장음표시 사용
221쪽
VI. Quia Gera paenitentibus venia , non tamen perinde etiam poeniιendi gratia promi
-- es , uti recte Hugo de S. Victore cum aliis
ad Vertit die ens: Ego scripturam audio dicentem : quia in quacumque bora insemuerit pereator , DIυns erit. EZech. 33. Non dicit biduo, aut biennio ante mortem si ingemuerit,
sed in quacumque hora ingemuerit, salvus erit: At vero mox paulo post subjungit: Nee tamen sub hac spe secure tibi peccandum est, propterea quod in fine, si conversus sueris , salus tibi promittitur . Nam quamvis etiam
tunc venia tibi , si vere poenitueris, promittatur, non tamen tibi, ut tunc νere poenitere
debeas , promittitur r valde dissicile est, ut tune vera sit plenitentia. VII. Quia omnes 1 S. Patres, s sapientes viri taIem procrassinationem dissuadent. De quo .ia. cora. motivo sic discurrit Dionysius Carthus. In
' mni materia aequie stendum est prudentibus, ct expertis illa materia. Cum ergo ipsemet Dominus noster Iesus Christus, Sapientia Dei Patris , cte magni consilii Angelus, di universitancti ipsius Apostoli, & Prophetae, δα sancti
doctores hanc poenitentiae dilationem omnino dissuadeant, concorditer reprobent; ac vehementer eondemnent; certum est , quod stultissimum δι iniquum sit, poenitentiam se diseserre . Sanctus Augustinus in homilia quadam
ita scribit: Audiant omnes verba seripturae divinae . o male dilator , o crastini male appetitor, audi Dominum dicentem, audi scripturam sanctam praedicentem . De isto loeo speeulator sum . Ne tardes eonverti ad dominum , ne se disseras de die in diem ς subito enim υ niet ira ejus , ct in tempore vindictae d perdet
te. Numquid ego seripsi hoc Nunquid ego delere illud possum Si delevero, timeo deleri ; illud potum tacere . Timeo taeere , predicare cogor, territus terreo. Numquid igitur manifesta est stultitia , proprio potiu1 credere velle iudicio, quam claris S indubitatis sacrarum litterarum, omnium Sanctorum Pa. trum , Theologorum , Magistrorumque spiritualo m decisionibus. VIII. Quia eum omnia, qua usurpamus invita, bona esse υeIimus, ante omnia decet, ut bonam etiam vitam babere υeIimus, uti prae-ν et I elare indieat Sanctus Augustinus sic disturrens; Forte diei si longa erit vita triear dico, si longa erit, bona sit; sit brevis δα ipsa bona sit; prandium , etsi longum , non vis habere malum ἔ Et vitam longam vis habere malam 'Villam emis bonam desideras: Uxorem vis dueere bonam quaeris ; filios tibi nasti, bonos optas; Et ut etiam de rebus vilissimis loquar,
caligas emis, & non vis malas; quid ergo vi. tam amas malam Si vitam vis malam, inter omnia bona tua eris malus.
- I. TI EM ponderare eire mantias mortis M. I iιιiae usque differariar emendatio vitae ἔin illo enim articulo in iis, qui male vixerint , illud adimplebitur: Coa VH abunt te iis nimiei tuν se. Qui enim unquam sunt humanat animae maiores inimici, quam maligni spiritust qui animam a corpore exeuntem obsudent , quam in carnis amore positam, deeeptoriis delectationibus fovent, quam vallo ei eumdant , quia ante mentis ejus oculos reductis iniquitatibus, quas perpetravit, hane admeietatem suae damnationis trahentes coarctant. Animam coangustant undique, quando ei non solum operis; verum etiam locutionis, atque insuper cogitationis iniquitates replicant, ut quae prius se per multa dilatavit in stetere, ad extremum de omnibu angustetur in retributione . Quae omnia confirmanet, & succinctius proponens Sanctus Gregorius: Quam angustae, r. Inquit, viae erunt, undique reprobist Superius erit Judex iratus, subtus horrendum chaos, ad extris peccata, accusantia , a sinistris infinita daemonia ad infernum trahentia , intus conseientia urens: Miser peeeator sic deprensus , quo et uviet. II. Bene ponderare ea ar, ob quas ditara seu meon eos diseιιδε eensetur, quas suidem Bellovacensis breviter sie exponit: Di mellior este versio dilata , propter causas duodecim tPrimo, propter malae consuetudinit indurationem . Secundo, propter malitiae occupati nem , quae est tinctura mala, in qua eum pannus diu mansit, non potest de facili reeipere alium contrarium colorem . Tertio facit aohoe bonorum naturalium consumptio . Quarto , vasis eordis longa insectio . Quinto , peccatorum longa 3t assidua oneratio . Sexto ,
elongatio a Deo, qui di mellius audit ela manistem , dissicilius potest redire ad eum. Septi mo , cura circa mortem est maxime di mei iis, propter solicitudinem de rerum 3t domus di
positione. Octavo, quia iustum est, ut in fine
a Deo contemnatur, qui eum contempsit , quamdiu vixit. Nono, quia tune diabolus magis instatiatur , ct tunc magis paratur contra eum. Decimo, amaritudo diuturna infirmitatis, quae tune maxime sentitur, scilicet veteris peccati, quod facit bona desipere . Undecimo, amaritudo memoriae mortis, quae separat a praesentibus bonis. Duodecimo, timenda est dilatio eonversionis usque ad finem , maxime propter malorum diversorum occasionem , quae concurrunt, ct incurrunt circa mortem ,
quae ducit hominem in boni oblivionem, propter malorum oppressionem, vel etiam in desperationem. Quae omnia pariter confirmans Taulerus, sic loquitur: Conversio dilata dis μεν. ficilis est , propter tria . Primo , quia quanto aliquis diutius manet in peccato , tanto erit 'maior poena peccati . Unde S. Hieronymus
Quanta autem maior est numerus temporum,
quibus obliviscimur Deum, tanto erit major poena peccati . Secundo, quia quanto aliquis diutius manet in peccato , tanto amplius Oneratur a peccatis ς Unde Sanctus Augustinus: Perseverare in peccato, dat augmentum scelerum i Et Gregorius t Peccatum , quod per poenitentiam non diluitur, mox suo pondere
ad aliud trahit, ideo di Mellius surgit et qui
ergo non surgit oneratus parum , quomodo surget, quando multum t Tertio, quia homo circa mortem habet multa impedimenta ,
videlie et de dispositione domus, ct filiorum ἔde infirmitate , quae non permittit eum cogitare de anima sua ; Sicut dicit Hieronymus
222쪽
11o Bibliothecae Manualis Concionatoriae
must Deam infirmitate opprimeris, nihil Milud cogitare potes , quam quod sentis ; Pr pter hoc Augustinus dicebat : Poenitentiam
scio, nec laudo, nee vitupero: Nam morbus
urget, poena terret; filii di uxor, quos illicite diligit, di mundus eum ad se voeat, di Ἀ-pe ex divino judicio hoc accidit homini, quod moriens obliviscatur sui, dum qui viveret, oblitus est Dei. III. Bene ponderare quam distet e st in ea.
D necessitatis υerum actum contristonis elicere,
s. a... quam quidem dissicultatem sat elare S. Ber- νὰ-ι nardinus sequentibus verbis ostenditi Claret i- m. . I. gitur ex jam dictis, quod durum & arduum ' est, quod talis Deum luper omnia amet, quem antea super omnia odiebat . Exempli causa; si quis foret eordialis amicus Regis Granatae, naturaliter tamen subditus Regis Aragoniae , ct faveret juxta posse Regi Granatae , atque noceret toto conamine Regi Aragoniae, & in hae inimi eitia perseveraret per quatuor annos , & superveniret casus, quod Rex Aragoniae caperet eum, multisque cruciatibus torouueret illum , nonne quasi impossibile esset , α in eredibile , quod captus talis verteret a morem ad Regem Aragoniae , totoque corde eum diligeret super cunctos 'homines totius ora his , super socios, super amicos, super filios, ct caeteros consanguineos suos insuper addatur quod eum specialiter diligeret, quia eum captum teneret & eruciaret, S e converso averteret amorem suum a Rege Granatae, & illum odimet super omnes homines mundi, quem tamen prius dilexit, nullamque causam dederit ei de novo odio generando . Sic ritique in proposito esset de Rege vero , Domino Jesu Christo, & ejus adversario infernali , atque
homine peccatore in extremis degente praedicto modo. Detur etiam in exemplum alter ,
qui in furto a quodam justo iudice comprehensus est, perseveravitque longo tempore in furando, finaliter iusta sententia condemnatur ad mortem, ducitur ad patibulum, quod ante se conspiciens lacrymabiliter veniam postit, dicens, non se imposterum similia patraturum; Quis existimabit hoc illum dicturum amore reipublicae, vel justi Domini, aut Judicis, & non potius timore , atque pavore mortis Sic. est in proposito de eo , quem me nitet in extremis Quod ipsum Josepus Mansi te sequenti discursu declarati Explicemus, inquit, idipsum pulchra quadam, omnibusque
nota fimilitudine: sit enim v. gr. servus ali. quis emptitius, contumax, infidelis, suoque Domino rebellis, qui post fugam a Domino suo iactus captivus, ab eodem eum omni severitate flagellaretur. & torqueretur crederesene , quod talis sub flagellis & livoribus totum corpu occupantibus constitutus ; Dominum suum vehementissimo eordis affectu amaturus effeti utique potius crederes, quod illum mortali prosecuturus esset odio, licet exterius fidelia ipsi servitia promittat. Si enim prius quam tam saevit verberibus a Domino fuci allectus fuerat, illum non amavit, sed ab ejus servi, tute declinare & sugere voluit, qnamo magis
idipsum nune faciet, quando se in procinctu mortis constitutum , videt, scitque pro certo, quod si supervixerit, flagella, ferrum , & comis
pedes ipsi sine dubio sint duplicandi 3 Enimvero peccator est hie servus, qui amita Mera filiorum Dei libertate , a iugo divinae legis se subducere molitur; Vadam post amatores meos, cte. Deus autem post longam patientiam , infidelitatem ejus per hanc vel illam infirmitatem mortalem , vel per hoc vel per illud lethale vulnus, unde sibi moriendum eme videt, eastigat di flagellat, ipse vero quia se sub tam saevis flagellis constitutum cernit, fidelem dei nisceps ipsi per omnem vitam servitutem ex hiis bere promittit, licet eum antea contempse
rit , di vatiniano odio prosecutus fuerit; Credamusne , quod talis se in limine inferni positum esse, di a Deo iuste castigari cernens , eumdem iit amaturus 3 Nequaquam, illum
uidem timebit, sed timor hic servilis ad e;usalutem non sussicit . Etenim si, quando per tot annos sibi beneficus fuit , indulgendo sanitatem, divitias, honores, delicias, cunctasque alias prosperitates temporales, illum, nihilominus non amavit, sed obstinatissimus eis ius inimicus suit, di ad omnes ejus voces furinuus , credisne, quod ille tune, quando sub virga positus est, odium in benevolentiam, &amorem sit mutaturus Si id credis, graviter
erras. Hinc recte S. Bernardus: Lapsus ex L Ε . voluntate, inquit, non aeque ex voluntate re.
surgere jam liberum habet; quia etsi datum V
suit voluntati, pome stare, ne caderet, non tamen resurgere , si sic caderet, non enim tam
facile quis valet exire de fovea, quam facile in eam labi.
I. VII. MISCELLANA, ET CONCEPTUS PRAEDIC ABILES.
I. U Eus per Prophetam Isaiam commina- Most AE tum ; Ponam eam in possessonem ericii. ais. s.
Porro ericius, quando in lucem editurus est suos status, metuens, ne, a foetuum suorum
spinis transfigatur, quantum potest, & valet, parturire differt, sed non intelligit, quod hoc faciendo ma)us sibi ipsi damnum inserat, quia
quanto longius differt, tanto magis pungentes foetuum suorum spinae crescunt , di indurantur . Idem quoque multis contigit, qui conversionem suam procrastinant, metuentes , ne vitae poenitentis rigorem subire debeant, nec tamen cogitant, quod, quanto amplius p nitentiam prolongant, tanto magis peccata in
ipso multiplicemur, & arescant, simulque cum ipsis nascatur ingens ab omni pietate & vir tute aversio, & nausea . Theophil actus de Zain chaeo inquit: Talia promittens, imo faciens ;Non enim dixit: Dabo dimidium, ex reddam quadrupium sed e eeee do , s reddo . Audierat enim Salomonis admonitionem : Ne dicas , rediens redi, re eras dabo. Christus evangelizat
ei salutem t Hodie enim , inquit, das, hodie tibi & salus.
II. Nautae postquam in littore diu ventum Iris. Hexpectarunt navigationi suae favorabilem , mox ut illum exurgere vident, sine mora uela pandunt, di a littore solvunt, seque itineri pro
223쪽
Thulas CXIX. Procrasinatio Paenitentiae . 22 I
posito accingunt , ne bonam navigandi occasionem negligant; quod si enim diutius morarentur, tempus utique commodum, ventumque propitium cum manifesto naufragandi periculo amitterent. De hae vita nostra scribitur: Hoc mare magnum er Dati um Oe. Per hoc autem mare trajiciendum nobis est, ut appellamus ad vitae beatae portum : At vero sine favorabili divinae gratiae vento, ad sortunata
illa littora appellare, est impossibiles Atque
ideo mox, ut haec hominem aspirare incipit, sine ulla interposita dilatione vela astemium nostrorum explicare oportet, quia caelestis hic ventus spirat per modum transeuntis, non permanentis , nec habemus illum ad beneplacitum, & ad libitum nostrum , 6t ideo illo utenis dum est, quando Deo illum nobis communicare placuerit ; Si quidem fieri potest , quod deinceps non amplius spiret, quia spiritus , ubi vult, spirat, sed nescis, unde veniat, aut quo vadat . Et ideo nisi sanctas eius sequa.
mur inspirationes , merito periclitabimur de naufragio, diceturque nobis, quod olim Deus per Sapientem lamentabatur inquiens: Hoc i,
ετ renusis , extendι manum meam , ω non
fuιt, qui araiceret, despexisti Omue eonfiliam meum , id eli, ut Dionysius Carthusianus interpretatur : Vocavi, id est, variis modis ad emendationem & poenitentiam vos invitavi , ac monui per instinctum divinum , per Evangelieas inspirationes , per Apostolos di Prophetas , per Praelatos & Praedicatores ac proximos virtuosos. Extendi maniam meam, beneficia largiendo , A per adversa paterne castigando: Pote statem meam demonstravi in vobis, per prospera δt adversa, quatenus per Prospera vos ad obsequium meum allicerem , & mea charitate accenderem ; per adversa , ut terrerem , di illustrarem , eo quod vexatio
vobis intellectum conferret . Juxta illud Jerem. 3o. Custigabo te in iudieio , ut non tibi videaris innoxiui; At vero , quia haec anima propitio huic vento vela non explicavit, iuste naufragari metuit ; Unde subditur : Ego qtioque in interitia vestro ridebo , DU nabo, cum υοειs id , quod timebatis , a Iυenerit , eum irru frit repentina eaIam ias u interitus quo tempestas ιυνurrit. III. Caelum verno quoque tempore rorem
suum si per vastissimam maris distillat superficiem : Conchar autem eodem tempore sese a. perientes acceptas in sinu suo roris stillas, in pretiosissimas transmutant margaritas ; quae vero ex conchiliis sese non pandunt, ina es, de gummis illis expertes manent , sed propria ipsarum culpa. Porro divinus inspirationum , gratiarumque caelestium ros, ex parte sua in animaς nostras influere non desinit: quia ebaritas Dei diffusa es in eινibus nostris per via risum Sanctum , qtii datus es nobis. Unde S. Te elesia Deum his verbis frequenter interpellat i Sancti Spiritus, Domine , eortia nostra
mundet infusio , ct fui toris intima vj persione Decundet ; At vero quid fiat Aitimae illae , quae sinum , & cor suum distillanti aperiunt , illumque excipiunt, nee bonam sinunt sibi elabi occasionem, egregie locupletantur r at vero quae tardae limi & pigraei gratiae caelestis expertes manent, cum irreparabili ipsius quo. que gIoriae amissae damno. IV. Piscis, Remora dictus , hune habet a dis M. G. . mirabilem naturae suae instinctum , ut vastissi. '
ma quaeque navigia explicatis undique velis navigantia, immobiliter haerere faciat, non tamen hanc habet potestatem, ut ventum aliquem favorabilem excitare possit; navium cursum tardare potest, non vero velociter illas movere; ita pariter liberum hominis arbitrium Dei inspirationibus resistere potest , verum ut illae nobis inspirentur, in eius non est positum facultate, nee de hoe sibi quie- suam potest compromittere , spiritus, ubi vult,
spirat, nec ejus motiones a nostra dependet voluntate: sed ab ejus liberalitate, & bene. placito , ac proinde necemum est, ut prompte Dei inspirationes acceptemus , quam primum
nobis immittuntur. V. Celebris est illa Isaiae, aeternae reproba. ιLGARtionis poenam comminantis prophetia . Ait eis
nim : Vae, qui trabitis iniquitiatem in funisu. Ira i ubi de iis loquitur, qui, ut effraenes a p. petitus suos diutius explere possint, conversionem tuam de die in diem disterunt . Nam ut S. Isidorus ait: Trahit iniquitatem ut suis niculum , qui tardat converti ad Deum : trahere enim iniquitatem , est moram facere iniis quitati: unde S Psalmista ait: Prolongaυerunt tuiquitatem suam . At vero quodnam hi tales inde reserunt supplicium 3 Psalmista imis mediate subjungit r Dominus iustus eoneidit cervices peccatorum . Ubi notanda est dictio cervices, quia cum tales sepius invitati , Rvocati semper resistant , optime illis convenit, quod increduli di oblimatas Iudaeis Protomartyr Stephanus his verbis impropera. vii : Dura cerυira , ct incircumrafis eordibus , vos semper Spiritui Sancto re iis
VI. Iairus Archisynagoga tam praeelarum M 4 L .habebat de omnipotentia salvatoris coneeptum , 'ut de resuscitatione filiae suae nequicquam dubitaret : Procidit ad pedes ejus, oe deprecabatur eum muItum, icens : Quoniam filia mea in extremis est: veni, impone manum supeream, ut faIυa sit, s υλat: Imo S. Matthaeus Archisynagogum Christo filiam suam jam mortuam annuntiasse dicit: Filia mea modo defuncta est, ct tamen spem firmam habui me , quod ab eo revocanda iterum esset ad vitam. Ε eontra vero S. Martha, licet frequenter Christum recipiebat hospitio, ejusque fides adeo esset eximia, ut teste S. Joanne, ad Christum dixerit: Ego eredidi, quia tu er Ubrsus, fitius Dei mυi, qui in btine mundum venissi ; aedenique licet Christum innumera, prodigiosa etiana in re suseitatione mortuorum patrasset miracula, sciret nihilominus fratris sui Lazari resuscitationem vix & ne vix quidem sperare audebat, ideoque pro illius quantumvisa Christo magnopere dile E i resuscitatione nota supplicabat. Quanam hujus causam fuisse dicemus Num sorte id faeere omisit ex desectu fidei erga divinum hunc suum Magistrum Aut vero in ea defectus suit compassioni, δt dilectionis ergo dilectum statrem suum:
Nilul horum . Sed dissicultatem hane verba illa et
224쪽
11r Bibliothecae Manualis Concionatoriae,
illa: ς atri antis est , iam fater, plenarie
soluunt. Filius porro.viduae Naitniticae, praeteruam quod jam recenter mortuus fuerat, a. olescens etiamnum erati Adolefeens tibi dies,itive: Filia pariter Archisynagogi juvenculaetate reorrexit ptiellar atque insuper vix anis te horam e vivis excesserat r hi autem duci
mortui illas de ignant animas, quae non diu in morte peceati haeserunt: his enim prompto remedio succurrere , easque ad vitam stratiae resuscitare facile est, at vero Laetarus pecea torent habituatum , es in malis peccandi consuetudinibus inveteratum praefigurabat: qui ut ad vitam revocentur, omnipotentia S miseri.
cordia Dei interueniat, necessum est ; siquidem duritiam & obstinationem peccatoris vin-eere dissicillimum est . Alios duos mortuos summa cum facilitate vitae restituit i Tentita manum Uias, o , reexit piaeIIa r Adorescensti a dico, Deto; er resedit , qtii erat mor.
tuus . At vero in resuscitatione Larari ipsemet in persona ad sepulchrum accedere vo. luit e atque insuper lacrymatus est Iesus: semens in semetipso venit ad monumentum : In-De ιι spiritu , & turbavit seipsum i Iretis
rias ago tibi , quia tu semper audi i me: υo
spectant hae tot, ct iam notabiles hujus resuscitationis circumstantiae 3 Respondeo; telasti. tatio Larari conversionem animae in peceatis inveteratae praefigurabat, ad quam perficiendam necessaria sunt miracula quia talis iam mortuus est a corde, in vitiis S peecatis se. pultus , ut ait s. Thomas de Villa nova . 3 δἰs . VII. Dux aliquis hellicus ei vitatem hostilem obsidens , inducias quidem pro aliquo tempore cum eadem inibit, ut se ad capitulandum se eum resolvat , 6 cum pactis conditionibus sese tradat s At vero si obstinata fuerit, Ob. sidionem urgebit, machinis militaribus ean .clem concutiet, cuniculos aget , seque tandem violenta manu eamdem invadens , deis prardabitur illam , & igne conflagrabit , ter ram sanguine inundari laetet , muros demolietur , totam qite eivitatem in miserabilem quemdam lapidum acervum rediget . Idem Prorsus sepenumero mysticae animae ei vitati
eontingit 1 Deus enim ipsi per multos annos inducias quidem indulgebit , emendati nem praestolabitur , dissimulabit , suos mittet heroldos , ct te aios , id est sanctas suas in. spiratione si qui eam ad sui deditionem inducant i At vero si obstinata permanserit , spirituum rebellium exercitum illi immittit , ut is eam in suam potestatem redigat ; Hi
coangustant undique , ct ad terram prosternunt , eo quod non cognoverint tempus visitationis suae .
ia viis. VH l. Observassisne aliquando , quisnam inal. n. r. toto Lenere humano primus fuerit , qui Deci
sacris eia obtulit , num sorte Adam , vel Eva, vel Abel is fuit f Nequaquam, sed Cain, primus ille reprobus i Id quod ex saeta Seti-Plura clare deducitur . Cur igitur sacrificium illius a Deo aceeptatum non suit , sed repudiatum Num forte id eontigit et quia Cain de fructibus terrdi obtulit: distente seriis plura r F. itim es , tit os errat Cain do setis Abus tereae muneνa Dominor nequaquam oblatio
ejus ideo rejecta fuit , dedit enim ipse in Oblationem id , quod habebat, luit autem Cain agricola , qui praeter Di pes terrae nil habebat . Abel autem , qui pastor evat , Osrcisis de primogenitis gregis sui , ct de is d. pi tis eo.
rum di Et tamen respexit Domintis ad Asia, sad munera titis, ad Cain υera, ct ad mune-νa iliitis non respexit . Quid i itur dieemus rq andoquidem , ut Sanctus Paulus ait: Non esspe onartim acceptio aptid Decim ; eum igitur Cain prius, quam frater ejus, ad saera scium offerendum permotus fuerit, saetificium ilhus prae statris sui oblationi Deo longe gratius e sese debuisse, haud immerito videri posset. Verum enim vero ipsam et scriptura sacra dubium hoe solvit, dum ait: Factum es aurem pomuItos dies , tit offerrer C in munera Domino rAe proinde Cain typus erat illorum , qui conversionem suam in longum usque tempus procrastinant , id quod probabile est reprobationis indicium . Sanctus Ambrosius hujus repudiationis sacrifieti a Cain oblati , duas am-gnat rationes , inquiens et Duplex in Cainealpa fuit e Una est , ouod post dies mulistos obtulit; Altera , quod non ex primis fructibus . Unde quando quis daemona , mundo,N earni , primum dat aetatis suae forem , annosque meliores, reservalis Deo ultimis vitae Deibus hoc vere est imitari primum reprobum , ct ad esus imitationem vitam suam pessimo fine claudere . Sanctus Ambrosus ibidem subdit i Sacrificium & eeleritate eo mismendatur , & gratia, unde praeeeptum est rS. υ eris votum, non facias moram reddere
quodam , qui, postquam eum socero suo in a-aν. m. a.
liquot dies genialiter vixi set, jamque in pro-einctu esset, ut rediret in Patriam: Dixit pater puellae ad genertim fatim: Quae fote , tit 5 die hie maneias : pariterque ι aetemuν ; At ille consurgens coepit velle profieisti, di nihilominus obnixe eum socer tenuit , ct apud se Deit
manere. Mane aditem facto parabat Lm res iis ter , cui tit socer ruretim, Oro te , inquit, ut patiIti Itim et i eapias , cr agrampiis υiribtis Honee inerescat dies, postea profici arist eomederiant ergo solui; surrexitque AdιIesens, tit vergeret
COUdera , qtises dies ad oecistim deestitor st, s propinquar ad υesperam, mane apti d me etiam ho ite o tune laettim diem oe eras procineris. Omnia autem hae in figura contingehant: haenamque historia consuetudinem agendi serpentis antiqui ad vivum delineat , siquidem hic aliquos ab eius se servitute eximere, ct in divinorum praeceptorum viam abire, veraque filiorum Dei libertate si ui velle videns, eosdem de die in diem , de septimana in septimanam morari , bonumque illorum propos tum proer sinare Deit, prout Basilius Magnus his veris bis vivaciter exponit, inquiens: Criminator ille sapiens est ad mala perpetranda: Videt nos
homines in diem vivere , videt omnem asionem
nostram , Juxta id, quod aestat, peragi, ideo
225쪽
Titulus CXIX. Procrastinatio Poenitentiae. 223
hodiernum diem per fraudem nobis abripient,ibem nobis crastini relinquit; liquidum peccatum hodie committere non cogit, justitiam
tamen in crastinum ut reservemus, persuadet:
Deinde ubi erastinus dies illucescit, rursum accedit iniquus ille partium divisor, R h diernum diem sibi ipsi cedere expedit, crasti.
num vero Domino ut tribuamus concedit, at que hac ratione sane nos, praesens nimirum tempus per voluptatem subtrahendo, futurum
vero spei nostrae relinquendo , ne sentientes quidem e vita expellit. δ. .. x. X. Mercator quidam fuisse legitur, qui super ossium tabernae seu ossicinae suae haec verisba maiusculis litteris inscribi secerat: Hodie in boe Ioco nibiι venditur, sed cras: ae proin . de numquam tempus illud appropinquabat, in quo sub credito quidpiam apud ipsum comparari posset, quia quocumque die veniebant eminptores , semper eamdem deprehendebant ostii domus suae inscriptionem . Eadem prorsus astutia sagacissimus Daemon cum peccatore utitur, cui semper persuadet: hodie mihi, eras Domino ; Die autem sequenti si perveniente tot illum moratur illecebris, ut crastinus dies ad serviendum Domino numquam adveniat. Certum est autem, quod, quanto diutius in nos moratur, & servitio Dei retrahit, tanto majus sibi in nos jus possessionis acquirat, majorique eum dominii tyrannide nobis princi-Petur, quia erescunt catenae, de quibus Ecclesia ait: Delictorum catena constringitur. - dis . XI. Romae confraternitas Sancti Joannis Bais a n. a. pristae hoe habet privilegium, ut quemdam ex malefactoribus ad patibuli supplicium condemnatis, e carceris liberare possit ergastulo :at vero die mihi sodes, numquid fatuum iudicares ilium , qui omni cum libertate homicidia i assiastinia rapinas, proditiones, ct alia capitalia scelera committeret sub spe illa , quod sors liberationis super illum casura sit, cum tamen sors illa ex centum reis unico dumtaxat contingat Simili prorsus modo, si ex eo , quod exemplum noveris cujusdam in
extremo mortis articulo salvati, spem concipis , etiam te in eodem ultimo vitae momento salvandum esse, cur non potius times , ne forte sis de numero illorum centum , qui damnabuntur, aut desperati morientur ν Si bene memini verba sunt S. Bernardi in toto canone scripturarum t unum latro em inveniens sic salvatum, noli ergo huic lam periculosae expectationi eredere temetipsum . r. vi IM. XII. In cap. II. Judicum de Iephte nsigniae. ε. belli Duce, qui in Galaad commorabatur, inter caetera refertur , quod praesides regiminis nationalis simul congregati eumdem sine ulla data causa, aut praevio demerito a se expulerint ; accidit autem , quod, dum ab Ammonitis durum illis bellum moventibus, arinctaque illos obsidione cingentibus opprimerentur , nec ullum habentes, a quo defensionis expectare praesidia possent, quique maiorem in arte militari , quam Iephte haberet perit tam & experientiam, illum rogare coacti me. runt, ut ipsorum in se suscipere dignaretur protectionem 3t tutelam et Venι, or esto princeps noster er pugna eoutra fit Iios Ammon . At vero quodnam illos responsum retulisse existi. maiis' Sacer textus, Iephte iri hunc modum respondi ire, subjungit: μααe υdis estis, quio vis me , er e eeulis dr domo Patris in i , ν nune vensis ad me necessitiatr eois uisi Enim vero scire ab impiis illis percuperem , an verum sit, quod toties Deum a se reiecerint , ejusque divinis inspirationibus restiterint, ut diabolicis suggestionibus aditum panderent quod si hoc verum est, qua fronte se Deum , eiusque dispositiones in suo habere beneplacito credere praesument ρ Porro de quibus paulo ante dictum suerat, quo. ad
tantam venissent mentis vesaniam , ut dicere auderent r Recede a nobis, quia frientium viarum tuarum notumtis ; de illis paulo post subditur: Dueuot in nobis dies fretis, s in puncto ad ι Uerua defeen uot. Idem timendum est iis, qui quamdiu vivunt, surdas Dei vocibus aures praebent. & tamen Deum in hora mortis impertinentes illorum preces exauditu. rum esse, sibi stulte promittunt. XIII. Hoc in D. Paulo commendatur, ilis Data .lo, inquam, quem Deus nobis exemplum pro , posuit , di signum peccatorum praedestinato rum: etenim hoc maximum est indicium , si, quam primum Dei vocem percipiunt, pec Mio renuntiet, eiusque vocationi celeres obtemperent: E contrario en tibi Pharaonem reproborum exemplar: nam illum ipsum , ut talem nobis Deus assignavit, uν ait D. Paulus: in hoe i iam exrita i te , ut ostendam in t viro tutem meum c c. quid non egit Deus cum illo quot vocus y quot vulnerat quot flagra , quibus Deus illum conatus est excitaret qua cum illo non utitur patientia, qua non benignit te sustinuit in m&Ita patientia. Et quid respondit ' Maledictus erat corvus, inquit Div. Augustinus: Habebat vocem corvinam. Perinpende, qualiter Moyses ex Dei nomine Regem accedat, libertatem populi ab eo postulaturus e uno & altero caedit illum flagello, quid respondet: Cras, cras, eras dimittam . o maledicte corve: cum illa sit tua vox, maris profundo demersus interibis. O tales miseris miseriores cras , inquit esse quoties dicis et crar, cras, tactis es corvus , ecce dico tibi cum facis vocem corvinam, occurrit tibi ruina: nam ille corvus, cuius vocem imitaris, exiit de Arca es non rediit. XIV. Pone, hominum in circo esse, ubi e - .
sciat, se nihil minus cogitantem inopinato a tauro saevo invadendum, di cornibus appetendum . Si videres, quod quis sortissimo clavo se ipsum ligno assisteret, iliumque repetito verbere prosundius adigeret, & ad caput usque imprimeret, sciretque , se illum nullis suis viribus, nec aliter extrahere posse, nisi fabdr fer- rarius suis adjuvet larcipibus, quem multis contumeliis onerasset, ac propterea per infensum haberet.' Si ab illo percontareris: Amice, nostin, quid agas 3 An nescis, quod laurus subito erumpet, teque invadet, & misere
inter eius cornua peribis, cum estugere non
poterist Si tibi responderet: Domine , nihil timeo et quia quam primum videro taurum occur
226쪽
214 BibliotIecae Manualis Conelevatoriae,
rentem , advocabo labrum ferrarium , qui sor-cipibus suis instructus mihi subveniat, ct cum illius favore me exsolvam, sieque aufugiam& evadam incolumis : An non tale responsum rideres An non eius in hoc clavo certum iudieares interitum Stulte, quid scis , utrum
taurus tibi tempus permitteret, quo labrum advoces serrarium t Et qui nosti, an ille advocatus venire velit, quem toties probro estuci
si Et quomodo scis, annon stabit videns , Stridens perniciem tuam , ut quem adeo de honestasti Merito hominem talem rideres, te vero ipsum multo magis ridere potest, ct responsum tuum, quod dare in re simili soles idicito mihi, eharissime, an non In huius vivis mundi stadio, in quo prosiliet mollis taurus , quando minime putabis λ In hora , qua non berant, veniet, ait Christus et Cum dιxerint pax , or fecurarar, tune repentinus ei superveniet interitus . Nonne vidisti, quod superiori die obiit tibi intimus adolescens, qui se immortalem putabat Nonne mortua est puella illa venust. si ma, quando una ineundi matrimonii cogitatio eam vel solam, vel maxime occupatam habebat Nonne alter e vita
decessit, quando sibi videbatur arripere Episcopatum, & locum dignitatis ascendere' quid agis, o infelix, qui peccatum illud infigis uno S altero actu, unoque & altero tum die, tum anno, ictum ictui addens in penitissimum corusque adigis: quis te reddit securum λ Cum
mini aeger essi sensi. ro, ais, & periculum ex morbo imminere, ad Deum confugiam, roga
que illum, ut mihi eximat peccatum, &condonet , adscistam consessarium , qui illius vices gerit; tunc inhonestae consuetudini reo nuntiabo, tunc aliena restituam, tunc diligam inimi eum. O Proditor, quid scis, num tibi tempus suppetet Deum invocandi quid scis, utrum venire voluerit, de suae gratiae forcipibus aecurrere Tamne vicinum illum habes, qui nihil aliud laborasti, quam ut te ab illoc longa res; illumque repelleres, ct a te procul ab iceres: An tibi tam obstrictum tenes, qui hoc unum unice egisti , ut illum ostenderes Vide, quid dieatr Ego in interata vestro
ridebo : eum quaeserint me , non inυenient me ,
oee. Quid scis, an tempus tibi supererit advocandi Consessarium λ cte. ,1. XV. Admirabilis est historia , quam narrat Spiritus sanctus in libro Iudicum, Se hortibilia sunt verba, quae sancta Prophetissa Deb- hora dixit post obtentam de Sisara victoriam et Bella movit, armaque sumpsit contra Dei populum ferus ille dux exercitus Sisara , certa
men iniit satis durum , at sibi sinistrum: quia
referre pedem, fugam capessere coactus fuit . Fugiens igitur ex praelio & multo labore satigatus, si tinnsque, sanctae, prudentique occurrit mulieri Jahel in ostio sui tabemaculi , aqua frigidam siti extinguendae poposcit; illa vero hae illi in grandi vase obtulit . Ille
lassitudine, & vaporibus oppressus obdormivit . Simul hoc vidit mulier , & clavum arripiens , in tempora ejus impactum transadegit, soloque assicum reliquit: qui soporem orti, consocians de incit, ct mortuus est . Mater, uxoresque Sisarae, cum illum tardare cernerent, laborare sollicitudine , ct vitae illius timere coeperunt. Una ex omnibus, quae majorem prudentiae existimationem habebat , sive quae sapientior caeteris uxoribus ejus, haec socrui verba lespondit: Non est, quod hienos sollicitas habeas ; Sisara namque est strenuus Imperator, & hoc conflictu viribus suis magnifice usus fuerit . Haec hora est, qua triumphat de suis hostibus, nunc laetus sua gaudet victoria, & opulentam civitatis praedam inter milites suos dispertit. Forsitan nune di .idit spolia &c. Uestes diversorum colorum Sisarae traduntur in praedam , & supellex varia ad ornanda colla congerit. Jacebat autem interim miser clavo confixus, infaustam exha lans animam & cum extremis mortis angustiis
dimicans . Videns ilium , ait Debbora di siepereant emnes inimici tui, Domine i Quoties , heu quoties contingit, quod obiit ille vir invenerem , vagamque libidinem pix,susus, ct insanda lue, taboque consumptus: S ille sordibus usurarius, sanguisuga pauperum, & ille profanus, qui smplictim vitiavit virginem: &ille murmurator, qui nullam reliquit integram famam , ct quia in extrema vitae hora Crucifixum in manus accepit, & Christo in crucem olim acto dixit: Miferere meι Deus : Audias amicos ejus, ct cognatos dicentes: Recta in caelum abiit, ut alter quidam Franciscus mortuus est , mortem obiit cuiusdam Cariusiani, tanquam angelus quidam hinc decessit . Haec est hora, qua festa paudia in illa superna caelorum rcgia laetantissime celebrat. Miser ille autem suo confixus peccato, inserorum poenis cruciatur . Quid putas, tam leve, ae facile
esse mori instar sancti Francisci , aut pii cujuspiam Carthusiani. XVI. Nihil facilius , quam inter rupes soris rara.
mari echo, quae voces tuas quascumque reddat. Non est echo vox humana, sed ei tam smilis, ut qui eam audit, humanam esse aris
bitretur . Inter montium concava exclamas rJesu , ct quoties nomen illud pronuntias , t ties idem repetunt, non quia nomen illud percipiunt s sunt enim petrae durissimae , nec eas vox penetrat lad quod vox tua repercuti tur, atque ex ea formetur in illis alia vox , voei tuae similis, quae ad te revertitur . Ita hic eontingit. Est vir quidam corde lapideo, dum, in quo nihil penutravit, sic ut apud ipsum neque conciones, nec minae, nec inspirationes , nec conscientiae stimuli quidquam valuerint. Subita eum arripit infirmitas, se-bris invalescit, fitque, ut animam agere Inci
piat . Accedis illum, di inclamas: Jesus, respondet ille i Iesus. Rursum ei dieis i Maria
mater gratiae . Respondet e Maria mater gratiae: Putasne eum haec intelligere; Credisne hanc esse vocem humanam Est echo, quae voeem tuam repulsat, & ad te remittit, se ut non percipiat, durities autem intus manet ,
XVII. Aliam quoque ex his verbis elicere rM. . o. possiim consideratiorem: Infixae sunt Geutes in interim , quem fecerunt, sumptam ex eo, quod fit, cum tormenta bellica clavis confixa o struimtur. Vivit Gubernator in sua arce bene contentus, & se tutum aestimat, eo quod tor
227쪽
Titulus CXIX. Procrastinatio Paenitentia s
mentis aeneis, ct machinis sui minantibus validis est cincta , ut propterea nullum timeat inimicum , a quo obside ii queat; confidit enim , si quis veniat, quod sua in illum explodere tormenta, ct ab hac parte quibuidam , ex alia aliis exoneratis hostem abiget, & difflabit ,
totumque in fugam vertet, & rc pellet exercitum . Contingit , ut illo nescio tormenta clavis sortibus obstruantur . Venit hostis, illum oppugnatum . Is ad defensionem se prae. Pa at, ct ignem admovet foculo, ex quo pulvis accenditur tormentarius, ct exurgit crassiaque flamma , diceres ad interiora penetrare , utandemque summo impetu evolasse ; at cum tormentum sit obstructum , non pervadit ignis, haeret tantummodo in illa exteriore flamma atque idcirco non extorquet, neque impellit
glandem in hostem , & quia nihil. contra eum moliri potest esse aciter, irrumpit adversarius, ct Deile loeum sibi subjicit, captivumque ducit
Gubernatorem, gloriatur de victoria. O bone Deus, quantis hoc contingit peccatoribus i quantam tibi pollicentur , figuntque securitatem quam quieti, quam incurii vivunt in sceleribus , di quam illa committunt impavidi tanta eum quiete haeres in tua , homo lascive , profauitate , lupae tuae aedes ingrediens , ac egrediens 'quot decurrerunt anni, quibus inji ista lucra sectaris, absque omni perditionis tuae formidi. ne quid illud te tam praefidentem facit Ualide munituς sum maloribus tormentis . inquis , intellectus, quo de mihi necessariis disponam , tum liberae voluntatis , di arbitrii jaculis , inquam , quae divina gratia consoriniata globos in hostem explodent, quibus eunctos in fugam dispergam inimicos . Intellectus eraeulabitur glandem ferventissimae orationis cum actibus fidei , qui meritis Christi subnixi vires habent fortissimas, libera voluntas contritionem explodet amarissimam , & relicta creatura ad Deum se ex toto corde convertet . O quam sunt haec sortiora laeula fExplost David ex penito pectore unicum illud , Peccavi Domino , 3t contra cunctas se potentias inserni defendit . Publicanus ille tantum dixit et Deus propitius Go retibi peceatori , 3: omnes daemonis copias prostravit . Pater peccavi, a jebat ille Prodigus, ct res suas
in tuto collocavit. Unci illo , Domιne memeuto
mei, quidam latro omnes principes tenebrarum exterruit, ct obstupefeeit. Hoc idem ego praestabo. O te miserum i an non vides, quod haec tormenta non advertens configis, di obstruis.1m. XVIIz. Cavete, ait Christus, non fiat se a instra in Deme, veι sabbato. Ne fugere disseras in hyemem . Non loquitur inquit D. Ambrosius de hyeme , ut est pars anni, sed de infirmitate 3 Hyems non tempolis, sed
infiimitatis ; qua sol intellectus obnubilatur , stellae sensuum obscurantur, pluviae d lorum poenarumque imbres torrentem implent , qui alveo suo effusus , cunctos diss-pet discursuς , A febres excitant volutabra , quae itinerantibus iter praecludunt Est hyems non solis, sed mentis, quando animus frigidus illabitur , quando vapor animae evan scit , quando solvitur vi por sensus , quari. nimius humor exundat, di mentem gravat i
Lobner Bi Dotb. Tom. V. quando interior colligat adspectus . Plurimi conficiendi sunt passiis , latissima regio percurrenda , transeundum tibi a deliciis ad dolores , a voluptate ad poenas, ab amore ad execrationes , per potentiae intellectivae plures debes gradus facere , cognoscere comis
missi peccati malitiam , injuriam Deo illatam , ct actus fidei erga Deum exercendo . Similiter , di voluntas longum debet iter suscipere , spei, charitatis , detestationis tam culpae contra Deum patratae , quam damnii roximo illati . Ne di meras in diem sabbati , diem quietis , horam mortis ultimam , quando iam sensus fatigati contabescunt, intellecti: s humoribus oppressus, qui caput coni ui bant , victus succumbet . Lethargica voluntas obdormiscet quasi se ipsam movere non
valen ς ; infirmata concidet , dissolutione &ωrtissima piisillanimitate obruta elanguelcet et Mementote ait D. Gregorius ad concionis suae epiloquin quid veritas d. cat Orate , ne fiat fuga vestra in heme -ι Labbato. Perlegis quippe mandatum , ambulare longi u sabbato non licet , Hyems quoque ad ambulandum impedimento est , quia pressias ambulantium torpor frigoris adstringit . At er-po i Ora: r, ne fiat fuga υυὶra in Deme, vel usiato . Ae sit aperte Uicat: Videte , ne tune quaeratis poteritia vestra sugure , quando Iam non licet: modo debet cogitari, dum lieet; ilia hora nostri exitus est semper intuenda , ita Redemptoris nostri admonitio ante mentis oculos semper est ponenda , qui ait i Vi-giIar rtaque , quia ne citis diem , neque horam .
XIX. In eo, quod Dominus ait: Non dis uia. serendam sugam ab inimicis in sabbatum , alludere videtur ad illud, quod ipse decreverat , quando populo de caelo pluit Manna in alimoniam . & victum quotidianum t Praecepit enim Morti , ut cuneium populum praemoneret ; quoniam sabbatum dies esset qui eistis, nemo disterat colligere Manna in suae necessitatis usum usque in diem sabbati, futurum enim, ut illo die non inveniretur, sed praecedenti, nempe Veneris die, colliserent: Re- qtiles fabbata Ianctificata es Domino , b odio qnadeumque operandrem est, facite . Qui Obedientes fuerunt , & ita fecerunt , ut Moyses dixerat , fuit illis abunde provisum . Erant autem & aliqui parum creduli , dicentes e Cras quoque dabitur opportunitas , licet enim sit dies quietis , licet nihilominus nobis de ei bo Manna providere; & se delusos
viderunt, egressi quipite ut colligerent Maana , non invenerunt: Venitqxe septima dies, o eano de populo non invenerunt, sed vacui domum redierant, Conceptum est hic D. Gregorii Nyssum. O mortis hora, tempusque infirmitati l hoe enim dicitur dies quietis; comstat etenim nihil tum temporis ita desiderare grum, quam parum quiescere, ad hoc at tenditur, ut dormiat, ob hoc submovent strepitum , domum, san aliamque omnem compesscunt, ob hoc innungunt tempora, ur capiare quietem infirmus possit . Noli , quaeso , in illam horam differro curam colligendorum eorum , quae sint animae tuae necessaria et fieri enm. Potest, ut ea non invenias, vacuusque
228쪽
dixis Bibliothecae Mantialis Concronatoriae,
redire cogaris: Quaerite Dominum , dum ime. mri potes , invocate eum, dum prope est . Interim , dum sani sunt animae pedes, intellectus, sensus, voluntas; quaere Deum tuumque subsidium . Interim, dum vales Iudicio, memoria recenti , sensibus integris, Deum invocat si enim disteras, usque dum omnia obtunduntur ; tuque magis quietem optabis, quam ad labores idoneus fueris, maximopere perie litaberis .
XX. Digna est circumstantia , quam Spiritus
Sanctus memorat in morte Saulis . Praelium iniit hie Rex contra Philist, ros, at sinistro Marte, cum vidisset fusum, dissipatumque latamcxercitum , irruens super gladium suum , se ipsum interemit. Aderat tune ibi adolescens , qui arbitratus, Davidi iucundum fore, si secutoris sui acerbissimi necem intelligeret per quam scilicet regni quietam posset inire posse Gitonem tulit de capite Saul regium diadema , armillamque auream de brachio , tradiditque David , ct it ad Domine mi, Faut mortuus est. Unde nosti: Inde Icio, quia praesens adfui, Θ funa ego ex iis , qtii illum prorsus confec/t . Fortu ro veni in montem Getare , s vidi SauIem idiνuisse in gIadium suum: suo usurari in famgαι ne , s acerbissmis Misit ari doloribus . H dirme, ει ut portiit, a cea υit, or interrogia it, qti Unum es tu ου πιο ad eum s AmaIecites ego sum. Tune ille porro MItrat eum igitur me tot eernas υulneribus eonfusum eum proxima morte
Movet hic dubium Philo . Quis illue adduxit Amalecitem illum: Bellum saeviebat eontra Philisthaeos, quid inter eos negotii illi Ama. lecitae, euius iam Saul omnem perdiderat me. moriam 3 Ulterius, ad quid accurrit Amaleci. tes in hora mortis extrema Saulis iniis eum coram adduxit deinde, cur ab eo quaerit Sauli quisnam es tu cum qualislibet aptus esset, ut ei vitam adimeret, Chananaeus licet aut PhereZaeus, cte. Altum hic latet mysterium , ait Philo, & scire debemus, quod, licet adole. Rens indiearit, se casu illuc venisse , verunt .men Deo non fuit fortuitum, qui summo coa. filio disponit, quod nobis videretur fortuitum . Res est, quod Deus praeceperat a multis retro annis Sauli, ut gladio cunctos interficeret Amalecitas hostes suos, sic ut nec uni quidem vitam condonaret: ille vero huic praecepto parum obediens , aliquos servavit vivos. Sicci De vero , perfide, noluisi, cum viveres, SPosses, cunctos meos inimicos internecione delere Amalecitas, sed eos ad meam vivos ignominiam reservasti: Dum igitur mortalibus urageberis angustiis , ct eorum prorsus immemortueris , veniet quidam ex illis, quorum non recordabaris , di te obtruncabit , vitamque inauspicato adimet.
O Christianel tibi mandat Deus, ut Omnes ejus interficias inimicos, quae sunt peccata tua , neque vel uni pareas . Haec audis, S repugnas, quia non solum illa non demoliris, sed di alis, ct conservas. upam integrum servaseone inatum illum tuum, ut numquam volu ris rei inquere: quam diligenter reposita servas bona aliena sic , ut numquam volueris illi , illi, cui fuisti injurius, sua damna resarcire quam diuturna iri peccatis perseverantia Tu illa , dum potes , non occidis r illa igitur in
extremis mortis angustis posito, se tibi offerent crudaque movebunt praclia . Ibi prodibit in medium virgo constuprata, & Con; ugata a te ad flagitium invitata, ct pauper oppressus, & clesiasti eus infamatus , di quae fueras oblitus crimina, advenient, teque interficient, di in peecato morieris . Eja igitur tam saevum hostem occidito . Qui enim suo blanditur inimico, ejus corruit manibus.
in uuam ct finis honestus praefigitur, di meis L σνειν .dia ad hune obtinendum congrua eliguntur. Unde brevius S. Aug. rerum appetiendarum 1 ugiendarum scientiam definivit. Sicut enim ille, qui ratioeinatur bene ad aliquem finem particularem, puta ad victoriam, dieitur esse prudens, non simpliciter, sed in hoe
genere, scilicet in rebus bellieis ; ita ille, qui
bene ratiocinatur ad totum bene vivere, dicitur prudens simpliciter iuxta S. Thom. Dein Listribitur etiam a citato jam S. Aug. hoc mo. 4'. ddo: Est amor, ea, quibus adiuvatur in Deum ,' 'ab his, quibus impeditur, sagaciter eligens ;& hunc amorem, non cu juslibet, sed Dei esse diximus, id est, summi boni, summae sapientiae, summaeque concordiae. Non describit autem S. August. prudentiam per amorem , quod existimet, eam non esse intellectus habitum ;nam eodem libro sic habet: Ad prudentiam Καιχ..ia pertinet dignoscentia appetiendorum , & vitandorum ; sed tius, ut significet, eam ab amo.
re, quam summi Dei appellat , hoe est , acharitate proficisci; vel ad prudentiam spiritus pertinere, ex amore agere, charitateque
ferri ad ea eligenda , quibus ad iuvatur in
II. Haec prudentia non solum virtus est, ad s.ciae. proprias actiones rite obeundas institu a , sed -- maxime ideo virtus est , quia aliarum etiam virtutum ossiciis ita praeest , ut eorum norma sit, ad quam omnia dirigantur. Ideo S. Gregorius sic scribit : Caetera virtutes, nisi ea , quae appetunt, prudenter agant, virtutes esse nequaquam possunt.. Diviso.
III. Dividitur In Supereaturalem , ct Natu mee. ratem ἰ illa est, quae media ad finem superna-- . σturalem consequendum suggerit; ista quae ad μ'
naturalem tantum finem assequendum media
subministrat; & subdividitur in Monasticam ,
229쪽
. Politi eam, Regnativam , siaconomicam , &Militarem. Clarius S. Thoms triplicem assignate una , inquit, simpliciter dicta , quae ordinatur ad bonum proprium: alia oeconomica, ruae ordinatur ad bonum commune domus, velamiliae; & tertia politica, quae ordinatur ad bonum commune civitatis, vel Regni. Et haee postrema adhuc duplex est, ut idem docet rAlia Regia in Prinei pe, qui custos est iussi-tiae , ct boni publici procuratori alia militaris, praesertim in exercitus duce, cujus consilio insultantes hostes comprimuntur. Actias, IV. Actus prudentiae plerumque tres principales Theologi assignant. Primus horum est consilium ; quo media ad assequendum finem idonea investigantur: nam fine , ad quem tenditur, constituto, voluntax intelligentiam impellit, ut ea viam inveniat, qua ad finem illum perveniatur. Ad hunc actum elieiendum habitus Eubulidi daturr Siraeices monet: Fili,sne eOUIio nibu Deias, re post factum noupaenitebis. Sed parum est, inquis, in me consilii. Nil interest, sive tuo, sive alieno con- filio utaris r eo enim utendum est, & saepe tutius alieno uteris, quam tuo. Quocirea, quod Tobias jubet, eo situm semper a sapienIe per
a. Alter prudentiae actus est Iudieitim, eum de aptitudine mediorum ad finem sententiae fertur; sive, cum quis rationem init, quκ illud obtinendum sit , quod humana prudentia obtentum eupit. Exempli causat Est, qui castitatem ambiat ; quis modus virtutis hujus assequendae iudicium hos suggerit modos. Primus omnium est, numquam otiari. Alter, ocu ι g coercere . Tertius , omnes ad lasciviam occasiones, malos socios , Reminarum commercium , impuros libros, mensarum luxum am
Iiri. Quartus, precandi ae lectitandi studium coniungere . Quintus, diversis corpus rigoribus, praesertim inedia exercere. Sextus, Sacra memtorum usum identidem iterare. Septimus, Dei praesentiam, S aeternitatis praemium assidue e vitare. Atque hos tales modos judicium, alter prudentiae actus, suggerit. Eadem in aliis virtutibus obtinendis ratio est. Atque ad hunc actum Synesis inclinat. 3. Tertius prudentiae actus, ess Imperium , cum intelligentia imperat voluntati , ut id , quod recte iudicatum est, illa exequatur studiose . Cui actui eliciendo Gnoma pro habita labordinatur. Augustinus de prudentia mentionem injieiens r.Hurus, inquit, excubiae, atque diligentissima vigilantia est , ne subrepente paulatim mala suasione fallamur. Et ad Hie. ronymum: Certe hine permadent, inquit, qui Uriam virtutem habuerit, habere omnes ; & Omnes deesse , eui una desuerit, quod prudentia, nec ignava , nec iniusta , nec intemperangpotest esse. Prudentia doctrix morum , Ordinatrix affectuum, moderatrix & auriga viri tum: murus tutissimus prudentia
V. Primus est , nibu unquam paruit enitia dignum agere t Sapientem cuippe deeet providentia, non poenitentia tesse Epichar. E ιννα Seeundus est, mbiι admirari , cum acciderit; et is Iacum enim Sapiens omnia praevidere debeat , estis. quae accidere homini in hac vita queunt, hoc ipso nihil inexpectatum , atque adeo nec admiratione dignum eidem apparebit. Tertius est , nullo e u adυe o turbari et Sic- ω. enut enim manus eadem est, eum in palmam ex--. tenditur: & cum in pugnum contrahitur; ita sapiens idem semper manebit in omnibus casibus , cum se non mutet in rebus, sed se
I. Estote prudentes, sicut serpentes, S sim.
i plices , sicut columbae II. Cor hominis dimonii viam est , dirigere gressus ejus . III. Estote prudentes, Sc vigilate in oratio.
Iv. .i moderatur labia sua , prudentissi.
V. Haee est vestra sapientia , Se intellectus
eoram populis, ut audientes universa praecepta hae dicanti En populus sapiens, ct intelligens, gens magna.
VI. Ecee timor Domini, ipsa est sapientia;& recedere a malo, intelligentia is Nerestas. VII. Gens absque eonsilio est, & sine pru- o ,
dentia . Utinam Iaperent, dc intelligerent, Se v. o. novissima providerunt. VIII. Dux indigens prudentia, multos Op- meo. I . primet per calumniam; Qui autem odit ava- ritiam, longi fient dies eius. IX. Ubi non est Gubernator, populus cor Praν. M. et e salus autem, ubi multa consilia. m M.ta atro. X. Sapientia aedificabitur domus, ct prudentia roborabitur: in doctrina replebuntur cellaria, univerta substantia pretiosa oh pulcherrima. XI. Vir Sapienet, sortis est: δe vir doctus, robustus 3c validus. XII. Beatus homo, qui invenit sapientiam ,& cui affluit prudentia; melior est acquisitici ejus negotiatione auri 3c argenti, re purissimi fructus ejuv.
XIII. Posside sapientiam di posside pruden
tiam ι ne obliviscaris, neque declines a verbis oris mei. Ne dimittas eam, & custodiet te; dilige eana , 3e conservabit te .
XIV. Posside sapientiam, quia auro melior est ' Posside prudentiam , quia pretiosior est
XV. Cor prudenς possidebit scientiam di &
auris sapientum quaerit doctrinam. XUI. Fons vitae eruditio possidentix; doctrina stu ltorum latuitas. XVII. Dominus sapientia landavit terram, Se stabilivit eaelos prudentia. XVIII. Melior est sapientia eunctis opibu pretiosissimis, & omne delectabile ei non potest comparari.
230쪽
118 Bibliothecae Manualis. Concionatoriae, ik. y ἡ hium sipientiae timor PQ '', '
. '' & seientia Sanctorum, prudentia. Per me enim .multiplicabuntur dies tui, di addentur tibi anni vitae.
.... ... xx. Qui possessor est mentis , diligi 'i
mam suam et custos prudentiae inveniet bona . Dignitas. XXI. Cor sapientis erudiet os e3us, ct l, D. ii. hia eius addet gratiam. r. m. a. XXII. Meum est consilium , & aequitas iv. ει. mea est prudentia, mea est loltitudo. Per me reges regnant, ct Lepum Conditore justa decernunt Per me Principes imperant, di patentes decernunt justitiam .r o. .. Xx III. Gloriam sapientes possidebunt i stul-
v. . torum exaltatio, ignominia.
I. III. EX SS. PATRIBUS ET DOCTORIBUS.
tissimus , ordinare secundum exemplum Christi. x e G. I l. Pp acntem dcco , non scientem di do-
e, . . ι , ctu in , sed sens tam A mente acutum , qui pol st rerum ponderare nat. 3S, & secvadum quod poti rationabiliter Omnia apere.
r. a. . HL QMd ita virins, quae prudentia diei-ι. a... tur, nonne tota v Lilantia sua bciaa discernit sis. Dei. a malis, ut in i Ilis appetendis, istisque vitandis nullus error Obrepat. r. - . IV. Habes prudentiam , eu;us est flere oe- p. s. cidua y & quae aeterna sant, quaerere: lugere ἶ-- Lecularia, quae seipsa oppusnent: Deum pacis inquirere , qui stulta mundi elegit, ut coniundat sapientes . r. mis. V. Solerter animus ante actionis suae pri-ἐan, rar mordia , cuncta debet adve ita meditari, ut semper haec cogitans, semper contra haec th race patientiae munitus, quidquid accesserit , lucrum putet . m. . tis. VI. Estote Prudentes sicut serpente , quia μν Z . prudenIia absque bonitate malitia est, ct simplicitas absque ratione stultitia est . - Vli. Prudentia docet, quomodo praesentia
Ε .mi , is ordines , quomodo prateritorum recorderis ,1 πιυς & quotidie futura provideas. VIII. Prudentia testiae onium veritati , non
V 4- amicitiae reddit , prudentia eum discretione promittit, ct promissum accelerat, & ampliusquam promisit praest xl. IX. Sapiens dictus a sapore; quia sicut gu- -,6 stus aptus discretionem saporum ciborum; δ'' se sapiens ad dignoscentiam rerum atque Cau
N euptas. X. Plerumque virtus, eum indiscrete tene- tur, amittitur, & eum discrete intermittitur, ' plus tenetur. XI. Virtus discretionis absque charitatis seris ι ,.c. . V0 iacet, di servor vehemens absque disere. tionis temperamento Praecipitat. XII. Tutius est , chordas remitti intensus, uam protendit remissarum namque intensio e. ζευ .rtifieiis peritia convalescit, sed quae semel μ . . rupta est, nullo rtificio reparatur. XIII. Discretio est quaedam moderatrix & r n. auriga virtutum , Drdinatrixque assectuum , &Iών. cmorum doctrix . Tolle hanc, re virtus vitium s. v. erit, ipsaque affectio naturaiis in perturbatio
nem magis convertetur, exterminiumque naturae x
XIV. In omni, quae suscipitur, actione an. r. m. f. tecedere prudentia debet; nam prudentia remo- '. ta nihil cu usuis generis est , quo 1 lieot bo- niam videatur, non in vi tum reciciat, si aut alieno te inpore, aut non adhibita moderatione fiat. XV. Animalia prophetica, ct in circuitu , r. Gree.& intus plena oculis esse memorantur . Qui sis quis enim exteriora sua honeste. di pnit, sed interiora negligit , in circuitu oculos habet , sed intus non habet. Sancti vero homines, ct exteriora sua circumspiciunt, ut bona de se exempla praebeant Fratribas; & interiora sua vigilantia attendunt, quia se irreprobabile ii merius Iudi eis obtutibus parant; ideo in circuitu oculos di intus habere perhibcntiar.
XVI. Qui sine Salvatore falutem vult ha- 2 A-
bere, & sine vera sapiemia aestimat se pruden- o. ι. 'tem seri posse, non sanus , sed aeger , non prudens, sed stultus in aegritudine assidua la-holabit, ct in caecitate noxia demens & stultus permancbit. Utilita . XVII. Prndentia est virtus, quam si quis ri- r. N . t. te sectatias fuerit, numquam ab officio, virtuteque abscedet, numquam vitiorum pestem
XVIII. Ubi ratio A prudentia rebus bonis rου- δ. idoneum tempus & modum definiunt , mira--bile est, quantus ex carum usu cum in dan. '. - tis, tum in accipientes fructus redundet. XIX. Non angusta quaedam, sed d. v es u r γε- ν. tilitatum prudentia est, quae pluribus prosit . ι eo pa- xx. Ista prudentia, aedificanti domum fun- damentum supra petram locare, hoc est, in dChristi fide fundare largitur. XXI. O utinam saperes S intelligeres ac r. F. .. novissima providerest Saperes , quae Dei sunt i iis Intelligeres , quae mundi sunt : Provideres , uae inferni sunt profecto in serna horreres , uperna appeteres : quae ad manus sunt conte
fert utilitatem consilium, eo quod nemo suis ἀπεν. -ciat sibi ad electionem rerum honestarum , uintiliumve , sed pluribus sane sociis, iisque solertibus opus habet. Unde haud absurde homo consilii expers , similis censetur navigio rectore carenti , quodque ventorum impetu hune illucque impellitur. Dignitas . XXIII. Prosecto divina quaedam res est eon filium, est namque animi conjunctio, charitatis fructus, mentis demissi demonstratio . XXIV. Est diseretio , non mediocris quae dam virtus, nec quae humana passim valeat industria comprehendi, nisi Divina suerit Ia