pas sones dicuntur, qualitates. vero minime. non enim aliqui secundum ipsas dicuntur quales. neque.Π. ui propter verecundiam rubeus sactus est,mbeus dicitur:
neq; cui pallor Dropter timorem venit , pallidus est: sed magis eo quod aliquid passis est . quare passione quidem huiusmodi dicuntur, qualitates vero minime, Similiter autem his, & secundum animam passibiles sualitates & passiones dicuntur. quaecunq; enim mox innastendoab aliquibus passionibus dissiculter mobi-Jibus sunt, qualitates dicuntur di ipsar: ut amentia, metis alienatio, c ira,& alia huiusmodi: quales enim secundum eas dicuntur,idest ira di, atq; amente . similiter autem & quaecunq; alienationes non natur Ies,sed quae ab aliquibus alijs accidentibus factae iunt dissicile praetereuntes, & omnino hirobiles, qualitates sunt citam huiusmodi quales enim & secundum eas dicuntur . Quaecunq; vero ab ijs, quae facile ci cito Iraetereunt,fiunt,passiones dicuntur. ut si quis contrisatus, iracundior fiat' non enim dicitur iracundus, ia
qui huiusmodi passione iraeundior est: sed magis qui aliquid palliis . quare passiones quidem huiusmodi d
cuntur, qualitates vero minime . Quartum vero gerius qualitatis est fornia, & circa unumquodq; cor
stans fisura. amplius autem ad haec rectitudo & curuitas,& s quid aliud his simile est.sec dum.n.vndquod me eorum quale quid dieitur. triangulum.n.vel qua drangulum esse quale quid dicitur, re rectum aut cusuum. & secundum etiam formam unumqtiodq; qualedicitur. Rarum vero & spissiim ,& asperum & lene putabuntur quidem quale quid signiscare: sed alienai ouiusmodi putantur esse a diuisione, quae tirca quale est, quandam enim positionem magis videntur partia utrimque monstrare . spissum enim dicitur, ed quod partes sibiipsis propinquae sint: rarum vero,ed quod di
rumastioni at . a lane quidem in rectitudine alii quomodo
76쪽
Juomodo partes iaceant: asperum Vero , 'haec quIem superet, illa vero sit inferiori fortasse quidem igitur alius quit ammodus.apparuerit qualitatis: sed sere qui maxi me dicuntur hi sunt, qualitates itaq; sunt quae dictae simi. Qualia vero sunt: quae secundum has Dissinitio . denominative dicuntur, vel quomodolibet aliter abi qualium ijs. In plurimi&itaq;& sexe in omnibus denominati-ue dicuntur: ut a candore candidus, & a grammatica grammaticus , & a iustitia iustus.. similiter α in alijs. In aliquibus vexo cd st non sunt posita qualitati nomina, n contingit e Huae dicuntur,ab ii denominati-ue dici. ut cursoci, aut pugillator,qui secundum nat . talem dicitur potentiam, a nulla qualitate denomina . tiue dicitur . non.n.posita sent nomina miculijs'sec dum quas isti qualasdurantur. sicuti disciplinisu ecu dum quas pugiles vel palestrici secundum dispositi nem dicunt .Pugillatoria enim&palestrica discipli 4na dicitur: quales. vero. ab iis denominative dieratur, qui disponuntur Aliquando autetm dc posito domine ... non dicitur denominatium ' secundam eam quale diacitur ut a virtut e studiosus. eo enim φ. virtute habeat i . studiosus dicitur,sed non denominative a Vixtute.
autem in pluribus hoc tale est. Qualia ergo dicuntur, quae denominative a dictis qualitati s dicuntur, aut aliquo modo aliter ab eis. Inest asti & contrarietas sim qualitatem et ut iustitiae iniustitia contraria est, albedo niscedio α alia.Similiter autem S ea,quae se cilinea qualia dicu*tur:vtiniustum iusto, album disro. Non in omnibus aute hoc accidit rubro enim aut Paulido, aut huiusmodi coloribus nihil est contrarium , qualibus existentibus. Amplius, si contrariorum ait tum suerit Pale S. reliqdum erit quale.linc autem palam est ex sinpulis proponenti alia praedicamenta. si est iustitia iniustitiaecontrarium: quale autem est iustitia: quale igitur di iniustitia.nunum enim aliorum Haedicamentorum aptabitur iniustitiae, neq; quanta . deq; ad aliquid, neq; ubi, nec omnino aliquid huius modiimsi quale.sic autem dc in aliis quae s.cundu qu la sua:
77쪽
ete sunt contraria Suscipiunt autem qualia magis deminus. Album n.magia&mitius album alterum alici Q ro dicitur alterum altero magi& S minus ἀsed di ipsa intensionem suscipiunt. cum candidum nan mesticontingit amplius eandidum fieri. Non tamcnonulia,sed plurima. Iustitia nauq , si dicatuc magis αminus iustiti potest quilibet ambigere similiter asie& in ali ix dispositionibus. qu idaminasubitant de talibus . iustitiam uam; iustitia non omnino aiunt magig& minus debere dici,nec sanitatem san irate, minus atatem habere alterum altero sanitatem aiunt:& iustitii alterum minus altero habere dicituri autem&gr . maticam,& aliasdispositiones. sed tamen ea,quae secadicunt dunt eas dicuntur,' indusitanter reeipiunt magis αqualiavi minus: grammaticiadenam alter altero dicitur L dc iustior,&1anior sicantem &lar alijsia Triangulux vero & quadrangulus non videntur magix & mi xsuscipere: ncm aliqua aliarum figurarum2quae enim dissinitio ne trianguli recipiunt & circula, omnia similiter trianguli vel circuli sunt zeorum autem,quae non recipiunt rationem ea tam,nihiImagis alterum altero dicetur ianihil enim quadratum magis quam parte pitcra Di sitis,circu lux est ncm alterum enim recipit circuli r . tionem . simpliciter autem,ssutraq; nonrecipiunt prinpositi rationem,non dicetur alterum altero magis. no . ergo Omnia qualia recipiunt magis & minus. Horiunitaq; , quae praedicta sunt, nulliun est propriam qualitatis. Similia vero aut dissimilia secundum solas dicuntur qualitates.simile enim & dissimile alterum arices non est secundum aliud, ni si secudum id quod quale essi. Quare proprium est qualitatas secundum eam si
Removeo et ile,vel dissimile dici At vero non decet conturba- dubitatici - ri, nς quis nos dicati de qualitate propositum faciei nem. te multa eorum,quae sunt ad aliquid connumerasse: habitus enim&disposition eorum, quae ad aliquia xl.Oib ta- . sunt,esse diccbamus. Pene enim in omnibus qualitatilibus qualia bus genera ad aliquid dicuntur, nihil autem eorum ,
latiburi quae lunestio saria,nam cum disciplina genu, si idi
78쪽
sim,quod est,aherius dicitur: alicuius enim discips- Da dicitur . eorum Fero, quae singularia sitim i nihil i sum quod est alteriux dicitur. ut grammatica non dicitur alicuius grammatica , nec musica alicuius alterlux musica. sed forte seeundum genus, & hae ad aliquid dicuntur: ut grammatio alicuius dicitur disciplina, noalicuius grammatica & musica alicuius disciplina, no alicuius musica. Quaeropter quae singuIaria quidem sunt,non siint ad aliquid. dicimur autem quales secim dum singula ' haee enim & habemus. scientes enim di- a 1. cimii eo quod habemus singularum scientiarum alia & habemu quas. luare har erunt etiam qualitates, quae singulares rio Iunt, secundum quas aliquando & quales dicimur, hae autem non sunt eorum,quae sinito id aliquid. Amplius D eontingit Me ipsum & quale di ad aliquid esse, nihil est inconueniens in utrisq; hoc generibus enumerare.
Habitus O di positio, quae prima steries qualitatis
sunt, sic di tinguuntur, quod habitus difficile mobilis existens dicitur, oe permnentior est, tam tm vero obpositio. utillibet habitus es dispositis, O non conuertitur. Secunda qualitatis Pectes, es naturalis potentia uel
passi lis qualitas , tertia Zs qualitatis
Pobilis qualitas dicitur,quod passionem e fiat, net
ab ea causatur , Passio uero transtulter breuiq; tempore ubiectum ascit.
rima O circa aliquid corstans Rura quarnm esqualitatis genus. Raru i ipsum asperum ac lime, it ale quid potius significare ilicuntur, quum qualitatem aliquam,cApositionem importare dicantur.
79쪽
vissum dicitur,cuiuspartessibilauicem propinque Iuni , rarum uero , cuius partes distant abruulae. Iene est , cuius partes aequaliter in retia iacent. Asperum uero cuius pars alteris per eminet. Qualia sunt quae fecundum bas denominatiue , uel quouis alio modo dicuntur. suasitati, ct ipsis qualibui contraristatem inesse contingit, ct si non omnibus contrariorum,si unum fuerit qualitat, reliquil erit
si alias cipinni muis O minus si non omnia. 1 cundumsolas qualitatet similia uia similia aliqua dicuntur Habitus singularet, non ad altri sed qualitates sunt, in specie autem ivet secundum: Senus ad
Ecipi autem agere & pati contrarietatem εο magis. & minus. Calefacere enim ei quod est
stigefacer contrarium est, &xalefieri eiquω est Figcseri & delectari ei quod est contristari .
. quare suscipituit contrarietatem . Et magis & mia nus . est enim calefacere S magis & minus ', & ca- lefi ri magis,& minus. &tristari magis & minus. suscipiunt igitur magis di minus agere & pati De his igitur tot dicuntur
80쪽
E ομν os ITIs autem, quot modis solent opponi dicendum est. Dicitur enim al- rerum alteri opponi quadrupliciter, aut ut ea,quae ad aliquid, aut ut contraria, aut ut priuatio & habitus, aut ut aia firmatio& negatio. Opponia quid quidem, viduplum dimidio: tanquam contraria, ut malum bono: tanquam autem secundum priuationem, & habitum , ut caecitas 3c visio: tanquam
DIctum est S de eo quod est situm esse in iist.
quae sunt ad aliquid, quod denominatiue apositionibus dicitur. De reliquis vero, id est quando,&'br & habere, pr pterea quod mania sesta sunt, nihil de ipsis aliud dicitur, quam quae in principio dicta sunt: quod habere quidem significat calceatum esse , armatum esse risi vero, ut in L eso, in foro:& alia triaecunque de his dicta sunt bitur de omnibus generibus, quae proposuimus, siviaticiunt dicta.