장음표시 사용
101쪽
idem Sol in eadem semper distantia remotus a terra, ubi prope nost um Horizontem extiterit in signis Australibus, ut in Capricorno, breuiori tempore supra terram nobis adspicitur in hieme; contra longiori, dum aestate fuerit in
Cancro,& alijs borealibus asterismis. Quin & ipse stelli fi .
Nar, quae sunt omnes in eodem plano firma moti,& in squali distantia semper a terra,hoc patitatur,ut quae sunt in asterismo Leporis, vel Orionis pede, breui tempore nobis inspici valeant, quod prope nostrum Horizontem sitae sint,& in obliqua sphaera nostra parum maneant in hemisphaerio nobis adspectibili uecontra qils remotiores ab Hori Eonte sunt,diutius videatur a nobis proportionabiliter. Quum igitur astra celi spectari nequeant a nobis,nisi per intermedium aerem supremum sub Mili nostro hemisphaerio subiectum, & ad motum caeli circa mundi cardinis astra borealia circumuolutum I necessario phaenomena quae in aeris eius parte vicina polo sunt, diuturniori tempore spectari possunt; ex aduerso,qua magis a polo distiterit aeris illius portio,viciniorq. fuit Horizonte nostro, breuiori tempore spe ctabilia nobis ingerat sua phaenomena. Et hanc ob causam Cometa noster, dum fuit in aere sublimi, sito sub Lepore, citius quotidie nostrum adspectum effugit demersus sub Horizontem 4 quum autem quotidie motu suo proprio furit oblongatus magis ab Horizonte, scandes versus regionem aeris magis polo vicinam , & subiectim, diuturniori tempore degens in hemisphaerio nostro supra Hori otem, diuturniorem tempore quoq; proportionabiliter a nobis inspectus est in aeris partibus Eridano, scuto Orionis, Tauro, ac Perseo subiectis. Falsum est ergo, quod supponitur ab Astronomis , phaenomena , quo d:utius a nobis videtipossunt, esse sublimiora ; quum in eodem plano sita, & ea. dem numero phaenomena diutius apparent, quo magis ab Hori Zonte recedunt, & ad polum arcticum accedunt, siue fuerint in caelo,siue in aere supremo infra Lunae sornicem.
102쪽
Ad probationem vero negatae consequentiae,deductim ex trigonometricae figurae vocata demonstratione, facile Peripateticus occurrere potes , allerens tum eam niti principijsiron per se notis, & hypothesibus in Peripato non absolute receptis, at controuersis ἱ quum allata nunc a nobis in contrarium demonstratio physico mathematica fundetur principiis per se notis, S a nemine negatis, tum quia theoria de Cometis non est pure mathematica, neq; pure
physica, sed media per participationem Physiologiae, as Astronomiae. Quae propterea quum sub alternata sit tam Astronomiae,qua in Physicet; quia & magis de Physiologia, quam de Astronomia participat ; eius conclusiones, uti est ista de Cometarum loco sensibili , melius per principia
physico mathematica demonstrantur, uti nos proxime secimus; quam per pure Geometrica, qualia sunt illa, quibus, assumptis e Trigonometria, Ste uinus, & eius assectae nunc utuntur; etenim per principia pure mathematica solii principia Physica demonstrari possunt, no item conclusiones snam conclusiones in propria scientia subalternata demonstrationes habent, neq; demonstrantur apte per principia desumpta e sub alternante scietia; e qua solum delumi possunt principia demonstrantia principia scientiae subalternatae 3 quae non in subalternata, sed in subalternante demort- si rari valent, velut eius propriae conclusiones. Non igitur apte Simon ille Ste uinus utitur Geometrica demonstratione principijs Trigonometriae contexta, ad probandam conclusionem de Cometarum loco naturali ; quae est conclusio non pure mathematica, sed physico mathematica,
di magis physica quam mathematica in hac scientia media
de Cometis. Quam theoriam aperte nos docuit Aristoζe- et .phy.r istes inquiens: Larem autem qui hoc faciunt qui ideas dicuti. ' ph ea enim abstrahunt,quum minus sicut Astracta mathemarios. Fiet aurem hoc mani um, se aliqura virorumptentaverit dicere terminostserum se accidentium. Impar enim erit
103쪽
O par, se r. cIum se curvum,adhuc autem se numerus o linea, est figura sine motu; caro autem se os, se homo, non amplius; sed haec scaei naris sma, sed non sicut curuum escuntur. Demonia strare satagens ergo Stevinus, & eum secutus quisque mathematicus , Cometas non esse in aere per principia pure
Geometrica Trigonometria, quae versantur circa numeros,lineas, angulos, arcus, tangentes , & id generis terminos,eiusdem reprehensionis fit reus, qua Plato res physicas explicare tentans per ideas, a materia separatas, & abstractas, quum res physicae demonstrari debeant per causas naturales, & principia physica non abstracta a materia naturali,motuq. physico . Subdit illico Magister ad nostru
propositum nuperrime tactum: Demonstrant autem σ quae ex Mathematicis magis Phrsica seunt in respectiva, se Harmonica es Astrologia. E contrario enim quodammodo θ habent ad GeometrIam. omctria enim de phissea linea considerat sed non quatcnus est ph ca. Perspectiva autem mathematicam quidem
lineam, sed non quaIenus mathematica, sed quatenus ph est.Quum ergo scientia Cometica sit adhuc magis Physica, quam Perspectiva,& Astrologia , quae ambae sub alternantur Geometriae 3 nam Cometica subalternatur & Perspectivae simul & Astrologiae varia ratione. Si non licet Astrologo, neq; Perspectivo suas coclusiones probare per principi a Geometriar, sed solum per propria ; quamuis ista demonstrentur in Geometria, quum in Perspectiva,& Astronomia sint in demonstrabilia, supponanturq. tanquam rata. Multo minus licebit Cometologiae suas conclutiones demonstrare per principia Geometriae Trigonometrica, dis antissima a Cometicologia; sicuti neq; Platoni licuit demonstrare naturales c semis per ideas. Ita ergo soluitur prima nuncupata Steuini demonstratio , Iimiorum Astronomorum Achilles, a Peripatetico ex rei natura . Nun adeamus eiusdem Ste uini secundam vocatam demonstraotionem, quar forte sub Hectore Peripati fuerit Achillis Pa
104쪽
troclus. Hanc itaq; verbis ipsissinais proposuit Uir eximius. Secunda Demonstratior Si Cometa ellet in aeris regione is supera , videri non posset in singulis, & regionibus admo- is dum dissitis; cuius contrarium experimur ; & Cometa ob laseruatus I 6I8. Roma, An tu erpiae, Parinae, in India de alibi , in singulis locis apparuit aequali distantia a quibusdam stel- rilis fixis,cum ea dc in ferme magnitudine, motu, proportio- rine temporis,& aliis; visusque in locis singulis, quemadmo- ridum omnes stellae fixae. - ra
Et appicta, ut antea, quadam alia lineari figura trigonometrica, subditi Sit terrς circulus C D. cuius centrum A. Cometa sit in B se ultima aeris regione, distantia nunc a superficie terrae mil- , , Iiar. I oo. videndum in situ diuerso quot millia r. possit con- is spici. A punisho B ducantur duae lineae B E. B F. Horizon sit is E. F. poterit ergo videri Cometa per totum situm E C F. si Coniungantur A B. A P. In triangulo B A F. sunt nata riduo latera A F. milliar. 3 36. semidiametri Telluris.& AR milliar. 3736, cum aggregato regionis aeris. Quare B AF is fiat sinus totus, A B erit secans anguli B A F. tunc ut A F & milliar. 3436. ad sinum totum Ioo ooo ; ita A B milliar. H
cus FC; cuius duplum cuni arcu C E erit a I. in. I 8. Si cui- liber gradui tribuantur milliar. 6o. grad. 27. m. I 8. FCE Hdabunt millia r. I 638. Sc tanto spacio poterit videri Come- rita, nec ampliori,ciuus contrarium experimur. Si altitudo , , a cras ponatur milliar. 4 I. Cometa poterit conspici milliar. , ,
Viderunt quidem Aristotelici demonstrationes, adhuc ritamen silent. Ita celeberrimus amicus ; quo quum magis amica sit veritas, videamus an Aristotelicus ego, qui nuper ad priorem appellatam Ste uini demonstrationem non obmutui, nunc etiam ad hanc alteram silentium rumpere valeam . Profecto quum ratio sermata suerit hypothetica ,
105쪽
seorsim nobis consideranda sunt consequentia , & assum. ptum. Consequentia quidem est a Si Cometa esset in acrιs r gione sivera, videri non posset in simgutis, o region1bus admodum disiis. Quam primum quidem absolute negamus . Nam ista cosequentia supponit, aerem illum superum tertiae regionis,in qua Cometae formantur, immotum permanere cum suo Cometa ; quod falsum est ; nam assidue circumducitur ad motum caeli diurnum; qua latione circumfertur Cometas ad conspectum distancissimarum terr g plagarum, ac fere singularum orbis terreni partium. Deinde vero, si sensus est consequentiar, ut apparet, quod Cometa simul & eodem tempore non posset ubique conspici, 8e in admodum dissitis terret regionibus; ad necessitatem & euidentiam mathematicae oemonstrationis praefiniri debuisset illa distantia terrarum , e quibus non possit adspici Cometes aerius; quum autem non prsfiniatur, iam ista conseque
tia necessitate carer, atq; certitudine, aeri uiaq. mathematica . Sic ergo nurat appellatae demonstrationis mathematicet consequentia,tureq. merito negatur ab Aristotelico. Sed nihilo firmius est assumptum,quo dicitur, Cuius contrarium experιm- - Scilicet,unumquemq; Cometam adspici singulis in locis, & simul in admodum dissitis terrae regionibus. Negandum enim est absolute, Cometas omnes in singulis videri regionibus,hoc est ubique locorum- Namq. soli habentes Zenith in AEquinoctiali, polum utrumque videntes in Horia onte suo, possunt adspicere Cometas omnes atque singit Iosue quum hemisphaerium utrumque visibilem obtineant. Verum in obliqua sphaera,quam nos incolimus,& de quibus in argumento sermo est,minime potest haberi prospectris omnium Cometarum, in quacunq; ponantur altitudine. Nam sicuti nobis nunquam adspiciuntur astra poli meridionalis, nullaq. nostro sub Horizonte sita, sic nec ibi versantes Comet g pIurimi,nec unquam supra nostrum horizontem ascendentes a nobis adspici valent; quemadmodum
106쪽
dum nee ab incolis alterius hemisphaerij nostro huie opposti potest adspici Cometes in nostro versantes hemispha rio illis in adspectabili. Quare assumptum viri uersale, Cois metam adspici singulis in regionibus terrae, hoc est ubique locorum, absolute falsum est, quoad istam parte. Ad cuius
probationem, quod a diicitum Cometa obstruatus I 6I8. Romae.
An tu er piae, Parmae, in India se alibi in singulis locis apparuit. Falsum est assumptum de singulis alijs terrae locis a notatis; etenim spectari non potuit ex illis terrς plagis,qus non omnia sidera conspicere valent, ut diximus, quae plurimae sunt ; locarae nimirum in eo hemisphaerio, in quo Cometes ille non effulsit ; at solum in illo, quod Indiam, Parmam,
An tu erpiam, Romam, & alias regiones determinatas amplectitur. Deinde non potest ex uno Cometa particulari deduci ratio de cunctis generatim ; nulla necessitas est argumenti , quo ex antecedente singulari colligitur uniueris
salis eo nes usio; quae semper sequitur deteriorem praemissa
rum. Idem etiam assumptum, quoad alteram partem, qua dicitur, Comesa obseruatus 16t8. Romae, Amuerpia, Parma; in
India, ct alibi, in singulis locis apparuit aequali ae antia a quibusdam festis fisaeis,cam eadem ferme magnitudine,mytueroportione temporis, es alijs; vi usq. in locis singulis, quemadmodum omnesstelia fixae. Facile quoque diluitur a me Peripatetico; qui dudum in opere De Nouis Auris, o Cometis ostendi latius Aristotelem. praeter Cometas elementarios, agnouisse quoq; caelestes. Qitare dato disputationi Cometam i6i8. caruisse parallaxi; proptereaq. locum illi caelestem extiti Lis, non autem es ementarem , audacter negamus, id omnibus alijs Cometis contigisse s speciatim q. nostro; cuius euis denter parallaxi in imiorem Lunari fuisse, multis argum C tis necessario collegimus antea satis ex allatis Obseruationibus omnium Astronomorum. Ex unius vero Cometae I 6i8. loco super elementa velle colligere nullu in Cometam clementarem esse, speciatim q. nostrum I 6D .& i533.
107쪽
transcendit omnes dialecticae regulas. Quae vero formature trigonometria ratio, Cometam in aere situm, non posse
spectari nisi paruo spacio telluris ue facile diluitur, qui a falso
supponitur, aerem superum, &in eo Cometam existutem, immobilem manere, quiescere q. semper. At quia superus aer, & in eo degens Cometa rotatur allidue motu dcur nocum caelo; propterea, sicut unaquaeque stellarum, fertur super varias, & dissitas mundi plagas, & in longiore distantia conspici potest diuerso tempore. Ac eodem etiam, quia non concedimus adeo paruam esse distantiam aeris conuexi a terra,quantula supponitur ab Astronomis. Huc ea faciut etiam, quae de ratione trigonometrica similiter usurpata superius dicta suerunt; hic frustra non repetenda; sed ad normam id earum Platonicarum reserenda, quae nihil habent neces statis in a gignandis causis effcctuum naturalium,quales Cometae sunt, neque passionum suarum. Hactenus de vocatis Astronomorum demonstrationibus,quq frustra nituntur ponere Cometas Omnes in casso. Cometa subcὰbstis desinitio, causas omnes illius generalitas comprehendens, a dyIur. CV. VII. QVuin igitur Cometae nostro nupero locus fuerit, non inter aetherea phaenomena, sed in elementario mundo ; significara pariter & euenta ipsius indagaturi, quibus a b interna solii eius natura origo esse valer, operae pretium est in primis illius desinationem afferre singulas & omnes Ciusdem causas aperientem . Quoniam vero non habetur in liuiduoru propria definitio, sed solummodo specierum,& generum, propterea communem omni subcaelesti Cometae definitionem proponere cogimur, ex qua nostri δε-cile totam essentiam,&causas perspectas habebimus. Du-Ici. mete. bio procul ex Aristotele Di Cometa subcaelestis nihil aliud ' φ ς ' es, quam corpus lucidum ardens in aere sublimiore, couili
108쪽
stitutum ex fumida exhalatione, illuc appulsa , inflammata igne vel ad eam violenter impulso motibus caelorum rapi: dissimis;vel in ea genito reflexione radiorum alicuius astris diutule conseruatum per consimilis exhalationis iugiter ascendentis de globo terreno accessionem; mortalium generi suo lumine quandoq. bona significans, at suae combustionis cineribus deorsum demissis calamitates semper ingerens, frequenterq. mala promouens etiam antecedente causa su a, suoq. ad ipsum conseritandum ascendente fomite. Q in quidem elementarij Cometae definitionem suppeditavit nobis magna ex parte Peripati Magister, inquietas verbis ipsissimis bl Supponitur enim nobis,munia eius, qui circa terram, quantu sub circulari est latione, esse primam partem exhalationem siccam es calidam. Ipsa autem,or continui sub ipsa acris adhuc multum, simul circumducitur circa
terram a latione or motu circulari . . Quum autemsertur,s mouetur hoc modo,quocunque contigeraι, bene temperata existens,
saepe ignitur. αuapro ιν dicimur feri se sparsorum s erum discursus. auum igitur in talem condensationem incideris propter siveriorum motuis principium igneum , neq; sic multum valde, ut cito se ad multum exurate neq; sic debiti, ut extinguatur cito ; sed maius, o ad multum: semul autem ab tufrius accidat ascendere bene semper temperaIam exhalationem: hoc fit stella Comata,qualitercunq; exhalatum extiterit figurarum. Si enim omniquaq; similite Cometras aut in in longore inem,vocarur
Barbata. Sicue autem latis latio, H lia videtur esse; sic se mansio, qua ere mansio videtur esse.Dwile enim est liquod sit velutis quis in palearum cumutam es multitudinem im perit titionem,aut ignis principium iniecerat modicumVidetur enim similis se sederum discursus huic t cito enim propter aptam HsPositionem succens fomliis ,succcnditur in longitudinem . Et adhuc infra f c J Dicium est enim prius quod extremum dicZi aeris potentiam habet ignis ita vi motu is regato aere , fgregetur talis consistemia,qualem Cr comatas sti lias csse dicimus tale itaq; M opor
109쪽
oportet intelligere feri, quod in istis, quum non ip per se facta
tueris talis excretio ,std Fub aliquo astrorum, aut Dorum, austerrantium; tunc enim tales videntur Cometa, quia assequuntuν horum lationem, quemadmodum Solem talis concretio , a quapropter refractionem aeream apstarere dicimus, quum se fuerit di stus aer. diuod itaq; secundum unum astrorum accidit socoportet accipere fri circa totum calum, se superiorem lusionem omnem. Rationabile enim est,siquidem unius astri motus incendit : se eum, qui omnium est, facere tale aliquid, o exsu are
Uatablus vertit) ac ignem excitare. Ex qua sane doctrina totam habemus generationem & essentiam, omnesq. fere causas naturales cuiusq. Cometae subcaelestis. Nimirum ubi contingat e terra sursum ascendere in aerem supremum es
fatu dignam quantitatem exhalationis sumidae calidae, ac siccae, proximeque dispositae ad induendam ignis conspicui naturam, ubi debitam in alto sortita suerit consistentiam;& in eam vel astri lumine per aeris attritione genitus ignia novus: vel motu caelesti sufficiens ignei elementi superioris,natura sua in loco proprio quiescere gestientis,congruata inquam ignis veteris portio violenter impulsa fuerit Jnon
iv '' ita debilis, ut cito fatiscens extinguatur ue nec ita multo, Vt cito comburat omnem illam sursum iam elatam exhalatio innem, ad quam diutule conseruandum iugiter in altum ast in dat de terra nouus semes consimilis exhalationis: tunc illa prior exhalatio ardore concepto resplendet ardens in effigiem Cometae usque ad integram exhalationis combustionem. Unde gemina Cometae causa elliciens habetur,
duplex itidem forma essentialis, unica finalis causa , de quina materialis. De quibus agendum nobis est sigillatim,& primum de causa sumidam exhalationem in aere supremo inflammante. Caeli
110쪽
ARistoteles quidem a caesi motu circulari statuit exha
lationem meteorologicam igniri,& ita constituere Cometam in sublimi ; sed non ea ratione, qua putant insignes viri, quasi motus ille diurnus aerem exhalationi propinquum vertat in ignem, quo illa suscepto flagrans illico splendeat in Cometam N tiri & in illo aere motus diurnus Motus vefere languens adeo debilis est, ut ignire nequeat. Et aeril selerarissimus Omnino sit soliditatis expers . Quum motus ρ ' calorem excitans & ignem velocissimus esse debeat, aut corporum dura soliditate maxime praeditorum. Ceterum caeli motus diurnus accedere potest exhalationem fumida eo modo prorsus, quem& exemplo titionis ardentis,in palearum cumulum, & multitudinem impulsi manifestat; &prius theoria naturali a priori demonstrauerat. Sane Cometae materia combussibilis, apte palearum cumulo comparatur , quae facile iniecto titione flammam concipiunt, camq. raram,quales Cometae sunt, per quos ulteriora cernuntur; ut puta propter substantiae raritatem transparentes,cuiusmodi nubes etiam rarissimae quando l. conspiciuntur. Sed ratio physica huius inflammationis materiar Cometicae a motu caeli diurno, proposita suit antea dicente, sal M propter hac igitur causam peruenit ad hunc locum catidi. γ ι .mete. ι σοῦ se quM am 'ns ignis aerem,spargitur mota frequenter μ' 'ς 'fertur violentia deors,m. Nimirum igitis in suo loco naturali super esciuento aeris quiescere gesiit, enim vero proprium est elementis omnibus in suis locis quiescere. Motus vero circularis ita soli caelo naturalis est, ut unicuique elementorum sit violentus. Dum igitur a caesi motu circumducitur ignis, eam rotationem sibi violentam habet, ut quae turbat M a ua in