장음표시 사용
271쪽
ecxl HISTORIAVum familia . se indri Magni t Reges Persarum Onti, aliquando Dissi ; Epicino addifli , Dicisi imagines in annulis habebant . Plinius B nior Quadrigam se in signim adhibuisse saepius memorat. Illa etiam antiquiora, Damia, ut Gregorius Tulosissus scribit lib. 6. de Republica cap. I6. Leonem in annulo insculptum gestavit , quem postea Reges Iudae secuti simi. De Osinido signatoris Iosephi, mide Gresertim de Cruce
Insigne olim fui θή capiet Apri sagittam mordicus tenensis , Stephanus rimosius refert in Analiis Lapidum Hausorum. Et quampliarima alia. Sed quid hare ad rem P Imagines illae in annulis, mel figiliis
mculptae, non erant Arma, nequc arma a patrentibus accepta, quae posea successoribus haeredibusque traduntur, sed cie apbitristitensis, ad marias animi sententias m imendas , tantummodo
pro eo tempore signa usurpata et id pie ex iisdem Historicis, qui similia referatnt, ne desipere velimus, colligi manifeso potest . Et Geoetius Longus libello satis erudito de annulis signatoriis mPlinio, Macirilis, Meusio, alii' e colligit, in Annulis Antipuorum primum nudas littera n notas , mox in usu fulpturam fuisse in ipsa materia non in Dianais 3 sed lura fu erescente ο*γIetis litteris, gemmas sculpturas pagas esse et priamum p e Si permem Scipionem Abricanum in Sardony che aura inaclisa, p od sola gemmarum coram non avferret, 1 Flum exacuisse tradit i licet hae nostra aetate, Achates, ου Gm, Sarda, Adamas, in s o primus Iacobus neccia. CLEMENS BIRAGUS Mediolanensis, Saec. XVI. Eodem tempore , quo Iacobus Trecius Mediolanensis, de quo diximus, apud Philippum II. Hispaniarum Regem pretiosis lapillis scalpendis, atque ad aedifici rum ornatum construendis compaginandisque egregiam
272쪽
navabat operam, florebat etiam multa virtutis ac praestantiae suae laude apud eumdem Catholicum Regem CLEMENs BiRAGus Mediolanensis i cui difficilem ac maxime arduam adamantis caelandi artem i tanquam inventori famigeratissimo tribuit , multorum Script rum fretus testimonio, spectatissimus M ARIETTus . Sed ABRAHAM GORLAgus hanc gloriam tribuit Iacobo Trecto his verbis, quae minime praetereunda censui: a Nec ulli in fuit lapidis pretis si genus , modo alit scalpro, aut ca lo conumpi pollet, quod aut uis illis luxuriae magi)tris inta- Elavi seu relii Uin . Soli adiammiti ob indomitam, ut credeba-Iνη , diuitiem parcitum s sed hunc φ omodo mitiaret aetas etiam n ra reperit, primusque in ius in enti author celebratisr Mediolanensis quidam Iacobus Treceia, qui Philippi Hispaniari in Regis gentilitia insignia adamanti summa apte insculpsit . GoRLAEI opinionem secutus est Cl. Philippus Baro de Stosch 3 . Sed pro CLEMENTE BIRAco huius mirabilis opificii inventore militant ac pugnant CLUsius Physicus de Bolanicus praestantissimus qui eum Ma- triti se cognovisse adfirmat, dum erudite peregrinaretur anno CIB. ID. LXIV. & PAULus LoMATius eidem coaevus 3 , qui de hoc eius invento scripserunt , &fbrtasse nullum dubitandi locum relinquunt, etsi de Opificii elegantia non constet . Uerum expendenda accuratius tempora , S Scriptorum adlata testimonia , nempe quo praesertim anno haec contigerint. Adamaniati inscalpsit CLEMENs BiRAGUs imaginem Caroli Hi
ct De arte sint dili adamantes, qui adamante domantur ae vincuntur x vide egregiam Daiseri. Glyptogr. Cap. XXVii I. Rc a In Prolovio ad DRhliotheeam suam mihi pag. Io. edit. C I. IO. EI. 3 Vide in melit. ad Gemmas ant. eael. Scalptor. nom. insign. pag. Io.
Adseitur Clusi epistola in Historia Domini de Thou T. o. pag. 3II. s In Libro cui titulus: Iura dei Templo dera pag. t 2.
273쪽
eexlii H I S T ORI Aspaniarum Regii Infantis, quam hic Princeps veluti pignus amoris sui mittendam decreverat Annae Archidu
cissae filiae Imperat. Caesaris Naximiliani II. nuptiali connubio sibi iungendae 3 cuius iussu idem Artifex ad amanti inscalpsit regia Hispanorum Regum stemmata gentilitia, quibus iaem Regius Infans pro sphragismate ad obsignandum uteretur. Quanquam tam mirabilis inventi gloriam non denegem CLEMENTI BIRAGO , tamen erit fbrtasse aliquis, qui existimet alterum alteri in his operibus vel consilio, vel manu opem tulisse ; quum utrumque patriae & gloriae amor arctissimo necessitu dinis vinculo coniungeret , atque in eadem Aula summo in honore simul versarentur, S augustum Genium Principum, quibus serviebant, sibi demereri certarent. Pugnandum nunc a me esset pro Florentinorum opificum Gemmariorum gloria , qui de ipsi de primatu ce tant, sibique hanc palmam vindicant. Nam indubit tum est, adamantem pro nuptiali anulo, quem in Florentinis ossicinis inscalpi iussit Franciscus I. traditum ab eo esse anno CID. ΙD. LXV. Reginae Ioannae Sponsae suae; quia vero multis Insignibus simul iunctis in sculptum est, tantum opus non Videtur tam brevi temporis spatio absolvi potuisse , adeoque saltem anno CID. ID. LXI. vel LXII. incoeptum fuisse quare vel aequo marte pro utrisque stabit Victoria , vel palma parvo aliquot mensium spatio concludetur, utrisque tribuenda. Haec certamina aliis felicioribus auspiciis & m numentis proserendis dirimenda relinquimus.
FRANCISCUS TORTORINUS, & IULIANUS
TAVERNIUS Mediolanenses, Saec. XUI. Ex dictis adparet, quam ferax fuerit summorum in
274쪽
GLIPTO GRAPHICA. Gxliii geniorum , praestantiumque Artificum clara Metropolis Mediolanum. His addendi egregii Gemmarum Scalptores , Sculptoresque multorum vasculorum e montana crystallo, qui ea serme tempestate claruerunt, FRANCI-sCUs TORTORINUs , & IULIANUs TAvERNIus , qui editis operibus aeternitatem nominis sunt consequuti. I
HANNIBAL FONTANA Mediolanensis, Saec. XVI.
Praestantissimarum Artium , praesertim Ρicturae &Sculpturae, sontem praecipuum, quin etiam parente esse Graphices scientiam, iam apud omnes in compe to est, & pluribus invictissimis argumentis ac rationibus adstruit, ostenditque evidenter celeberrimus Georgius Eques Vasarius in Praefatione laudatissima sui Operis. In Sculptoria arte ut ceteris emineret HANNIBAL FONTANA Mediolanenss diu multumque adlabor vit, qui aevo suo inter praecellentissimos Statuarios habitus est ; de primatu vero & gloria in sculpendis marmoreis anaglyphis , ac simulacris cum Stoido Laurentio Florentino certavit, simulque pulcherrimis operibus ornarunt Ecclesiam recenter exstructam S. Mariae S. Celsii apud Mediolanenses laudatissimam , apud quos obiit anno CN. ID. LXXXVII. aetatis suae quadragesimo septimo, in qua Ecclesia tumulatus est. Excelluit
etiam in signis ex aere fundendis ; sed studia, quibus primum litavit, fuere Achates, Sardae, Smaragdi, Saphyri, aliique pretiosi lapilli, in quibus incidendis quantum in Graphice studii , quantumque laboris S Jucmbrationum insumsisset, perspicue ostendit. In crystallinis tabulis incidendis peritissimum fuisse ostendit vir
egregius RApHAEL Bostolai Nius Florentinus in suo de Ρictura
De his eonsulendus Petrus Mariettus in laudato sua opere.
275쪽
ecxliv HISTORIActura & Sculptura limatissimo Tractatu , cui titulum fecit ii Ripost , e quo hoc ipsum elogium proserimus
i). Memorantur inter eius eximia opera Vascula duoe crystallo montana, quorum altero incidit quatuor anni tempestates, figuris dimidiam palmi partem aequantibus, interpositis duobus Gorgonum capitibus ue in altero vero Ovalis formae, Iasonis historiam aureum vellus acquirentis expressit . Inter alia laudatissima operasib eo crystallinis tabulis quadratis incise , iure ac merito cclebrantur duae arculae: in priore sex erant thematibus ex Historiis veteris Testamenti desumtis tabulae . I. Adam & Eva esu vetiti pomi peccantes , &circa eos multa animalia. II. Noe cum arca. ΙΙΙ. Moyses a Deo legem accipiens cum populo Israelitico . IU. Abraham filium immolans. V. David Goliath necans. VI. Transmigratio Hcbr acorum e Babylonica servitiite . At in maximo crystallino ciusdem arculae bipalamari operculo ovalis figurae, mundi creationem faber
time inscalpsit, figuris dimidiam palmi magnitudinem
aequantibus. Hanc arculam sex aureorum millibus sibi comparavit Guillelmus Elector, Vindelicorum Princeps, huiusmodi elegantiarum aestimator & cultor cupidissi mus . Alteram arculam ornavit duodecim Herculis laboribus, crystallinis tabulis in ea insertis , quae insignia opera , quam ipse excelleret ingenio in inventione , quanta scientia in dispositione, quanta in caelaturis peritia, & miro magi sterio polleret, perspicue Ostendunt, atque abunde testantur. Ex his intelligi potest , quot alia praeclara opera edidisset, si tam celeri morte, quae
magnos homines frequenter rapere solet , interceptus non fuisset.
li Uide Lib. IV. pag. Mi. edit. Florent. ann. 373o. veteri edit. num. 363.
276쪽
De Veneta GI tographisa Sebola, qui in ea 'mere
Gemmarii Heneti Lalptores recensentur.
V Enetae Scholae Glyptographicae nomine omnes Uriabes praeclarissimas, quae Venetorum Reipublicae sapientissimo iustissimoque parent imperio, a me comprehenduntur , quae summos quovis tempore Artifices pepererunt . Si non alii recenseri possent, nisi Nicolatis . antius, & Iacobus eius Frater Ueronenses, Valerius Betilius Uicentinus , & Nagarii Veronenses, & Alexander Caesarius, ut multi credunt, Patavinus; si soli immo tales opifices, qui celeberrimis operibus non solum Rogum & Principum manus, verum etiam Dactyliothecas, de Musea inlustrarunt , satis superque lassicerent, ut Venetum Caelum toto terrarum orbe amplissimis laudibus celebraretur . Verum S alii non pauci in hac mea Historia Glyptographica celebrantur , qui caelandi artes ad exquisitiorem absolutioremque praestantiam evexere , uti videbimus i quibus & inlustres Brixienses, percelebres opifices, addendi sunt, quos hi qui ante me scripserunt, silentio praeterierunt, Vel ignorarunt , nec alii profecto Gemmarii Scalptores deerunt , si ad hanc Historiam paucis abhinc annis a ctam, magis magisque ornandam atque locupletandam eruditi homines, de litteris atque egregiis artibus optime meriti, sedulam operam navare voluerint. Minime dubito, adhuc multos praeclaros Scalptores superesse nobis ignotos, qui ad vitam scriptis revocandi sunt, quod votis flagrantissimis opto, ac percupio. Illud etiam ad laudem Veneti nominis adnotandum
277쪽
ccxlvi HISTORIA est , adhuc in ipsa florentissima Metropoli, bonarum
artium domicilio , vivere inlustres Scalptores, adeoque per tria sere saecula Glyptographicas Artes perennare , quod tribuendum est amplissimis ac nobilissimis Uiris, qui Maiorum more & exemplis sapientiam, virtutem,
merita maximis semper praemiis aluerunt, excitarunt, atque etiam mirifice exornarunt.
VALERIUS BELLIUS Vicetinus, Saec. XVI.
Quemadmodum ferro serrum acuitur, ita & docto rum hominum, ac praestantium Artificum ingenia , si aemulationis ignibus succensii exardescant, ardua adgrediuntur, studio, cura, labore mira operantur. Habent enim litterae & artes sua certamina; nec desunt de gloria certantibus laudum praemia, palmae, coronae , honores , qui cos toto orbe celeberrimos & immortales constituant . Quum in gemmis , praesertim vero in crystallis scalpendis , inter se certarent duo Artifices , scalptorum omnium quotquot fuere ac sunt famosissi mi, VALERius Vicetinus in Ioannes a Castro Bononiens, ad summum gloriae & praestantiae fastigium Glyptographicam artem, praeeunte fulgentissima cum fice aemula virtute, perduxerunt. Obstupescunt cultores harum elegantiarum dum conspiciunt aliquod opus VALERII BELLII tanta cum elegantia exquisitoque iudicio absolutum ; multoque magis obstupescerent, si innumera Opera omnia, quae incredibili patientia, elegantia, facilitate, diligentia, ad exemplum Veterum monumentorum perfecit, ante oculos suos proposita contemplarentur. VAsARIus eum multis laudibus ornat i , illud-
i Scribit elin Vitam, quam vide in Parte Tertia Vol. I. pag. 233. & seqq. qua ocis casione primus omnium de Cemmariis Scalptoribus disseruit .
278쪽
GLI PTO GRAPHICA. ccxlviiludque unum in eo desideratum fuisse adfirmat , ut quemadmodum natura eum in caelaturis vel minimis, vel maximis incomparabilem emnxerat , ita etiam in Graphice praestantissimum effecisset, quo praesidio longe antiquos Scalptores superasset , quandoquidem eos proxime omnium peritissimus vel aernulatus est, vel aequavit. Inter splendidiora eius opera , primum memoranda est Gemma illa eximia, nempe Achates Orientalis exstanti opificio in scalptus, in quo Faustinam Augustam e pressit, quam protuli ex Dactyliotheca Zanettiana Tab. XXHI. quae quam sagax eius ingenium, quam mira ars scalpendi facilitate felix in eo fuerit, perspicue ostendit. Si vero ad eius opera crystallis incisa animum vertamus, profecto insignis est arcula illa crystallo incisis pluribus sacris historiis, quae exhibent veneranda Iesu Cristi Uitae & vivificae PamoiΡs Mysteria, quae quum apud me ex archetypis gypso & aere excepta exstent, perhibet ea breviter declarare, quum a VAsARIO generi ce , non vero peculiari descriptione laudentur ; quibus exprimendis UALERI Us aliorum egregiorum ΡiStorum delineationibus usus videtur , quum absolutissimo artis
magisterio, summa diligentia, & incomparabili elegantia crystallina haec emblemata omnia, inversa caelatura , ut exstantes adpareant figurae, elaborata sint. Maiores quadratae sex tabulae exhibent, primum Christi Nativitatem, quem quinque Pastores cum donis adcedentes adorant; mox Christi ad paritionem Gentibus, quem Magi venerantur. In epistilio aedis, nomen eius ita inscriptum: VALE ius UICETINUs. Salvatoris sequitur praesentatio in templo , cuius forma rotunda est, & idem Artificis nomen in eo scriptum . Mox Christi baptismus : Adultera ad Christum adducta , qui digito in
279쪽
eexlviii HISTORIA terra scribit. In proxima templi fronte scriptum eiu dem Artificis nomen . In altera Christus ementes &vendentes de templo flagellis armatus eiiciens: in templo BELLII nomen scriptum. In minoribus sex crystallinis tabulis, quae ornant quatuor facies arculae circa operculum, haec mysteria sculpta spectantur. Dominica Coena, S lotio pedum , Christus in horto ad Patrem orans ; Iudae proditoris facinus; Dominus noster ad columnam ligatus & flagellatus , deinde ad Pilatum ductus & traditus ad crucifigendum ι idem crucifixus; at in maiore crystallo , qua operculum in medio ornatur , figura sex angulis dispertita , Redemptore de cruce deposito , ad sepulcrum proximum delatio cadaveris exhibetur , addita in exergo mipendi operis hac epigraphe : VALERIus DE BELLIIs VICETINUs FECIT . Hanc historiam , quae altitudine & latitudine aequat uncias quinque, claudant & coronant quatuor Evangelistae, sedentes, sculpti cum quatuor hieroglyphicis animalibus. Arcula haec, quam Clemens VII. dono dedit Francisco I. quum eius Neptis Aurelianensium Duci nupsit, pro qua VALERIO BELLIO aureorum scutat rum millia duo dedit , in Mediceo Imperiali Thesa ro adservatur una cum pluribus crystallinis Uasculis ab eo exquisito opificio caelatis. In altero emblemate o bicularis figurae, latitudine aequantis uncias tres, sculptae Mulieres adeuntes Sepulcrum Domini, quas Angelus adloquitur, & post nomen UALERII expressus annus
Exstat etiam apud me inscalpti toreumatis e crystallo montana ectypum e gypso, latitudinis unciarum sex, trium vero cum dimidia altitudinis, in quo Christus Lazarum quatriduanum e sepulcro ad vitam reum
280쪽
cat. Duodecim figurae mira Omnes dispositione caelatae sunt. In sinistro sepulcri latere haec epigraphe : VALERI Us DE BELLIs VI. F. In altero crystallino toreumate , cuius ectypum servo , Delphicum Oraculum comsulunt octo viri , sedente Scriba ad verba excipienda parato; ad aram adstat Pythia Sacerdos cum viris. In basi simulacri scriptum: VALE. VI. FE. Alterum VALERII eximium toreuma crystallo instat-ptum vidi penes Franciscum Ricoverium Florentinum, qui hisce deliciis mirifice delectabatur , in quo quinque Venatores equis insidentes pugnant, & leonem ac tigrim insectantibus canibus interimere hastis & contis nituntur. In exergo UALERIus Vicetinus nomen suum inscripsit. Nihil dicam de crystallina Cruce, quam di-Vino opere, ut ait VAsARius, inscalpsit iubente CLEMENTE VII. deque altera Cruce cum duobus candelabris operosissimis, quam sibi fieri iussit PAULUS III. Pont. Max. quae a VAsARIo describuntur, S a Cl. VICTOR io multis- observationibus expenduntur i); innumeraque tacebo alia opera , praesertim insigniora Graecorum & Romanorum numismata , quae suo incredibili studio & miro opificio multiplicavit i neque ab hisce laboribus abstinuit etiam in longiore senecta; nam annos natus septuaginta supra octo obiit anno CID.
ID. XLVI. relicta filia, quae & ipsa in Glyptographica arte multa elegantissime inscalpsit.