P. Virigilii Maronis Opera. Interpretatione et notis illustravit Carolus Ruæus Soc. Jesu jussu christianissimi regis, ad usum serenissimi delphini. Tomus 1. 4.

발행: 1714년

분량: 428페이지

출처: archive.org

분류: 시학

251쪽

GEORG ICA. LIB. N. Lex P min & caudicibus sectis , mirabile dictu,

Truditur E sicco radix oleagina ligno. Et saepe alterius ramos impune videmus Vertere in alterius , mutatamque insita mala. Ferre pyrum , di prunis lapidosa rubescere corna, s F Quare agite o proprios generatim discite cultus Zgricolae fructusque feros mollite colendo. 'eu segnes jaceant terrae : juvaι Ismara Baccho praterea ex sicco sipite oleae , ramis eireumcisis 'emittitur radix Aeacea , quod mirum est dictu Et ope cernimus ramos unius arboris sine damno mutari in ramos alterius , se nrum transformacum producere mala sibi insita , se dura eoma rubescere in pruno arbore. Agite agitur, o coloni t dracite culturam singulis generibus congruam , mansuefacite per cultum fructus BIυoires'. Cavete me o ne terra sint inutiles r prodes Ismarum vitibus

3 . che. J Vl. Moe s. Infosso circi msectististi. tir , qui non acuminatus , non e Cacumine decisius , ut in tertio quartoque modo dictum est , sed praecisus ab utraque parte , & ramulis uvide cumque spoliatus , ra--icem ex sese progignit. Caudex in arboribus , idem est, quod in herbis rnempe id , quoὰ e terra iplex assurgit, ex quo rami Si folia circum erumpunt , la tue. 33. Et saepe alterius, erc. J VII. Modus. Insitio , cum surculus unius arboris alteri immittitur , quae quasi in ejus naturam transit: enter. De ea stilius infra ,: 73. 33. Vertere. J Id est, Verintere se., ut Georg. 3.

In glaciem vertere lacuna , id est , verterunt se. Et AEn.

r. Io8. tum frora avertit r

id est , avertit se. Et An. 2.229 novus per pectora cuneistis insinuat palor: id eli ,

instinuat se. 2 . Prvnin ... νvbeficere corna. J Cornrem, fructus est ;cornu , arbor, cornoriter. Sen- .sus ambiguus t vel enim dicit e corna insita rubescere in prunis arboribus e vel cor nos arbores rubescere

prunis instis ; quo sensu ultimo , non corria , sed corni dicendum suisset. Sed interdum Virgilius fructum sumit pro arbore t ut inferiosi

36. Fructusque ferox. J Plianus ii I7. c. ro. de plantis et mansuescunttractatvicen ferae.

252쪽

xox P. VIRGILII MARONI s

Conserere , atque olea ma num vestire Taburnum. i Tuque ades , incoeptumque una dec re laborem, o O decus , o famae merito pars maxima nostrae, iMaeoenas , pelagoque volans da vela patenti.

implere, ct tegere oleis Iaburnum. l Tuque fave mihi , O MMenas , vere ornamentum D ipars maxima fama meA: is persequere mecum sesceptum vvi: is navigans pande vela mari aperto se

Ismaruin & Taburnum pro quibuslibet montibus accipiet. Ismarus, plurali neutro Ismara , in mam tima Thraciae regione mons, non procul ab ostiis Hebri, Regionis incolae Cicones ab Homero appeJlamur : Ipla regio pci celebris vino : quo Ulystes Polyphemum Cyclopem inebriaste narraturo lyss. 9. i' το38. Tab Arnum. J Taburnus m iis Campaniae in confinio Samnii, inter Capuam , &Nolam , ferax oleis , hodie

39. Tuque ades. J Videtur haec . invocatio Maecenatis hunc in locum perperam rejecta: ac si conjicere fas est, ab ipso Virgilio statim attexta fuerat invocationi Deorum , quae dat initium huic secundo libro. Atque adeo versus iste,cum septem consequest tibus adnectendus

est octo primis, quibus libri

exordium continetur, ut hic si ordo. Hacte s arvorum eMItus, crc. nudataque musti tinge nolo mecum direptis cmra cothurnis. Tuque ades , incoeptumque una diecurre Diaborem , o decus , Tum

peracta duplici invocatione

Deorum ac Maecenatis , sequetur plana, facilis,N non intcrcepta narratio , de diu versis arborum generibus . . Frinthio arboribus maria es

natura creandis, me. Juvat I nara Paccho conserere, atque Olea magnum vestire Tabumnum. Sponte sua quae se tollunt in luminis aueas , circ. l 9. Decurre laborem.J Pleriue omnes a Ilegoriam hane circo tepetunt, in quo citatis equis decurrebatur :confirmantque suam sententiam his postremis libri hujus verubus. Sed jam tempus equum fumantia se tavere colla , circ. Ego a navigatione repeto, ut & caetera quae sequuntur. Et vero Verisbum decurro , e iam aquis inservit : apud Catul. 6s. εω

Ausi sunt vad.i salsa cita

decurrere puppi. AEn. . 2l 2.

Prona perit maria σ petaso idecurrit aperte.

o. O fama merito , me. Maecenas pars famae Virgilii r quasi non tam ut poe-ra , quam ut amicus Maecenatis , in hominum notiistiam thepserit.' 4 II elagoque mola' , oer. PAntea rogaverat Maecena

253쪽

Non ego cuncta meis amplecti versibus opto e Non , mihi si linguae centum sint, oraque centum, Ferrea vox et ades , & primi lege litoris oram. In manibus terrae : non hic te carmine ficto, Atque per ambages & longa exorsa tenebo. PNon ego cupio eo rehendere omnia meis carmis

bus. Non, si haberem centum linguas , , centum ora, ct vocem ferream : 've mihi , ct rude oram proximi litoris. Terra es in propinquo : non hic morabor mpoemate fabuloso , per circuitus exordia prolixa.

ciperet: non quidem ut so-ipatenti , videtur quibusdam eius in scribendo , sed ut hic secum pugnare Virgilius. Duxor in commendmdo o. . Alii agnoscunt hic figuram, pete ; nunc idem iterat, in- quae correctio dicitur , quas vitando ut secum naviget. dicat: Expande mela in al-

Solent ne est autem vetu- t ιι m. Psanquam non omnia

stis scriptoribus , gravemdicam, sed summa tantum ca- quodlibet incoeptum per na- ρitas i=aque lege duntaxat li-vigationem explicare: quoditus. Ego neque correctio- Galli quoque familiari ser- nem , neque pugnam h Ic a mone usurpamus , a 'em bar-ignosco e patens enim mare , quer , id est , negotium ali- hic non altum dc Ionge se in quod suscipere. motum litoribus mare ligni - . Volans, J id est, navi-ificat ; sed hunc habet sen-Ians: mutua est enim metaphora inter volatum, di natatum , aut navigationem. Sic AEn. s. 2I'. de navi

Mnesthei i sic illam fert impetus ipse volantem. Et AEn. g. Iς. de volatu Daedali , 4s. In mari ibus terrae. IIns e tum per iter gelidas ena- Servius explicat: In facili ωωit ad Arctos. Et ibid. v. i'. in promprii est terrae, ruris, Tibi Phoebe sacratit remigisi descriptio , de cujus cultu alarum. Et Georg. 4. s'. de scri Limus : προχψρεν enim apibus. Nare per aestatem 4- Graecis ficile est. Alii meliust Fridam θDexeris agmen. Non recedemus a terra inis 4 .Primi lege litoris oram. J ter navigandum e legemus Ne te, 3 Maecenas, alto ma- tantum Iitora : terrae sem- si committas , sed Iege tam per erunt in propinquo , de tum , id est , stringe terra-,velut in potestate ac mani-rum litora. Tamen cum a nisibus nostris.Sic. AEn. 0. I 2aer

tea dixerit pelago da vela ra autem in manibus nos ri' sum : Namua dum mare patet oe apertum est , nomclausum mentis , id est : Aspira mihi , dum mena Ditdum scribere incipio :-lege

254쪽

Sponte sua quae se tollunt in luminis auras , Infoecunda quidem , sed laeta & krtia surgunt. cauippe klo natura subest. Tamen haec quoque s quis

yo Inserat aut scrobibus mandet mutatae subactis iriuerint sylvestrem animum: cultuqIre frequenti, rn quascunque voces artes , haud tarda sequentur. Necnon & sterilis quae stirpibus exit ab imis , Hoc faciet . vacuos si sit digesta per agros et B Nunc altae frondes & rami matris opacant , Crescentique adimunt scelus , uruntque ferentem' arbores ultro erigunt se in aerem , oriuntur quide- steriles , sed ampla robusia : quia vis natima ines terra. Attamen si aliquis etiam immitat his' surculos aliarum , aut has transatas com mittat fossis praeparatis . deponent naturalem aseperitatem p is per assiduam cuIturam , quocumque artificiali modo tractaυeris , parebunt celeriter . Parito illa qua surgit seritis e radice , idem faciet si L ponatur per campos putentes: nunc alta folia se rami matris inumbrant eam , ct absumuntfructus surgenti, is enecant ferentem fructus.' . Sponte fisa, J Jam

relegit singillos modos; docetque quid cujusque sit proprium e tum admonet , artificiales modi quibus ar

boribus conveniant ; quem admodum antea de naturaialibus monuerat; F. II.

49. Solo natura subest. JSolum. Turnebus e licat, pedem seu radicem arboris: Cuius natura vividior est in sylvestribus , ad eliciendum siccum. Alii de tιννa ipsa explicant , cui nativa vis inest ; eaque veluti fortior ad sylvestres arbores, quam M sativas sustentandas. De solo , sub utraque significatione , terra oc pedis . Ecl.

o. Inserat. J Id est , per

insitionem in a Iium trunis cum transferat , inquit AG censius. Male r non en inharbor sylvestris alteri trunco, sed arbori sylvestri surculus ex altero trunco ste cundiore imponitur. Quippo inferere arborem , non est dumtaxat, eam alteri in seis rere ; sed etiam , eam insitione alterius perficere di sie Plin. l. 17. I . Corellius in-

sevit castaneam suo metinars surculo.

255쪽

GEORGICA: LIB. II. 2 sgatri , quae seminibus jactis se iustillit arbos ,

Tarda venit, seris factura nepotibus umbram: Pomaque degenerant succos oblita priores :Et turpes avibus praedam fert uva racemos. Scilicet omnibus est labor impendendus , dc om Cogendae in sulcum , ac multa mercede domandae. Sed truncis oleae melius , propagine vites

Respondent, sobdo Paphiae de robore myrtus. autem arbor extulit se e smine projecro, lentet crescis , sero datura umbram posteris :fructus ejus degenerant , amisso priore sapore :

υitis gerit viles racemos , qui sunt prada avium. Nempe cura est adhibenda erga omnes, o omnes redigenda sunt in ordinem ,'subigen ἐῶ magno sumptu. At oles, melius ex eaudicibus, vites per propaginem proveniunt, myrtus Veneris e crassis palis.

6 o. uva r. ιcemo.r J Aut Iric uva, pro vite I aut racemus, pro acinis v Uae , Ponitur. Nalaris Ie , ut admonet

R. botriss , idem plane a scili. cet totus ipse se lichus vitis :partes ejus sunt acini , sive grana: partes acii iis folli u-Lus , sive cutis , succus , ca

61. Multa mercede . J Vel multo labore,vel multo sumptu. σ3. Sed truncis olea, ere. JDU-cet quo singulae modo melius arbores per artem tracta laesitat. I. Truncis oleae , id est, caudicibus undecumque sectis , qui sextus est modus , supra v. so. n causicibus , O c. trκditur e sicco radix oleagina lux o. II. Propa- sine mites ι qui quartus est modus , v. 16. Aliae presios proraginis arcus, cre. III. Soω

palo acuminato : qui tertius est modus , v. H. Et acuis robore varis. Et vero sic Plin. l. 17. 17. Ramo θνvntur punica , item myrtus, longitudine trium pedum , trunc sprius exac nato. Robur est ipsa pars trunci sive rami durior, ut dixi inus. U. 2s. IV. de U. Flantis edurae coryli ,

circ. id est , vel stolonibus , vel stirpibus ; qui primus M

secundus modus est , V. 2I-Hic plantas tenero abscindens, m c. VI. Inseritur vers ex foetae nucis arbutus . id est, nux arinbuto insita melius succedi Arbutus , arboser. Ecl. I 81. Ulixis E septem modis stipei est, nempe decacuminatio , sive talea : cujus usum non artulit , quia fere convenit , vel cum tertio modo, i vel cum sexto.

ε . Paphiae. J Veneris r a Papho,urbe in insula Cypro,

256쪽

P. VIRGILH MARONI s

.s Plantis edurae coryli nascuntur , & ingens Fraxinus, Herculeaque albos umbrosa coronae, Chaoniique patris glandes e etiam ardua palma Nascitur, & casus abies visura marinos. Inseritur vero ex foetu nucis arbutus horridaro Et steriles platani malos gessere valentes :Castaneae sagus, ornusque incanuit albo

oriuntur se sivibus dura cor li , is magna fra

xinus :'populus arbor umbrisera, ex qua Herculis corona fuit ι Θ quercus Iovis Dodo ir oritur etiam lsic alta palma , abies quae expertura est pericula imaris. Arbutus autem horrida inseritur surculo nucisi putant infoecunda tulerunt malos robustas r lfagus fuit alba fore castanea, is ornus candido iiiiii iii sigiliter colebatur.Curna yrtus sit dicata Veneri, Ecl. 7. 6 L. 6 . mi is co= li. J Niices avellanae, colui Hers. Ediira, id est , valde durae litera enim e vocabulis praefixa , altilitat id se aiis et , ut lilc , apud Ovi. . in arte , Nes tamen edurὸ , quod petit illa , me ra. Ali luamlo la inuit , ut in f r. , v. 78. Enodes trunci, id est , nodo carentes, εἰ I. Fresne . Heretile.e lite .irbos, O c. J Popiι-itu, pens iter: de qua, bc Herculis corona , Ecl. 7. εἶ. 6 .chaoniique patνir glandes. J Qitercus, dicata Iovi, in tremore Chaonio , sive

3 Cujus

apta navibus: sensum iri. maiis pe-

tima syllaba cum seqtiente versit eliditur. Foetu nucis, surculo , vel gemma E nuce decerpta . s 'To. Steriles platani malos, ' lcirc. J Platanus , lin plane et larbor umbrae tantum opaci tate , Sc soliorum amplitudine utilis. Alatiss , Mn pomis

micr.

7i. Castane.e sagus.J Vulgo legitur : Castaneae fagos; lquod absurdum videtur, in castanea fertili , fagum in eundam inseri. Unde mi

re se torquent interpretes.

I. Ascensius legit; Et steriles platani malis gessere valente eastanea et fagus ornusq)3e in

ea ruit, erc. soc sensu: Platani gessere ramos castaneae larboris , ita valentes ac robustos . ut etiam navium lmali videri possent. Sed hoc durius. II. Scaliger iugit ; astaneas ita ut fagrisiit in plurali nominativo,

257쪽

. GEORGICA. LIB. II. to Flore pyri r glandemque sues fregere sub ulmis.

Nec modus inserere atque oculos imponere simplex. Nam qua se medio trudunt de cortice gemmae, Et tenues rumpunt tunicias , angustus in ipso Fit nolo sinus : huc aliena ex arbore germen

sare pari : porri comederunt glandes sub MI-

mis. Nec una O, eadem res est, inserere , O inoculare. Nam qua parte oculi arborum emit-runt f. ὸ medio eortice , O rumpunt tenuem

pelliculam : arctus sinus a eritur in ipso oeu Io : in quo ex alia arbore decisum oculum

quartae declitiationis. At illateistim , c. stati eas , proneae, paulo sane audacior. III. Melius Abram iis legit,

non fagos , sed levi literarunius immutatione ; casD- mea sagum, ita ut castaneae sit in genitivo ; in nominativo , per ca .urae licen. tiam hic producto; hoc sensu : fagus incanuit flore ca. staneae , ornus flore puri.

Et vero florus c.istane. ae cum aliquo albore vire dunt. Fa.

72. Glandemque sues, e c. JSignificat quercus glandi is ras ulmis fuisse inlitas , ad

pastum porcorum. 73. Nec modus inserere e. JDescribitur insitionis duplex modiis : unus qui prU-prie vocatur insis ιο , Ouer ensrisse ; alter qui ilicitair ινι-

dit illa Plinio tertius, em plas ea ιλο : quae at, aliis cum in oculatione confunditur. Videtur tamen , intus tres

illos modos , id e Te discriminis i quod insitio fiebat ,

sisto arboris trunco, & mrculis uno vel pluribus in ip sam trunci fissi iram insertis. Insculatio a latena, si mi inter

corticem ac triliacu aperto,

cui surcii tris includebatuta Emplastratio denique , sublata parte corticis , cujus in locum stibistituebatur alterius arboris gemma , pari magnitudine , quae sui, lari

corticis spa tum repleret. Id patet ex Pim. l. t 7. c. ς.i8. dcc. Unde constat variam suille , pro temporum ratione, inserendi artem: in

eoque nostros ii omines a, Uirgilio discedere,' iciis hic siniim in ipso arboris iac gemma facieti l

di sunt, Z

in flores . tubera L a ε

258쪽

Ρ. VIRGILII MARONI s

s Io Vicinae ruptis inter se legibus urbes Arma serunt i saevit toto Mars impius orbe. Ut cum carceribus sese effudere quadrigae, Addunt se in spatia : & frustra retinacula tendens Fertur equis auriga , neque audit currus habenas. urbes finitima Giolatis foederibus capiunt arma invicem et Icars scelestus furit isto orbe. Heliuti cum qua driga eruperunt e septis, per spatium circi, auriga incassium adducens habenas Gripitur ab equis, nec erui obtemperant habenti.

potanaia1ri deinde , Nili instat , inundatione foecunia dans: denique cum Trigide conjunchul , in Persicum si. num influit. I 2. vi cum carceribus,cte. JSeptis , sive repagulis, quibus continebantur equi adcursum parati. Et adriga. JQuatuor equi simul juncti ,

GEORGICORUM.

LIBER II:

Habat hie liber. de ρIantatione partes septem

I. Modos amne 1 producendarum arborum , , .rmex natura , quam ex arte. I I. artas earum spe

etes , quo singulε modo tractandε sint, naturali, an artifieioso. III. Qujbus singula locis felicius proυeniant : ubi excurritur in laudes Italici soli. N Artam diseemenda natura cujusque soli. V. Cu

jugo sint , quasi qu.tiiri ju- , ut est apud Gell. l. I t. Vel quod impellantur & Mgantur simul , quasi qi adriam e ut recentioribus magis placet. De illo equestri decursis , ludisque Cirincensibus , AEn. F. 288.

259쪽

L I. Actenus arvorum cultus , & sidera coeli rNunc te Bacche canam , nec non sylvestria tecum Virgulta , & prolem tarde crescentis olivae.

Hoc pater , o Lenaee : tuis hic omnia plena 3 Muneribus , tibi pampineo gravidus autumno Floret ager , spumat plenis vindemia labris. Hv.C usque locutus sum de cultura agrorum , deque signis caelestibus r jam loquar de te , o Bacche r is de Di vestribus arbusculis recum , deque sobole olea lente erescentis Huc adsis , o Bacche pater : 'hic εmnia repleta. sunt tuis donis : ager foret tibi , onustus pampinis autumnalibus : Gindemia spumat plenis vasis.

2. Nunc te Bacche , oec. JArgumenta proponit hujus libri praecipua. Per Bacch. m, vinum intelligit: per prosem Olivae, vel fructum, vel propaginem olearum: per viris, generatim sylvestres

omnes' arbore P.

3. Tarde cresscentis. Olivae Jolima tam tarde crescit, ut per ducento annos crescere quibusdam dicatur: tam tarde fructum olim tulit, ut ex Plin. I. I s. c. I. Hesiodus negaverit olea satorem frum,mex ea percepise qiuem qisam et sua tamen artate baccas secundo anno decerpi , ait idem Plinius. Hinc dicta Graecis δ ιιγονοs sero genita , ὀψίκαρπος eroselictum ferens. Paterό Lenaee. J Invoca-.tio Bacchi solius et quia praecipuum hoc libro i udium

impendit in vinearum cultu piae scribendo. Lenaus. Hacchi nomen i non a lenienda ciente , ut Donatus putat: sed a λ, νos torcular. At Ta- te , licet de Cnanibus Diis

communiter, tamen de Bac-

clio praesertim dicitur. Ita Velleius , de M. Antoni O ,

lus , Er Liber pater , . cι mCastore Pollux. De Baccho ,

ejusque insignibus , Eol ,

s. Pampineo 'gravidus .i:, tκmno , sec. J Diomedes enilem vocat hunc versum ,

qυod in quinta sede iambum pro dactylo habeat.

que hic 'rere , non pro-l prium , sed metaphoricum est. Sic . 7. 8o . serente

are catervas. Lucret. I. s.

'ret mare natibus , id est , abundar , gaudet , Oc. s. Labris i J Labrum vasis genus , in quo lavabant, quasi lavabrum.

R iij

260쪽

rs τ p. VIRGILII MARONI s

Huc pater o Lenaee veni: nudataque musto Tinge novo mecum direptis crura cothurnis. Principio arboribus varia est naturi creandis. io Namquσ aliae, nullis hominum cogentibus: ipsa rSponte sua veniunt, camposque & flumina late Curva tenent : ut molle siler , lentaeque genistae ,

Populus , & glauca canentia fronde salicta. Huc adsis ; o Pater Baeche ; ct me tinge no

vo et ino suras nudas detractis calceamentis. Pri se

natura diversa es in produnndis arboribus. Alicenim , nullis hominibus per artem compellentibus, ipsa ultro nascuntur , late occupari agros , s

omnes flexuosos: ut siler tenerum , o genista faxibi- lea, ct populus , ct silices albentes foliis virentibus.

. Musto ringe novo.J Reis 'dundat hic novo , juxta abiis quos. Mustum enim sine

addito vinum noυtim eΗ , imo nomum simpliciter , ut scribit Nonius , citatilrque

in illa significatione ex Naevio vivo musta ex Catone Censorio, agna musta I pro quo magis placuit Plinio ;mnseum piper , mus os ea se uis Plinius junior: musteus liber , id est , novus, e ceni. De cothurnis , Ecl. 7. 32. '. Principιo arboribus. JI. PAR s. aee modis quibus

arbores promeniunt, fama na. rura , qtiam ab arte. A natura tribus modis oriuntur ,

sponte sua, limine fortuito,& radice: semine , inquam, fortuito ; est enim quaedam

seminatio, quae ad artem etiam pertinet. Ab arte quot modis oriantur, vide U. 22.21. Siler, lentaque gensae. JSiler, frutex humilis&le

tua , du siler 3 ut & genista,

genest. 33.Populsis.JPenplier.Tria hujus generas ex Plinio l. rs. c. 1 . alba , nigra , . quae Libyca av ellatur , minima folio ac nigerrima. AIba filio bicolor superne candicans,in feriore parte viridi. Imo contra , inferne candicans, suis perne viridis, ut notat Matthiol.Causam duplicis hujus coloris repete eX Ecl. 7. 6 r. I 3. Glauca canentia frondas licta. J Loca arboribus consita dixit, pro ipsis arboribus 1 salicta vel saliceta, pro salicibus , sanies. Multiplex earum species ; praecipua alba quae validioribus assurgit ramis s & quemadmodum populus, foliis hine virentibus, inde albentibus notabilis est. Reliquae gracutioribus virgis fere contatant, & inter vimina ke censentur, osior .

SEARCH

MENU NAVIGATION