장음표시 사용
71쪽
Olluxim Lunarii seram hypothesi, de qua in propositione tuis
infra caelum Lunae. Octauaproposito. Si Cometa a die L9.ada Decembris: immo usque ad . Iavua , incessit perflanum cinculi maximi aiae probabile est,habuisse ante diem a J. maiorem parallaxim,quam die et q. uia sicut a die 2 4 ad extrema ρια sim Cometae, decressente parallaxi, decreuit citam marmIudo apparens ipsius se velocitas, post trasitum Eclipticae: ita ab exor tu et que ad Eclipticam decrescente i Ius magnitudine ac velo citate ut apparuiti. iubuit probabiliter de refc reparallaxis;atq; adeo maior fuisse, quam die et q. Immo huic decremento paralla. xium tribui pol se non incongrue magna pars decrementi magnitudinis, es velocitatis apparentis. Praeter acta indicia δε ma ibri parallaxi ante illum diem, similia indiciis, de quibus pro- ρο sed quia non ita evidentia, ideo hic neglecta . COROLLALEIVM. Si si uit,traiecerit ergo Cometa, sublunari regione in
caelum Planetarium versus I ιxas, tanquam amphibrus non modo, sed peregrinus Aeris atque .AEtheris excursor. .Quia tamen
hypothesis de incessu per circulum maximum non excedit limites probabilitatisinec nobis pro initio,s De Cometici casus seuppetit modus deserminandi certo quantitaim parallaxeos, stu-stra inurim censemus essee ludi re in calculis distantiae a centro renae: Magnitudinis capitis, se caudae: Irin ris recti linei, aue circularis,in hypothesi terrae stamis: Nam pothesim terraemota ex tib. 9.Almetsi Noui,s . .fusam ess agnouimus. Ex his ingenuorum Astronomorum thesibus apparet Cometam
suisse sub Luna in aere statim primis apparitur sus diebus;
quae vero postremis eum supra Lunam collocare videntur indicia, probabilitatem no excedere,nec aliquid certo probare de illius altitudine supra Luna. Si ergo pugnat Astronomoi si alij rationibus incertis; quid ro illis anteponamus probabiliorem Arist. sententiam de Cometae nostri natali S vita in aere sub Luna λ Equidem non ausim elementaria corpora cum caelestibus confundere. Nam asseuerare Cometam in aere natum ex terrenis exhalationibus, in celum
72쪽
ascendisse,diutuleque supra Lunam in aethere vixisse; pet
proprijs locis,in alienis non conseruantur, & amphibia parum degunt in loco non natali. Cometa vero diutius poneretur in caelo vixisse sub Tauri & Persei constellationi- hus, quam in loco natali sub Lepore ac Orione. Sed alia , nobis ratio suppetit ex obseruatis etiam Bononiae a Cl. Autonomo scribentes di is ijs vero maxime,qui Cometas es s pa . . se accensas exhaiationes praesiZponunt, quorum opinioni nesio an faueat, r frageturve obseruatio quaedam huius Cometae peculiaris,quam risrre non recusabo . Die namque Decembris vige-hma, hora nostis sicunda, visus est Bononia a pluribus Ium MLιhematicis , tum etiam Philosophis, quorum alijsi Eul, Hr locis di uncti obsexuationi tum forιe intendebani accens D st meta ignis fulgentio inus qui a medio corpore , ius more Istra Tauri tunc existente, statim ac fuit accensus disceden I per si
neam verticalem usique ad pedem sim strum Orionis non admo dum velociter di m ndis, ubi satim extimTus st irae autem stellae huic Iludore, or apparenti magnitudine non impa . Hic , qui ignitam exhalationem Cometam hunc esse praesi po- 'λ' net,existimabunt Cometae particulam fuisse accensam illam ma-i riam. Et adhuc in serius 'Jaddit: His expensis. Mendum est, i 'Ipagao. an seupra , an vero infra Lunam collocandus sit hic Cometa. Procatus rei maximi momenti expensione ultimas obfruationes, ut loIe maxime inortunas. Gruauimus. Quum enim ex eius co-
formatione, es etiam accensione ignium in i o sepius obseruata, valde suspicemur, ne Terris esset proximus,o maxima ex parte ex eius halitibus genitus; magna diligentia obfruationes, qu ead huius quaesionis sitationem tuto conducere possunt, opportu, ni mo.lcmpore caelique loco accipere voluimus, quod non usintne anni cosqui nobis ex voto successis. Ego vero hinc aperte colligo Cometa hunc extitisse sub Luna exhalationem
73쪽
arde intem,citis flammam suam communicauerit exhalaticiis ni ς5nsmittited puriori, sursum ascendenti de terra ad se nutriendum, eo fere modo, quo non raro videmus ignem sepe rioris lucernae accensae suam flammam codamonicare fumo sursum ascendenti de lucerna inferiori recens extinis cta, per quem discurrens deorsum ignis eandem reaccendit; qua de re nos desideramus Aristotelis testimonium demeteor ighiijs asseuerantis eJDubitabis enim Ainquis. trum veluti quae Iub lucernis posita exhalatio a sῖν periori flamma amcondit inferiorem luccrnam mirabilis enim etiam huius vesicrutas cst,es similis proiectioni ,sed non ut alius, ct aliussit ignis9 an proieritiones eiusdem corporis sunt discursus. Videtur itaque propter ambo,etenim sic, ut quae a lucernis At; or quaedam quia expelluntur rojciuntur. Nec obest , quod stitim opponit vir eximius: At si tota materia Cometae accensa est, quomodo is nouoremsicula haec ignem concepity Quia non est materia Cometae ardentis, quae de nouo concepit igiacm, sed materia fumosa sursum ascendens ad Cometam alenduimqtis contactu Cometae statim accenditur, & flammam eo inmunicauit alijs partibus suis continuata serie succedentibus in altum. Aut qua est tanti discriminis raIio inter lucem squalien . rem Comet se ni idissimam illia aeuia. et ansam mi ere in ter Gramq; intercedebas, quantum intre nebulam istuminatam,Cr purum ignem ' Forte dicen uisse eam partem materia purio πη iniexHm, Oropterea lucidiorem. Id quide dicimus, qu iamaxeria prunum Cometam constituens, ex intimis terrae
sit uiis tri suit sursum elata 3 quae vero
pόsterius ad eum alendum extollitur,e terrae superficie radio tum Solis reflexione genita longe purior est 3 ut infra latius ostendctur fra euidentissime. Sedcur sese in loco Cometa,atque in ea altitudine continere non potuit, sed fatim a resa vc rticaliter descendit, quum inlerim totum Cometa corpus densius, ac ιmpurius in aere, aut aethere libetur ρ inverti namq; videtur naturae ordo,quum densiora, ct impuriora superstant, leuiorq
74쪽
Hora,se puriora decidunt. Et sane rariorem,ac Zropterea leuiorem fuisse faculam illam dicenaum est i quidem ex Cometae corpore siparata fuit. Falso supponitur, e Cometae corpore. materiam illam facular descendetis separatam sitisse; quum
fuerit materia forinsecus ad Cometam ascendens, ut sumus de nuper extincta lucerna inseriori sursum ascendens ad flammam superioris lucernar ardentis, quae flamma per fumum ascendo tem deorsu na descendere videtur ad iterum accendendam lucernam inferiorem adhuc sumigantem. Nec ordo naturar peruertitur, sed optime seruatur, dum purior & rarior exhalatio sursum ascendit ad Comeis densiorem ac impuriorem exhalationem, ulterius ascensura, nisi combureretur ab ardore magis vigente in desiore sub . stantia Cometae. Nec iguis idem ille descendit sed sustum oculo iaciens, assidue nouus generatur in partibus exhalaticinis inuicem tibi succedentibus; latet aut hoc propter velocitatem succedentium generationum ignis noui semper; sensusq. deceptus concipit velut unicum motum localem eiusdem ignis numero deorsum descendit; Quam illusio - nem sensus, ut apertam habemus in flamma discurrente visui de superiore lucerna exardente per fumum ad eam ascendente de lucernar inferioris et lychnio recens extincto: sic nobis demonstrat Aristoteles, inquiens gJ'ag --dς pter non holum marcescit minorsecus maiorem ignem sed cin PV -- 83 'per se lucernae flamma, imposita in maiori stamma comburitur, sicui quodιumque aliud sti ilium . Causa autem, quia alimenium quidem existens in flammat occupat comprehendere maior flamma prius quam adueniat alterum. Ignis autem perseue- . rat semper siens se fluens scut fluuius, sed latet, propter velocitatem. Huiuscemodi vero faculam appellatam, quantum ad sui materiam, non descendisse,deritiasseve de corpore Co- . metat manifestum ex eo fiu quod inde corpus Cometet nul- .lam diminutionis labem contraxit ἱ quodvis enim corpus
imminuitur sensibiliter ex ablatione sensibili partium sua
75쪽
rum; cuius rei non aliud requiro testimonium, quam viril ag. io. docti quo cum disserimus; illico subdit enim hiSiquidem ex
se erit dicere,materiam illam, dum siparabatur,fuisse rarefacta, Rcsiargu- atque eam tunc magnitudinem acquisiuisse. Quod sine subterfugium non eluit dissicultatem, etsi namque materia rarefactione fiat amplior ; nihilominus effatu dignam densita- teni habuit it Ia materia facula, quae resplenduit in ignem sulge litissimul ratus enim thnis inadspectabilis est, ubi multa raritate disgregetur,visum terminare minime valens. Illa materies ergo fiamnas splendidissimae, ac amplar nimium, e corpore Comeis non imminuto sensibilite effluere non potuit,nec emersisse dicenda est; sed fuisse sumidam exhalationem de terra surgentem ad alendum Cometam, quis tactu Cometae succensi flammam conceperit, quam succε- dentibus partibus suis inserioribus velociter communicarit,interim ob densitatem prioribus ardori diutius resistentibus,ad flamae per sumum lucernae ratiorem differentiam, quae propter raritatem citissime satiscit. Similiter accipere si necu eo , quae subdit vir insignis r Haec consideranti videret
aequius posset, ex Cometae corpore non ac vo,h G1us tantum illuminato eam particulam tunc accensem fuisse eiaculatam.
R 'V-- Siquidem maiorem habent dissicultatem; tum quia sensibilis portio magna substantia de corpore Cometae Iucido non imminutbsthsibiliter eiaculari, detrahiq. hon potest; regula namq. mathematica ess,omne corpus imminui pro- porti nabiliter detractione partis sensibilis: tum quia ex 'non accenso,sed illuminato solummodo corpore Cometet piis auulsa,vel eiaculata, quomodo,& a quo potuit accendi nihil enim licet absq; ratione, causave physica profer Alia rosia re de naturali effectu. Addit vir eximius: Nisi forte dicatur ea materia fui se Cometam, oe a Cometa i opertransiuis., i. vel Gia tun orie a Sole accensa Verte fuit materies illa infra
76쪽
Cometam, quae ad Cometam nutriendum ascendebat &suit accensa a Cometa; sed hoc essicere nequiuit Cometa, si non fuisset ardens exhalatio; sed tantum corpus illuminatum; enimvero lux Cometae fuit adeo languida, tenuis,& hebes, ut radios non habuerit, qui reflexione potuerit incendium in illa rara materia suscitare. linus q. dicendum est,a Sole suisse accensam, quia tunc Sol a Cometae corpore procul aberat, neque radijs ustorijs exhalationem illam ferire poterat;quum ipse foret sub HoriZonte ae in Capri corni ligno,Cometes autem,& eius dicta secula superuorizonte in signo Tatiri distantissimo.Sed accensa suit exhalatio , sicuti sumus ad superiorem lucernae flammam ascendens,& conceptam communicans in seriori nuper extinctς denuo inflamnaandae, ut dictum fuit. Quod insuper ad ijcit V. Cl. Sed mihi adhuc videtur probabilius, fuisse accensionem materiae sultilioris relicta in via a Cometa; cuius inccndium a loco Cometae Inceperit, deseritque in eo ubi genitus est Cometa ipse inam flamma ista per viam,quam Coineta fecerat stertransit. Equidem facula, de qua loquimur iaccdium suscepit a corpore Cometae, ut fumus a superiore lucerna : sed quod deserit, ubi Cometa genitus est, non assequor ; nam genitus est Cometes in armo Leporis, & facula suit extincta in orionis pede sinistro procul ab armo . Quod adiungit vir
eximius : Ccicrum, quum alij, quι hac enus de Cometarum natura iusseruere, aut ex maIeria Terrae, ex huius nimirum baluibus accensis, illuminatisque aut ex maIeria caelo=ι costitutus asserant : Ego ex commisιone materiae , sicupotius atomorum sum
terrι strium, tum etiam plurimorum siderum cael stium existimo. Etenim or Terram, se sidus quodlibet magnam circum se habet
atomorum sphaeram; qua tamen eo semper tenuior os, quo magis a centro totius corporis mouetur, adeo ut in maxima distantia maximam quoque tenuitatem habeat; nec ingentia c.eci spatia alia prorsus materia comptiri,quam quae aut ad Terram, aut ad
quodlibet aliud astrum permeat s ad cuius quidem astri motum H etiam
77쪽
etiam tota ad Vsum pertinens circumposita sebara moverin . Eood mirum esse non ribet ijs, qui optime norunt ad motum Ioastis transferri se orbes planetarum quatuor multo sane maiores. am Hemetaris Orbis hic una cum orbe Lunari. Prosecto maiagna vis ingenij talia proserentis de singulorum siderum alianaosphaeris proportione respondentibus alnio sphaerae teris restri. Sed etiam magna poutio, magnaque postulatio mihi videtur ista, quae deberet euidenti ratione nobis ostendi, necessaria q. demonstratione vel astronomica, vel physica Iuculenter euinci. Nam tot atmosphaerae siderum innumerabilium in caeso, simul q. terrestres atomicum illisco inmissionem habentes, quantumvis rari,mihi caelorum diaphanitatem multitudine sua , puritatemq. tollerent; enimvero purior & diaphanus cst aer supra montes altissimos extra telluris atmosphaeram in qua crassior minusque diaphanus est aer. Deinde magna vis est Aristotelicae veritatis, quae praestantes Astronomos, quantumlibet relucta lates, atque tergiversantes , cogit asserere Cometae materiam esse quoque terrenas exhalationes accensas in sublimi, & infra Lunam; vi Bononienses Astronomi e Soc. Iesu, antea citati cofitentur. Si ergo potest in materiam Comeis concedere terrestris exhalatio,cur id inuidet Cometet nostro pΤerrenam autem exhalationem penetrare cflos accensam in Cometam igne rutilo splendidit illis non dabo, nisi conuincant id validioribus argumentis,qus probabilitatem eκ- cedant in necessitatem inducant; quum tamen Astronomi Societatis Ies falcatur ingenue, rationes astronomicis obseruationibus innixas, ponentes Coinetam nostrum in cet. lo supra Lunam, carere necessitate demonstrationis & non excedere probabilitatis aream. Cur ergo non est amplectenda sententia Peripati, quae degit in culmine probabilitatis , ac proxime tang t nutam neccssitatis, vel in ea residet, ut multae rationes an ea productis conuincunt Sed illis duae potissimae nobis addendae sunt, pro coronide capitis
78쪽
huius , deductae demum e singulari obseruatione Cometae nostri peracta Romae a Patribus Collegis Soc. Ies. Nam de
gemino motu noui phaenomem tra erantes inquiunt. Procs Obstruatiosi emper motu primi mobilis, celeriori aliquantum quam state, δμ '' ob proprium motum a meridie in Septentrionem, cum aliqua declineatione ad occasum. Ita Patrum o Aeruatione citat etiam Cl. Astronomus Argolus noster. Hinc priorem habeo rationem. Omne cileste corpus celeriori motu primi mobilis is . ratio.
actum in occasum quam stellae fixae, necessario degit supra firmamentum ; semper fatiscente motu diurno proportionabiliter in orbibus primo inferioribus . Sed Cometa noster ceIeriori motu primi mobilis actus in occasum quam stes lae fixae, non siit supra firmamentum ri ergo non est dicendus esse corpus caeleste,sed Elemetiatare . Cometam vero nostrum non extitisse supra firmamentum, ex eo neces sario demonstratur, quia Patres Bonon Nnses obseruarunt ab eius cauda nobis occultatam suisse stellam Eridaniter. tiam, quae fulget in firmamento. Dis et o Decembris;inquiunt, Cauda Cometae occultauis nobis tertiam Eridani ub Orionis plara collocarais . Certum est enim superiora sidera nobis non occultare stellas inferiores, at e contra , superiores occultari nobis a stellis inserioribus: ita Luna nobis occultat Solem in Eclipsi Solis, qui nobis non occultat Lunam in Lunari deliquio:& Aristoteles ait I O i vidimus iam Liste illam Iouis in Geminis ubeuntem quandam, occultasse.Quum i 3
igitur ut illa quaedam Geminorum , ita tertia Eridani sit in Aplane fixa , Iouis autem planeta degat infra firmamentum ; iam superior stella nὼ potest occultare inferiorem vi-Iam visui nostro,sed solum inferior superiorem interposita; sic ergo Cometa noster, qui cauda sua nobis occultauit Eridani tertiam in Aplane fixam, supra firmamentum esse non potuit. Quique motu diurno velocius almis est in occasum , quam stellae fixae, sedem habere non potuit in ulla Planetarum sphaera, quia cunct e planetarum orbitae motu
79쪽
primi mobilis tardius aguntur in occasum, quam quaelibet stellarum fixarum, a quibus sibi coniunctis quibusque quotidie subdeficiunt in motu diurno. Si ergo Cometa noster, qui celeriori motu diurno quam stellae fixae cieri suit obser
uatus, esse non potuit supra firmamentum, nec in orbibus planetarum, necessario fuit infra Lunam in elemetari mun-aσ-R' io, do; quos nos Peripatetici fatemur. Deinde, Corpus omne. stib primo mobili, atq; sub firmamento, motu proprio quomodocunque inclinans, atq; tendens ad occasum, necessa rio est infra caesum in elementis; nam motu proprio ad Occasum vergit in caeso solum primum mobile, cuncta vero caelestia corpora sub primo propcijs motibus aguntur in ortum, nulla prorsus inhiant, aut ille linant in occasum. Quum ergo Cometa noster obseruatus sit a Patribus Romani
Collegij motu proprio, quo latus est a meridie ad Aquilo in inem, aliquantum d resinasse ad occasum, iam ille non fuit iii cario, nec supra firmamentum, nec infra in orbibus planetarum , sed infra Lunam in elementis, nimirum in acre supremo, qui rotatur etiam motu primi mobilis , & capax esse potest corporum, quae motu proprio pariter acta in Oc- .casum, augeant in se celeritatem diurni motus aduentilii . sibi. Verum enim vero subit admiratio, quomodo soli Pa tres illi Romani notarint in Cometa inclinationem istam proprij motus ad occasum, quam nemo ceterorum obseruantium adnotauit. At maior oritur admiratio, quomodo parua inclinatio Cometae ad occasum in motu proprio demeridie ascendente ad boream, ariScre potuerit adeo velocitas, diurni motus in Cometa, ut hic velocius quam stellae fiκs latus suerit in occasum, quum certo constat astra fixa pernicissime ad occasum serri, quod centum annis uno
tantum gradu motu suo contra proficiant in ortum;&aer
supremus lentissime circumducatur a distantissimo primo mobili; semper huius violentia raptus labesa ct ita sensim in inferioribus mobilibus. Attameia obseruatione Romana
80쪽
stante, nobis e rei natura petenda ratio est huius inclinationis Cometae ad occasum in motu proprio ad Boream, augentis velocitatem diurni motus in phaenomeno; quq sane ratio nobis aperiet Cometae situm infra caelum in aere supremo. Namque Cometae motus proprius ab Austro ad Boream fieri non posse videtur cum aliqua inclinatione ad occasum,quae augeat in ipso motus diurni celeritatem , supra velocitatem diurni motus astris fixis communicati,nisi dicatur Cometes suisse ardor exhalationis sumidae, sic in aere sublimi extensae, ut a meridie pergat ad Aquilonem cum aliqua sui declinatione ad occasum s qui transcursus ardoris aspicietibus reserat imaginem motus ab Austro ad Boream,cum aliqua inclinatione ad occasum, qua celeritas diurni motus augeatur in Cometa supra velocitatem eiusdem motus in fixis. Cometam vero nostrum habuisse pa-ΔIlaxim sensibilem, & maiorem Lu'ari, proindeque non in caelesti regione locum habuisse, sin infra Lunam, facile suetit ostendere nobis ex obseruationibus Astronomorum antea prolatis . In primis enim Issa. Die a o Decembris Obseruatus est Cometes, Ethardo
teste, Nordtingae ante genu sinistrum Orionis: ab Abdia vero Altorphi in Eridano sub pede Orionis prope Rigelversus occidentem in s.grad. Geminorum: a Buchero Parisijs extra constellationem clypei Orionis ad occasum ra Valesio Gratianopoli Allobrogum propinquus stellis ensis Orionis, & ijs orientalior: a Sen. Maluaticaeo Bononiae in se more sinistro Tauri. Nonne sunt hae varietates adspectum sensibiles,& maiores Lunari, que necessario demonstrant Cometa infra Lunam suisse, non autem in cito Die et o postea Cometam obseruauerunt, Errhardo tesse, in Germania stetisse ante stellas clypei Orionis : Lan. grenus Bruxellis, in linea orientalioris cinguli orionis, &vigesimae sex is eiusdem constellationis, unde distabat 3. gr. mj.q8. Longitudinem habens gr. lini. O. Geminorum cum