Dissertatio peripatetica de epico carmine. Auctore Petro Mambruno Aruerno è Societate Iesu

221쪽

19o DISSERTA T. PARI II. que Alcinoo Vlysscs officium, quo postulaba

tur Vt errores suos narraret.

De loco Epis dij iam constituimus, Cum de nexu Sc solutione fabulae disputatum est. Epistodia Sc longa , dc frequentia in Epopoeia esse possunt; in Tragoedia & breuius&rarius frequentari debent. Aristoteles C. XXIV.

bum. In Epopoeia, hoc est in primis ad magnificentiam oe mutationem auditoris, mi Episeriis dismilibus utatur poeta. Quam longa esse queant, liber alter ic tertius AEneidos docent; quam frequentia, Ilias oc Odyssea.

Peccant in naturam Epis odiorum,qui Nnrtui, 'iamrM , εκ Ναν in Epis diis Odysseae numerant. nam si haec sunt Epis odia nullae erunt partes essentiales actionis. non enim potuit a Calypsus insula Ithacam appellere Vlysses nisi nauiget. cur itaque in Epi diis ea erit nauigatio, sine qua actio constitui non potest atque Eadem est de caeteris censura. At in nauigatione tempestas;& in excCnsii illo expositio, quae est , erunt in Epi- diis,cum absque illis Ithacam Vlysses venire

222쪽

DE FORMA EPOPOEIAE. . I9Ipotuit Z Esto sane, non tamen tempestas illa,& expositio erunt Episodia, cum non sintactiones, sed actionum modi quidam atque

rationeS.

111. DE fabula Episodica nequicquam a multis turbatur. Aristoteles cap. IX. in haec verba loquitur. σ3-έται

est , Simplicium fabularum oe actionum pessima siunt 'fodica. Mnesio autem fabulam Diodicam , in qua Episodia neque querisimi

liter , neque necessario connexa siunt. quae cum multa luce niteant ζ nescio quibus tenebris ea Inobscurent Interpretes. Nempe docet Philosophus fabulam Epi dicam esse, id est, Epis diis male instructam, in qua Epistodia non cohaerent, aut xs ε εἰ- aut αἰαν - , hoc est apte aut necessario e quae duae conditiones a nobis explicatae sunt supra. Enimuero dices)omnis fabula Epica Epiuodiis abundat : est igitur Episodica , quare & reticula. At imbellis est ista petitio. Siquidem omnis fabu-Ia Epica est quidem Episodica , at non praue Episodica.

223쪽

tur Vt errores suos narraret.

De loco Episodij iam constituimus , Cum de nexu &solutione fabulae disputatum est. Epistodia Sc longa , dc frequentia in Epopoeia esse possunt; in Tragoedia breuius&rarius frequentari debent. Aristoteles C. XXIV.

bum. In Epopoeia , hoc est in primis ad magnificentiam ρο mutationem auditoris, ut 'fodiis disimilibus utatur poeta. Quam longa esse queant, liber alter & tertius AEneidos docent ; quam frequentia, Ilias oc Odyssea. Peccant in naturam Epis odiorum,qui N , ,κ- in Epis diis Odysseae numerant. nam si haec sunt Episodia nullae erunt par tes essentiales actionis. non enim potuit a Calypsiis insula Ithacam appellere Vlysses nisi nauiget. cur itaque in Episodiis ea erit nauigatio, sine qua actio constitui non potest atque eadem est de caeteris censura. At in nauigatione tempestas;& in excensit illo expositio, quae est , erunt in Epi- diis,cum absque illis Ithacam Vlysses venire

224쪽

DE FORMA EPOPOEIAE. I9Ipotuit Z Esto sane, non tamen tempestas illa,& expositio erunt Episodia, cum non sintactiones, sed actionum modi quidam atque

III. DE fabula Episodica nequicquam a

multis turbatur. Aristoteles cap. IX. in haec verba loquitur. μυθων - ἐπιι-

est , Simplicium fabularum oe actionum pessiama sunt Episodica. Mnesto autem fabulam fodicam , in qua Epsodia neque verisimiliter , neque necessario connexa siunt. quae cum multa luce niteant I nescio quibus tenebris ea Inobseurent interpretes. Nempe docet Philosophus fabulam Epi dicam esse, id est, Epis diis male instructam, in qua Epistodia non cohaerent, aut G ε ειυς aut , hoc est apte aut necessario : quae duae conditiones a nobis explicatae sunt supra. Enimuero dices )omnis fabula Epica Epistodiis abundat : est igitur Episodica , quare & reticula. At imbellis est ista petitio. Siquidem omnis fabii Ia Epica est quidem Episodica , at non praue Episodica.

225쪽

DISSERTA T. PARS II.

V AESTIO SEPTIMA.

MACHiNAE definitionem K Aristote

le, aut auctore alio, tui meas quidem in manus Venerit, quando non habeo , eam sic instituam Machina est actio, aut actionis modus quidam , extra actionem primariam viribus humaniS maior , quae nodo alioqui difficili soluendo seruiat, tib obsequatur. . Machina est actio, in exemplo isto Homeri. Achille irato miles in patriam cogitabat, retinendus tamen fuit. En Minerua Iunonis consilio in terras deuecta reditum dissuadet. Haec inneruae actio est Machina. Aliquando est actionis tantum modus, cum scilicet Deus latet , dc occulta aliqua efficientia hominis actionem iuuat. Exemplum esto in Turno vastante Lauinium , cui vires addebat Iuno. IX. AEneid. Machina est extra actionem primariam, auctore Philosopho cap. XV Aμα σαεξω Λήνάμπι, id est, sed machina utendum

. . ect

226쪽

DE FORMA EPOPOEIAE. IN est in iis, qua sunt extra actionem , Ut recte vertit Riccobonus. Nam hic Pacium non semel fefellit animus, qui sic interpretatur. Quo ne artificio ettendum est in iis, qua extra tragoediam. Non enim est artificium c nut bis ille est interpretatus. Neque in eam partem sic sumitur quasi sit tragoedia, sed pro actione , quae tragoediae subiecta est.

cum extra tragoediam non sit, cuius est

pars; sed extra actionem primariam, siue argumentum totius fabulae. Quamobrem qui poema scripserit, cuius actio primaria exitum non habeat, nisi per machinam, is vitiose scripserit. Atque ea causa fuit cur actionem feminae, quae Deorum subnixa auxilio praeclarum aliquid, &eximium dederit, ad Epopoeiam minus aptam esse priore parte dissertationis fuerit disputatum. Ac merito quidem, nam monitore Philosopho cap. X v. nihil esse debet S. τεὰ In actionibus nihil esse debet sispra rationem. -,wom sic interpretatus sum actiones, quoniam fabula Deos admittit quidem certis de causis, ut mox disputabitur: sed non Actio. Enimuero ut imperatoris militarem gloriam , quam ipse sibi labore, atque fortitudi-

227쪽

ne collegerit, iniquum est a poetae inobscurari silentio: ita Heroi vitium dc probrum obiic re mihi videtur, quisquis illum aliena.Virtute, ut furtiuis corniculam plumis gloriantem palam circumduciri lc ostentat. Quae per machinam fit actio, Dei est, non Heroisia ADeo gloriam rei bene gestae ad hominem qui diuertit, utrique facit iniuriam. Hierichuntis eluitatis moenia tubae Clangore conuulsa fimi, atque dissipata , inepte illius excidium. Iositae, non Deo tribuetur : Mosis radio in AEgyptios Arabici sinus aquae reuolutae illos oppressere, Deo non Mosi debetur ea Lus. Τum ab ea actione deterretur animus humanus,cui se imparem praesentit ; praesentit vero, si sensus e pers non est, quisquis a Deo uno actionem alD. quam. fieri putat. A. Deo nubibus insidente micant fulgetrae, vibrantur fulmina in AEgyptios; id conabitur homuncio, & Salmoneum aget ridicule diuo Iuno Scaeas sui a porta

Prima leuet, ficiumquesurens a nauibus ignem

Ferro accincta vocat.

Jam summas arces Tritonia , respice, Pastas Incedit nimbo e stens, m gorgone sua. Hoc quia Deae efficere creditae sunt i homo

228쪽

DE FORMA EPOPOEIAE. quae virgo sit aut mulier attentabit. Praeterea Cum Epopoeia verisimili studeat maxime, ut accurate disputatum est quaest. IV. primae partis,tum certe multo magis actio. - Qui tandem erit illa vero similis si homini tribuitur, quae vires eius superare creditur Variae denique actiones poetarum, quae allata

sunt quaestione prima pariis secundae, id plane

persuadent. III. A C ΤΙ Ο per machinam viribus humanis maior esse debet, cur enim Deus excitaretur, cum suppar sit virtus humana. Recte id vidit α monuit Horatius:

Nec Deus intersit, nisi dignus vindice nodus.

Quare Homerum reprehendit Aristoteles, qui Mineruam de caelo adduxit, uti milites remoraretur, cum prudentis viri consilio id perfici

potuerit.

IR SI poetae non licet ad machinam Confugere , cum humanitus res confieri possint ;quanto grauius obiurgandi sunt Philosophidi Historici, veritatis scilicet indagatores, qui 'id peccauerint. Anaxagoram lib. I. Metaph. cap. I Ua reprehendit Philosophus , qui mentem in difficultatibus Philosophicis soluendis tanquam machinam adhibeat: dc quia hic locus usui esse potest, rescribendus mihi esti

229쪽

νοά. In Historicis quibusdam id viiij notat Polybius, qui Annibalem in Italiam per machinam immittant.

Cauit prudenter, & si opulum declinauit consultissimus Maro.. Machinam is quidem adhibuit IV. Eneidos,ubi Carthagine IEneam Iouis imperio, &. Mercurij legatione eripuit: At ea machina in Epis odiis censetur , non ita actione primaria. v. IMPRIMIS verdmonet, ne fiat solutio per machinam, Mod etiam monuimus, cum desolutione dictum est. inquit)ου ,

obrem. Odysseae id viiij inhaesis; quae Mineruae allapsu, & ope soluitur:

Ratio cur neque in actionem primariam, ne que in. solutionem congruat machina, a nobis

adducta est prioris partis quaest. vltima. Iam in quaestionem Venit, . quaenam pars fabulae, M qua de causa patiens sit machinarum. Machina in omni parte esse potest. , quae sit extra actionem primariam & solutionem, ut in Episodiis ommbus.Causa vero cur VIamur machina, est ι cum aliquid sciri debet, aut earum

230쪽

DE FORMA EPOPOEIAE- I97 rerum , quae praeteritae sunt, aut quae sunt f turae, neque aliunde sciri possunt, quam Deorum ope ; tunc enim ad Deos confugiendum,d άπιδεδει - εοκ-Id est , omnia enim tribuimus Diis videreo Qv IE s T I O OCTAVA. De MoribuS. L. Morum definitio- IIo Prima Laus morum,

mi sint boni in Heraeo Marini Adonis schola

nequitia. III. Laus morum altera , ut congruant personis inflecte. Torquati

peccatum. I Vo Laus morum tertia , mi sint ' Omini similes. Similitudo est personarum, id est singularium. V. Laus quarta morum ut tenorasset aquabilis. VI. Quid sit poesm esse moratam. Uulti hastucinatio. VII Virossortes non dedecent cachoma ,sed eiulatus. VIII- Cur secunda partes tribuantur

moribus.

EX P LIC A TIS iis , quae ad fabullam attinent quodammodo, de moribus quae est altera pars formae in Epico carmine, quaestio poni debet-

Bb ii,