장음표시 사용
131쪽
1473 Cumque ieicinia tibi veniciat frumenta, memento .i Ante dies aliquot medicata inspergere lympha; is uam fimus & cineres, levibusque volatile nitrum i Impicrint salibus : tum pranula quaequo videbis Di . )hicrvans, etsi modico sint credita fundo, ... .
3 8o In tam multiplicos divita resurgere partus, i Ut stupeas. Etenim his millia terque quaterque, Tanta salis virtus grano exorientur ab uno: Et munerosa phalanx calamorum, viminis instar , Cui caput abscissum iam parte repullulat omni, i .i 83 Expandetur humo, & late circumseret umbram. AT neque sal nitri potis est eiungere fructus ij i
Triticeo . ac prole nova ditare serentem; Nec molles Zephyrorum animae; nec mobilis aer; Nec radius clara missus Titanis ab aree; 14 o Nec lapsi nimbis latices; nec roscidus humor . . Nec vero natale solum. Nam semper e em sunt causae, vegetabilibus discrimine nullo duae cun his adsunt, pollentes indole eadem, Nullius propriae, communes omnibus aeque: I 93 Qil:imvis promoveant diversos undique foetus, Pro varia rerum, quibus auxiliantur & adsunt, Conditione ac natura. Sic nempe salubres Passim mortiferis adnasci cernimus herbas, Dictamnis aconita, olera intermixta cicutis: IIcC Cunctaque plantarum genera unus proseret hortus
u. ae pluviis iisdem, simul uno sole fruentur.
Haud secus, ac rabidos quae nutrit praeda leones, Haec poterat nutrire lupos aquilasque canesque I iNec tales ut sint, facit; at prout invenit, auget. II J Ouaeque etiam nothis adventant pabula membris Et carnes, nervos, membranas, Ossa, liquores Corporis instaurant, partis cujusque figuram Accipiunt, non dant e multo minus intima cudunt organa; sed tantum culis adjuncta cohaerent. ISIO ERGO nulla creant externae semina causae,
132쪽
Nec rerum species, aut exemplaria formant. 'Hinc secundatae Cereris dum foenora tanta Suspicis exigua nitrosii aspergine succi, . t Semina seminibus latuisse inclusa profundis, . . Et prodire putes ; quoties ea vividus actor 13a
Eruit e tenebris, ac Vitae munere donat. i .
Neu dicas isthaec fieri duntaxat in herdia Frugi sera, aut aliis quibus anno clauditur aetas; ippe dabit largos fructus, mirumque saporem Alter honos ruris, populorumque alma Voluptas Ic o Vinea, radicem simili perfusa liquore. Credes pampineos colles Tmoli , atque Phanaei Descendisse tuum, quando experieris, in hortum ;Atque Palaestinas immanis ponderis uvas Palmitibus pendere tuis : tum laetus inenata I 23 Vina bibes, quibus invideat Toccata propago, Campanis potiora etiam, potiora Falernis.
UNng hoe Prodigii causa est. quod vitis avara Iamdudum, nec lata prius nisi simplice cultu, Cermina quae longos alias servasset in annos Evolvenda diu & Maiis promenda futuris. Imo etiam exsucca citius perimenda senecta, 'Cogitur actutum caeca dimittere cella. Scilicet impulsu nitri quatientis. & udo rSpirituum afflatu ; quo multa supervenit esca 'Eximio salimri penitus condita veneno. Nec timor, ingenitas tanto molimine vires Ne cito deficiens effoetaque dissipet; illas Nec minimum labefactat : idem effectura quotannis Lanior ubertate sua; viridemque iuventam Sustinet auxilio, quo secundatur, eodem Sero fatales senti cxpertura labores. CUM uero plantae, ut dictis ostendimus, omnes Secum innata sui generis primordia semper Possideant, & nil, quod non habet, hoc dare possit; ' 15 33Omnino ratione pari primordia prolem πIpsa suam servant: & sicut semina plantae
133쪽
Fundunt ex se ipsis, ita dant quoque smina plantas. Nec solia in ramis, fructusque ex floribus essent, isso Ni proprio descripta forent in semine dudum Principia, effigies rerum, gentisque fiiturae. Nec mihi quidquam obstat, solito sine semine quasdam, Aut secto ex ramo, aut ipsi ex radice renasci: Est etenim in ramis, est in radicibus idem
1 sues Fertilis, & plenus granis genitalibus humor.
Is modo per suetos fibrarum ad summa canales Paulatim ascendens, apta densatur in urna Collectus, coquiturque ac maturescit ab aestia: Et modo productis e cortice pendet ocellis, i 36o Expectans aliud, quo det sua germina, tempus, Et clausas manita et opes. Hoc surculus omnis Impletur succo; radix hoc omnis inundat;
Totaque fructifero turgescit planta liquore: Qui cum nascenti, & parvae iam obscurus inesset, I 3ί3 Crescentem posthac non deserit usque; sed auctus Adveniente cibo, quem nutrix optima tellus Suppeditat, spatio gaudet maiore vagari I iberior, senum proprios aperitur in usus, Compactasque diu magis ac magis undique partes 137o Explicat, & vastum secundat denique truncum, Nos aliam ob causam felix fortuna secuta est
Audax artis opus, cum primum imponere morem Naturae, ac truncis peregrinos addere scelus, Et plantae coepit vitium emendare colonus.
is 3 Nam nisi quae fita inseritur nova virgula ligno,
Vel circumcisa lateri cute figitur haerens, omnia ventura primordia gentis haberet 'In se se jam nunc, & qualia nempe gerebat, Dum pars maternae fuit arboris, unde recisa est, i 38o Quo pacto proprias alieno in corpore dotes Fundaret, itirpemque suam Qua lege quotannis Et florum gentilitios & frondis honores. Et patrios scelus, pcde nil pra bente nisi escam, Atque ali s itidem virgas effundere posseta 83 Insertari habiles t Qui caudex serret agrestis
134쪽
Tam lepidum caput, & pomorum nobile pondus Hinc certe quidquid proficiscitur, hoc ibi orimum Adfuit incoeptum , & forma breviore coactum In loculis ; ubi se nodosa olfentat origo
Ramorum, spondetque tumens axilla lacertos. IAM quae sponte sua passim nascuntur in agro, Incultisve locis, ut spinae herbaeque nocenteS, Quas nullae severe manus, quas nullus arator Educat : aut in aquis veniunt iandoque palustri; Ne credas terrae gremio haud concepta creari Namque aut ventus eo semen, volucrisque vel imber intulit; atque ipsi sua sunt quoque semina musco: Semina habet nascens, annoso in robore viscum, Cui lignum alterius pro terra, vitaque furtum est.
Et sua sunt fungo, silici sua semina, quamvis
Effugiant oculorum aciem : nam pulveris instar Exi qui rutis foliorum immersa latescunt. Nullum igitur speres terra de vimine germen. Ac talem si quando voles in vase patenti Ponere sub dio, quam rarior altaque tela Contegat, aerios facile. admissura liquores, Et Phoebi radios, at solis invia ventis; Assiduus toto frustra irroraveris anno. NON erat absimilis veterum stupidissimus error, Quasdam hestiolas sine progenitoribus ullis ' Materia ex putri & calefactis sordibus ortas. x Caeci l quos latuit rerum immutabilis ordo: Siccine, Naturam incertam, morumque suorum Immemorem, & tantum potuistis fingere monstrum Discite prunarum legum inviolabile numen,
Et semes incussos, quibus omnis machina Mundi Dirigitur motus, nulla vi posse retundi, Nullo suppleri, nullo desistere casis. Non etenim varia est, non sutilis ; at sibi constat Multiplici Natura operum in molimine simplex,
Propositique tenax. Cunctis animanti hus una, Una patet, vegetabilibus quae ianua Vitae. -
135쪽
Nec sine concubitu mures in navibus essent:
Αt dum ligna fabri iungunt, & littore toto 16as Magnum surgit opus, tunc per secreta viarum
Intrant obscuri, nec multo tempore gignunt Infestatque novam numerosa colonia navim. Qui vero absumunt corrupta cadavera vermes ,
Ante inerant taciti, atque exiles: inde solutis Principiis, laxae dum servent undique carnes, Pars nati crescunt, pars excluduntur ab ovis; Et cito; nam quibus est data vita brevissima, velox Eit incrementum ; longaevis tarda iuventus. Talis ad Oceani portus finesque Britannos 1633 Piscis avem reserens, anatique simillima hernax, Nunc tabulas iuxta senio atque humore marino Confectas, nunc squalenti reperitur in alga; Quam ligni ex sanie cretam, soliisve caducis plebs nimium rudis & veri jejuna putavit: et o Donec compertum est proprio de semine nasci In ligno, aut cochleis, aut appendicibus algae. His igitur non seminium, at cunabula sordes.
HAun aliter, tibi si qua fides, divine Poeta,
Contusi plagis tabentia viscera taurit 643 Emittunt examen apum, quas nuper in ovis Hauserat hinc atque hine errans per florida prata Depositas. Sic immundo fossa humida coeno Busones ranasque parit. Sic advena piscis Uisitur in stagnante lacu non ante repertus. 15ueo Ouod si difficilis captu, aut incognita causa est, Non ideo nullam esse putes: verum utere notis; Quamque viam facilis monstraverit, ocius illa Naturam sequere : invenies abscondita rerum Coniectans melius, teque ipsa exempla docebunt. a 633 AsPICE quadrupedum genera omnia; sive tremendas, Immanesque seras in sylvis, sive fugaces; Et mansueta domi pecora; & genus omne volantum, Aut aquilam, aut muscam; serpentumque horrida monstra; Et quaecunque. natant, squillas, aut grandia cete,
136쪽
Et conchas. Et quae gemino gaudcnt elemento; I66o Et sub diversis insecta micantia formis :Nil nisi conjugio sexus utriusque creatur. Nec bene tumoricos, oculus queis desit & auris, Qui sodiunt glebam, terraeque per abdita Vivunt, Haud ulla consorte suam sibi cudere prolem I 66s Majores dixere; si hi nam nubere vermis, Parte sui gemina , 'simul ipse maritus & uxor Creditus eli ; nudoque etiam qui corpore serpit, Et mucosa solo scribit vestigia limax. At licet androgynos, socio sine foedere amoris I 67o Illos compertum est casta sterilescere stetu. Forte duplex aliis quoque vermibus illa facultas obtigit i ast oritur patrio sine semine nullus :Nullus avis, atavisque caret; si exceperis unum Quem sator omniparens ullo sine semine finxit; a 673
Semina concredens olli evolvenda per aevum.
137쪽
HO C Iibro totius Mundi machinam, qua forma con
set quomodo regatur dicendum proponit 2 a V. I. ad v. Iq. Hortatur Qtiintium ad inquirendam Mundi causam e laudat eos viros qui Apronomiae 1llusrandae insignem operam dederunt: his Epicureos comparat et a V. I ad v. 38.
Exponis breviter tria de Mundo Lasemata ; ea paremtim habere dicit ad asserendum supremum Artificem ; se
tamen amore veritatis Coperuici opinionem defensurum : a v. 88. ad v. I 63. Coemicanum 6sema adversus Ptolemaicum propugnatra v. 163. ad V. M.
Afri Kepleri regulam, cui rebellare os a Ptolemaneum, Copernicanum vero consentire demonstrat e a v. 84. ad v. 339 Casiam diverstatis motuum caelestam , Solis in centro vertiginem , variorum vorticum inter se libramen explicat: a V. 339. ad v. 678. Proponis eas coniecturas, quas fert bsema Carte num, is pejiheliis O apheliis planetarum , eorumque varia a Sole disantia e a v. 678. ad V. 767.
Terra circa proprium centrum rotationem , tum tertium ejus motum , quo stellae magnum ab G annorum orbem comscere videntur , explanato profertque varias de Cometis con-jHuraso a v. 767. ad v. 298. Cur Diuitiaso by Corale
138쪽
Cur Planetae disersa veloritate diurnum orbem eonficiant, ctir Terre axis inelinetur , isem ae inomorum , si Aiorum , quatuor anni re satum rationem Hillatim ex nite a v. 898. ad v. II I. Terrae proprium vorticem, tinae eursum, solis o Lunae eclipses explicat . Haec omnia inissipasse si magnae si artis , fecisse quanto sit majoris concludit e a V. IIII. ad
139쪽
NUNC age, totius quaenam sit machina Mundi,
Qua constet sorma, & motus qua lege regatur, Dicere sert animus, totumque expandere Numen. Maxima iam veniunt oculis spectacula nostris 3 Ac veluti crebris Aquilae conatibus alas Concutiunt, cum se primum e convalle profunda Ad coelum attollunt, & grandia corpora librant, i Et sibi sufficiunt cunctantes verbere ventOS, Phoebeosque bibunt avidis obtutibus ignes; to Sic ubi semina per, perque haec mortalia saecla Reptando, vitae sontes invisimus almos, Altius eniti iuvat, aerioque volatu Sidereos lustrare oculis audacibus orbes. AsΡICE quae vastis regionibus astra vagantur; Iue Quae certis affixa locis, & lumine puro Transadigunt Coelum, nativaque sulgura vibrant; Hunc etiam lucis, tempestatumque parentem Auricomum Solem , Coeli qui templa rigando Et maria & terras secunda lampade lustrat: ao protulerit-ne Deus magna haec miracula rerum, An casus dederit, ceu fert doctrina Lucreti,
nendum superest. Cuncti noctesque diesque
140쪽
Transigimus, cuncti menses numeramus &annos, : Et fruimur 1 egetum renovatis messibus, aura
ditheria, sylvisque, & iugi flumine aquarum, a Et Phoebi radiis, & amico munere Lunae :Quis rerum curat tantarum in luirere causam,
Atque modum, qui causam aperit λ Plarique verentur Scire, quod invitos doceat cui talia debent.' Sed tu, quem Veri nunc iam tenet una cupido, 32 Consule quid veterum scriptis inventa recentum Addiderint. & quae tanti peperere labores Fac tua discendo. Nunc purius imbibe lumen: Pronior in liquidam veniet sapientia mentem. En se diducunt nebulae, & jam clarior aether 33Sc se aperit; radiis ne te, ne subtrahe primis :Crescent in validos exorta crepuscula soles.
PLURIMA debentur priscis aetatibus : illae; . Naturam agrestem & spissis velamine septam . Ientarunt primum; in se suscepere laboris 4.
Dura rudimenta, atque operis meruere coronassia Acribus inventis : nos versa novalia demum
Coepimus cxcolere, & partim vestigia nota Sectati, partim auxiliis melioribus usi, i Maiorum haeredes, propria ditescimus arte; q3 Atque avidi laridos augemus opesque relictas. Sic ab Aristarcho sata primitus ac Philolao, Jam doctrina diu rudis & neglecta iacebat, Cum speculatori gratum subolere Polono Coepit, & ad summos rediviva ascendit honores Talibus auspiciiς; quam post Galilaeus Etruscae Gentis honos, canna primus qui se intulit astris, Et comites vidit Jovis & nova sidera Coeilo, Illustrem assensu secit; Keplerus adauxit Errantum vero cursu. Quo nomine dicam Naturae genium, Patriae decus, ac decus aevi Cartesium nostri, quo se iactabit alumno Gallia foeta viris, ac duplicis arte Minervae; Ante suos tacitura duces ac fulmina belli, 3D