장음표시 사용
91쪽
acriuia,& certitudine, facile fuerit ostendere, tum ex ipso-met asserente 'Mihimetq. phaenomenon Eud oblatum nullum instrώmentum,quo distantias caperem, hacnti,locum Elius propterea,nisi crasse ac platice determinare non potui. Quomodo ergo ex hoc principio crasso,& platico demonstratio ceris 'tissimae conclusionis de loco noui Comeis supra Lunam altissimo constituere potetit Quomodo non habens exacta loci Cometet notionem poterit uti regula parallactica pcerte regula parallactica non est plumbea, quae sicuti Lesbia flecti valeat ad rudes obseruationes ; sed Lidia inflexi bilis rectitudine semper obtinens veritatis in usu suo recto. Subdit e sua obseruat. Cometae Vir Cl. Color i ins albicans,
Ut earum,quas συς ροφάς νεφελοειδας, nebulosas conglobationes appellani Br Galaxiaparribus,quae lucidiores cernuntur Lumen eius tenue circumfusum, non valde HUum me coma,aut cirris,
vel barba,aut quavis appendice valdetensibili. Nos tamen Ue ne iijs, atq; Pata iiij visum&obseruatum fuisse Cometam nouimus a Cl. Moretto,& alijs,etiam sine dioptra,cum syrmate caudae, seu barbae valde sensibili, sex integros carIi gradus occupante. Quicquid huius differentiae causa sue rit, siue crassior aer Lutetianus, siue quidvis aliud;id tamen ostendit, Ismaelinam obseruationem exacte perspectas noli abuisse phaenomeni phalas,easque natura sua sensui notiores , quam sit lociis, colorem nimirum & magnitudinem. Qui ergo Comers caudam, sex csti gradus operientem obtutui nostro,Morettioq. visui, parum sensibile habuit Bullialdus,quo modo minutorum caelestium, a centro Cometet occupatorum, certam determinationem nobis exhibere poterit ad suam parallaxim exiliorem Lunari confirmandam, & contra Peripateticos contorquendam p Sic ergo
Bullialdinae obseruationis infirma sunt,& falsa principia pro demonstratione promissa. Constat hoc item de GaD sen dicis,de quibus ita Bullialdus In Petrus G stendus amicus noster Philosephus insignis o Apho mus Comeι- esidem, ac
92쪽
ego, die primum conspexit, se epistola Ianuari, se Disi e ad me δεν-ta, de obstruatione die Decembris 26, a se octa sic cribit Nescio nam prςcedenti epistola tibi signi Marim,me quoq; is
die as Decembris vesperi Cometam in eadem recta linea se duarum in pede sinistro Persei fixarum depreheredisse; ve- ,, rum latillo plus a calcaneo remotiorem, quam calcaneum is ab altera, quae lucida est,& in anteriore parte pedis . Quic- is quid sit, hocce phaenomenon Parisijs & Diniar circa ean- isdem horam in eadem linea vidisse, non parui faciendum is est,magni si quidem momenti talis est obseruatio. Illum de- is
inde vidit distantem a capite Medus una Lunae diametro, temporas vero momentum non a scribit. Primum non audet GaD sendus aperte dicere,parallaxi in Cometae minorem Lunati ex hac sua obseruatione colligi demonstrative, atq; certissime; sed magnum momentu innuit, non explicat; videns incertitudinem fundamenti. Certe q. Dinia non adeo dissidet a Parisijs in eodem regno Galliae, ut positio Cometae in eadem linea detrahat illi parallaxim. De Uan Langreni obseruatione facta Bruxellis ait Vir Cl. J paulo ante: Die
26. Meridianum transeunte ala Pegasi, repertus est ab ipso Coa tVlp-g is
meta in ruta linea duarum, quae sunt in sinistro pede Persei, ab Occidentali vero sitas a calcaneo partibus 3 distisi qualium distantia istarum duarum fixarum est 38. Sed nec tanta est Parisiorum & Bruxellium distantia, ut suificiat ad paralla-xim adimendum Cometae utrobiq; viso in eadem recta li. near nec idem temporis incoinctum ponitur utrarumq; istarum obseruationum, quod necessarium esset ad euideeiam
principij Demonstrationis euidenti me ut ait in au serentis parallaxim a nostro phgnomeno; quod habens parallaxim sensibilem potuit in eadem linea cospici diuersis hors partibus in locis distantibus allatis, Dinis, Parisijs, atq; BruXellis. Carent igitur acriuia,& euidentiae certissimae priuilegio Lincipia vocatae demonstrationis. Sed & falsam esse Uaniangrent obseruationem ob errorem temporis, ves ipse
93쪽
sd pag. 16. Bullialdus aperte fatetur, mox selinquiens: Van Langreni obseruatio tempus verum anticipat; quod manifeste euincatis , circumstantia addita, tunc distitisse Comeram a calcaneo Persipartibus 3 . qualium est distantia duarum in illo peri sinistra
partium 3 8 tunc certe non erant in eadem recta linea; sed viri nior fuit Cometae viae calcaneus. Longins eπIm Cometa a calca neo distisit in ista recta linea positus, quam calcaneus a lucida. Et quum inobseruando Van Langrenus nullam errorem admisse
ris inconsignanda hora capsus est. In primis facilius est errare in obseruando Cometae loco,num fuerit in illa recta linea, an extra ; quam in afferendo tempore suae obseruationis; quum nec idiota labatur in tempore suarum actionum. Sie ergo falso principio demonstrarionem texit Uir Cl. quod Van Langrenus obseruauerit Cometam in eadem linea recta,in qua& ipse Parisijs; quurn diuerso tempore contingere valeat hoc, vel Cometa maiorem Lunari parallaxim obtinente. Deinde quicquid sit de hoc, non licet ex falsis principijs vlla ratione demonstrationem texere, quae sit certissimae veritatis. Quare iam non potest ex his duabus obseruationibus inculpata certaque demonstratio texi de nulla, vel in sensibili parallaxi, sublimitatem eius in caeso supra Lunam determinante ; nam abesse debet omnis error, omnisque penitus falsitatis macula, quantumvis minima, a demonstratione certissimae veritatis,qualem vir insignis te-κere se dicit ex his obseruationibus. Consimilis est demori- stratio, quam U. Cl.laboriosis nimium algetismis, additis q. ternis figuris linearibus texit IIJ fusius ex obseruatione Cometae Lugduni Batauorum eadem die a 6 Decembris. Nam ipsemet obseruationem illam Batauicam insimulat 3 erroris, asserens Ig J Optarem hos Clarispinos Viros Obsi aro res per istam lineam rectam transitum obfruasse; nam cerrum ess, in illa decussatione aliquantulum aArratum sesse. Quomodo putat ex principio falso certissime demonstrari Cometa locu in caeso p sit ille paruus error in principio suae demori-
94쪽
strationis appestatae;nonne dabit, exiguit errorem in principio rei obseruatae, siue obseruationis, fieri maximum iu conclusione, parallaxim excludenti a phaenomeno, qua conclusio finis est sitae nuncupatae certissimae dem 5 strationis Tertiam ex iisdem falsis principiis demonstrationem suam erigens addit hi nustamscissparastaxi Ubilem, P m Ur
ex eo euincitur, quod Jacιo horarum s. .motu contra seriem β egnorum apparenti secundum longitudinem Zodiaci progressus xi. sis is . 3 . sicundum analogiam motus in proprio circulo. Quumque constet, Vsum motum confecisse in antecedentia; si in obserauatione Batauicasiunonamus BD parastax fuisse, postum scι- licet in yo.Eclipticae ab Orientegra parallaxim in Paris es admisisse 3 3. o. in antecedentia motus avarens fuisset q3. t o.
Certum est igitur nullam sensibilem parallaxim hocphaenomenon fecisse, se longisiime supra Lunam nostri respectu tramitem Dineris sevi duxisse . Magna sane petitio princip j videtur esse, Solat. r. velle demonstrare Cometam non habuisse sensibilem parallaxim G eo,'uod in obseruatione Batauica stipponitur fuisse sine parallaxi ; non ne hoc est supponere id, de quo est controuersia λ I sere idem per idem immo ignotum
per ignotius Deinde nonne Batau:cam obseruationem solis. 1.
antea Bullialdus insimulauit erroris, atque falsitatis p quomodo nunc ea utitur tanquam principio demonstrationis star, quam certissmam appellat Z nemini licet ex falsis demonstrare . Dc inceps incerto &controuerso principio ni- Solur.3.titur ista sita demonstratio ; nam accipit, tanquam ratum, Cometam silo motu proprio circulariter actum ἱ quum tamen ab Au illo ad Boream nullus habeatur circulus, &Astronomia Morettia positerit Cometae motu proprium neq; per circulum, neq; per circuli segmentum factum suisse,verum abialute per lineam rectam. Vtra opinionum vera sit, illud certilsimum est demonstrationis allatae princ, pium esse,vel falsiim,vel incertum,atq; controuersiam, non
ergo poterit ex eo demonstrari certo Cometam parallaxi K a sen-
95쪽
1ensibili caruisse; quod praetenditur in hac demonstratione viri docti. Sed & ipsa conclusio propositarum demonstrationum, tollens Cometae locum elementarium, ex obseris s.l . uatis etiam a Uiro Cl. falsa conuincitur aperte. Nam in prili pzg. ii. mis ait fiJ Hoc vesZcri stellis primi honoris maior apparuit hὰestella,quam nudo visu Venerem adaequare iudicabam. Adhibita v ro tet scopio nator longe Venere corporis moles videbatur. Exti: cap s. hac obseruatione collegimus antea fit Cometam extitisse sub Luna,quod ille tubus opticus, altissima caeli phaenomena spolians ambiente suco splendoris, nudis oculis plusquam nimium imponente iminora visui reddere videretur; sed e contra subcaelestium, tali suco carentium,magnitud Dem augeat. Quam semper in Cometa nostro diebus insequentibus omnibus ad auxisse fatetur, vel ipse Bullialdus, IIJ pit. ia . cui Nim iiDie 29 Dcccmb. oculo /udo non apparι bis major stil
da quintae magnitudinistrosta lumen debile et extenuatu valiade ; relesicopio vero apparciat satis magnus . adeo ut magnitudi-
iam nudum non perueni bat maior quam stelia quintae magnitudinis ia exile or atIenuatum lumen eius erat.T Asopio quoque valde imminutus Vparebat fusco se liuido colore, ior ra. men longo quam oculis nudis. Itaque Viro Cl. Cometae nostri magnitudo mirifice per telescopium augebatur; quum autem alta cassi sidera longe minus per opticum tubum augeantur visui, quam elementaria phaenomena ; iam certo
certius est, Cometam nostrum non habui sie sedi m altissimam supra Lunam in cflo, sed humiliorem valde infla Lunam in elementis. Amplius, Demonstratio celisis me conis
uincens Cometam nostrum supra Lunam in cflo fuisse, de-het illius locum in caeso certum determinare. Sed Viri Cl. demonstratio nulla potuit isti phaenomeno certam in ca Ici H par io sedem determinare;nam ipsemet alibit Altitudo ergo fuit illisρὶ pag. a 3. FrerHa.terrae S 7. 29. & mo X θJVerum non ita cile est, veram Vsus a terra distantiam desinuc;etenim es adscrupula 3 o. Pro
96쪽
Hine haberemus veram parallaxeos quantitatem, multis tamen
rerrae semidiametris a vero aberrare possimus. Quomodo ipse prius determinauit altitudinem Cometς supra Lunam s7. 29. semidiametris terrae, si eius altitudo determinari non potest Θ quomodo certissima est eiusdem viri demonstratio de Cometae altitudine supra Lunam, si per eam non potest phaenomeno certa in cflo determinare sedem sed insignis Astronomus Bononiens. Maluatic. determinans ei de Co- meis sede m csto, dicit pJHac igitur parallaxi cerrissima da
bitur distantia Cometae a terra semidiametroru terrestrium 3 ψ6. Cui ergo demonstrationis acri tria certitudoq. tribuenda est in tanta varietate λ neutri: quia certissima demonstratio de eodem phaenomeno debet eandem & certam altitudinem determinare. Deniq; proprium certissmae demon- Solum 6. strationis est parere veram lcientiam propositi; quum sciz-tia sit habitus per certam ac veram demonstrationem acquisitus. Uerar autem certae q. scientiae proprium est: redde re causas, & notiones certas omnium attributorum rei sti. tae , praesertim essentialium, inter quae proprie numeranda nobis est nostri Comeis determinata materia. Sed ut ex viri celsi contestatione demonstrationes eius determinare non possunt certum Cometae locum in caelo ι sic neq; ceristam eiusdein materiam definire valent; quare non merentur honorem certissimarum demonstrationum, inamo neq; probabilium rationum absolute. Quod autem eius viri deis monstrationes appellatae ponant in incerto materiam nostri Cometae, constat apertissime per ea, quae protulit ipse Selutis mer, inquiens: fqJ Ex qua parte caeli ortus fuerit nobis boreali is pag. r. bus, non constat. quanium vero coni,cere possumus,ex illa parte
Galariae progressum esse se picor,quae insigno Virginis sub carina
Nauis est. Einrtasse a verιtate non longe recesserat, qui Gaiariae anusam particuiam dixerit; πιν etiam mareriae aethraeae immi
stam quam is vel ipse stella fixaeso cere possint. Tuae quidem
97쪽
aliquid conferae posse, valde probabilia videntur; ex sur quippe
corporis mole maculas illas effundens per aetheris spatia infinita emittit elutiferrum candens practuras minutissimas. En quomodo certissimς demonstrationes viri docti degenerant in incertas conte miras,suspiciones,& difficultatibus dubijsq. plenas argumentationes. Haec omnia sicuti fine certa, &necessario conuincente probatione proseruntur; sta facile simplici negatione nobis elui possunt. Licet ea ratione facile convelluntur, quod Astronomis Galaxiae circulus ponitur, Proclo nimirum atque Ptolemgo,ceteris q. in octauasphqra semper apparens,& nulla unquam sui parte,vel mi. nima, diminutus; quae sane diminutio sensibilis esset, si Cometa fuisset avulsa portio de corpore Galaxiar; quum Cometae magnitudo valde sensibilis apparuerit; nimirum cum
Sotat. s. cauda sua sex integros caeli gradus occupans. Praeterea
Galaxia per Galaxiam sensum distinctum facere minime potest, ut neque flamma per flammam distincte conspici valent; Cometa vero noster diutius inspectus est in astetismo
Persei, quem in Galaxiae magno circulo Ptolemaeus agnoscit,& Omnium oculi contuentur. Non igitur Cometa fuit Galaxiae portio, nec a Galaxiae circulo pars auulsa . Peripatetici relinquunt iure merito suas illas Cl. G illiso stricturas,e corpore Solis ignito manantes,ore prolatas, ratione
firma nulla probatas. De Maculis Solis non est vi huc a Gferamus ea, quae sutius olim cum Cl. Galilaeo disseruimus Rin. . in opere nostro De Nouis amis frJo Cometis. Quod ad ijcie J l. 6. c. . Vir Cl. L .ffuicquid sit,ex alio penu,quiterrestrium vaporum di iζqq, se exhalationum congerie, materia illa deprompta est, quas cre- . '' fluscula demonstrat ultra quindecim milliaria Germanica a teria solatis. να seuperficia non assendere. Nos in opere nostro De LAnae μό-χta .e. s. obscura luce illa se eum Galilso disserentes, ostendimus crepuscula reflexiones esse luminis in umbra terrena per totuae rem, & vltra etiam per caelum Lunae productas . Quod Ratio s. vltimo dicitur:NulliPe dubium mZostem esse debet,quin m ida
98쪽
atherea regione mutariones accidant, generatione'. ex quibus
aliae conclusiones deducendae sunt, quam quae a supposita quintae essentiae, o incorruptibilitatis corporis caelestium docIrina nostra ἀγεομέτρητοι Philosophi adstruxerunt. Id Peripateticos non s.l. . turbat, neque me, voluntarie dictum, nimis q. libere. Nam Aristoteles a geometra no audiuit ab Eudoxo,& Calippo, qui summi veterum Mathematici suas de rebus astronomicis theorias unius Aristotelis iudicio subiecerunt; nec ab il- Iis , qui tum Problematicum, tum Mechanicum opus Aristotelis, geometriar subtilitatibus plenissimum legunt & intelligunt intime . Nec Aristoteles caelorum quintam essentiam,& incorruptibilitatem vulgarem supponit, sed aperte
demonstrat in opere dec sici ex orbicularis motus diuersa natura a motu recto subcslestium proprio. Ego vero doctrinam Aristotelicam retinens,in caelo quintam essentiam
seruatis,& incorruptibilitatem substantiae, solo motu locali partium ostendi,quomodo noua sidera, & aliqui Cometae supra Lunam in cflo nasci & de nasci possent, volumine De Nonis Astris o Cometis. Sic igitur Vir Cl. no demonstrat, immo neque probat essi caci ratione Cometam nostrum in caelo supra Lunam ortum & versatum fuisse;quum probationes ipsius innitantur incertis, dubijs, & falsas principijs .
Ceterum inter Astronomos iuniores, celebrati nominis habetur Simon Steti inus, qui duas e trigonometria ratio nes constrinxit ad ostendendum Cometarum omnium locum esse supra Lunam ; quas tanquam demonstrationes accipiunt, & contra Peripateticos vibrant eum secuti Io. Camillus Gloriosus, libro suo de Cometis a. cap. a. 3. Scseqq.& lib. 3. cap. s. necnon celeberrimi nominis Andreas Argoliis tract a tu suo de Cometa nupero anni I 6 2. I 6 3.
pag. 34. &seqq. citatis verbis inquiens: Camillus Glorio. osus, Lycei Patauini olim Mathematicus in suo libro de Co. metis duas assumit demonstrationes ex Ste uino, quod Co- , , meis in atmosphaera,& aeris regione generari non possint. D
99쪽
D Prima, quod si Cometes esset in aere, foret impossibile,, conspici nisi paruo temporis spacio supra terram ; cuius is oppositum experimur ; quum Cometas supra Horia on-
tem circumcursantes conspiciamus, non secus ac alias omis nes stellas fixas, & erroneas. Et apposita figura lineari trigonometrica ex Geometria, explicat. ,, Sit Telluris corpus G L. centrum A. semidiatne ter A L. ,, &milliaribus Italicis 3 36. Diameter B G. Horizon Phy- sicus D E. Linea, per quam Cometa vagatur, B DEFG. , , maxima distantia Cometae ab Horizonte F G. & milliaris a. ex Athazono, Vitellione,& alijs,A F. nailliar. 3 88. ex is aggregato semidiamet. telluris,& altitudine acris supr a. is Cometa videbitur quum fuerit in Horizonte D E. &,, percurret arcum D F E. Indagandum tempus, quod conis teritur in compendio suo motu hunc arcum. Coniungan- ,, tur A D. in triangulo D G A. nota sunt duo Latera, A L. ,, semidiameter terrae, & milliar. 3 3&AD. aequalis A F.,, milliar. 3488. D Fiat radius A G. & sinus totus, A D erit secans anguliis A G D.tunc sicut A G.milliar. 3 36. ad sinu totu Io oo o.
,, Ita A D. milliar. 3Α88. ad secantem Ioi6I3.quibus in tabu- ,, la respondent grad.9.m. F. DF. qui duplicatus ex F E, eritas grad. I9. min. O. eX toto circulo grad. 36O. Et quum totis, circulo grad. 36o. respondeant hor. 24. gradibus I9. m. o. D respondebitur hora I .m. I9.& tanto temporis spacto Eo-α, meta erit super Ierram. M Demonstrant alit,constituendo regionem ultimam aeris,, distare a Telluris superficie milliar. Ioo.&ex hac positios, ne, quamuis nimia, & erronea, Ostenditur Cometam non didi esse supra terram nisi hora I. m. q9. Steumus,& alii nobi GH cum demonstrant, dictam aeris regionem non distare a sum perficie terrae, nisi milliaribus qI. Italicis. Haec primum vix ex lini de Piima Ste uim demonstratione, quam oppianit
100쪽
Peripateticis de Cometarum loco. Nos Peripatum colentes eam arbitramur non habere necessitatem demonstrationis, sed ex rci natura, & ex astronomia sacilem solutionem; etenim primo concedentes, Cometam multarum horarum spacio, quin etiam per dies plusculos, atque menses esse posse, conspiciq. iugiter a nobis supra HoriZontem, ut contigit Cometae nostro , dum ultimis diebus suit in asterissemo Persei, supra Horiaontem semper degens, nec unquam sub ipsum descendens. Negamus primam illam consequentiam : Si Cometes esset in aere foret impo ibio conspici Vis aruo temporis spacio supra terram . Et ratio negationis est, quoniam aer,qui supra nostrum Horizontem es una cum ignis elemento, perperam ab Astronomis, quibus cum disputamus negato, de subter ambit uniuersu in caeli sornicem, &naouetur in gyrum circa polum mundi borealem ad motum diurnum primi mobilis, ut aperte nos edocet Aristoteles, nullis contradicentibus Astronomis, nullisq. contra demonstrantibus Mathematicis; ait cnim agcs de natura Co
metarum, Supponitur enim nobis mundι eius, qui circa terram, t. tu et 1 or
quantum sub circularι est latione ,esse primam panem exhalatis u οῦ η nem siccam,o cali a. Ipsa autem,es continui sub ipsa rixis musatum, simul circumdusιtur circa terram a LIIone oe motu circulari . Euum autemseror mouetur hoc modo, neccll a rio sequitur eas partes aeris suprcini, quae sub Aquilone circa polum versantur, semper supra nostrum HoriZontem in sphaera nostra obliqua circumagi, nec via qua sub HoriZontem demergi ; quae vero sunt Horizonti propinquae partes aeris breui tempore supra Horizontem versari & conspici; quae autem magis ab Horizonte distant in sublimi, proportionabiliter, ubi visum densatae terminare valeant, diuturniori tempore nobis adspici posse, Quae differentia temporis maioris vel minoris locu habet etiam in caelestibus phar- nomenis in eodem plano sitis; neque reserenda nobis est ad maiorem, vel minorem altitudinem spectaculi. Siquidem