Dissertatio peripatetica de epico carmine. Auctore Petro Mambruno Aruerno è Societate Iesu

101쪽

7o DISSERTA T. PARS I. norum gloria. Ecquid dici potest Hero 1 o

nando magis accommodatum , quam si virique parti, non inimicae tantum, quod ab aliis poetis factitatum legimus ; sed etiam amicae, quod a nemine tanta cum gloria Vsurpatum est, is praeferatur: Vt in eo Vno partis virtus que salus, atque Caedes, gloria, atque dedecus necnon victoria esse videatur. Hoc Alexandro Macedoni lacrymas extorsit. Hoc Graeci omnes, & Latinorum peritissimi admiratione prosequuti sunt. Nunc Tas1 factum Cum Homerico Committamus. Actio poemati assiani est Hierosolymae receptio. At non Codofredi, non totius exercitus viribus sine

Reginaldo recipi potuit. Reginaldo absente de obsidione soluenda , de reditu in Gallias

deliberatur, nedum ciuitas capi potest. Vt redit, instaurantur omnia i commeatuS CXercitui , animus militi, Victoria imperatori accessit, urbs ipsa capta est. Quid tam alienum ab Homerico poemate Quid tam dispar 3 Quid tam a ratione seiunctum Gloriam summam, solidam, atque unicam Heroi suo praeripere,& ad alterum deferre est. Torquatum ipsum audiamus cantu X III. Silua fuerat ab insigni mago diris religionibus conse-

102쪽

DE MATERIA EPOPOEIAE 71crata. In ea lignatio fieri nulla potuit, Sc debuit tamen. Nam eius opus erat ad machinas, quibus ciuitatis muri, & turres Verberarentur. Multi nequidquam suae virtutis periculum fecerant, qui cantatae illius siluae dissicultateS perrumperent, etiam Tancredus animi praesentissimus , exercitum habebat ea cura,

Godofredus ipse id per sese discriminis subire

meditabatur. En illum his verbis deterret propheta Petrus, homo diuini particeps con- iiiij, atque adeo falsi minimc patiens. Lascia it pensiero audace, altri conuime

me de te piante sue la serua stoglis.

Audis rem esie arduam magis,quam Vt Godo- foedo conueniat, quasi sit aliquid supra vires Herois ipsius 3 Audis fata id Reginaldo concedere, & ipso reduce fore ut Sion capiatur,& debelletur hostis 3 Iterum in coelo ne dubio sit locus) monet V go Godostedum ciuitatem capi non posse , immo exercitum de-

103쪽

7Σ DISSERTA T. PARS I. bellatum iri nis1 ac sit Reginaldus. Ita can

tu XIV.

Sol che richiami dat Antan filatio L figliuol di Benholdo, io ti consiglio. Perche, se l'alta prouidenca elesse Te de l'impressommo capitano Destino inseme , egit ore Luesse De' moi consigit scutor spranoro te is prime parti , a lui concesse Son is Aonde tu sit capo , ei mano Di quem campo , ct Iostener sua vere

Altrui non puore , farto a te non lece.

A lui sol di troncar non fla dis nos bosco , c ha si incanti in sua diffa. Et da lus il campo tuo , che per dissetto Di tente inhabit sembra a tanta impresa. Et par che Aa di ritiras astreno,

Frendera metior foret,a a noua impresa ,

Et rinforabati muri, e d Oriente

perera tessercito possiente. Quo spectantilla verba A luist, ctrc. tum: Astrui non puore. Deinde, an id tolerari potest 3 Et da lus il campo tuo che per iassetio degente inhabit flembra a tanta impres oe par chem di risinas a retto. Quae sequuntur etiam odiose sunt magis. Nempe neque silua illa exscindi,

104쪽

DE MATERIA EP ΟΡΟΕΙ AE. 73 scindi, neque languor pelli ab exercitu, neque muri ciuitatis dirui, neque ullae ciuitates in Oriente capi possunt , nisi Reginaldi viribus. exercitus ipse Fadi risinas a to. Id in . suis casitibus inculcat, & obtrudit nobis identidem , ne nos sui Reginaldi Capiat obliuio Certe inglorij est imperatoris id expedit1onis suscipere, quod nequeat ad exitum adduci sine uno aliquo singulari homine praeserturi adolescentulo, qualem his versibus praedicat Reginaldum cantu tertio

siuesti ha net pregio de la spada guali

Pochi , onesineto , re e fanciusto ancora. Neque satis purgari potest Torquatus , quod Godofredum dicat caput eXercitus, quae pars est nobilissima corporis, cum manum alicubi pronunciet esseReginaldu.Tum quia victum&effetum videtur nobis dare ducem, qui per id perficere non possit ad quod aggreditur :tum quia & consili j, & armorum gloria pares , aut etiam superiores producit cantaxertio.

Sol Ramundo in consiglio, oe in battaglia Sol Analdo , e Tancredi a Ly s'aggualia.

105쪽

tribui Reginaklo, Tancredo, aut aliis Heroibus. Siquid triste, siquid ieiunum, id Go-. fredo in partem cedit. Pluviam precibus impetrat, supplicationes indicit, fruitur diuinis somniis, alloquio Angelorum. Pontificem putes, non Imperatorem Si vacuus es.sem ,& per tempus liceret, esset quam facile ostendere in Epistodiis istis , ubi nulla Godo-fredi mentio est, bene magnam partem pommatis occupari. Nam cantus integros solidos.lc non paucos His illis Tancredo , dc Reginaldo dicauit. His rationibus putatis. Na potiori iure Reginaldus inscribi debuit illud poe-

ma , quam Goclorrectus. Parum commode Torquatum eXcuset, qui

exemplo Homeri illum tegi posse crediderit. Sic enim Iliadem cum Hierosolyma quidam . Componunt: Vt partes Agamemnonis Godo-fredus sustineat, Nestoris Rae mundus, Achil lis Reginaldus , Aiacis Tancredus , Vlyssis Guelpho , Calchantis Petrus Eremita, Armi- idae Circe. Parum inquam illum iuuant. Nam ut ista conueniant, quae dissident plurimum , itamen id viti j semper resideri, quod heros Homericus sit Achilles, cuius est actio tota, quae

106쪽

DE MATERIA EPOPOEIAE. 7s celebratur; non Agamemnonis, qui inglorius est apud Homeram. Nequitia, & inertia nobilitatur imperator, qui bello illi praeficitur, cui gerendo praedicetur esse impar. Tum quid

turpius , aut foedius esse potest Z quam expeditioni unum aliquem e militibus non socium tantum , & aemulum , aut etiam supparem: sed superiorem asciscere, cuius animi magnitudine ea conficiatur feliciter, & quo sine illam turpiter necesse sit exire. Taceo Herois primariam laudem ,-velut adoream in animi fortitudine, & virtute bellica sitam esse. Taceo in unum Reginaldum vix puberem totam prancorum, Ecexercitus salutem, atque gloriam incumbere . haec , quae magna sunt, missa facio. Homerum, & eius factum appellant, sequor, & Vnde illi me in iure manum consertum vocant, inde ibi eos revoco. Agamemnon dux est exercitus Graeci, & caput; itidem Godofretas dux est, ic Caput CXercitus Galli. feliciter id sane. Achilles ensis est, scutum exercitus Graeci: Reginaldus Fran- .ci. pulchre. Achille absente capi nequit Ilium; . Reginaldo absente nequit capi Hierosolymarcacite. Achille reduce res Graecorum asthetieeriguntur : Reginaldo reduce res Francorum

107쪽

6 DIssERΤΑΤ. PARS I. perditae instaurantur. mirifice. Achilles Troianorum fortissimos caedit necat; Reginaldus robustissimum quemque Barbarorum perimit. nihil supra. Amo te , quidni pergis nam belle processisti. Achilles est Heros po malis Homerici, Reginaldus Tassiani. Inglorius est Agamemnon apud Homerum, in lorius est GodoDedus apudTassiim .haec certe ex

illis confici debent, si quid sapit Philosophia. At inquit non nemo in actio eadem duo rum Heroum esse potest , cum duo in illam

unam connituntur , veluti God redus , 8c Reginaldus. NunC miseret me Homeri, qui

de praecepto isto nihil audiuit; pudet naro nis , qui tanto post nihil sapere didicit, qu1que

AEneae suo adolescentem non dedit, quo res suas tutaretur. Iam etiam taedet me Philosophi, qui Actionem Epici carminis unam, Munius herois esse iusserit. Quid ego hic nuperos homines Italos, Batavos , atque Gallos compellam, qui priscis illis suffragantur Te, te sinquam ) appello Torquate, te iudicem in hac causa tua nihil reformido. Tuum esto arbitrium, tua potestas. Quae mens tua fuit 3 quod consilium hoc in poemate quid tandem conaris' Audite quotquot ab anti

108쪽

DE MATERIA EPOPOEIAE vis moribus defecistis: Canto tarme pistos e l capitano, che'l gran seposero bibero de Christo: ,

Mollo est opro coYsenno, econ la mano, sc. Quid ais te arma ducis canereὶ vide, quid di-CaS. cur unius Z Cur non duorum tum si unius, cur Godostedi ZEnimuero sinquit in idiantum de me profiteor sento tarme pistos est capitano, γα Ac merito quidem id tantum audet. Nam Homeri,& Virgilij sequutus exemplum unius Herois actionem unam aggreditur. Bene itaque exorsus est Torquatus, sed studio partium a via deflexit.

IX. N V N C vero quis Ariostum ferat qui de se pollicetur, Ledonne, i Caualter,i'arme , si amori Le Consis, laudari impresi is canto, oec. Neque Statius vacat culpa in Achilleide, qui

non unam actionem Herois, sed vitam eius totam Vno poemate complecti se putauit.

Magnanimum AEacidam, formidatam ue

Tonantis

Progeniem, oe patrio vetitamsuccedere caelo Dina refer. Quanquam acta viri multum inclyta cantu

109쪽

s Sic amor est Heroa velis , Syroque la- A

rentem

Dulichia proferre tuba, nec in Hectore tracto Sistere ; sed tota iuuenem deducere Troia. Atque hic praeterire non licet, quorundami hominum praesertim eorum , qui Platonici audire volunt, ineptam plane sententiam, qui poemata omnia Iliadem, Odysseam , AEnesedem , Hierosolymam ad intelligentiam vel

. facultatum animi, aut vitae, quae a etica dicitur , trahere non Verentur. HOC habent a ludo suo , & praeceptore , ut inanibus quia busdam ludibriis mentes , atque animoS Oblectent.

Caetera, quae de unitate disputari possunt ad fabulam magis, quam ad actionem pertinent. de quibus, altera huius libri parte quaestio ponetur.

110쪽

DE MATERIA EPOPOEIAE. γ'

explicatur.

I. Totim definitio. II. Initi, definitio. III. Finis definitio. IV. Medij definitio. V. Discrimen inter Totum oe Perfectum. VI. AEne dos Actio tota, oe perfecta. Maphai hal rinatio. VII. Odyssia oe Iliadis Actio totare perfecta. Tryphiodori Calabri conatus inanes.

1. HILOSOPHUS capite VII Poet. quid α- sit Totum his verbis definit, ο ν δ i s 'εχν m μ. ν, B τελῆ ἀω. Id est, Totum est illud , quod initio , medio , & fine constat. Nunc quid rei est 3 cur Riccobonus animum minime aduertit ad illa verba, quae Aristoteles praemiserat, ες γο ο ν,,μηΛν ων ut illorum non meminerit. Est enim aliquod totum , quod caret magnitudine. Atqui eo illud Philosophi dichiam pertinet 3 ut eximiaS ostenderet intelligentias τῆς illius, siue a definitione totius, quam mox erat adduinIrus. Nam in his neque initium , neque m