장음표시 사용
191쪽
sco Aia eri potuisse : manum Spectator avaram Arguit, inque bono melius desiderat ipso. Ut sunt arborei 1 ructus campique feraces, Sic etiam horrendae cautes & inospita saxa, Sic Lubiae, si lictusque leves undantis arenae.
5o 3 Quia juvat tali iuum Solem vigilare sub Arcto
Mcntibus aetti vis, portasque occludere nocti; Qua nil, quidcm concreta gelu per cetera torpet Tempsala, nec civem patitur nive consita tellu Verburibus quot sunt radiorum aut victa repentis io Frigore; quot rabie venti, aut rubigine caeca, Aut fluviis magno late erumpentibus alveo, Ilitem pellivis aut imbribus, atque procella Grandinis intereunt sata laeta, nominumque labores δQuot necat atra lues populos λ Quot partubus ipsis sis Denatae matres λ Uitae quot ubique parantur Insidiae Rem quamque suus circumvenit hostis, Ut nec secura, miseri, brevitate fruamur. Si Deus est honus, omnipotens, si cuncta subqrnat; Cur mala, quae totum foede grassantur in orbem 32O Non averruncat Si quae medicamina morbis Instituit; quibus haec plerumque incognita servat' Si fruges homini; num toxica tetra novercis
Si Terram, ut colerent mortales; cur mare Terras
Exsuperat λ Cur nulla pati vult littora, frenum3 et 3 Saepi iis indignans ; cur audet diluviare, Et totas haurire refusis fluctibus urbes λCur adaperta tremit, caeco vexamine Mundi Non nunquam, & piceos niveis e montibus ignes F iaculatur hians tellus, ac murmure magno
33o Susdeque ipsa ruit vastaque voragine sorbet Incautum genus, & lacubus sola mergit olbortis λCur pelago pluit, interea silentibus arvis λ uosque perulla libens bibat Africa, Caucasus imbros Accipit, emturus Libyci partem ipse caloris λ533 Cur vorat ignis opes, homirimn si natus in iistis λCur seriuntque pios, & omittunt caeca nocentes Fulmina λ Nequitiae patiens cur optima nostrae Mens
192쪽
Mens peccare sinit Si tantus criminis horror; Impediat: vel eum toleret, non ardeat ira. Si prohibere potest, nec vult ; virtutis amore Non capitur; si sorte velit, nec possit; inermis Est illi virtus, nec iam infinita potestas. Denique si Mentes nullo delebilis aevo Vita manet, mercesque bonis aeterna paratur, Unde voluptatis tantae promulside nulla Illexit miseros ; imo cuppedine rerum Implevit, quas spernere fas, & amaro nefas sit Quin nos insontes, immortalesque creavit: Et quantum instabilis vitae leviumque bonorum, Nascendo tantum ipse sui ingeneravit amorem VENI Mus ad Syrtes. Alio cum gurgite primum, Et cum turbinibus ventorum, atque aequoris aeitu Lucta fuit e nunc ad scopulos allidere, portus Ipso in conspectu, Proretae dedecus esset. Ergo iam totis opus est incumbere remis, 33 iEt suprema viae Hiperare pericula nostrae. Qui nihil e nihilo fieri pleno ore tonabat, Credidit e nihilo se omnia facta putari, Ut nihilum quasi materies foret unica rerum: Ceu scamnum e trunco iacimus, statuamve rotamve λ oAut quasi seminium, ut minimo de germine pinus Alta venit λ censes u talia, docte Lucreti, Jure putas nihil e nihilo potuisse creari: Namque his in rebus nil fit; mutatur earum, Quae jam prorsus erant, ratio, positura, locusque. Io Sed non est ea lis inter vos. Quaerimus utrum Per se sint quae sunt; atque illa sit esse necessum. Nam si sunt per se, non sunt aliquando creata: Si per se non sunt, coepisse aliquando fatendum est. Quaerimus hoc unum, hoc igitur sistamus in uno. s. .
ΑT lis transacta est. Atomos non esse, sed ipsam Materiem e multis concreicere partibus, antehac mendi : nullis nativo iure figuris Instructam, nullo natam se impellere motu . IL . N Dele-
193쪽
373 Delectuque loci. Quin Mentes esse probavi Quiddam incorporeum ; solaque a Mente petendam
Vim motus, quae Materiae subrenat inerti. Supremam hinc docui Mentem consistere per se, Quae moveat cuncta omnipotens, quae cuncta crearit, 38o Atque etiam ex nihilo. Sic emersisse fatemur
E tenebris luccin quamvis primordia lucis Haud tenhhra' suerint cum lux splendescere coepit, . Lux ubi non fuerat. Sibi nam dare nulla potest res Surgat ut e nihilo, vel si infinita putetur: 183 Si finita, nequit per se consilere; quando Nil persectius est, nil excellentius, imo Nil tam infinitum, quam taliter esse, nec ulli Principium debere sui. Cur cetera desunt
Illi quod per se est si non ab origine limes,
59o Unde erit λ Este procul misera argumenta Lucreti, Argumentorum larvae. Quid in arma resurgit, Et lacero nostros umbone repercutit ictus Nequicquam ' Qui Materiae primordia vana Seminat in nihilo, e nihilo qui corpora fingit, 393 In nihilum nexus omnes sermasque refundit, Et non erubuit, quod cogitet aut velit alta Mens hominum, ex nihilo siclum id natumque fateri; Iam toties fautor nihili, nunc omnia nasci iEx nihilo potuisse negat : mavult'tie minutas O Particulas, quarum virtus est nulla, vel ipso Judice , nec natura ullo conamine possit Dracribi, quin principiis extrema repugnent, Esse tamen per se, & toto genuisse quod Orbe est; Quam per se Numen summum clue, & cuncta creasse. cos Si T rata res igitur semel, ac firmata perenni Iudicio inter nos, Quinti, causam esse potentem Materiar : facili iam cetera luce patcbunt.
Non enim ab aeterno, sed Mundum ea causa creavit, Cum voluit. Nec propterea mutata Voluntas, 6 Io Ast eadem semper fuit, hoc ut lcmpore Mundus Confieret. Quo consilio, nescimus : honorem
Certe haud assectans; satis est si condidit Olbem
194쪽
se propter, non externa ratione coamas,
Seu causa quadam praeeunte operumque masistra; ' Qualia agunt homines alieno lumine duicti. 6is Nam Deus ipsa quidem Ratio est, nec lagibus ullis Vinciri potuit, leges qui condidit omnes. At quae mens illi fuerit, dum cuncta crearet, Quasque sit ille vias, quo fine modoque secutus, In multis facta ipsa docent, oculisque loquuntur, froFacta Epicureis melius facunda susurris. UERUM haec sorte tibi quondam detecta patebunt, ' 'Quando revelati vegetus sacra dogmata Ueri Hauseris, atque novo mirabere lumine victus, , Quanta Dei in nostram fuerit clementia gentem. ' 623Namque parum est, Quinti, tot per miracula rerum Numine ab artemo cuncta evicisse creari: ' '
Aggrediar posthae & me labor iste juvabit
Dictatos amante Deo producere libros ;Legitimi normam cultus monstrare; diuque '. 63o Promissi Mundo mysteria pandere Christi: Quo dqce ad aeternam via sternitur unica vitam; uo sine nil ipsum prosit cognoscere Numen. Hie sat erit solam Naturae attendere vocem. Clamat enim auctorem Natura, opus undique summum 53 3 Arguit artificem; Mens abdita corpore cernit Nunc opus, artificem mox corpore libera cernet. Interea mirum non est, s corpora Mentem Praepediunt , ac sutilia & terrestria saepe Ad bona detorquent, licet ad meliora vocatam ὀψωImmensi teneat non unquam explebilis ardor, Et sitis implacata boni, & nativa cupido: Quam si multivagis erroribus applicat ultro Viles ad nugas, irritamenta malorum,
Hoc hominis vitium est, sese ipsum sponte moventis, Qui labefactavit Naturam, & captus inani Persona, specieque honi, rem liquit, & umbram Arripuit ; dono qui libertatis abusus Depressit proprias pravo moderamine vires, Reuitit in sola denxus imagine, Ueri 6 QN a Impa-
195쪽
Impatiens, tandemque bonorum a fonte recessit. Sic & lucis amans pulchrae, tenebrasque perosus, Solis ad latuitum strictis caligat ocellis, Nec tolerare potest lucis caput, atque parentem: ε 33 At sparsam c o potius, terrisque renexam Quaerit, & in varios detortam hinc inde colores Cernere amat: radios omni iam ex parte libenteri Accipit infractos, & debilitate placentes
ANxI Us indagat semper qua se arte beatum 66o Efficiat, reperit nusquam ; ut qui curvus, anhelans Quaerendis insudat, abest ubi vena, metallis. Mortales miseri l Quos noxia corpora fallunt. Nec titubant ipsa tantum caligine Veri,
Sed magis intendunt aciem, ne cernere possint: έ63 Incerti gratis, rerum per opaca Vagantes, Venantur dubitare, umbrasque in lumine quaerunt. Mox ubi nocte atra sese obduxere volentes,
Jam quasi collustrati umbris & fluctibus ipsis
Firmati, tandem caput altum ad sidera tollunt: fro Quod renuunt vidisse, negant, ac sponte receptam Noctem oculis, audent ipsis affingere rebus. Interea, nec longa quidem sibi gaudia prensant, Nec nitida, at multo vix scintillantia fumo. Attamen haud cessant maria omnia, stagna, lacusque erue Verrere , si possint praedam expiscarier undis: Rete venit multa vi tramim, at piscium inane. Confissi se tandem inopes aut undique lusos,
Stultitiae mutant speciem, resipiscere nolunt. Lethargum potius captant, mentique remoris
68o Pacem aliquam & scelerum sociis solatia curis Pax erit, hanc tibi letiferam turbare quietem , Et consopitos stimulo acri pungere sensus. COMPUTAT hic nummos, & gaudia sundat in arca
Cum tandem ad cumulum vis auri maxima venit,e85 Non venit alma quies, auri sitis acrior ardet. Illum alienus honos torquet, popularis & aurae Stridor in arma vocat senerosum & gloria mortis
196쪽
Lena ; rapit eita mors, aut si victoria laeta Contigerit, confestim alios meditatur honores; Mercedemque nimis parcam, meritisque minorem 69o Conqueritur. Studet hic villae, nec villa quietem Sufficit, atque domum tandem fastidit & hortos. Nulla voluptatis demum pacata libido, Dum bona prosequimur stulti pereuntia, quorum Quantus inarsit amor, tantum iactura remordet.
Adde metum haerentem, ne mox rapiantur amatar
Namque ubi nullus amor, nihil efflorescit amoeni ;At metus it socius, moerorque affinis amori est. NE c tamen ipse sibi satis est homo: semper inanis, Si felix velit esse, seras se effundat Oportet. 7 γAt non incassum certe cupit esse beatus; Quod Natura animis insevit, sutile non est:
Unde igitur, Quinti, felix erit λ Unde beari Explerique potest Quidnam hunc satiabit amorem, Ni genus omne boni; ni sons Deus ipse bonorum λ rs
Emo aliquis Deus est: quanquam illius immemor erras, Frivola venatus toto ludibria Mundo ;Et breve, nil solidi reputans, depasceris aevum.
Nou venit ista tibi divina ab origine labeg. Unde prosectat scies; & cuius numine priscum 7io
Instaurare decus, veraeque resumere gustum Virtutis, patrio purgatus crimine, possis. Quod si hominem melius peccare haud posse fuisset, , Dic hominem melius sine libertate futurum. Nam bene vel male agat, fuerit si liber, oportet. 773 Si non liber eriti, sed vi cogente feretur, Nec bene, nec male aget : quamvis bona vel mala fiant. Si vitium nequit esse, nequit consistere virtus. Arbiter e summo nos hic despectat Olympo, Nec menti invidet arbitrium. Quo vadimus, ille 7ro Semper adest : quo se fert ultro nostra voluntas, Illuc ad positas motus in corpore leges Auxilio sequitur; poenasque aut praemia servat.
197쪽
Hi NC sacro haud semper seriuntur fulmine sentes, 13 Secura & crescunt dilatis crimina poenis . . . - Illi exultantes irato saepe fruuntur Numine; sed frustra : quoniam Deus imminet ultor, Inque caput vindex filo suspenditur ensis. . iAt non humanis odiis haec ultio servetit . . t
Seu subito lapsu coelo rum iacta tonanti, Seu claudo pede sera apprenderit antevolλntem. Regula nam recta est, tum mi natura Ρarentis; Quod curvum reprobat ; silai nec sinit omne per aevum Congruere: & salsa ut semper contraria veris, i
33 Sic animi per se vitio contrarius ille est. Nec dum peccamus, dolet aut percellitur ira; Sed sua virtuti, sceleri sua praemia reddit, Illaesus scelere, haud nostra virtute beatus. IAM quod Natura haec tam multa praedita culpa 74o Arguitur; Mundum ne tibi, tibine organa Mundi Facta putas ρ Disce, heui tumidos compestere flatus. Ouantula pars rerum, vortex, quo currimus, ille est lVorticis & pariter nostri pars quantula Tellus, Ac nostrae Telluris bomol sunt plurima nobis .
7 3 Dedita, sunt aliis quoque multa; sed omnia isti
Sunt subjeicta Deo. Si navibus aequora tentes, Et Mare concussum tetris Aquilonibus obstet, Involvatque ratem. quereris: tibi quid Mare debet, Aut Maris ipse opifex λ domus est tibi cara, crematur, 73o Fortunaeque ruunt, atque it tua machina pessum: Mortiferae nobis pestes, nostrisque minantur: Scilicet huic vitae non est homo natus, at illum
Altera vita manet e paucos utcunque per annos Degentem terris, suspiriaque aegra trahentem
733 Tot mala debacchata monent & qui x sit, & unde;
Nec veram esse sibi patriam, quam transmeat exul: Ut bona circum effusa docent simul esse parentem Largificum, qui dum mutantur cetera, perstat: 7do Sic mala mixta honis, perituro corpore mixtum Et mente histud peritura hominem, flagret amore
Corporis, erudiunt; vel nobilitate tumescat
198쪽
Immemor auctoris, stolidoque tu; erbiat ausu. Jamvero in pelagus cadere & deserta locorum Aut pluviam, aut rorem , quando sitit arida Tellus, 63 Inculas frustra. Sunt legum eventa minora, Quas toti posuit generales Conditor orbi.
At non propterea terris prodesse calorem, Aut opportunos venturis trugibus imbres,
Aut fruges aptas animantibus esse negabis; 77o Multaque de genere hoc jam carmine prodita nostro. As T auctorem operum tantorum & cuncta regentem,
Quo iure insimulas/ Tu ne illum vincere posse Consilio speras, faber ipse peritior orbis; A quo, nil in te est, quod non acceperis; imo 773
Quo sine, quae versas animo, versare nequires λUtrum ego crediderim , bene se gessisse creantem,
Omnia qui potuit ; melius ne creanda suisse, Si tu, vilis homo qui nil potes, illa creastes
O ratio humanae mentis, quam caeca superbis i 78o Haec in mente Dei, s quondam carcere rupto Atque utinam aspiceres, prol quam tibi iusta repente Cuncia viderentur, quae nunc male cognita damnasi Nonne vides incompositas aliquando figuras Depingi plana in tabula; nec sorma nec ordo est, 783Nec sibi respondent partes, temere omnis in arcum Linea curvari, seriem nec habere putatur: Levis at in medio steterit cum forte cylindrus, Tunc tersam in faciem eonfusos arte colores Colligit, & vultus reddunt vaga monstra decoros. 79o OBSERVAs, quid ventus atrox aut pinguibus arvis Aut tectis noceat, quid nimbis concita grando: Sed tempestatum vicibus quae norma quotannis,Nς etur, qua quisque fide revolubilis annus In sese redeat, promissaque dona reportet; 793 Utque canorum Uer flores, frumentaque fundat Ustas, & sudans Autumnus dulcia vina, Non curas. Neque in id constanti sidera lege Conspirare putas, sit uti viventibus omnem
199쪽
Per Terram cibus, & segetes renoventur calendis. Sto Attamen haec alias nancisci corpora formas Debuerant, aut his , quae nunc datur esca parari. Non ruit e nimbis igitur temerarius imber;
Nec nimbi sursum e pelago sine lege seruntur; Nec sine more leves instigant nubila venti. So3 Sic & vitales possint ut carpere succos, Arbori hus duciae radices, floribus, herbis; Et liber, ut plantae fibras succique canales Vestiat, impediens haustus ne defluat humor.
Sic proprio sua cuique modo sunt organa plantae, gio Ut communi ab humo sumtos variare liquores, Inque sui generis valeant convertere formam; Et lignum ti frondes una recreentur ab esca, Sic data, progeniem quae servent, semina cunctis Ac toga seminibus, quae protegat undique clausa. 8I3 Sic robur trunco, sic vis accommoda ramis, Ut patulum vel procerum est cujusque cacumen. HAUD magis ex aliquo credes errare Planetas
Consilio, Solemque suis lucere planetis,
Ut quo ardore carent, Orbes secundet opacos, gro Uniusque foci semper volvantur ad ignem: Saturno atque Iovi eomites adnare propinquos, Ceu Terrae Lunam ; ut noctes quasi Sole retento Sublustres facere, atque absentem reddere pol snt:
Totque alios itidem Soles, quot sidera fixa 323 Sunt Coelo, atque illis sua collustranda subesse
Corpora, quae comites alii maiora sequantur; Una sit ut toti lex, unaque regula Mundo. Vis iterum casu haec, aut vi contingere caeca, Quas non agnoscunt, vel parva mapalia causas λ83o o demens Epicure i Dei vestigia passim
Effugis, at delere nequis; te te illa sequuntur. Quidquid agis, quodcunque vides, ars ipsa fatetur Rrtificem. Deus hic, certe Deus. Haud timor ergo Fecit in orbe Deos primus, nec Iupiter uno 333 Creditus ex tonitru Terris regnare minaci. NO
200쪽
Nostra sed in cunctis sibi eonscia rebus egestas, Multaque totius Mundi spectacula, nostris Circumfusa oculis, quae non fabricavimus ipsi,
Auctorem secunda suum, nostrumque perinde Vulgarunt : suetique homines, miracula rerum g o obvia cum spectant, primas inquirere causas,
ocius ad Numen se convortere paternum. Notities tum coepta sui, tum cognita mentis
Nobilitas socia cum debilitate, bonique
Indesessus amor nul Ia hic in parte reperti, ras Quale animo capitur votisque optatur anhelis Insatiabiliter precibus tentare Parentem Compulit, afflatu quem cuncta fovere benigno, Et nostras audire preees, & velle iuvare
Velle & posse smul, Natura suaserat auctor. 8so
Huc timor accessit : quis enim bona servidus ardet, in mala continuo metuat λ Mens inter utrumque Iactatur ; pariterque animos contraria tangunt.
AT quia terrarum Dominis lex utilis illa est, Quae mortale Deo genus asserit, atque minatur Sues Sacrilegis poenas, & spondet gaudia rectis, Atque in subsdium venit, omni mente subacta, Legibus humanis, suge credas Regibus inde Securum ob regimen tot relligiosa reperta Deberi : ne sit erebro iactata tumultu 3ω Publica res ; aut infrenos discordia cives Urbibus exagitet ; vel compita sanguine manent; Atque ipsum ruat in solium furibundus atroxque Libertatis amor. Nam quamvis legibus adsit Suffragata honis, Regum fidissima custos 86ue Rellisio, tamen ante fuit quam sceptra tenendi Jus foret, inque greges hominum concessa potestas. Sic laudum famaeque sitis, sic ardor habendi, Et nostrae opprobrium malesuada superbia mentis, Sic pudor, & rem, Naturae dona, voluntas, 87OΑnte in privatis suerant, sapientia Regum